Herziening van de Grondwet.
De wetsontwerpen bij de Tweede Kamer ingediend.
Buitenland.
De burgeroorlog in Spanje.
Inmenging van vreemde
mogendheden
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANG No. 259
Behoudens de drukpersvrijheid, de voor
stellen van de commissie vrijwel gevolgd.
(Jitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchëque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
ïïe Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortontiün 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdcelingen CO cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Thans heeft de regeering bij de Staten-Generaal een aantal wetsontwerpen
tot het in overweging nemen van verschillende voorstellen tot wijziging van de
Grondwet ingediend.
Deze voorstellen, ieder in een afzonderlijk wetsontwerp vervat, strekken
respectievelijk tot:
wijziging en aanvulling van de bepalingen betreffende het inkomen van de
Kroon;
wijziging en aanvulling van de bepalingen betreffende de schadeloosstelling
(ƒ4000,— inplaats van ƒ5000,en het pensioen van de leden van de Tweede
Kamer;
het openen van de mogelijkheid, ministers te benoemen, niet belast met de
leiding van een ministeriëel departement;
aanvulling van de bepalingen betreffende het kiesrecht (evenredige vertegen
woordiging binnen door de wet te stellen grenzen);
het openen van de mogelijkheid, leden van vertegenwoordigende lichamen,
die een streven tot uitdrukking brengen, gericht op verandering van de bestaande
rechtsorde met toepassing of bevordering van onwettige middelen, van hun lid
maatschap vervallen te verklaren;
het openen van de mogelijkheid, openbare lichamen voor beroep en bedrijf
in te stellen;
verandering van eenige artikelen in de Grondwet strekkende tot wijziging en
aanvulling van de bepalingen van overgangsrecht.
De grondwettelijke bepalingen inzake de drukpers wenscht de regeering
ongewijzigd te laten.
Aigemeene beschouwingen.
In de memorie van toelichting tot het
wetsontwerp inzake 'het inkomen van de
kroon geeft de regeering eenige algemee
ns beschouwingen over de voorstellen tot
grondwetsherziening.
Na herinnerd te hebben aan de instel
ling der staatscommissie en een opsom
ming gegeven te hebben van de voornaam
ste onderwerpen, welke in 'behandeling
zouden komen, merkt de regeering op, dat
zij zich met de positieve voorstellen, waar
toe de commissie is gekomen, in het alge
meen kan vereenigen.
Afwijkingen van de voorstellen van de
Staatscommissie.
Een uitzondering vormt hierop 't voor
stel inzake de vrijheid van drukpers, dat
de regeering niet heeft overgenomen. Ook
is de regeering van de voorstellen van de
staatscommissie afgeweken ten aanzien
van het orgaan, dat geroepen zal worden
tot het vervallen verklaren van het lid
maatschap van een vertegenwoordigend
lichaam van personen, die revolutionaire
strevingen tot uitdrukking brengen en
voorts ten aanzien van het maximum-pen
sioen, dat een oud-lid van de Tweede Ka
mer zal kunnen genieten.
Bij de toelichting op de verschillende
wetsontwerpen heeft de regeering van het
verslag van de staatscommissie een dank
baar gebruik gemaakt.
Wat
de vrijheid van de drukpers aangaat,
had de staatscommissie voorgesteld, .aan
art. 7 der grondwet een lid toe te voegen,
luidende:
,De wet kan regels stellen, volgens wel
ke een bepaalde uitgave wegens nader hij
de wet te omschrijven grove inbreuk op de
openbare orde tijdelijk kan worden ver
boden."
Na ampele overweging heeft de regee
ring gemeend, het voorstel van de staats
commissie niet te moeten overnemen.
De regeering laat in het midden, of, ter
bereiking van het door de staatscommis
sie beoogde doel, een wijziging van artikel
7 der Grondwet noodig is. Men kan over
deze vraag verschillend denken en er is
zeker ruimte voor de meening, dat artikel
7 zich slechts richt tegen de preventieve
censuur en de mogelijkheid om door an
dere maatregelen de drukpersvrijheid te
beperken, allerminst uitsluit. Wat 'hiervan
ook zij, de regeering heeft gemeend, zich
ervan te moeten onthouden, een bepaald
middel van vrijheidsbeperking met zooveel
woorden in de Grondwet op te nemen. Zij
is tot deze conclusie geleid uit overweging,
dat het vraagstuk van de vrijheid van de
pers een sterk politieken inslag heeft,
waarover, zooals reeds tot uitdrukking is
gekomen, in breede kringen verschillend
wordt gedacht. Het scheen haar niet wen-
schelijk, vooral in de huidige tijdsomstan
digheden nu slechts door samenwerking
van alle nationale krachten de moeilijk
heden kunnen worden overwonnen, een
politiek vraagstuk van dezen aard op te
werpen.
Punten van overeenstemming met de
Staatscommissie.
Ten-aanzien van den Raad van State, de
Aigemeene Rekenkamer en de procedure
van Grondwetswijziging heeft de regeering
het standpunt van de staatscommissie
aanvaard en gemeend geen voorstellen tot
wijziging met betrekking tot deze onder
werpen te moeten doen.
Het systeem van de ontwerpen.
Terwijl bij vroegere herzieningen van de
Grondwet de desbetreffende voorstellen in
ontwerpen van wet waren vervat, verband
houdende met de hoofdstukken van de
Grondwet, is thans, ter bevordering van
een grootere overzichtelijkheid, het sys
teem gevolgd, dat de onderscheidene on
derwerpen van de herzieningen in aparte
ontwerpen van de herzieningswet zijn ge
regeld. Enkele wijzigingen van meer on
dergeschikt belang zijn in een verzamel-
ontwerp ondergebracht.
Wij komen op- de verschillende voorstel
len nader terug.
Be toestand begint te Madrid
ernstig te worden. De regee-
ringstroepen in minder gun
stige conditie.
Volgens het blad „Berlingske Tïdende"
heeft de Deensche gezant te Madrid het
ministerie van buitenlandsche zaken te
Kopenhagen medegedeeld, dat hij giste
ren bij den Spaanschen minister van bin-
nenlandsche zaken, Burcia, is ontboden,
die hem verklaarde, dat de toestand in
Madrid thans eerst recht ernstig dreigt te
worden.
De Spaansche minister heeft er verder
op gewezen, dat men nog nauwelijks de
verantwoordelijkheid vOor de veiligheid
der buitenlanders op zich kon nemen.
Tenslotte heeft Burcia den gezant me
degedeeld, dat alles in het werk wordt
gesteld om de buitenlanders Spanje te
doen verlaten. Degenen, die blijven, moe
ten dat pp eigen verantwoording doen.
Naar uit Lissabon vernomen wordt,
hebben 2800 civiel-gardisten in Ciudad
Real den regeeringsautoriteiten gehoor
zaamheid geweigerd en zich bij1 de natio
nalisten aangesloten.
Andere berichten maken melding van
ernstig gebrek aan munitie en levensmid
delen bij de regeeringstroepen.
Intusschen wordt ook vernamen, dat de
regeering te Madrid erin zou zijn ge
slaagd, de spoorwegverbinding tusschen
de Spaansche hoofdstad en Badajoz te
herstellen. Deze verbinding is even be
langrijk als de kort geleden herstelde ver
binding met Valencia en Alicante.
De Britsche oorlogsschepen in de
Spaansche wateren deelen verder mede,
dat de toestand te Barcelona oogenschijh-
lijk kalm is. Palma de Majorca is kalm,
de dagelijksche bombardementen buiten
beschouwing gelaten.
DUITSCH SLAGSCHIP TE CEUTA.
Officieren brengen bezoek aan generaal
Franco.
Het slagschip „Deutsehland" en de to'r-
pedobootjager „Luchs" zijn Maandag
morgen te Ceuta aangekomen, begroet
door de schepen op de reede en met de
voorgeschreven salvo's kanonschoten.
De officieren van de „etats-majors"
der Duitsche schepen zijn aan wal ge
gaan en zijn generaal Franco, den leider
der opstandelingen, in het paleis van het
Hooge Commissariaat gaan begroeten.
Van Fransche zijde wordt er op gewe
zen, dat de bewegingen van het Duitsche
slagschip, dat voor de haven van Ceuta
manoeuvreerde, toen de oorlogsbodems
der Spaansche regeering zich opmaakten,
om het vuur te openen op de nationale
strijdkrachten van generaal Franco1, dit
bombardement onmogelijk maakten.
In Fransche kringen heeft dit optreden
van Duitsche oorlogsschepen, op 't oogen-
blik, dat onderhandelingen worden ge
voerd over niet-inmenging in den Spaan
schen burgeroorlog, groote verbazing ver
oorzaakt.
Francois Poneet, de Fransche ambas
sadeur te Berlijn, heeft gisteren een
bezoek gebracht aan het ministerie van
buitenlandsche zaken, en, naar men ge
looft, ten aanzien van Spanje om niet-
inmenging verzocht, zooals door Frank
rijk ook aan Engeland en Italië is ge
vraagd.
Naar men meent te weten, zou Duitsch-
land er geen bezwaar in zien, besprekin
gen te openen, echter op voorwaarde, dat
óók Sovjet-Rusland deze regels nakomt.
Ook de Fransche ambassadeur te Rome
heeft den minister van buitenlandsche za
ken, graaf Bianö, gesproken en hem mon
deling het voorstel gedaan, een voorloo-
pig Engelsch-Fransch-Italiaansch ac-
coord te sluiten tot handhaving van de
neutraliteit ten opzichte van de gebeurte
nissen in Spanje.
FRANSCHE VLIEGTUIGEN VOOR
SPAANSCHE REGEERING?
Het (uiterst rechtsche) blad „Le Jour"
meldt dat vier Fransche vliegtuigen en
wel drie Latécoère-toestellen en een drie-
motorige Fokker, welke naar Spanje wa
ren gezonden om de daar nog aanwezige
Fransche staatsburgers te hulp te komen,
door de Spaansche regeering in beslag
zijn genomen en nu voor militaire doel
einden worden gebruikt.
Het blad voegt aan dit bericht toe,
dat men zich moet afvragen, of de Fran
sche minister van Luchtvaart deze toe
stellen werkelijk ter bescherming van de
Fransche staatsburgers heeft gezonden,
in welk geval hij krachtig behoort te pro-
testeeren tegen de inbeslagneming, of dat
het om een manoeuvre gaat om de Spaan
sche Communisten en marxisten te hel
pen. Indien de Fransche regeering niet
zeer krachtig optreedt, moet de laatste
onderstelling voor juist worden gehouden.
In dit verband verdient een opmerking
in de „Matin", de aandacht, waarin erop
wordt gewezen, dat de Maandag te Le
Bourget aangekomen goudzending uit
Spanje reeds de vierde is sedert het uit
breken van den Sipaanschen burgeroor
log. Deze bijzondere goudbeweging is tot
dusver zonder verklaring gebleven, aldus
het blad.
De „Populaire" richt zich tegen de ver
meende activiteit van den bekenden Fran-
schen vlieger Michel Detroyat, die in
Frankrijk piloten zou aanwerven voor de
Spaansche opstandige militairen. Deze
piloten zouden in den actieven dienst
der Spaansche nationalisten treden.
HEVIGE GEVECHTEN IN ABESSYNIE
Spoorlijn Addis AbebaDjiboeti opnieuw
vernield?
In de omgeving van het Tana-meer
moet, volgens te Port Said ontvangen, be
trouwbare berichten een hevig gevecht
woeden tusschen Ethiopische krijgers en
Italiaansche troepen. Do Ahessyniërs
staan onder bevel van den op één na oud
sten zoon van Ras Kassa.
Bij Bourcos moet het een andere Ethio-
i pische colonne onder leiding van Tecle
Hawariate gelukt zijn, de verbinding tus
schen Addis Abeba en Djiboeti opnieuw
te onderbreken en de rails van de spoor
lijn te vernielen.
Ras Makonnen en Ras Getaohoe zou
den naar Gore oprukken. Beiden zijn,
naar gemeld wordt, door den Soedan naar
Abessynië gereisd en zijn voornemens het
verzet tegen Italië in de omgeving van
Gore te organiseeren.
DYNAMIET-EXPLOSIE IN ITALIË.
Vijf dooden; tal van zwaar en licht
gewonden.
In een dynamietfabriek in 'het aan de
Tyrrheensche Zee gelegen plaatsje Or-
betella heeft een ontploffing plaats ge
had, waarbij, naar tot nog toe kon wor
den vastgesteld, vijf personen werden ge
dood, terwijl verscheidene andere zwaar
en licht gewond werden.
HET JOURNALISTEN-INCIDENT TE
GENEVE.
De acht Italianen mogen terugkeeren in
Zwitserland.
Dó federale raad besloot, geenerlei
voorwaarde te stellen aan den terugkeei
in Zwitserland van de acht Italiaansche
journalisten, die 1 Juli j.l. uit het land
werden gezet, in verband met de inciden
ten, welke zij veroorzaakt hadden in de
volkenbondszitting, toen de negus bet
woord zou voeren.
HITTEGOLF TE MOSKOU.
Brandend heete wind maakt het leven er
ondraaglijk.
Moskou wordt op het oogenblik geteis
terd door de hevigste en langdurigste
hittegolf sedert 57 jaar. Zondag bedroeg
de temperatuur in de schaduw meer dan
10O graden, 'hetgeen een record beteeken-
de. Wel is waar heeft een donderbui
daarna eenige afkoeling gebracht, maar
voor heden wordt weer groote hitte ver
wacht.
Een brandend heete wind uit Centraal
Azië maakt het leven te Moskou ondraag
lijk en de nachten brengen ook al geen
verkoeling. Er zijn verscheiden honder
den menschen naar het ziekenhuis 'ge
bracht, die daar allen zijn opgenomen
met zonnesteek of dysenterie.
Dë hittegolf bepaalt zich trouwens niet
alleen tot Moskou, maar strekt zioh ovei
het geheele Sovjet-Russische grondgebied
uit, zelfs tot in de omgeving van den Pool
cirkel. Temperaturen van 94 graden in
de schaduw behooren niet tot de zeld
zaamheden. In Zuid-Europeesch Rus
land, te Rostof aan de Don, werd gisteren
een temperatuur van bijna 101 graden
gemeld.
ALGEMEENE STAKING IN
GRIEKENLAND.
De werkliedensyndicaten hebben besla
ten tot een aigemeene staking van 24 uur
uit protest tegen de nieuwe wetten, waar
bij verplichte arbitrage bij' arbeidsconflic
ten, minimum-loonen en staatscontrole op
de verzekeringskassen der arbeiders wor
den ingevoerd.
D'e regeerin'g beeft buitengewone maat
regelen getroffen, om de orde gedurende
de staking te bandhaven.
Alle ministeries worden door troepen
cavallerie bewaakt, om een eventueelen
aanval der stakers op de gebouwen af te
slaan.
Korte Berichten.
Het Duitsche rijksministerie van ver
keerswezen meldt, dat in de afgeloopen
week 155 dooden en 4017 gewonden ten
gevolge van verkeersongeluken te betreu
ren waren.
i De textielarbeiders in Belgrado
zijn in staking gegaan. D'e autoriteiten be
lemmeren de stakingsbeweging niet, ten
einde niet een nog heviger opleven der
conflicten te veroorzaken.
Naar uit Tokio gemeld wordt, beeft
de Amerikaansche regeering de Japansche
regeering meegedeeld, dat besloten is tot
het aanbrengen van versterkingen op het
eiland Parawan.
i Geheel Anatolië is opgeschrikt
door een tweetal hevige aardschokken.
Omtrent de aangerichte schade is nog
niets bekend.
Het aantal werkloozen in E n g e -
1 a n d is, zooals reeds werd aangekondigd,
verminderd. Op 20 Juli bedroeg het aan
tal 1.652.072, hetgeen 50.604 minder is
dan op 22 Juni.
HET LAGERE LAND- EN TUINBOUW-
ONDERWIJS.
Cursussen voor de opleiding voor de lagere
akte land- en tuinbouwkunde.
Het ministerie van landbouw en vis-
scherij deelt mede
Het lagere land- en tuin'bouwonderwijs,
zooals dit reeds gedurende tal van jaren
in den vorm van avondcursussen wordt
gegeven, mag zich in de blijvende belang
stelling van onze land- en tuinbouwende
bevolking verbeugen.
In den loop van die jaren is dan ook
reeds gebleken, dat de grootere ontwikke
ling en het ruimere inzicht van onze land
en tuinbouwers, in de mogelijkheden tot
verbetering van 'hun bedrijf voor een be-
belangrijk deel is te danken aan dit on
derwijs. Een en ander wettigt dan ook een
voortzetting van dit cursusonderwijs, zoo
mogelijk op nog eenigszins uitgebreider
schaal, dan tot dusverre geschiedde.
Daartoe is het echter noodig, dat het
getal bevoegde leerkrachten voor die cur
sussen niet alleen op peil wordt gehouden,
Binnenland.
Voorstellen tot herziening van de Grond
wet.
Opleiding land- en tuinbouwonderwij's.
Geen K.L.M.-vliegtuigen naar Spanje.
Buitenland.
De burgeroorlog in Spanje. Inmenging
van vreemde mogendheden?
Een hittegolf in Rusland.
In Griekenland de staat van beleg afge
kondigd.
Hevige gevechten in Abessynië.
doch dat tevens wordt getracht dit aantal
nog geleidelijk uit te 'breiden. Ter 'berei
king van dit doel ligt het in het voornemen
in bet a.s. najaar op verscheidene plaat
sen weer met cursussen ter opleiding voor
de akten land- en (of) tuinbouwkunde la
ger onderwijs aan te vangen.
Zij, die aan een van deze cursussen
wenschen deel te nemen, moeten in het be
zit zijn van de akte van bekwaamheid als
hoofdonderwijzer of als onderwijzer. Deze
cursussen duren 2V2 jaar en zijn kosteloos
toegankelijk.
De eventueele reiskosten worden van
rijkswege vergoed, voor zoover die kosten
per reis heen en terug meer bedragen dan
f 1.25. Aanmeldingen kunnen o.a. geschie
den bij den rijkslandbouwconsulent en hij
den rijkstuinbouwconsulent te Goes.
HEFFINGSVERLAGING VOOR
TARWEBLOEM.
Als gevolg van tarweprijsstijging.
Naar men verneemt, is het variabele
gedeelte der invoerheffing op tarwebloem
verlaagd van f 6.00 op f 5.50. De heffing
op de verwerking tot tarwebloem is ver
laagd tot f 3.50.
Deze maatregel was billijk en noodza
kelijk, om den prijs van import-bloem, die
voor 100 pet. de prijsstijging van buiten
landsche tarwe (een gulden in een maand
tijds) heeft ondergaan, weer in de juiste
verhouding te brengen tot den prijs der
inlandscbe bloem, die met den wereld
marktprijs der tarwe slechts voor 65 pet.
samenhangt. (35 pet. der tarwe moet uit
hoofde van het maalgebod inlandsch zijn,
waarvoor een vaste prijs is vastgesteld.)
Van invloed op den broodprijs is deze
maatregel niet, wél op den invoer van
bloem.
NEDERLAND EN DE BURGEROORLOG
IN SPANJE.
De regeerig geeft geen toestem
ming aan de K. L. M. tot ver
koop van vliegtuigen.
Naar wij vernemen, was de K.L.M. de
zer dagen in onderhandeling met eenigo
Nederlanders tot verkoop van twee van
haar oudste toestellen, welke de maat
schappij van de hand wenscht te doen.
Aangezien het vermoeden bestond, dal
deze vliegtuigen, na den verkoop, naar
Spanje zouden worden uitgevoerd, heefi
de regeering haar toestemming, welke
krachtens het regeering'scontract met de
K.L.M. op dergelijke transacties vereischt
is, geweigerd. Ook op een daarna gevolgd
verzoek van de maatschappij om deze
vliegtuigen aan een Engelsohe maat
schappij te verkoopen, is een weigerend
antwoord gegeven.
INTREKKING VAN DEN HUUR-
TOESLAG.
Wethouders der groote steden bijeen.
Naar gemeld wordt, zullen de wethou
ders van Sociale Zaken van de vier groote
'gemeenten bijeenkomen voor een bespre
king van de maatregelen, die de regeering
heeft aangekondigd ten aanzien van do
wijziging in de steunregeling voor werk
loozen en in het bijzonder van de intrek
king van den huurt oeslag.
DE BISSCHOP VAN ROERMOND OVER
DE N. S. B.
Herderlijke waarschuwing aangekondigd.
Bij de sluiting van de Derde Sociale
Studieweek te Rolduc heeft Z. H. Exc.
Mgr dr G. LemmenS', bisschop van Roer
mond gesproken over 'de N.S.B. en a.m.
gezegd:
„Ik heb in het propagandablad voor
Limburg van de N.S.B. „Hou Zee", ge
lezen, dat deze een „Limburgschen Volks
dag" wil gaan houden. D'e bewoordingen,
waarin de oproep is vervat hebben mijn
verontwaardiging opgewekt. Nog deze
maand zal ik vanaf den preekstoel de
stormklok over Limburg laten luiden en
oproepen tot strijd en tot gebed. Tot
strijd tegen de verkeerde strooming, tot
gebed voor de dwalende broeders. Er
wordt in bet blad gesproken over saam-
hoorigheid en trouw aan den leider, maar
ik verlang, dat heel 't Katholieke Lim-
burgsche volk eensgezind zal staan ach
ter zijn éénen leider, die door God is
aangesteld."
