Excellentie, klare wijn! Buitenland. De burgeroorlog in Spanje. Belangrijkste Nieuws Binnenland MAANDAG 24 AUGUSTUS 1936 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 50 e JAARGANG No. 275 tJitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455 Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Ve Zeeuw Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, wookabonnomonton voor Middolburg, Goos en Vlissingon 10.20. Losse nummors 5 cent. Advcrtontiön 30 cont por regel. Ingezonden mededeelingen 00 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85. Bij contract belangrijke korting. Uit de talrijke publicaties over de bacon- geschiedenis een der meest duistere punten in het crisiabeleid 1 is wel ge bleken, dat aan deze affaire een luchtje zit. Men ontkomt althans aan dezen in druk niet. Evenals bij de mosselcentrale, waaraan wij enkele weken geleden, een artikeltje wijdden, is het naar onze meening nood zakelijk, dat hierover het volle licht op gaat. De doofpot-tactiek, het niet-meer- zeggen-dan-men-kwijt-wil-zijn bekoort ons allerminst. Laat men ronduit verklaren: de geruchten zijn uit de lucht gegrepen, alles is in orde gebleken óf: er is dit en dat gebeurd, dat niet in orde is. Zóó zal het prestige van de regeering en van de crisis-organen niet worden verzwakt maar integendeel versterkt. Het spijt ons echter te moeten consta- teeren, dat men zich ook hier van amb telijke zijde gaarne hult in een geheimzin nigheid, met het gevolg, dat in deze zwoele atmosfeer allerlei praatjes gretig wor den aangehoord en verder verteld. Het gaat hier om de gelden der gemeen schap en onze volksvertegenwoordiging heeft recht op volledige opening van za ken. Maar als men dezen eisch stelt, dan stelt het antwoord van Minister Deckers op de vragen van den heer Van der Wey- den inzake de bacon-inschrijving teleur. Het „Handelsblad" merkt o.i. terecht op: „De minister verklaart, „dat het hem bekend was, dat de baconfabrikanten vóór de nieuwe inschrijving onderling overleg hebben gepleegd en dat hem n a- d i e n het resultaat van dit overleg is ge bleken". De minister deelt echter niet mede: wanneer endoor wien hem de geheime afspraak is medegedeeld I Heeft de minister er kennis van gekregen uit het „Alg. Handelsblad", van het Eer ste Kamerlid den heer H. Ruyter of van een anderen buitenstaander, dan wel van zijn Regeeringscommissaris voor Commer cieels aangelegenheid, den heer S. van Zwanenberg? Dit is de kern der zaak. Heeft de heer Van Zwanenberg van de geheime afspraak geweten? Inderdaad het kón trouwens wel niet anders want de minister verklaart: „Aangenomen mag worden, dat de leiding van het bedrijf, waarmede de heer Van Zwanenberg is verbonden, hem heeft medegedeeld, dat bij de fabrikanten onderling het plan bestond, om een schadevergoedingsrege ling te treffen''. Heeft deze functionaris in z ij n kwaliteit van Regeerings commissaris zijn plicht gedaan en den minister verwittigd? Verder verklaart de minister, dat hij den Regeeringsoominissaris Van Zwanen berg nimmer heeft geraadpleegd, als het bacon betrof en wel „in verband met da bijzondere positie, welke deze in dat be drijf inneemt". D'it is toch wel een zééi zonderling standpunt! D'e heer van Zwa nenberg is indertijd benoemd, 'omdat hij een groot deskundig baconfabrikant is. Moet daaruit dus worden geconcludeerd, dat óók minister Deckers thans tot de overtuiging is gekomen, dat de positie van den heer Van Zwanenberg scheef is? Een andere vraag is: waaraan ont leent de functie van deze baconfabrikant als regeeringsadviseur nog haar bestaansrecht, nu hij op bacongebied niet langer geraadpleegd wordt? Verder voegt minister D'eokers aan zijn „n a d i e n" bekend werd, helaas niet toe de mededeeling, of het „opzetje" toen al of niet in zijn goedkeuring heeft gele gen! Over het cardinale punt, n.l. of hij de afspraak „nadien" heeft geapprou- veerd en of hij het bedrag van f 0.60 juist acht, rept hij niet, geen woord Bewezen is (o.a. door het rapport-Beu- mer), dat de bacon-fabrikanten in de af- geloopen vier jaar millioenen guldens te veel hebben verdiend en zelfs eenigen tijd lang een vergoeding voor het slachten hebben ontvangen, welke het drie tot vier voudige van een loonenden prijs bedroeg Dit op zichzelf waren reeds redenen om thans extra voorzichtig te zijn met het toekennen van steun! En zeker moet er tegen gewaakt, dat de 'gemeenschap aan de hoeren nog „een opzetje" cadeau doet. Het éénige lichtpunt, dat in het ministe rieels antwoord valt te ontdekken is de mededeeling: „dat hij intussohen nauw gezet de geheele situatie volgt in verband met de verdere maatregelen, die hij zal moeten nemen, wanneer de tegenwoordige overeenkomst over tien weken eindigt". Hieruit blijkt derhalve, dat de minister de „zaak", die Log maar nauwelijks is begonnen te loopen, na afloop van den eersten termijn al weer zal gaan veran deren. D'aarvoor schijnt de minister dus dan toch w e 1 reden te hebben. Welke? Nogeens, de publieke opinie zal door dit antwoord allerminst voldaan zijn en daarin schuilt een gevaar, vooral in de zen tijd, die v e r t r o u w e n in de lei ding eischt. Merkwaardig genoeg ziet óók de minister zélf dit in als hij verklaart: „dat het uiteraard gewenscht is, dat het vertrouwen in de crisis maatregelen zoo groot mogelijk is''. Daarom te méér moet zijn onvolledig ant woord teleurstellend heeten". Excellentie, waarom geen klare wijn geschonken? De toestand te Madrid. De regeering te Madrid blijft verkla ringen de wereld insturen, dat zij zeer optimistisch gestemd is ten aanzien van de toekomst. Daarentegen komen van andere zijde berichten binnen, dat Ma drid langzamerhand gebrek aan levensmiddelen krijgt. Ver der, dat de opstandelingen hun strijd krachten in het Zuiden op Malaga con- centreeren, ja Malaga op verschillende punten hebben gebombardeerd. Doel van het bombardement was een benzinedepot bevattende meer dan 1 millioen liter ben zine. Mochten de opstandelingen erin slagen dit depot in brand te doen vlie gen, dan zal Malaga aldus mededee lingen van een Spaansch officier on herroepelijk een prooi der vlammen worden. Uit andere berichten blijkt, dat d e actie in het noorden, die eeni- ge dagen tot stilstand was ge komen, weer is hervat. Naar het schijnt zijn de gevechten om San Sebas tian, Irun en Oviedo weer begonnen. Om trent de resultaten valt nog niets met absolute zekerheid te zeggen. In het zuiden wordt voortdurende actie rond Magala gemeld. De zender van Se- villa maakt bekend, dat de opstandelin gen Corboda hebben ingenomen. De zoogenaamde „vliegende colonne"- vrijwilligers uit Valencia en Catalonië, die Guadelupe in Estremadura bij ver rassing hadden kunnen bezetten, werden door leden van het Spaansche vreemde lingenlegioen weer uit deze stad gewor pen, na een bloedig gevecht, waarin de regeeringstroepen talrijke dooden ver loren. De berichten, dat het garnizoen van Malaga in opstand zou zijn gekomen tegen de regeering, blijken onjuist te zijn. Uit Sevilla wordt gemeld, dat een groep vliegtuigen der opstandelingen de wijken van Madrid, waar zich de kazernes der militie bevinden, op hevige wijze met bommen heeft bestookt. Oviedo blijft in handen van de opstan delingen. De bevolking zou echter aan de grootste ontberingen ten prooi zijn. Nijpend is, in het bijzonder, het water gebrek. Ieder gezin moet per dag met 1 liter water toekomen. Zooals gemeld, begint ook te Madrid levensmiddelengebrek te komen. Men vreest er iederen dag een lucht aanval. De spoorweg naar Alicante, de haven aan de Middellandsche Zee, levert de eenige uitweg op uit de stad. De ver binding met de meeste provincies is on mogelijk. Het schijnt, dat zich in Katalonië co- mité's van arbeiders en soldaten ge vormd hebben gelijk aan die in Rusland in 1917. Dagelijks vinden executies plaats van aristocraten, katholieken en leden van rechtsche partijen. De terechtstellin gen worden meerendeels gehouden in het dorp Vallecas niet ver van Madrid, op den weg naar Valencia. Gevechten bij Madrid aanstaande? De markies van Quintanar heeft in een interview verklaard, dat het leger van zijn partij binnen drie of vier dagen de troepen der Madrilleensche regeering ook in de omstreken van Madrid zal aan vallen. s. De inbezitneming van de hoofdstad zou volgens den markies daarna niet lang meer op zich laten wachten. Na de overwinning, aldus de zegsman, zal Spanje worden geregeerd door een militaire dictatuur. Volgens te Bayonne ontvangen berich ten is te Madrid een felle brand uitge broken in een gevangenis, waar in de hoofdstad gearresteerde fascisten zijn op gesloten. Brandweer, afdeelingen Guar- dia en Asalto en militietroepen wisten het vuur spoedig meester te worden. Er waren onmiddellijk maatregelen genomen om het ontsnappen van gevangenen on mogelijk te maken. Het onderzoek heeft nog niet uitgewezen wat de oorzaken van den brand geweest zijn. Voor den zender van Sevilla heeft generaal Queipo de Ilano medegedeeld, dat de regeeringstroepen voor Cordoba verslagen zijn, waarbij zij een belangrijke oorlogsbuit op het slag veld achterlieten. De generaal voegde hieraan toe, dat de regeeringstroepen eveneens bij Guadelupe verslagen zijn, zulks in strijd met hetgeen door de regee ring wordt gemeld. De minister president daarentegen maakt bekend, dat de van het front ont vangen berichten bevredigend zijn. Voor al van den kant van Cordoba, waarvan de omsingeling door de regeeringstroepen wordt voortgezet. Den ganschen dag gierden de giranaten. De speciale vertegenwoordiger van Ha- vas aan het noorder-front seint, dat giste ren de strijd tusschen aanhangers van de regeering en de muiters zich heeft af gespeeld op zee en in de lucht. Gistermorgen begonnen vliegtuigen van de opstandelingen Irun en de omliggen de stellingen te bombardeeren. Bij het be gin van den middag beschoot de kruiser „Canaria" het regeeringsfort Guadelupe en Pasajes. Hierbij voegde zich een an dere rebellenkruiser, die omstreeks zeven mijl uit de kust bleef. In San Sebastian begonnen de sirenes als teeken van waar schuwing onmiddellijk te loeien. Zonder van hun stuk te worden gebracht ver dwenen de inwoners naar hun kelders en de benedenverdiepingen. Enkele bom men vielen in de buurt van de kazerne, die enkele uren geleden nog door op standige officieren bezet was, doch waar thans soldaten en militairen van de re geering zitten. Andere bommen vlogen over de stad heen en spatten tegen de naburige hoogten uiteen, waar de artil lerie van de regeering zich bevindt. Het bombardement duurde den geheelen mid dag voort, maar de stad zelf bleef gespaard. Britsch schip aangehouden. Officiéél wordt de Gibraltar medege deeld, dat het Britsche schip „Gibel Zer- jon", dat den dienst tusschen Gibraltar en Marokko onderhoudt, in volle zee is aangehouden door een oorlogsbodem van de Spaansche regeering. BELANGRIJKE BESPREKINGEN BIJ HITLER TE BERCHTESGADEN. Rijkskanselier Hitier heeft zich onmid dellijk na het sluiten van de Olympische Spelen naar zijn zomerverblijf bij Berch- tesgaden begeven, waar in de laatste dagen verschillende belangrijke bespre kingen plaats hadden. Verdere niet min der belangrijke gedachten wisselingen zul len aldaar in de eerstvolgende dagen wor den gehouden. Horthy, de Hongaarsche rijksregent is door den Leider te Berchtesgaden ont vangen. De heer von Papen, rijksgezant te Wee- nen, vergezelde Horthy op zijn reis. Tot de persoonlijkheden, die de laatste dagen door den Leider in diens zomer verblijf worden verwacht, behooren ook Grieser en Förster, de nationaal-socialis- tische leiders van de vrijstad Danzig. Men vermoedt in welingelichte kringen, dat zij met Hitier de mogelijkheid van het houden van nieuwe verkiezingen voor den Volksdag hebben overwogen. De Neue Freie Presse publiceert een telegram uit Berlijn, volgens hetwelk de Hongaarsche rijksbestuurder Horthy Za terdagmiddag tegen twaalf uur een onder houd heeft gehad met Hitier te Berchtes gaden. Officiëele kringen te Boedapest verkla ren in verband hiermede van niets te weten: Zij achten dit gerucht zelfs een dementi niet waard. Hongaarsche kringen te Weenen meenden het bericht echter te kunnen bevestigen. Het bericht van een onderhoud tusschen Hitier en Horthy is door het Duitsche nieuwsbureau bevestigd. (Men kan hieruit weer eens zien, hoe weinig officiëele tegenspraken soms te beteekenen hebben. Wat blijft er nu over van die gemzenjacht?) ENGELSCH VERKEERSVLIEGTUIG VERONGELUKT. Twee dooden, negen gewonden. De viermotorige vliegboot Scipio, van ■de Imperial Airways, moest Zaterdag morgen op. zijn vlucht van Alexandria naar Brindisi, een noodlanding verrich ten, aan de kust van het eiland Kreta. Twee passagiers kwamen daarbij' om het leven. De overige inzittenden, n.l. 5 pas sagiers, de bestuurder en drie leden der bi manning, werden gewond. Daar zich een tot dezelfde maatschappij behoorend benzinedepotschip niet ver al bevond, konden de gewonden gered worden. De vliegboot is ten gevolge van de zware zee gezonken. Onder de dooden zou zich een officier bevinden, wiens lijk nog niut is gevonden. Volgens een uit Athene ontvangen bericht zouden bij het ongeluk slechts een persoon ernstig en 4 andere licht gewond zijn. DOODSTRAF GEëlSCHT VOOR ZINOWJEV C.S. Uit Moskou wordt gemeld: De procureur heeft tegen alle beschul digden in het proces tegen Zinowjev en Kamenev en de andere veertien de dood straf geëischt. Het uitspreken van den eisch werd door het publiek in de zaal met applaus be groet. De president onderbrak de toejui chingen niet. De beklaagden hoorden den eisch on bewogen aan. Wysjinski, de procureur, legde den na druk op den uitnemenden economischen en politieken toestand der Sovjet-Unie en zeide: „Het is het bewustzijn, dat de beschuldigden hadden van het succes van de politiek van Stalin, dat hen ertoe heeft gedreven hun toevlucht te nemen tot extremistische middelen wegens de onmogelijkheid andere te vinden". Wys jinski brandmerkte in het bijzonder het gedrag van Zinowjev, Kamenev en Trotski. Vannacht kwam uit Mos kou het telegram binnen, dat het militaire gerechts hof tegen alle beklaagden het doodvonnis heeft uit gesproken. De uitspraak van dit geruchtmakende proces viel gisterenavond om even voor middernacht. Alle zestien 'beklaagden zullen worden gefusilleerd. Aardbeving op Formosa. Gisteravond heeft een aardbeving For mosa geteisterd. Het door de politie in gestelde onderzoek bracht aan het licht, dat dertien personen door de aardbeving verwondingen hadden bekomen. Twintig huizen zijn volkomen vernield, honderd een en twintig andere huizen zijn gedeel telijk verwoest, terwijl nog 193 huizen schade bekomen hebben. De beving duur de 30 minuten. De kinderverlamming' in Zweden. Ondanks1 alle voorzorgsmaatregelen, breidt de epidemie van kinderverlam ming zich in het Zuiden van Zweden steeds meer uit. In de provincie Goeteborg zijn de laat ste vier weken 129 gevallen geconsta teerd, waarvan 15 met doodelijken afloop. De bekende Zweedsche arts, professor Hoejer, gaf als zijn meening te kennen, dat de ziekte zich, evenals de malaria, door insecten uit moerasgronden ver spreidt. In de door de epidemie getroffen gebieden zullen daarom ook de waterwe gen gedesinfecteerd worden. De Rexisten veroorzaken relletjes te Brussel. Zaterdagmiddag, bij de opening van een nieuw groot warenhuis met z.g. een heidsprijzen, de Sarma, te Brussel, is het tot ongeregeldheden gekomen. Een vrij aanzienlijke groep detailhandelaars, gehol pen door jongelui van de Rex-organisa- tie, mengden zich onder het talrijke pu bliek en zette op een bepaald oogenblik een huil- en fluitconcert in. Ook werd de lucht met chemische producten verpest. Een lichte paniek ontstond en de komst van een honderdtal politie-agenten maak te spoedig een eind aan dit incident. In de Nieuwstraat, waar het buitenge woon druk was en een groep Rexisten luidkeels schreeuwden: Weg met de Jo den, Heef het geruimen tijd onrustig. Communistische elementen maakten van de gelegenheid gebruik om wat herrie te schoppen. Tenslotte greep ook daar de politie in en werd de straat ontruimd. Ook trouwringen worden gedevalueerd. Wij leven in een tijd waarin alle waar den schijnen weg te smelten. Alles gaat in de smeltkroes tot de trouwringen toe. Italië gaf het voorbeeld en niet zon der pathos offerden Italiaansche vrou wen het symbool van trouw op het altaar van het vaderland. Dhitschland doet het zakelijker. Men vraagt zich af, hoe het komt, dat dr Göb- bels hier geen stukje propaganda uit slaat. Het staat er erg nuchter: trouw ringen zullen voortaan slechts een ge halte van 33.3 pet. aan goud mogen be vatten en zullen niet meer dan 3V2 gram mogen wegen. Dit laatste is blijkbaar be doeld voor welwillende echtgenooten, 'die hun vrouw toch het volle gewicht aan goud zouden willen geven en trouwrin gen zouden willen laten smeden ter dikte van een servetring. Zware brand op Zweedsch passagiersschip. Het Zweedsche passagiersvliegtuig Borgo, dat zich in de Oostzee bevindt, heeft een radiogram uitgezonden, waarin gemeld wordt, dat een hevige brand is uit gebroken in de machinekamers en dat twee stokers, die zich niet uit de voeten konden maken, verbrand zijn. Het vuur heeft verontrustende afmetingen aange nomen. Uit Riga en Liepaja is hulp ge zonden. Binnenland. Koningin en Prinses teruggekeerd. Aardbeving in Indië. Buitenland. De kerkstrijd in Duitschland. Naar één 'kerk? De oorlog in Spanje. Weer actie in het Noorden. De toestand te Madrid. De actie der communisten. Engelsch verkeersvliegtuig verongelukt. Horthy op bezoek bij Hitier. Korte Berichten. 1 Naar uit Parijs gemeld wordt, is in Albanië een opstand tegen koning Jogoe uitgebroken. Op den spoorwegovergang bij Rate- now (Duitsohland) is een huurauto door een personentrein aangereden. De drie in zittenden van de auto werden gedood. Reuter meldt uit Boedapest, uit wel ingelichte bron te hebben vernomen, dat de Hongaarsche regent, Horthy, binnen kort een ontmoeting met Mussolini zal hebben tijdens de Oostenrijksche manoeu vres, die in Karinthië (Opper Oostenrijk) gehouden zullen worden. In bet kleine Alpenmeertje Toval, dat op een hoogte van 1162 m in de Do lomieten ligt, is het water plotseling rood geworden. Volgens den geleerden Legaiolli is 'dit verschijnsel ontstaan door koloniën micro-organismen, die tot de protozoën behooren en die de laatste dagen na de onweders aan de oppervlakte van het meertje zijn verschenen en dit een schit terend roode kleur 'hebben gegeven. DE KONINGIN EN PRINSES TERUGGEKEERD. Met den D-trein van 9.10 uur zijn Za terdagmorgen de Koningin en Prinses Juliana, komende van hun vacantiever- blijf in Zwitserland, te Nijmegen gearri veerd. Op het perron had zich een gTOote me nigte belangstellenden opgesteld, die H. M. en de Prinses', toen Zij den trein verlieten, hartelijk toejuichten. Nadat de Koningin en de Prinses den trein verlaten hadden, onderhielden Zij zich eenigen tijd met de autoriteiten, waarna Zij in den op het perron staan- den auto plaats namen. Ook op 'het Stationsplein had zich een talrijk publiek opgesteld, dat de lands vrouwe en haar dochter hartelijk be groette. De Koningin en Prinses Juliana zijn omstreeks vijf minuten voor half elf per auto uit Nijmegen op Het Loo aangeko men. Voor het paleis hadden zich vele be langstellenden, onder wie vele zomergas ten, verzameld, 'die hartelijk juichten. Dó Koningin en de Prinses, die er welva rend uitzagen, groetten minzaam terug. DE KAVEEWEE-SIGARENFABR1EK TE WERNHOUT GESLOTEN. Zaterdag is de Kaveewee-sigarenfa- biiek te Wemhout (gem Zundert) geslo ten, zoodat het geheele personeel op straat is komen te staan. Hoewel de fabriek slechts een onderdeel is van de Kaveeweefabriek te Roosendaal, werkten er den laatsten tijd toch regel matig ongeveer 150 man, waarvan er circa 80 afkomstig waren uit de plaatsen Zundert, Achtmaal Wernhout en Breda, terwijl de overige 70 arbeiders Belgen waren. Eenige weken geleden waren echter reeds 20 personen ontslagen, waarvan de helft Nederlanders en de helft Belgen. Onder het Nederlandsche personeel is toen over het feit dat niet alleen Belgen werden ontslagen, groote ontevredenheid ontstaan, zoodat zelfs de R.-K. Tabaks- bewerkersbond zich met het geval bemoei de. Tengevolge hiervan is toen ook de zaak ambtelijk onderzocht, waaibij' bleek, dat terwijl ook in West-Brabant tientallen sigarenmakers werkloos zijn, alle in de fabriek werkzame Belgen (van de 132 man zijn er dit thans nog 58) behoorlijk in het bezit van een werkvergunning waren. Gehoopt wordt thans, dat wanneer de fabriek na loozing der overproductie weer geopend zal worden, op minder ruime schaal aan Belgen arbeidsvergunningen zullen worden verstrekt en zooveel mo gelijk uitsluitend Nederlandsche arbeids krachten aan het werk zullen worden gesteld.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1936 | | pagina 1