De voorgenomen grond
wetsherziening.
Buitenland.
Opstand in Spanje.
Binnenland
0e Nederlandsch-Belgische
betrekkingen.
MAANDAG 20 JULI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINOIE ZEELAND
50 e JAARGANG 245
afgekondigd.
Belangrijkste Nieuws
(Jitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.53 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortontiön 80 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter oi motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
DE VRIJHEID VAN DRUKPERS
DOOR DEN MINISTERRAAD
GEHANDHAAFD?
Naar de „Telegr." verneemt, bevindt
het door den ministerraad op basis van
de voorstellen de Staatscommissie voor
gestelde voorontwerp voor de partieele
grondwetswijziging-1937 zich op 't ©ogen
blik bij den Raad van State.
Binnenkort wordt het van dit college
terug verwacht, waarna, rekening hou
dend met eventueele opmerkingen van
den Raad, definitief rapport wordt uitge
bracht aan H. M. de Koningin. Waar
schijnlijk zullen nu, doen zich geen com
plicaties voor, de uiteindelijke ontwerpen
omstreeks begin Augustus bij de Tweede
Kamer worden ingediend.
De Ministerraad beeft zioh in hoofd
zaak vereenigd met de voorstellen van de
staatscommissie. De voornaamste afwij
king is, dat de regeering aangaande de
persvrijheid zich vereenigd heeft met de
minderheid der staatscommissie, bestaan
de uit Ir Albarda, Prof. v. d. Bergh, Mr
Joekes en Prof. Kranenburg, welke be
zwaren heeft tegen het voorgestelde lid 2
van art. 7, luidend: „de wet kan regels
stellen, volgens welke een bepaalde uit
gave wegens nader bij de wet te omschrij
ven grove inbreuk op de openbare orde
tijdelijk kan worden verboden".
De regeering heeft dus de voorkeur ge
geven aan de bestaande, zuiver repressie
ve regeling.
Het „Utr. Dagblad" verneemt nog, dat
inzake bet weren van revolutionaire leden
van openbare lichamen een technische wij
ziging in het ontwerp is aangebracht, in
dier voege, dat de beoordeeling, voorzoo-
ver het een lid van een der Kamers der
Staten-Generaal of van Provinciale Sta
ten betreft, in 'handen is gelegd van het
betreffende college, terwijl de beoordeeling
t.a.v. leden van lagere colleges als ge
meenteraden enz. in handen is gelegd
van Gedeputeerde Staten der provincie,
waaronder de corporatie ressorteert.
HIJ BEGON IN MAROKKO. UITBREI
DING TOT ANDERE GARNIZOENEN
IN DE KOLONIE EN IN HET
MOEDERLAND.
In Spanje is een opstand uitgebroken,
die blijkbaar gericht is tegen bet roode
bewind in de Spaansche republiek.
Het is nog uiterst moeilijk zich een min
of meer duidelijk beeld te geven van den
toestand.
Zeker is in ieder geval, dat de rebellen
of bet monarchisten of fascisten of
anti-Marxisten zijn staat voorloopig nog
niet vast meester zijln van den toestand
in Spaansch Marokko.
De Regeering schijnt twee oorlogssche
pen met trouw gebleven troepen naar Me-
lilla gezonden te hebben. Daarover is
voorloopig echter niets naders gemeld.
Intusschen blijken de eerste regeerings-
communiqué's uit Madrid de situatie in
Spanje veel te optimistisch te hebben
afgeschilderd. Het blijkt uit latere be
richten, dat ook daar verschillende gar
nizoenen tegen 'het linksche bewind in
opstand zajm gekomen. Hier en daar heb
ben de generaals den staat van beleg uit
gevaardigd. Voor die centra, waar de mi
litairen meester zijïn van den toestand
heeft de linksche regeering nu door de
socialistische partij' en door de roode vak
banden de algemeene staking laten uit
roepen.
De opstand is begonnen in het Vreem
delingen-legioen te Melilla aan de Noord-
O'O'st-kust van Marokko en heeft zich van
daar snel uitgebreid tot andere militaire
garnizoenen, niet alleen in de kolonie,
maar ook in het moederland.
Volgens berichten uit Tanger, hadden
duizenden opstandelingen reeds alle mi
litaire posten in Spaansch Marokko bezet,
De Spaansche onderstaatssecretaris
van binnenlandsche zaken, deelde via de
radio mede, dat legervliegtuigen Melilla
en Ceuta, welke laatste stad tegenover Gi
braltar is gelegen, hebben gebombar
deerd.
De regeering blijft verzekeren dat in
Spanje rust heerscht, doch alle pers
agentschappen melden, dat ook in ver
scheidene garnizoenen in Spanje zelf pro-
en anti-regeeringsgezinde militairen en
politiebeambten met elkaar slaags zijn
geraakt.
.De telefoonverbindingen met Spanje
njn verbroken, in ieder geval verbroken
geweest. Een strenge censuur is ingesteld
en de staat van beleg is in geheel Spanje
Speciaal te Madrid en te Barcelona zijn
omvangrijke maatregelen genomen, op de
voornaamste plaatsen zijn tanks opge
steld. Over de situatie te Barcelona loopen
de berichten zeer uiteen.
Uit de berichten, die Zondag binnen
kwamen, zou blijken, dat de opstandige
beweging, ook in Spanje, zich uitbreidt.
Volgens te Gibraltar ontvangen berich
ten zouden zich reeds 20.000 soldaten
van het Spaansche Vreemdelingenlegioen
bij' de muiters in Marokko hebben aange
sloten.
Volgens berichten van reizigers, die te
Casa-Blanca zijn aangekomen, zou gene
raal Franco, de beroemde vlieger, in
Spaansch Marokko zijn aangekomen.
Franco verbleef in den laatsten tijd op de
Ganariscbe Eilanden.
Volgens Zondag ingekomen berichten,
zou de rust in Spanje zijn hersteld, doch
zou in Marokko nog gevochten worden.
In regeringskringen zoekt men 'de
schuld van den opstand bij Gil Robles,
den leider van de Katholieke Volkspartij!.
Het revolutieplan zou in de woning van
dr Gil Robles zijn opgemaakt.
Regeering afgetreden?
Later wordt gemeld:
De regeering van Spanje is afgetreden.
Martinez Barrio heeft onmiddellijk een
nieuwe regeering gevormd.
De laatste berichten melden, dat de
nieuwe regeering Barrio alweer afgetre
den en vervangen zou zijn door een regee
ring Giral.
'Officieel wordt medegedeeld, dat de
Britsche torpedojagers Whitehall en Wild
Swan opdracht hebben gekregen, te Gi
braltar te blijven ter bescherming van de
Engelsche belangen. Uit gezaghebbende
bron wordt vernomen, dat te Malaga on
lusten zijn uitgebroken. Verscheidene hui
zen zouden in brand gestoken zijn.
Volgens uit Melilla ontvangen berich
ten hebben drie oorlogsschepen, die tegen
de opstandelingen uitgezonden waren,
met dezen gemeene zaak gemaakt.
Tal van Amerikanen en Engelschen zijn
te Gibraltar uit Spanje aangekomen. Hun
auto's droegen vele sporen van kogels. Op
het oogenblik bevinden zich honderden
uitgeweken Spanjaarden in Gibraltar, be
nevens een aantal Engelsche gezinnen die
gewoonlijk op Spaansch gebied verblijf
houden.
Uit Gibraltar wordt gemeld: De Marok-
kaansche troepen van het vreemdelingen
legioen hebben thans de overhand in alle
nabij Gibraltar gelegen steden, waar de
kanonnen vuren op de nog hardnekkig
verzet biedende communisten en syndica
listen. Er zijn talrijke dooden en honder
den personen zijn gewond. Bijna 3000
personen zijn naar Gibraltar gevlucht.
D'e telefonische verbindingen tusschen
Londen en Gibraltar en Portugal zijn ver
broken.
Volgens draadlooze berichten nit Span
je beeft de zich in handen der opstande
lingen bevindenden kruiser gisteravond
tot middernacht de stad 'Cadiz hevig ge
bombardeerd.
De leider der opstandelingen te Barce
lona heeft zich overgegeven en heeft de
andere opstandelingen aangeraden het
zelfde te doen.
ENGELAND BEREID TOT CONCES
SIES OP KOLONIAAL GEBIED.
Volgens uit parlementaire Engelsche
kringen ontvangen informaties zou de
Britsche regeering niet vijandig staan te
genover het doen van bepaalde koloniale
concessies aan D'uitschland. Zij zou bier
toe echter niet wenschen te besluiten voor
dat Duitscbland zich nauwkeurig en de
finitief heeft uitgesproken vóór een rege
ling van den Europeeschen toestand.
Men veronderstelt, dat daarbij gedacht
wordt aan de kolonies rond de Golf van
Guinea. Te dien aanzien zal echter niets
worden ondernomen, voordat een Euro-
pet,sch accoord waarvan ook D'uitsch
land deel zou moeten uitmaken in het
verschiet ligt.
WAT GEBEURT ER TE DANZIG?
-De regeering van Danzig heeft maatre
gelen getroffen, die practisch neerkomen
op opheffing van de constitutie van de
Vrije Stad.
Het Duitsche nieuwsbureau geeft een
aantal inlichtingen over de maatregelen,
afgekondigd „op grond van de machti
gingswet van Juli 1933".
Die maatregelen richten zich tegen de
oppositie. Zij' zeggen b.v. dat vereenigin-
gen ontbonden kunnen worden, wan
neer het bestuur, of leden met medewer
king van het bestuur berichten versprei
den, die de staatsbelangen in gevaar
brengen. Politiemaatregelen zullen niet
meer door 'den rechter 'beoordeeld kun
nen worden. De duur van Scbutzbaft
wördt verlengd van drie weken tot drie
maanden. Verboden is het slachten vol
gens den Joodsohen ritus.
De Nazi's in Danzig trekken zich blijk
baar van den Volkenbond en zijin com
missaris niets aan.
Hevige aardbeving In Columbia.
Aan de grens van Ecuador heeft een
hevige aardbeving plaats gehad, waar
door de stad Tuquerres geheel verwoest
is. Omtrent het aantal dooden en gewon
den is niets bekend.
Volgens berichten van de Columbiaan-
sche grens heeft de aardbeving die de
stad Tuquerres heeft verwoest, groote
schade aangericht. In het district Narino
zouden vele slachtoffers zijn gevallen.
Einde van de hittegolf?
Regens hebben een einde gemaakt aan
de hittegolf, die twee weken de staten
Minnesota, Michigan en Wisconsin beeft
geteisterd.
D'e weerverwachting is, dat spoedig ook
koeler weer zal intreden in de andere
staten met uitzondering van Zuid-Dakota,
Nebraska en Kansas.
Een „Volksfront" In België.
Te Brussel heeft Zaterdag, nadat daar
over reeds eenige malen een vóórvergade
ring is gehouden, een bijeenkomst plaats
gevonden tusschen socialisten, liberalen
en communisten, met bet doel een z.g.
Volksfront naar Fransch model te vor
men. De vergadering stond onder leiding
van den soc. afgevaardigde Brunfaut. De
liberalen toonden weinig animo voor het
plan. De socialisten en communisten ble
ken het reeds eens te zijn. Vermoedelijk
zullen zich de linksliberalen wel bij hen
aansluiten.
Korte Berichten.
Hitler is ter bijwoning van de Fest-
spiele in Bayreuth aangekomen. Verder
bevinden zich hier Von Ribbentrop, Goe-
ring, Rust, generaal-veldmaarschalk von
Blomberg, generaal von Fritsoh en tal
van andere hoogwaardigheidsbekleeders.
Dóór wachtschepen en vliegtuigen
wordt langs de kust van Florida gezocht
naar het schip „Nunoca", dat reeds tien
dagen over tijd is. Tot dusverre heeft men
niets van het schip, dat met 21 opvaren
den uit West-Indië is vertrokken, verno
men.
SirOvich, een lid van het Ameri-
kaansohe congres, heeft aan President
Gomez van Cuba een plan voorgelegd be
treffende de vestiging van 100.000 Duit
sche Joden op het eiland. Het plan heeft
een uitstekenden indruk gemaakt op den
President. De Joden zouden zich over
verschillende plaatsen van het eiland ver
spreiden en hun eigen kapitaal meebren
gen.
Volgens mededeelingen van het
Abessijnsche gezantschap te Londen,
heeft de Negus twee dagen geleden tele
grafisch bericht ontvangen, dat Abessyn-
sche troepen tot Addis Abeba waren door
gedrongen.
Zij zouden daar twee Italiaansohe ge
neraals gedood en twee vliegtuigen, die
op bet vliegveld van Addis Abeba ston
den, verbrand hebben.
KONINGIN EN PRINSES NAAR DE
VOGEZEN.
H. M. de Koningin en H. K. H. Prin
ses Juliana zullen voor de gebruikelijke
vacantiereis hedenavond vertrekken naar
Bohwald in de Vogezen.
Le Hohwald is een klein, maar zeer
mooi gelegen plaatsje, met een 650 inwo
ners, gelegen in het Departement du Bas
Rhin. Het ligt te midden van prachtige
sparrebosschen. D'e Andlau, een schilder
achtig beekje, loopt er dwars doorheen.
Le Hohwald ligt in de Vogezen, ietwat
westelijk van Straatsburg, -op omstreeks
600 M. hoogte; in de buurt, op ruim een
uur afstand ligt het bekende kasteel Spes-
bourg.
Hoe mooi het er is wordt zeker wel be
wezen door den bijnaam „parel der Vo
gezen", welken de Franschen aan Le
Hohwald gegeven hebben.
Gift van de Prinses
Uit Buitenzorg wordt gemeld: Mevrouw
de Jonge ontving bericht, dat H. K. H.
Prinses Juliana een bedrag van f2500
schonk ten behoeve van het Algemeen
Steunfonds voor Inheemsche Behoefti-
gen.
MINISTER DE WILDE EN DE
ZONDAGSWET.
Thans de kermis te Wormerveer.
Onlangs heeft de k -rkeraad van de Ge
reformeerde Kerk te Wormerveer den
minister verzocht de kermis te Wormer
veer op 19 en 26 Juli later dan 4 uur to
doen aanvangen, omdat op dat uur nog
niet alle godsdienstoefeningen zijn geëin
digd.
D'e minister heeft thans aan den kerke-
raad medegedeeld, ter zake door tus-
schenkomst van Gedeputeerde Staten van
Noordholland met den burgemeester en
wethouders van Wormerveer overleg te
hebben gepleegd.
D'e minister gaf daarbij als zijn ziens
wijze te kennen, dat indien de kermis ge
opend zou zijn gedurende den tijd, dat de
door adressant bedoelde kerkdienst nog
niet geëindigd was, het aanvangsuur van
4 uur des namiddags zich niet zou ver
dragen met artikel 4 der Zondagswet en
in dat geval bet noodige behoorde te wor
den verricht opdat de Zondagswet ge
handhaafd zou worden.
Uit de ingekomen berichten is den mi
nister gebleken, dat in verband met de
voorwaarden, waaronder bereids de ver
pachting van de standplaatsen op de ker
mis heeft plaats gehad, aan het brengen
van wijziging in het reeds vastgestelde
aanvangsuur ernstige bezwaren zijn ver
bonden. Evenwel hebben burgemeester en
wetboudeis ter tegemoetkoming aan de
bezwaren van den kerkeraad bepaald, dat
het volgende jaar de kermis op Zondag
zal aanvangen om 6 uur 's avonds.
De minister beeft op voorstel van Ge
deputeerde Staten gemeend voor dit jaar
alsnog in de zaak te moeten berusten en
van verdere stappen af te zien. Wel heeft
de minister aan burgemeester en wethou
ders den wensch te kennen gegeven, dat
bedoeld besluit niet alleen zal gelden voor
1937, doch ook voor volgende jaren.
DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN
Afvloeiing van personeel.
De bij de Nederlandsche Spoorwegen
getroffen maatregel, volgens welken in
verband met overcompleet van personeel
bij! den dienst van handelszaken en ver
voer een lid van bet personeel van dien
dienst met ingang van den eersten van de
maand, volgende op die waarin hij! den
60-jarigen leeftijid heeft bereikt, wordt
ontslagen onder toekenning van wacht
geld of vervroegd ouderdomspensioen, en
welke maatregel tot 1 dezer zou gelden,
blijlft, naar men meldt, aangezien bedoeld
overcompleet van personeel nog steeds
bestaat, ook na dien datum voorloopig
van kracht.
WIJZIGING VAN DE BELASTING OP
GOEDEREN IN DE DOODE HAND.
Eindverslag Eerste Kamer.
Verschenen is het eindverslag van de
commissie van rapporteurs over het ont
werp van wet tot wijziging van de beper
king van den schuldenaftrek voor de be
lasting op' goederen in de doode hand.
Vele leden achten de voorgestelde wijzi
ging een verbetering.
Verscheidene andere leden daarentegen
konden dat standpunt niet deelen. Huns
inziens zijn er veeleer termen aanwezig
tot intrekking van de belasting van de
doode hand, gelet op de, voor de schatkist
zoo poovere resultaten, en op het feit, dat
de heffing in hoofdzaak pleegt te komen
ten laste van niet zelden noodlijdende ge
stichten en instellingen.
Weder andere leden handhaafden hun
principieele bezwaren tegen de belasting,
welke zij! in strijd achtten met hun be
ginsel van scheiding tusschen kerk en
staat.
GEEN SAMENWERKING VAN
COMMUNISTEN EN S. D. A. P.
Afwijzend antwoord van de S.DA.P.
Naar aanleiding van het door de C.
P. N. aan de pers verstrekte communiqué
betreffende samenwerking bij de eerstvol
gende verkiezingen voor de Tweede Ka
mer deelt het partijbestuur van de S. D
A. P. o.m. het volgende mede:
Het partijbestuur der S. D. A. P. is niet
voornemens samenwerking met de G. P.
N. aan het congres der S. D. A. P. voor
te stellen. Het bestuur der G. P. N. meent,
dat die samenwerking noodzakelijk is,
daar in 1937 voor het eerst de fascistische
N. S. B. aan de verkiezingen voor de
Tweede Kamer zal deelnemen.
Het partijbestuur der S. D'. A. P. meent
dat het optreden van het fascisme in den
verkiezingsstrijd samenwerking van de S.
D. A. P. met de communistische partij
minder dan ooit mogelijk maakt. Immers
de strijd tegen het fascisme, is de strijd
voor de democratie, als beginsel, als
methode en als doel. In dien strijd kan
een principieel democratische partij als
de S. D. A. P. allerminst samenwerken
met een principieel anti-democratische
partij als die der communisten. Wel zegt
de communistische partij in haar brief,
dat een nieuwe strijdformatie vereischt is
„van alle partijen, die de democratische
en grondwettelijke rechten des volks wil
len behouden", maar het partijbestuur der
S. D. A. P. rekent voorshands de commu
nistische partij niet tot die partijen.
Zoolang de „communistische partij" een
communistische partij is, zich richtend
naar de tegenwoordige beginselen van de
communistische internationale van Mos
kou, is haar doel de dictatuur, d.w.z. de
vernietiging der „democratische en grond
wettelijke rechten des volks". Zij moge in
Nedepland die rechten willen behouden,
zoolang zij zelf zwak is en gevaar loopt
van haar vrijheid van actie te worden be
roofd als zij zelf de macht krijgt, zal
MPCMII ■UiIIIHJII i lifi
Binnenland.
De Koningin en de Prinses naar de Vo
gezen.
Geen samenwerking van communisten en
S. D. A. P.
Cbr. Hist. Landdag te Goes.
De voorstellen tot grondwetsherziening.
Minister de Wilde en de Zondagswet.
Catastrofale prijsdaling der tuinbouwpro
ducten.
Rede van den nieuwen gouverneur-gene-
zaal van Ned.-Indië.
Buitenland.
Militaire opstand in Spanje. De Regee
ring afgetreden.
Maatregelen der Nazi's in Danzig.
zij die macht onmiddellijk gebruiken
om alle rechten en vrijheden aan anderen
dan communisten te ontnemen.
Tafelrede van den nieuwen gouverneur-
generaal.
Beide landen geroepen een rol te spelen
ten goede van orde en recht.
Zaterdag heeft de nieuwe gouverneur-
generaal van Ned.-Indië, Jhr Mr A. W.
L. Tjarda van Starkenborch Stachouwer
bij een hem door den Nederl. Journalis
tenkring aangeboden noenmaal een rede
gehouden over de verhouding tusschen
Nederland en België.
Spr. stelde op den voorgrond dat naar
zijn meening beide landen uitnemend ge
diend zijn door de wezenlijk vriendschap
pelijke verhoudingen, die gaandeweg tot
ontwikkeling zijn gekomen.
Nederland en België hebben van hun
nabijheid tot de drie groote buurlanden
wel niet in allen deele, doch in menig op
zicht, hetzelfde te verwachten. Zij beiden
hebben een eminent belang bij de hand
having van den vrede in West-Europa
en bij het blijven buiten een conflict, dat
onverhoopt in dit deel der wereld mocht
ontstaan.
Nederland heeft zijn positie aldus ver
staan, dat het het best zijn veiligheid die
nen zou door een poitiek van uitgespro
ken zelfstandigheid, zonder andere ban
den dan die, welke van het lidmaatschap
van den Volkenbond onafscheidelijk zijn.
Deze politiek, die Nederland niet te be
treuren heeft en die ook voor de toekomst
voor Nederland de beste blijken zal, is
niet die van België geweest. Wellicht het
verschil in ligging, het historisch verloop,
vooral de verwikkeling van België in den
wereldoorlog, hebben dit land ertoe ge
bracht, ander beleid te verkiezen; het
heeft waarborg voor zijn veiligheid van
derden aanvaard en op zijn beurt ande
ren waarborg gegeven.
Nederland heeft nimmer reden gezien,
overeenkomstige rechten en verplichtin
gen voor zich zelf te verlangen, gevoelend,
dat deze voeren tot een dooreenstrenge-
ling der belangen van alle betrokkenen,
waarbij noodzakelijkerwijs de leiden
de r o 1 aan de machtiger deelgenooten
toevalt. Immers elks invloed op een in ge
meenschap te bepalen houding kan niet
anders dan evenredig zijn aan zijn macht.
Het gewicht der bedenking in deze
overweging besloten, wordt men zich ook
in België meer dan tevoren bewust en
sterker dan vroeger klinkt heden het ge
luid van hen, die een buitenlandsch be
leid aanprijzen, overeenkomstig dat van
Nederland. Naarmate de opvattingen in
Nederland en België elkaar ook ten deze
mochten naderen, verbreedt zioh de reeds
aanwezige grondslag voor gelijkheid van
inzicht in allerlei vraagstukken van in
ternationalen aard en verruimt zich de
mogelijkheid van samenwerking.
Gewagend van samenwerking, doel ik
geenszins op in bindenden vorm gegoten
betrekkingen, allerminst op iets, dat op
een politiek of militair verbond zou ge
lijken. Ik doel op betrekkingen van
oprechte vertrouwelijkheid,
die leiden tot het houden van voeling, het
uitwisselen van gegevens, het elkaar raad
plegen over vraagstukken van internatio
nalen aard, met behoud nochtans van
volledige vrijheid aan wederzijde, om, in
overeenstemming met Nederland's tradi-
tioneele politiek, naar eigen oordeel en
eisch van omstandigheden zijn standpunt
te bepalen. Veelal zal blijken, dat dit
standpunt voor Nederland en België het
zelfde zal kunnen zijn.
Bezield met het verlangen, de samen
leving der Staten op hooger plan te ver
heffen, doch tevens begaafd met nuchte-
ren zin voor de beperking die de werke
lijkheid aan de vervulling van wenschen
stelt, vooruitstrevend en voorzichtig, zijn
beide landen geroepen, een rol te spelen
ten goede van orde en recht.
Die- rol zal uiteraard een bescheidena
moeten zijn, naar gelang de twee landen
elkaar beter verstaan. Overeenkomstig
heid van inzicht en gedraging tusschen
