WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANG No. 271
De les van Spanje.
Buitenland.
De burgeroorlog in Spanje.
De moeilijkheden in het
kamp van Beverloo.
Prijsverlaging
V.I.T.A.-Tarwe gevraagd.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" tor exploitatie van hot blad „Do Zeeuw*'.
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16/ Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
<De Zeeuw
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
wcokabonncmonton voor Middolburg, Goos en
Vlissingon f 0.20. Losse nummers 5 cont.
Advertcntiün 30 cent per regel. Ingezonden
medcdeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentipn Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke, korting.
Het verdient toejuiching, dat er wordt
gepoogd, de les die Spanje ons leert, te
verstaan. Immers, wie zich aan een an
der spiegelt, spiegelt zich zacht.
Met belangstelling luisteren we dan ook
naar „De Vrjjz. Democraat", die de vol
gende opmerkingen maakt:
„In Spanje bevechten de beide extre
mistische groepen elkaar. Beide groepen
zijn op dictatuur en geweldsaanwending
ingesteld. Middenpartijen zijn er niet: de
twee uitersten staan scherp tegenover el
kaar. De radicalen van Ler-
roux schijnen verdwenen.
Zoolang zij een rol speel
den was er betrekkelijk orde en rust.
Hun .verdwijnen bracht burgeroorlog en
anarchie.
Scherp blijkt hier de groote waarde van
het bestaan van een radicale middengroep.
De beste waarborg tegen het fascisme
biedt niet het communistisch-socialistisch
Volksfront, doch alleen een gematigd-ra
dicale middengroep. De beste waarborg te
gen het communisme biedt niet een fas
cistische of nationaal-socialistische bewe
ging, doch alleen een rustig-voortuitstre-
vend radicale beweging. Wie uit reactie
tegen het eene extremisme in het andere
overslaat, bereikt het tegenovergestelde
van wat hij wenscht.
Zelden werd duidelijker de groote waar
de van een radicale middengroep gede
monstreerd als door de gebeurtenissen in
Spanje".
Met instemming nemen we echter over
wat „De Nederlander" in verband hier
mede opmerkt:
Wij spatieerden in dit stukje enkele zin
nen, die naar onze meening de waarlijke
„les van Spanje" inhouden.
Een „radicale middengroep" immers,
die bij het eerste treffen tusschen uiterst-
rechts en uiterst-links „verdwenen schijnt
te zijn" en „geen rol meer speelt", kan
toch moeilijk als de beste waarborg tegen
deze extreme richtingen worden be
schouwd.
Of een groep een waarborg tegen zoo
danig extremisme is, blijkt immers niet
in vreedzame tijden, doch eerst, als de
nood aan den man komt. Dan pas wordt
bewezen, wat er bij zulk een groep aan
innerlijke 'kracht aanwezig is.
Juist door voorvallen als thans in Span
je, waar de radicale groep is verdwenen,
zoodra een serieuze aanval wordt onder
nomen, blijkt de betrekkelijke waarde van
een partijvorming, die niet op de voor ons
gevoelen diepste beginselen is gebaseerd.
De z.g. midden-partijen waren in
Duitschland' de eersten, die aan de stem
bus door het wassende nationaal-socialis-
me werden verslagen. Het Centrum daar
entegen handhaafde zich vrijwel. Vergis
sen wij ons niet, dan zal de N. S. B. bij
de komende verkiezingen haar zetels even
eens ten koste vooral dezer midden-par
tijen verwerven. Het beginsel, waarop de
z.g. rechtsche partijen steunen schijnt
vooralsnog hechter bolwerk tegen het ex
tremisme van rechts, laat staan dat van
links.
Wü constateeren dit falen der midden
groepen niet met voldoening. Integendeel.
Maar wij meenden toch, nu zij als de
waarborg tegen het extremisme ten too-
neele worden gevoerd, op deze keerzijde te
mogen wijzen".
DE VIJFDE WEEK VAN DEN BUR-
GERSTRIJD. EEN OVERZICHT VAN
DE STRIJDENDE PARTIJEN.
Nu de vijfde week van den strijd is I
ingegaan, is volgens een overzicht in de I
„N.R.Crt." de situatie aldus, dat de op
standelingen zich stevig in het Westen
genesteld hebben en dat zij het voordeel
van geoefende troepen hebben en mis
schien van een overmacht in de lucht.
De regeering heeft nog het geheele Oos
ten, de meeste havens, het grootste ge
deelte van de vloot en met uitzondering
van Saragossa in het Noord-Oosten, alle
industriëele centra.
De strijd kan zich mogelijk in de naaste
toekomst tot een gevecht van het Westen
tegen het Oosten ontwikkelen, hoewel
hij, als in het begin van den oorlog,
thans nog in gelocaliseerde zones woedt.
Op het oogenblik zijn er zes gevechts
zones.
Van het Zuiden af te beginnen heeft
men in Andalusië een aantal Moorsche
afdeelingen, die een aanval op Malaga,
de haven die totdusverre door het vol
komen van de buitenwereld afgesneden
Volksfront zoo goed verdedigd is, voor
bereiden.
Verder in het Noorden heeft de regee
ring troepen gezonden tegen Granada en
Cordova, welke steden in een hopeloozen
toestand schijnen te verkeeren.
Het tweede gevechtsterrein is Badaj'oz,
waar de rebellen pas een overwinning
behaald hebben.
Het derde ligt om Madrid. In de ber
gen ten Noorden van Madrid is een stil
stand en van Toledo naar het Zuiden is
er voor de rebellen nog geen doorkomen
aan.
De vierde gevechtszone is bij de Balea
ren, waar het overwicht van de regee
ring zeker is en de vijfde ligt rondom
Saragossa en Huesca in Arragon, waar
de Cataloniërs en de Arragoneezen hun
strijd voeren. De eersten voor de regee
ring en de laatstgenoemden voor de re
bellen.
Tenslotte vechten verder naar het Wes
ten de Basken, ondanks hun katholicis
me en hun conservatisme met hartstocht
voor het Volksfront, tegen het volledige
leger van generaal Mola.
Omtrent het resultaat van den strijd
valt nog weinig te zeggen. Wel krijgt
men den indruk, dat de positie van de
regeering ver van gunstig is.
Generaal Queipo de Llano heeft giste
ren in een radiorede herhaald, dat de
opstandelingen elke poging tot bemidde
ling door een vreemde mogendheid van
de hand wijzen. „Er zal geen vre
de zijn voor de Marxisten zich
op genade of ongenade hebben
overgegeven", zoo verklaarde hij.
„Ik ben geen profeet en daarom kan
ik niet zeggen of Madrid zich door hon
ger of tengevolge van de militaire actie
zal overgeven", heeft generaal Mola ver
klaard in een interview met den corres
pondent te Burgos van de „Diario Lis
boa". Hij vervolgde: „Ik hoop alleen maar,
dat Madrids tegenstand kort zal zijn, op
dat onnoodige offers worden vermeden.
De goede Spanjaarden zullen later over
Spanje's toekomstig politiek regime be
slissen".
VERPLAATSING VAN DE
REGEERING?
Naar Reuter uit Hendaye meldt, zou
den reeds verscheidene leden van het
kabinet Madrid hebben verlaten en naar
Valencia zijn gegaan. De verbindingen
tusschen Madrid en Valencia kunnen elk
oogenblik verbroken worden.
GASAANVALLEN TEGEN DE
OPSTANDELINGEN.
Fel protest van Mola.
De „nationale" regeering te Burgos is
voornemens de buitenlandsche regeerin
gen en het hoofdbestuur van het Roode
Kruis te Genève op de hoogte te brengen
van het gebruik van gas door de regee-
ringstroepen in den strijd tegen de natio
nalisten.
De eerste granaten met gas zijn gisteren
bij San Rafael in de Sierra de Guadarra-
ma door het roode geschut afgeschoten.
Generaal Mola verklaarde naar aanleiding
hiervan tot den Havas-correspondent:
Deze monsterlijke daad moet officiëèl ge
constateerd worden. Verder wete men, dat
wij ook over gas beschikken; wij zijn
echter niet van plan, dit ooit tegen Span
jaarden te gebruiken.
De verontwaardiging te Burgos over
het gebruiken van gas tegen de nationa
listen is algemeen. In gezaghebbende krin
gen noemt men het een bewijs te meer,
dat de regeering te Madrid ten einde raad
is en Sat de nationalisten inderdaad een
kruistocht tegen de barbaarschheid hou
den.
Wil Madrid zich op Genève beroepen?
Volgens de Parijsche Figaro zouden
Spaansche juristen zich gereed maken
om naar Genève te vertrekken. Het doel
van hun reis zou zijn, het terrein te ver
kennen in de eerste plaats met het oog
op een eventueel beroep op den Volken
bond tegen de nationalisten op grond van
een der artikelen van het pact, welk is
niet bekend. Vervolgens om een voor Ma
drid gunstige stemming te kweeken, waar
door op de Septemberzitting van den Vol
kenbond steun zou verkregen.
MUITERIJ ONDER DE MAROKKANEN
IN SPANJE?
Ook de Spaansche Rifstammen zouden
onrustig worden.
Volgens te Gibraltar ontvangen berich
ten is een deel der Marokkaansche troe
pen, die door generaal Franco naar Span
je zijn overgebracht, aan het muiten ge
gaan. De Marokkanen zouden vooral over
de verpleging ontevreden zijn.
In La Linea zou de oproerige stemming
onder de gekleurde colonnes van gene
raal Franco zulke ernstige vormen heb
ben aangenomen, dat de Marokkanen naar
de kazernes gedreven en daar ontwapend
moesten worden. Tijdens de ontwapening
zouden de Marokkaansche regimenten
hebben uitgeroepen: „Als we geen eten
krijgen en geen soldij, zullen we niet
vechten".
Aanvankelijk, aldus verluidt hier, heeft
men de ontevredenheid onder de Marok
kanen trachten te verminderen door hen
bij zoogenaamde „zuiveringsacties" recht
te geven tot het plunderen van eenige
kleinere dorpen in de omgeving van La
Linea.
Ook uit Spaansch Marokko komen be
richten binnen over een groeiende onte
vredenheid onder de Spaansche Rifstam
men. Deze stammen willen, naar hier
verluidt, niet voor een partij in Spanje
strijden, doch bereiden zich voor tot den
strijd om de bevrijding van de Spaansche
heerschappij. De binnenlandsche onrust
in Spanje wordt door hen beschouwd als
een gunstige gelegenheid voor het stre
ven naar onafhankelijkheid. In eenige
Rifgebieden zouden reeds verscheidene re
gimenten, welke zich onmiddellijk na het
begin van den Spaanschen burgeroorlog
bij Franco hebben aangesloten, tegen
Franco hebben gemuit.
WREEDHEID VAN REGEERINGS-
TROEPEN IN CARTAGENA.
De regieering, heeft haar aanhangers niet
meer in de hand.
Het D.N.B. verneemt uit Hendaye uit
betrouwbare bron, dat in den nacht van
14 op 15 Augustus 360 manschappen der
Guardia Civil en 80 marine-officieren voor
den haveningang van Cartagena verdron
ken werden. Verder werden nog 22 an
dere officieren gefusilleerd.
Toen de schepen, waarop zich de ver
moorden bevonden hadden, terugkeerden,
werden zij door de bevolking met instem
ming begroet.
De daad vond plaats op bevel van een
sergeant om een regeeringscommissie, die
uil Madrid verwacht werd, voor te zijn.
Deze commissie had blijkbaar tot taak
een einde te maken aan de verdere radi-
kaliseering der roode machthebbers te
Cartagena.
Men zou van plan geweest zijn
de levensmiddelenmagazijnen en
de keukens in brand te steken.
Omtrent de arrestaties van communis
ten in het militaire kamp te Beverloo,
vernam de „N. R. Grt." van goed inge
licht zijde nog het volgende:
Reeds geruimen tijd feitelijk van Het
oogenblik af, dat het wetsontwerp tot ver
lenging van den diensttijd werd aange
nomen i wordt van communistische zijde
getracht de militairen tot ontevredenheid
öp te ruien en in kampen en kazernes
ongeregeldheden uit te lokken.
Tot voor korten tijd bepaalden deze
ongeregeldheden zich tot wat men zou
kunnen noemen „kwajongensstreken", die
weliswaar in militair verband niet ge
tolereerd kunnen worden, doch die op
zich zelf geen ernstig karakter' droegen.
In het begin van de vorige week echter
kregen de militaire autoriteiten kennis
van eenige feiten, die er op wezen, dat
de communistische raddraaiers van plan
waren op Donderdag 13 Augustus onge
regeldheden van meer ernstigen aard in
kazernes en militaire kampen uit te lok
ken.
In het kamp te Beverloo o.a. meende
men een algemeens ontevredenheid het
best te kunnen verwekken door de ravi
tailleering van het kamp, waarin eenige
duizenden soldaten zijn ondergebracht,
in gevaar te brengen. D'aarom bestond het
voornemen de magazijnen met levensmid-
delenvoorraden, de keukens en de elec-
trische centrale van het kamp in brand
te steken.
Deze plannen lekten uit, doordat men
de onvoorzichtigheid beging samenwer
king te zoeken met eenige ontevreden,
Vlaamsch nationaal-gezinde, milifairen.
Deze traden schijnbaar in de voorstellen
tot samenwerking, doch zij rapporteerden
tevens een en ander aan eenige Vlaamsch-
nationale leiders, welke op hun beurt de
militaire autoriteiten weder inlichtten.
Het gevolg hiervan was, dat oogenblik-
kelijk maatregelen genomen werden, zoo
dat reeds Woensdagavond 12 Augustus de
verschillende kazernes en kampen in het
geheim door manschappen van de mo
biele colonne der gendarmerie werden be
waakt.
Donderdag 13 Augustus volgde daarop
in het kamp te Beverloo de arrestaties
van zes communistische raddraaiers,
waarvan er een paar in het bezit van,
niet tot hun uitrusting behóorende, wa
pens bleken te zijn.
DE OPPOSITIE-PERS IN POLEN.
Minister-president dreigt met sancties.
De Poolsche minister-president gene
raal Skladkowski heeft de pers medege
deeld, dat sancties zullen worden toege
past, indien men voortgaat met het ver
spreiden van valsche geruchten.
De premier wil de leugen en bet
kwaadspreken als politieke wapenen on
mogelijk maken en hij zal zich hierbij
Adres van werkgevers In het
bakkersbedrijf.
De Nederlandsche vereeniging van
werkgevers in het bakkersbedrijf heeft
zich tot den minister van Landbouw en
Visscherij gewend, met het verzoek ten
spoedigste maatregelen te willen treffen,
welke beoogen den prijs der V.I.T.A.-
tarwe zoo spoedig mogelijk te verlagen
met een bedrag als onder de huidige om
standigheden is gerechtvaardigd.
Bij een richtprijs van f 12,50 in 1931,
welke de boer voor zijn tarwe ontvangt,
bedroeg de V.I.T.A.-prijs f 16,35, terwijl nu
de richtprijs verlaagd is, de V.I.T.A.-prijs
slechts met f 0,60 verlaagd is en thans
f 15,75 bedraagt. Daardoor kon het land
bouwcrisisfonds meer baten verkrijgen,
welke met het oog op het landbouw
beleid der regeering noodzakelijk waren.
Nu echter de graanprijzen op de markt
aanzienlijk zijn gestegen ten gevolge van
mis-oogsten eri dergelijke, is te vreezen,
dat de prijs der A-bloem, welke toch
reeds sedert 1935 met f 1,25 is gestegen,
nog aanzienlijk verder zal stijgen. Wel
iswaar zal een verlaging van den V.I.T.A.-
tarwe-prijs tot gevolg hebben, dat het
landbouwcrisisfonds inkomsten derft,
doch daar staat tegenover, dat de prijs
der T.C.-tarwe, welke min of meer samen
hangt met den prijs van het buitenland
sche graan, eveneens zal stijgen, waar
door het landbouwcrisisfonds weer meer
inkomsten verkrijgt. Derhalve kan het
mogelijk zijn, aldus wordt in het adres
betoogd den V.I.T.A.-prijs met een zoo
danig bedrag te verlagen, dat uiteinde
lijk het landbouwcrisisfonds daarvan
geen schade ondervindt.
Afgescheiden daarvan, rijst de vraag,
of niet een verdere verlaging van den
prijs der V.I.T.A.-tarwe noodig is, ten ein
de de Nederlandsche bakkerij, die sinds
het crisisbeleid slechts verlaging van den
broodprijs heeft gekend, en nimmer de
crisislasten heeft kunnen afwentelen op
den consument, tegemoet te komen. Een
spoedig ingrijpen van de regeering ten
aanzien van den prijs der V.I.T.A.-tarwe,
zegt adressante ten slotte zou niet
alleen onder de huidige omstandigheden
gerechtvaardigd zijn. maar is noodzake
lijk, wil niet een belangrijk en geenszins
economisch slecht gedeelte der bakkerij
den ondergang tegemoet gaan.
Wie adverteeren wil gebruikt daarvoor
„DE ZEEUW".
Dat is verstandig.
niet beperken tot het in beslag nemen
van kranten, doch zoo noodig zullen de
schrijvers van laster-artikelen naar het
concentratiekamp Beretza worden over
gebracht.
Gisteren reeds zijn verscheiden bladen
in beslag genomen, wegens publicatie van
overdreven berichten over de vergaderin
gen van de volkspartij op 15 Augustus j.L
en over den leider van deze partij, Witos,
die in ballingschap leeft.
TREINONTSPORING IN BELG IE.
Een doode; 20 gewonden.
Gisterochtend iets vóór tien uur, is de
locomotief van den sneltrein Antwerpen-
D'iksmuide-Adinkerke, te Lichtervelde uit
de rails geloopen en gekanteld. De eerste
vier wagens sprongen eveneens uit de
sporen maar bleven gelukkig recht staan.
De hulpmachinist van de gekantelde loco
motief was op slag dood. Twintig reizi
gers, allen van Belgische nationaliteit,
liepen min of meer zware verwondin
gen op.
Engelsche ambulance naar Spanje.
De eerste Rritsche medische eenheid,
gevormd door de „Spanish Medical Aid
Committee" zal einde dezer week naar
Spanje vertrekken. D'e ambulance zal sa
mengesteld zijn uit vier artsen, acht as
sistenten, zes ziekenverplegers en drie
secretarissen. Yoorts zal een uitgebreid
materiaal worden meegenomen, bestaan
de o.m. uit gasmaskers, antiseptische
middelen, levensmiddelen, een vrachtauto
en kampeermateriaal, waardoor de am
bulance in staat zal zijn op de twee oor-
logstooneelen te werken.
De tot dusverre bijeengebrachte in
schrijvingsgelden bedragen 800 pond.
KONINGIN EN PRINSES.
Haar terugkomst uit het buitenland.
Naar men verneemt, ligt het in de. be
doeling van H. M. de Koningin en H.
K. H. de Prinses om Zaterdag 22 dezer
uit het buitenland op het Paleis het Loo
terug te keeren.
Binnenland.
Terugkomst van Koningin en Prinses.
Onweer in het Oosten van ons land.
Contingenteering van vlasgaren.
Prijsverlaging Vita-tarwe gevraagd.
Grooter bedrag voor werkloosheidssteun
aan gemeenten is noodig.
Geen Nederlandsche vliegmachines naar
Spanje.
Buitenland.
Een overzicht van de situatie in Spanje.
Wordt de regeering naar Valencia ver
plaatst?
De moeilijkheden in een Belgisch militair
kamp.
Treinontsporing in België.
DE VERSTREKKING VAN LEVENS
MIDDELEN IN NATURA AAN
WERKLOOZEN.
Vragen van het Tweede Kamerlid
Stumpel.
Het Tweede Kamerlid Stumpel heeft
den minister van sociale zaken de volgen
de vragen gesteld:
1. Is het juist, dat bij de voorgenomen
wijziging van de steunregeling voor werk-
loozen, het tevens in het voornemen der
regeering ligt óver te gaan tot uitbrei
ding van de verstrekking van levensmid
delen in natura?
2. Is bet de regeering bekend, dat tot
nu toe in vele gemeenten bij die verstrek
king in natura de middenstand bij de
'distributie werd uitgeschakeld?
3. Is ook de regeering niet van oordeel,
dat daardoor aan den toch reeds in zoo
groote moeilijkheden verkeerenden mid
denstand een deel van den omzet is ont
nomen en dat het daardoor veroorzaakte
nadeel nu, bij de uitbreiding dier ver
strekking, nog belangrijk grooter zal wor
den?
4. Is de regeering bereid zoodanige
maatregelen te nemen, dat in den ver
volge bij de verstrekking in natura de
middenstand wordt ingeschakeld en dan
tegen een wel zeer matige, maar toch den
ar>eid loonende vergoeding, daar het
ni et-nemen van zoodanige maatregelen
tot gevolg zou hebben, dat steeds meer
middenstanders den strijd om het bestaan
zouden moeten opgeven en daardoor op
blijvenden steun van de overheid zouden
worden aangewezen?
WERKLOOSHEIDSSTEUN AAN
GEMEENTEN.
Een bedrag van bijna zestien miliioen
nader aangevraagd.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot wijziging en verhoo
ging van de begrooting van uitgaven van
het werkloosheidssubsidiefonds voor 1935.
Ter toelichting wordt o.m. opgemerkt:
In de begrooting van uitgaven van het
werkloosheidssubsidiefonds voor het
dienstjaar 1935 werd onder artikel 3 we
gens bijdragen aan gemeenten f94.770.000
uitgetrokken, en onder artikel 5, wegens
bijdragen aan gemeenten f5.830.000. Ter
zake van bijdragen aan gemeenten in de
uitgaven wegens voorzieningen terzake
van werkloosheid, werd onder deze beide
artikelen derhalve in totaal f 100.600.000
gevoteerd.
De werkloosheidsuitgaven der gemeen
ten overschreden, tengevolge van toene
ming der werkloosheid, de geraamde be
dragen. Aangezien de werking van dezen
factor bij de bepaling van het subsidie
percentage tot gevolg had, dat dit subsidie
percentage steeg, zou alleen hierdoor reeds
voor een deel aannemelijk gemaakt kun
nen worden, dat de aanvankelijk ge
raamde uitgaven van het werkloosheids
subsidiefonds overschreden werden. Bo
vendien echter moest dit percentsgewijze
hoogere subsidie verleend worden in hoo-
gere uitgaafbedragen, zoodat de aanvan
kelijk voor de gewone bijdrage geraamde
bedragen niet toereikend waren, om over
eenkomstig de voor het jaar 1935 gelden
de schaal gewone bijdragen aan de ge
meenten te verleenen.
Voor de aanvankelijk op f 88.770.000 ge
raamde gewone bijdragen, blijkt thans
een bedrag van f 102.000.000 noodig te zijn.
Het bedrag der extra bijdragen wordt na
onderzoek van de begrootingen der ge
meenten, die zoodanige bijdrage verzoch
ten, nader geraamd op f 8.100.000, terwijl
de bijdragen in de kosten» van controle
op f 400.000 zijn te stellen.
Mede ten gevolge van de omstandig
heid, dat in de practijk belastingbij dra
gen alleen verleend worden aan gemeen
ten, welker begrooting, ook na raming
van een maximale extra bijdrage, niet
sluitend is, kon het bedrag der belasting-
bijdragen beperkt blijven tot f 4.400.000.
Uiteindelijk zal noodig zijn: 1. voor ge
wone bijdragen f 102.000.000; 2. voor extra
bijdragen f8.100.000; 3. voor tegemoet
koming in de kosten van controle f 400
duizend; totaal f 110.500.000, terwijl voor
deze uitgaven toegestaan was f94.770.000,
zoodat nader wordt aangevraagd
f 15.730.000.
