Uitbreiding van de vloot in Indiê
eerste blad
VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANG No. 273
Schadeloosstelling en
pensioen.
Buitenland.
De burgeroorlog in Spanje.
RITSEMA STOFZUIGERFABRIEK.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Uit de Provincie
(Jitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „Do Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraut 70, Goes.
Telefoonnummer 11,
Postcheque en Girorekening -44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
wcokabonnomcnton voor Middolburg, Goes en
Ylissingon f 0.20. Losse nummors 5 coat.
AdvertontlUn 00 cent por regel. Ingezonden
modedeellngen 00 cent por regel. Kleine
Advertcntiön Dinsdags en Vrijdags 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Onder de door de regeering aanhangig
gemaakte 'voorstellen tot wijziging van de
Grondwet, trekt de aandacht wat betrek
king heeft op de schadeloosstelling en het
pensioen voor leden van de Tweede Ka-
mei'.
Door de Grondwetscommissie was voor
gesteld de schadeloosstelling te bepalen
op f4000 per jaar. Een minderheid van
de commissie had in haar afzonderlijke
nota voorgesteld het bedrag der schade
loosstelling vast te stellen op f4500 per
jaar.
De regeering heeft het voorstel van de
commissie overgenomen. In de Memorie
van Antwoord merkt zij op, wel iets te
gevoelen voor het voorstel der minderheid
omdat het lidmaatschap van de Tweede
Kamer inderdaad bijzondere onkosten me
debrengt, welke te grooter zijn naarmate
de Kamerleden intensiever aan het par
lementaire werk deelnemen en met meer
ar'beid in commissies der Kamer worden
belast.
Zij heeft echter een schadeloosstelling
van f4000 aanvaard, omdat zij zich vleit
met de verwachting, dat de burgerzin in
ons volk nog groot genoeg is, dat niet dan
in uiterste noodzaak personen, wegens
hun bekwaamheid aangezocht, zich niet
beschikbaar zullen stellen met het oog op
het bedrag der schadeloosstelling.
Het komt ons voor, dat de regeering
zeer verstandig deed, met het voorstel der
minderheid niet aam te nemen.
Zoolang het mogelijk blijkt en naar
bet schijnt zonder eenig bezwaar bet
lidmaatschap van de Tweede Kamer te
oombineeren met de betrekking van bur
gemeester, van wethouder van zeer groote
gemeenten, van Gedeputeerde, van predi
kant bij een groote gemeente en zoo veel
meer, is er geen enkele reden om de scha
deloosstelling booger te bepalen, dan nu
wordt voorgesteld. Wel zou, zonder dat
's lands belang ook maar eenigermate ge
schaad werd, een verder gaande verlaging
kunnen worden toegepast.
De mogelijkheid bestaat natuurlijk, dat
bet bedrag der schadeloosstelling iemand,
die men gaarne in de Kamer zou zien,
verhindert zich beschikbaar te stellen. In
een dergelijk geval is echter een bedrag
van f 500 ook van geen beteekenis.
Wat aangaat de pensioenen wordt voor
gesteld1 bet jaarlijksche pensioen te verla
gen van f 150 tot f 120 per jaar en bet
maximum van f 3000 tot f 2800.
De Staatscommissie had voorgesteld het
maximum pensioen te stellen op f2400,
maar de regeering beeft gemeend tot 2800
gld. te moeten gaan; door deze wijziging,
zegt zij, zal bet pensioen der Kamerleden,
evenals zulks ten aanzien van de wedden
der ambtenaren het geval is, in maximum
70 pet. kunnen bedragen van hun maxi
mum.
Dat „evenals" is in dit verhand koste
lijk. Alsof ook ambtenaren in ongeveer
24 jaar hun maximum-pensioen kunnen
verdienen en alsof ook ambtenaren hun
pensioen zonder premiestorting ontvan
gen.
Heel die pensioengeschiedenis zooals
die nu is en wordt geregeld, schijnt ons
een dwaze instelling.
Dat een pensioen op gevorderden leef
tijd in uitzicht wordt gesteld, fiat.
Maar dat, zooals nu mogelijk is en in de
practij'k ook voorkomt bij tusschentijdsche
verkiezingen, personen, die gedurende een
jaar het lidmaatschap van de Kamer com
bineeren met een goed bezoldigde betrek
king of betrekkingen, behalve de schade
loosstelling ook nog laten we zeggen ge
durende 30 jaar een bedrag van f 120 per
jaar toucheeren, is de zotheid gekroond.
Een Kamerlid, die op 35-jarigen leef
tijd niet herkozen wordt of na een vier
jarige zittingsperiode ontslag neemt, be
houdt zijn levenslang recht op een uit-
keering van 4 maal f 120 per jaar.
Zelfs al mocht hij later minister wor
den.
Ja, ook dat nog!
De Staatscommissie had voorgesteld het
genot van bedoeld pensioen op te schor
ten gedurende den tijd dat een gewezen
Kamerlid m i n i s t e r is. D'e regeering
nam dit voorstel echter niet over uit over
weging, „dat het niet rationeel zou zija
een minister zijn pensioen als gewezen
Kamerlid te onthouden, zoolang deze pen
sioenen bij het aanvaarden van alle an
dere ambten onverkort uitgekeerd wor
den".
Deze redeneering snijdt geen 'hout.
Straks kan men, als een voorstel aan
de orde mocht komen om cumulatie van
Kamerleden-pensioen met inkomsten uit
openbare ambten te verbinden, de zaak
omkeeren en zeggen, dat zulks toch niet
aangaat uit overweging, dat toch ook
een minister zijn pensioen als gewezen
Kamerlid behoudt.
Wij hopen, dat de Kamer hier een ver
standig initiatief zal toonen, door derge
lijke cumulatie onmogelijk te maken en
tevens het maximum-pensioen te verlagen.
In verband hiermede is nog een goed
werk te doen.
Voorgesteld wordt de pensioenen voor
gewezen Kamerleden te verlagen, evenwel
met deze beperking, dat reeds genoten
pensioenen van Kamerleden niet worden
verminderd.
Noodgedwongen zijn ook de pensioenen
van ambtenaren verlaagd.
Daartegen is hoe pijnlijk dit voor
sommigen ook moge zijn in redelijkheid
geen bezwaar te maken.
Maar welk een indruk moet het dan
wel geven als de pensioenen van ex-Ka-
merl'eden, vaak gecombineerd met goed
bezoldigde betrekkingen, onverkort wor
den gehandhaafd!
Hier is bij de verdere behandeling voor
de Kamer goed werk te doen.
BEIDE PARTIJEN MELDEN
SUCCESSEN.
Duitschland dreigt.
Door stafofficieren van generaal Mola
werd aan een „Un. Press"-correspondent
medegedeeld, dat het zwaartepunt
der militaire operaties van
hetNoordelijk front Saragossa,
San Sebastian en Sierra de Guadarrama
dezer dagen zal verlegd wor
den naar het Zuiden, op de lijn
Malaga Granada.
Deze gewijzigde gevechtstactiek van de
opstandige bevelhebbers Franco en Mola
is klaarblijkelijk een gevolg van het feit,
dat de beide generaals hebben ingezien,
dat een definitieve beslissing
voor Madrid niet kan vallen,
vóór dat Malaga, het steun
punt der regeeringsv1oot in
handen van de rebellen zal
zij n.
Men kan hieruit afleiden, dat de in
name van Madrid voor de opstandelingen
toch moeilijker is dan ze in het begin
van den burgeroorlog lieten voorkomen.
De troepen der Madrileensche regeering,
welke van Valencia naar de Balearen
waren gezonden, hebben volgens een be
richt van den zender der opstandelin
gen te Palma op Mallorca een verplette
rende nederlaag geleden.
Bij een nieuwe landingspoging op Mal
lorca zijn zij in een moorddadigen strijd
bijna totaal vernietigd. Tweeduizend aan
hangers der regeering zijn gedood. Er
werd geen pardon gegeven, er werden
geen gevangenen gemaakt.
Ook wordt gemeld, dat de troepen van
generaal Franco Acidona bij Malaga heb
ben ingenomen.
In Badajoz hebben de opstandelingen
een munitieopslagplaats gevonden met
40.000 geweren van het nieuwste model.
Aan het front van Irun heeft gisteren
geen ernstig treffen plaats gehad. De voor
posten wisselden slechts enkele schoten.
Uit Valladolid komt het bericht, dat de
rebellen er daar in geslaagd zijn, drie
vliegtuigen der regeering, n.l. twee drie-
motorige bombardementsvliegtuigen en
een jachttoestel te> dwingen te landen.
De toestellen werden na hersteld te zijn
bij de nationalistische luchtstrijdkrachten
ingedeeld.
Ook de regeering meldt echter succes
sen. Ze deelt mede, dat haar troepen in
Estremadura oprukken in de richting van
Badajoz. Zij zullen trachten deze stad op
de opstandelingen te heroveren. Gisteren
heeft een regeeringscolonne de z.g.
„spookcolonne", die uit Valencia afkom
stig is, zich meester gemaakt van de stad
Alia, in de Sierra de Guadelupe op 100
K.M. ten Z.W. van Madrid en op een ge
lijken afstand van Badajoz. De opstande
lingen werden hier op de vlucht gedre
ven. Enkele krijgsgevangenen werden ge
maakt. Deze overwinning opent, zoo wordt
gezegd, den weg naar Badajoz.
De minister van oorlog deelde mede,
dat de regeeringstroepen gisteren met
succes de opstandelingenstellingen heb
ben aangevallen in de Sierra Guadarra
ma. Een rebellencolonne werd volkomen
vernietigd en een belangrijke oorlogsbuit
viel den regeeringstroepen in handen.
De minister voegde hieraan toe, dat
de vijand op de vlucht gedreven was en
vrachtauto's en oorlogstuig had achter
gelaten. De omgeving van Navalperal is
thans volkomen van vijanden gezuiverd.
„In geheel Spanje zijn de doeleinden,
welke het oppercommando zich heeft ge
steld, bereikt", aldus de min. „Wat de rest
betreft, zal ik niets zeggen, daar zulks noch
opportuun noch discreet zou zijn. Op het
front van de Sierra was en is het wacht
woord: den vijand beletten te passeeren.
Dit doel is bereikt. De opstandelingen
zijn niet gepasseerd, ze zullen niet pas
seeren en, wat meer is, vanaf vandaag
beginnen zij terug te trekken."
Moscou en Madrid.
De hoofdredacteur van het Moskousche
dagblad de „Prawda" is in Madrid aan
gekomen. Hij heeft nog denzelfden dag
een bezoek gebracht aan den minister
president Giral, die zijn voldoening uitte
over de talrijke bewijzen van vriendschap,
die van Rusland zijn ontvangen. Alvo
rens naar Madrid te komen had de hoofd
redacteur, Koldzov genaamd, een bezoek
gebracht aan Barcelona en aan den front
sector Saragossa— Huesca.
Een dreigend telegram.
De bevelhebber van de linieschepen,
die de leiding heeft over de ter assisten
tie naar de Spaansche wateren gezonden
Duitsche zeestrijdkrachten, heeft aan den
commandant van de Spaansche regee-
ringsvloot, naar aanleiding van het op
treden jegens het Duitsche s.s. „Kame-
run", het volgende telegram gezonden:
„Nadat zoo juist eerst de inbreuk op
het recht ten aanzien van de „Sevilla"
door de Duitsche regeering is bijgelegd,
heeft de kruiser „Libertad" gistermiddag
het s.s. „Kamerun" buiten de Spaansche
territoriale wateren in open zee bescho
ten en door gewapende soldaten doen
onderzoeken. Deze houding tegenover een
Duitsch stoomschip is een misdaad tegen
het recht van de vrije scheepvaart in
open zee. Ik ben niet van zins, zulke
daden van geweld te dulden. Ik heb mijn
schepen instructie gegeven, tegen iedere
ongerechtvaardigde daad van geweld
uwer schepen met geweld op te treden."
Onder leiding van schout-bij-nacht
Böhm, den bevelhebber der verkennings
strijdkrachten op den kruiser „Nürnberg",
zijn gisteren uit Kiel en Wilhelmshafen
ter aflossing van de tot dusverre in de
Spaansche wateren aanwezige zeemacht
uitgevaren het pantserschip „Admiral
Grof Spee", de kruisers „Nürnberg" en
„Leipzig", de vierde torpedoboot-flottielje
met de torpedobooten „Greif" en „Falke"
en van de derde torpedobootflottielje de
torpedobooten „Jaguar" en „Wolff".
Reuter meldt uit Berlijn: Volgens in
lichtingen van Berlijnsche zijde is de
bevelhebber van de marine, admiraal-
generaal Raeder, per speciaal vliegtuig
naar Berchtesgaden vertrokken, waar Hit-
Ier verblijf houdt.
Terwijl uit Berlijn nog wordt verzekerd,
dat de „Kamerun" geen oorlogsmateriaal
aan boord had en dat haar papieren vol
komen in orde waren, meent Reuter te
weten, dat het Spaansche oorlogsschip,
dat de „Kamerun" aanhield, dit deed om
te verhinderen, dat het Duitsche schip
de blokkade zou verbreken, welke onlangs
door de Spaansche regeering in bepaal
de gebieden werd afgekondigd.
NIEUWE BOTSINGEN IN PALESTINA.
15 Arabieren gedood.
Men meent te weten, dat 15 Arabieren
gedood zijn hij een gevecht tusschen een
bende Arabieren en soldaten nabij Nedera
in midden-Palestina. Het gevecht duurde
den geheelen dag.
In verschillende deelen van Palestina
zijn opnieuw ongeregeldheden ontstaan.
Te Haifa is een groep van drie Arabi
sche vrouwen en een man beschoten in de
nabijheid van de Joodsche nederzetting bij
den berg Carmel. Eén der vrouwen werd
gedood, terwijl een man werd gewond.
Beleediging van Hitier.
Een 60-jarige barones is door een spe
ciale rechtbank in Darmstadt veroordeeld
tot acht maanden gevangenisstraf wegens
bet beleedigen van Hitier en het nazi
regime. Een stucadoor, die in haar huis
aan het werk was, hoorde de barones de
beleedigende woorden uiten en verklikte
baar.
Spionnen in België gearresteerd.
Donderdag is de gendarmerie te La Ga
lamine (B.) overgegaan tot de aanhou
ding van vier personen, drie mannen en
een vrouw, die voor Duitschland spion
neerden. De aanhouding schijnt een nog
al bewogen karakter te hebben gehad,
daar twee van de mannen weerstand bo
den en trachtten te ontvluchten. In offi-
cieele kringen wordt over de zaak een
diep stilzwijgen bewaard.
De moeilijkheden in de Belgische leger
kampen.
Van officieuss zijde verzekert men, dat
de berichten over de relletjes die zich in
de legerkampen te Beverloo en Bras-
scbaat, naar aanleiding van de verlen
ging van den militairen diensttijd, heb
ben voorgedaan, sterk overdreven zijn ge
worden. Te Brasscbaat zou het verzet bij
de miliciens van bet 3e regiment lansiers
zich enkel tot wat gemompel en gevloek
hebben bepaald.
Rltsema-Stofzui
gers geven groo-
tere voldoening
en elschen minder
onderhoud. Zijn
goedkooper in
ebruik en lager in aanschaffing dan
uitenlandsche machines. Reeds v. f 49.50 af
FiliaalMiddelburg, Heerengr. M 26a, Tel. 202
(Adv.)
Belangrijk minder dan oorspronkelijk
was aangenomen.
De „Java-bode" meldt het volgende: De
tegenspraak van Aneta-Holland op de ge
ruchten, vermeld in de Indische Courant
en het Soer. Handelsblad als zou de mi
nister van defensie afgezien hebben van
de uitbreiding der vloot in Ned.-Indië, is
naar de letter juist, doch doet niets af aan
bet feit, dat Indië voor de vloot belangrijk
minder krijgt dan oorspronkelijk was aan
genomen.
Volgens het plan van minister Deckers
■zouden boven het bestaande minimum van
één kruiser, vier jagers en zes onderzee
booten, nog gebouwd worden twee kruisers
acht jagers en twaalf onderzeebooten, ter
wijl twee flottielje-leiders en een aantal
onderzeebooten, te bouwen voor de verde
diging in Nederland, ook voor Indië zou
den worden bestemd. Bovendien zou de
zeemacht 72 groote vliegtuigen krijgen.
Met bet oog op de moeilijkbeden inza
ke personeelsvoorziening voor den nieuw
bouw, krijgt Indië echter twee jagers, zes
onderzeebooten en twaalf groote vliegtui
gen minder, terwijl ook afgezien is van
den bouw van een tweede flottielje-vaar
tuig. De vermindering met twaalf vlieg
tuigen houdt verband met het feit, dat de
luchtvaart voor het leger een aantal bom
menwerpers meer krijgt.
De bouw van een nieuwen kruiser, ter
vervanging van een der oudere, waarvoor
de „Sumatra" zou worden aangewezen,
(terwijl de „Java" gemoderniseerd zou
worden) gaat niet door.
Ook de voorstelling in de pers ge
geven van de feiten die zich te Beverloo
afspeelden, blijkt, althans naar van de
zelfde zijde wordt beweerd, onjuist te zijn
geweest. Van een „complot" in den wa
ren zin van het woord, was, zegt men,
geen sprake. Men spreekt het ook tegen
dat officieren door muitende soldaten
mishandeld werden.
Engeland waarschuwt zijn piloten.
Het Engelsche ministerie van Lucht
vaart maakt bekend, dat als gevolg van
het uitgevaardigde verbod op vliegtuig
transporten naar Spanje, elke piloot, die,
door valscbe aangifte van de bestemming
van een vliegtuig, de luchtvaartdecreten
en de douanereglementen overtreedt, bij
het luchtvaartministerie zal worden aan
geklaagd, opdat dit tot intrekking of op
schorting van diens vliegbrevet zal kun
nen overgaan. Alle piloten zijn gewaar
schuwd, dat het ministerie elke po
ging, om direct of indirect vliegtuigen
naar Spanje te zenden, zeer ernstig zal
beoordeelen.
Korte Berichten.
Terwijl in een paar mijnschachten
in Henegouwen, waar staking was uitge
broken, de arbeiders weer aan het werk
zijn gegaan, heeft de beweging in het
Luikerbekken zich Donderdagochtend uit
gebreid. Aldaar werd Donderdag in 28'
mijnschachten gestaakt. Alles bleef ech
ter rustig.
1 Ruim honderdduizend manschap
pen met een indrukwekkende hoeveelheid
oorlogsmateriaal zullen deelnemen aan de
groote manoeuvres, die binnenkort te
Irpinia (It.) zullen aanvangen. Tijdens de
oefeningen zullen nieuwe wapenen be
proefd worden.
KONINGIN EN PRINSES TE
ADELBODEN.
Dinsdagmiddag hebben H. M. de Ko
ningin en Prinses Juliana met gevolg in
drie dichte auto's een bezoek gebracht
aan Adelboden, waar zij in den tuin van
het Grand Hotel de thee gebruikten.
Slechts weinig gasten waren in het ho
tel. Maar spoedig ontdekte men, welk ge
zelschap er was. De Koningin en de Prin
ses zagen er opgewekt uit.
DE SPECULAAS WORDT DUURDER.
Overeenkomst tusschen fabrikanten.
Naar het Ned. Weekblad voor Kruide-
nietswaren verneemt, is een overeenkomst
tot stand gekomen tusschen de fabrikan-
Binnenland.
Koningin en Prinses te Lucern.
Minister Deckers over de baconkwestie.
De uitbreiding der vloot in Indië.
De speculaas wordt duurder.
Ernstig vliegongeval te Hilversum.
Buitenland.
Beide partijen in Spanje melden succes
sen. Een dreigend Duitsch telegram.
Nieuwe botsingen in Palestina.
ten van speculaas om dit artikel tot geen
lageren grossiersprijs dan 47 per kg netto
in den handel te brengen.
Tot dit oogenblik wenscht nog één fa
brikant een ©enigszins afwijkend stand
punt in te nemen, door zich slechts aan
de overeenkomst te willen houden, voor-
zoover bet nieuwe relaties betreft. Het
moet nog worden afgewacht of de overige
fabrikanten met deze restrictie genoegen
zullen nemen.
In elk geval staat vast, dat iedere niet
gesanctionneerde afwijking zal worden ge
straft met een volledigen boycot door den
bond van meelhandelaren voor wat betreft
de levering van Zeeuwsche bloem.
De Ned. meelcentrale heeft voor het tot
standkomen dezer overeenkomst baar in
termediair verleend.
DE DISTRIBUTIE VAN 6000 TON VET.
Waarschijnlijk buiten den midden
stand om.
Het Nederlandsch Weekblad voor Krui
denierswaren meldt, dat de distributie
van 6000 ton vet, door de regeering toe
gezegd bij de verhooging van den olie- en
vetaccijns, zeer waarschijnlijk buiten den
middenstand om zal geschieden.
NIEUWE STEUNREGELING.
De conferentie tusschen minister en
wethouders.
Naar wij vernemen, zal de in uitzicht
gestelde bespreking tusschen minister
Slingenberg en de wethouders der groote
gemeenten betreffende wijziging van do
steunregeling op 28 dezer plaats hebben
in Zwolle.
D'e conferentie zal worden bijgewoond
door den secretaris-generaal van het de
partement van Sociale Zaken, mr dr
Scholtens en een referendaris van dat de
partement, den heer van Hoeven.
ONGELUKKEN MET STILSTAANDE
MOTORRIJTUIGEN.
Rijkswegen krijgen parkeerplaatsen.
Dé af deeling Wegen en Verkeer van de
B.B.N. schrijft:
Biji een niet onbelangrijk percentage
van de ongevallen, die op de verkeerswe
gen voorvallen, zijn stilstaande motorrij
tuigen betrokken. Vooral 's avonds ge
voelt de automobilist, die om eenige re
den langs den weg gaat staan, zich al
lesbehalve veilig.
Bij den aanleg van nieuwe verkeerswe
gen is men er reeds toe overgegaan, par
keerplaatsen of min of meer verharde
bermen aan te leggen, opdat bestuurders
van automobielen de gelegenheid hebben,
hün wagen buiten de lijn van het verkeer
te parkeeren, b.v. voor bet verrichten van
reparaties, e.d. D'eze bermen zijn echter
niet altijd voldoende verbard, zoodat be
stuurders van zware vrachtwagens er te
gen opzien, daarvan gebruik te maken,
uit vrees dat hun wagen zal wegzakken.
Voor de veiligheid van het verkeer zou
het wenschelijk zijn, dat alle nieuw aan
te leggen wegen van goede uitwijkplaat
sen werden voorzien. D'e B.B.N. heeft een
verzoek van die strekking tot den minis
ter van Waterstaat gericht.
De bewindsman heeft geantwoord, dat
het aanbrengen van harde bermen en par
keerplaatsen langs rijkswegen in het
voornemen ligt. In verband met de hier
aan verbonden kosten mag evenwel niet
worden verwacht, dat algemeene invoe
ring spoedig zal geschieden.
MISHANDELING VAN N. S. B.'ERS TE
WOLFAARTSDIJK.
Een viertal leden van de afdeeling van
de N. S. B. te Wolf aarts dijk was Woens
dagavond naar 's-H eerenhoek ver
trokken teneinde daar te colporteeren.
Aanvankelijk ging alles goed, doch op
eens kwamen de colporteurs voor een
groote saamgeschoolde menigte inwoners
te staan en werden zij ernstig mishandeld.
Hieraan werd ook deelgenomen door do
vrouwen en meisjes. Met' alle mogelijke
voorwerpen, zooals graszooden en slijk
werden de N. S. B.'ers bekogeld, zoodat
zij geheel bevuild en met gehavende klee
ding de wijk moesten nemen.
Van een en ander is aangifte gedaan bij
de Rijkspolitie.
