Beginselprogram der S.D.A.P.
EERSTE BLAD
VRIJDAG 17 JULI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50e JAARGANG 243
Buitenland.
De verijdelde aanslag op
den Engelschen koning.
RITSEMA STOFZUIGERFABRIEK.
Opbrengst Rijksmiddelen.
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tololoonnummor 11.
Postchöque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
vreokabonnomcntoa voor Middelburg, Goes en
Vlissingoa 10,20. Losse nummers 5 caei,
Advortcntiün 80 cont por rogol. Isgosonden
medcdeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto fö.85.
Bij contract belangrijke korting.
i
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De S. D. A. P. is bezig aan de her
ziening van haar program van begin
selen.
Dit is niet de eerste herziening.
Als gevolg van de moeilijkheden, waar
in de partij gewikkeld werd met de groep
waaruit de latere communisten voort
kwamen werd in 1912 het program aan
een revisie onderworpen en werd een
zwenking gemaakt naar het revisionisme.
En nu hebben de veranderde omstan
digheden, de opkomst van het fascisme
en de verdere doorwerking van het com
munisme een nieuwe wijziging wensche-
lijk gemaakt.
Een ten vorigen jare door het partij
bestuur benoemde commissie van 18 heeft
reeds een, met algemeene stemmen vast
gesteld ontwerp aangeboden en er is
reden om aan te nemen, dat dit ontwerp
door het eerstvolgend partij-congres zal
worden aanvaard.
Het thans ingediende ontwerp wijkt in
sommige opzichten vrij1 sterk af van het
bestaande program.
Wij zullen niet zeggen, dat hier een
nieuwe koers wordt ingeslagen, maar wel
is hier een duidelijk waarneembaar pogen
om de scherpe kanten weg te slijpen en
de aanpassing aan de burgerlijke „demo
cratische" groepen zooveel mogelijk in
de hand te werken.
Men hoort in dit ontwerp geen revo
lutionair bazuingeschal, maar wel rus
tige democratisch aandoende muziek. Het
revolutionaire raakt op den achtergrond,
terwijl het democratische op den voor
grond wordt gesteld. De nadruk wordt
niet meer gelegd op het internationale
karakter van de S. D. A. P., maar er is
een ombuigen naar het nationale.
Dit alles wekt geen verwondering.
De S. D. A. P. het is al meermalen
gebleken haakt er naar regeerings-
partij te worden. Maar dat is alleen mo
gelijk door samenwerking met andere
partijen, ten onzent met name met de
R.K. Staatspartij'.
Die samenwerking wordt echter door
het thans geldende program bemoeilijkt
en daarom wordt nu gepoogd door het
strijdfront te verleggen, zich meer accep
tabel te maken.
Hiermee is niet gezegd, dat dit de
eenige reden zou zijn.
Marx heeft naar het vroeger heette het
socialisme gebracht van utopie tot we
tenschap. Maar de twijfel aan het
houdbare van die wetenschap is steeds
sterker geworden. In verband daarmede
is er bij de S.D.A.P. reeds sinds jaren
een kentering waar te nemen. Een pogen
om wel niet het revolutionaire pad radi
caal te verlaten, maar dan toch den
democratischen weg niet uit het oog te
verliezen.
Aanvankelijk was de roode hand tegen
'allen en inzonderheid tegen de „bur
gerlijke" partijen en den „kapitalisti-
schen" staat.
Maar langzamerhand is daarin veran
dering gekomen. Het revolutionaire pak
werd niet definitief afgeschaft, maar
daarnaast werd toch ook een meer bur
gerlijk kleed aangeschaft.
De gedachte, dat het huidige maat
schappij-gebouw radicaal moest worden
afgebroken en opgeruimd, maakte plaats
voor een pogen om dat gebouw waar
in men zich volstrekt niet zoo onbehaag
lijk gevoelde als men het wel liet voor
komen in samenwerking met anderen
in stand te houden en te verbeteren.
Het collectieve arbeidscontract eerst
met kracht afgewezen als in strijd met
het beginsel van den klassenstrijd werd
later als een hervorming van beteekenis
aanvaard en meermalen was er een har
telijke samenwerking met andere groepen
om door 'het afsluiten van contracten den
bedrijfsvrede te behouden.
Tegen het zitting nemen in colleges
van B. en W. en van Ged. .Staten, om
daar ophouwenden arbeid te verrichten,
worden geen bezwaren meer gehoord en
meerdere invloedrijke leden van de S. D.
A. P. verklaarden zich door 'n benoeming
tot burgemeester te ambieeren bereid, de
wetten des lands ook tegen revolutionaire
aanslagen te doen eerbiedigen en het ge
zag te steunen.
En wel kwam zoo nu en dan het revo
lutionaire sentiment tot uiting, b.v. in
1918 toen niemand minder dan Mr Troel
atra de democratie verloochende en een
revolutionaire 'beweging trachtte te ont
ketenen, en enkele jaren geleden bij de
muiterij op „De Zeven Provinciën", maar
ondanks deze revolutionaire opvliegers,
waa ®r toch een duidelijk waarneembare
zwenking naar „rechts" waar te nemen.
Het nieuwe ontwerp-program beweegt
zich in dezelfde richting.
Het ia minder revolutionair en meer
democratisch dan het bestaande program.
Het revolutionaire wordt op den achter
grond geplaatst en op het democratische
volle nadruk gelegd,
En wat betreft de klassenstrijd-theorie,
zij is wel niet geheel losgelaten, maar dan
toch voorloopig terzijde gesteld, zóó zelfs,
dat gesproken wordt van het najagen van
de opheffing der klasse-tegenstellingen.
Uiteenloopende verslagen.
Omtrent den verijdelden aanslag op
Koning Edward, waarvan wij gisteren
reeds in het kort melding maakten, deelt
Reuter nader mede, dat het incident ge
schiedde toen de koning na de garde
brigade geïnspecteerd te hebben op het
punt stond, te paard naar Buckingham
Palace terug te keeren. De menigte ver
liet het park, zoodat het op een gegeven
oogenblik op Constitution Hill zeer druk
was. Plotseling drong uit het publiek een
man naar voren, die dei politieafzetting
verbrak en zich in de richting van den
koning begaf. Hij werd echter onmiddel
lijk door een drietal politiemannen ge
grepen en naar een politiebureau over
gebracht.
De verklaringen der ooggetuigen loopen
overigens uiteen. Iemand heeft gezien, dat
een pakje in de richting van den koning
werd geworpen en het paard van Koning
Edward in de flank raakte. Het scheen
een oogenblik, dat de koning van zijn
paard wilde stappen, doch onmiddellijk
daarna vervolgde hij rijdende zijn weg.
Politie-agenten hebben een revolver op
geraapt.
De autoriteiten van Scotland melden:
„Toen de koninklijke stoet terugkeerde
van de plechtigheid, die in Hyde Park
heeft plaats gehad ter gelegenheid van
de overhandiging der vaandels aan de
garderegimenten, drong een man uit de
menigte naar voren. Het is nog niet dui
delijk, hetgeen daarop geschiedde, doch
een revolver is op den weg gevallen tus-
schen den koning en de troepen, die hem
begeleidden. De man is onmiddellijk ge
arresteerd en naar het politiebureau Hyde
Park overgebracht. Er is geen enkel
schot gelost, doch de revolver was met
vier kogels geladen."
Toen de politie den gearresteerde weg
leidde, trachtte een andere man hem aan
de politieagenten te ontrukken, doch hij
werd zelf eveneens gearresteerd.
De Koning zag het incident, doch hij
vervolgde zijn weg alsof er niets gebeurd
was. De gearresteerde is van Britsche na
tionaliteit.
Zijn naam is George Andrew MacMahon
en hij zou journalist van beroep zijn. Zijn
leeftijd is 32 jaar en hij woont in Pad-
dington, Londen.
De beklaagde had tegen den inspecteur
van politie gezegd: „Het is de schuld
van Sir John Simon. Ik heb hem gister
avond geschreven en vanmorgen opge
beld". Later zei de man: „De koning was
toch niet gewond nietwaar? Ik wilde
hem heelemaal niet bezeeren. Ik deed het
alleen als uit protest."
In Londen is men van oordeel, aldus
het Hl)ld., dat men met een krankzin
nige te doen heeft gehad, of althans met
iemand, die niet verantwoordelijk is voor
zijn daden. Verder is het nog absoluut
niet vastgesteld, dat hij de bedoeling had
op den Koning te schieten. Een ooggetuige
vertelt:
„Ik stond tusschen de menigte in de
Constitution Hall en zag aan den over
kant een man uit de menigte vooruit
snellen. Hij had een revolver van blin
kend metaal in zijn rechterhand en keek
in de richting vanwaar de koning moest
komen. De man scheen te aarzelen en
wierp toen de revolver naar den Koning.
Een andere bereden politie-agent steeg af
en raapte haar op.
Een andere ooggetuige zegt het volgen
de: „Zoodra de man de revolver voor den
dag haalde begonnen menschen te roe
pen en op hem toe te springen. Een vrouw
sloeg zijn arm naar boven en moet bet
vuurwapen uit zijn hand hebben gesla
gen. Dadelijk is de man van alle kanten
aangevallen en tegen den grond gesla
gen. Op dat oogenblik drongen een stuk
of zes aenten door de menigte naar hem
toe en trokken hem op de been. Zij had
den groote moeite zich een doorgang te
maken door de menigte.
D'e vrouw die het pistool uit de handen
van den man bad geslagen werd door de
politie gevraagd op bet politiebureau te
komen en werd ruim een uur onder
vraagd.
Een andere ooggetuige meent positief
te hebben gezien, dat een bereden po
litie-agent den man de revolver uit de
hand sloeg.
Intusscben heerschte er groote opge
wondenheid onder een groot deel van het
publiek, dat met moeite door de politie
in bedwang werd gehouden.
Hitier heeft den Koning het volgende
telegram gezonden: „Zoo juist kreeg ik
berioht van den op Uwe Majesteit ge-
pleegden aanslag, en ik bied u ter gele
genheid van de mislukking hiervan mijn
hartelijke gelukwenschen aan."
De Minister van Binnenlandsche Za
ken, Sir John Simon, zeide in het Lager
huis: „Het huis zal diep getroffen zijn
te hooren, dat op den terugweg van de
Koninklijke processie uit Hydepark, een
man uit de menigte naar voren drong.
Wat er precies gebeurde is nog niet uit
gemaakt, maar een revolver viel op den
weg tusschen den Koning en de troepen,
die hem volgden. Het geheele Huis zal
dankbaar zijn dat bet gevaar, waaraan
de Koning was blootgesteld, zoo onmid
dellijk werd afgewend."
In Engeland is sedert 1882 geen aan
slag meer gepleegd op een vorstelijk per
soon.
Twee daders in het spel?
Uit de verklaringen van verschillende
ooggetuigen blijkt duidelijk, dat men hier
niet te doen heeft met een dwaze onder
neming, zonder kalm overleg gepleegd,
maar met een wei-overwogen terroristi
sche aanslag-poging.
De aanvankelijke tegenstrijdigheden in
de berichten over het gebeurde vinden
hierin haar verklaring, dat er niet één,
maar twee personen bij den mislukten
aanslag zijn betrokken.
Een van beide individuen had een
moordtuig bij zich, dat men voor een
zelfvervaardigde bom hield, de andere
een revolver.
Een lid van den dienst voor eerste hulp
bij ongelukken, die het voorval van zeer
nabij heeft zien gebeuren, schetste dit
volgens „Un Press" als volgt:
„Toen de koning tusschen de hem ju
belend begroetende menigte doorreed,
werd ik plotseling een man gewaar, die
een wit pakje ter grootte van een bak
steen, in de hand hield.
De man bewoog zijn arm in de hoog
te, doch werd op hetzelfde oogenblik door
een groep burgers en politiemannen om
ringd. Het heele voorval speelde zich in
een paar seconden af."
„Ik kon echter zien", vervolgde de oog
getuige, „dat het witte pakje de zijde
van het paard raakte, dat de koning
bereed. Het paard steigerde, doch de ko
ning had het dier weer onmiddellijk in
zijn macht.
Op straat was het een wilde wirwar
van menschen en ik kon zien, hoe een
bereden agent van de overzijde der straat
toerende en bliksemsnel van zijn paard
sprong.
Het volgende, dat ik kon waarnemen,
was de gestalte van een man, die zich
als een razende uit den greep van zes
politiemannen trachtte los te werken en
die half voortgeduwd en half gedragen
werd.
Ten slotte werd hij boven de hoofden
van het publiek uit getild en in een
politie-auto gebracht.
Op een ander punt van de straat zag
ik een soortgelijk tooneel zich afspelen.
Ook hier hielden verscheidene agenten
een zich wanhopig verzettenden man
vast."
Andere ooggetuigen verhalen, dat zij,
kort na het incident, een groote vernik
kelde revolver op het plaveisel zagen lig
gen, welk wapen blijkbaar bij de wor
steling met de agenten uit de handen
van den tweeden arrestant was gevallen.
LUCHTSCHEPENBOUW IN AMERIKA?
De raad van advies van het departe
ment van handel te Washington heeft
voorgesteld, dat de Amerikaansche regee
ring zal beginnen met den aanbouw van
twee groote bestuurbare luchtschepen,
teneinde in samenwerking met twee bui-
tenlandsche luchtschepen (bedoeld zijn
de „Graf Zeppelin" en de „Hindenburg")
den dienst over den Atlantischen Oceaan
te onderhouden.
In het rapport wordt de betrouwbaar
heid van het luchtschip bewezen met
verwijzing naar het voorbeeld van de
„Graf Zeppelin", welke tot Januari 1936
111 vluchten over den Oceaan heeft ge
maakt, waarbij 12.000 passagiers en tien
duizenden ponden post werden vervoerd,
zonder dat zich daarbij eenig ongeval
voordeed.
De practische resultaten van de tot nog
toe gevoerde besprekingen zijn:
1. Het luchtschip „Los Angeles" zal
weder in dienst worden gesteld voor het
doen van oefen- en proefvluchten, tot
men over een nieuw luchtschip beschikt.
2. Er zal worden begonnen met de uit
voering van een plan tot opleiding van
vliegpersoneel. Ook reserve-personeel voor
handelsverkeer door de lucht zal worden
opgeleid.
RITSEMA aller
nieuwste klop-
veeg-zuiger met
klopvlbrator, vol
doet aan de aller
hoogste elachen
op gebied van
tapljtrelniging. Mogen wij U dit eena vrij
blijvend bewijzen 7 Laag in prijs en ge
makkelijke betalingsvoorwaarden.
FiliaalMiddelburg, Heerengr. M 26a, T el. 202
CAdv.)
GUNSTIGER BEELD
VOOR DE DIRECTE BELASTINGEN.
Indirecte belastingen brachten In da
eerste helft van 1936 minder op.
D'e indirecte belastingen brachten in
Juni iets meer op dan in dezelfde maand
van het vorige jaar. Dit gunstige ver
schijnsel viel eveneens voor de maand Mei
waar te nemen. Het beeld over de eerste
helft van het loopende jaar is echter nog
ongunstig. Deze catagorie belastingen
bracht namelijk in deze periode f 175.9
millioen op, tegen f 180.7 millioen in de
eerste helft van 1935. Bovendien bleef de
opbrengst bijna f 10 millioen bij de ra
ming ten achter.
Van de zeven verschillende accijnzen
hracht alleen de accijns op geslacht over
de eerste zes maanden van 1936 meer op.
De opbrengst van de overige zes liep te
rug. De accijns op het zout daalde van
f 1.132.846 in de eerste helft van 1935 tot
f 932.326. D'e wijn-accijns verminderde van
f 1.314.458 tot f 1.008.112, d9 accijns op
gedistilleerd van f 13.9 tot f 13.3 millioen,
de bieraccijns van f 3.8 tot f 3.4 millioen.
De suiker bracht in de eerste helft van
1936 f 24.8 millioen in de schatkist, tegen
f 25.3 millioen in dezelfde periode van het
vorig jaar. De opbrengst van de tabaks
accijns verminderde van f 17.5 tot f 16.8
millioen.
De daling van de registratierechten van
f 5.9 tot f 4.8 illustreert den toestand op
de hypotheek- en woningmarkt.
De omzetbelasting bracht f 30.2 millioen
op, tegen f29.5 millioen in de eerste zes
maanden van 1935.
De directe belastingen
brachten over de eerste helft van 1936
meer op. Op het einde van Juni was op
de kohieren van het dienstjaar 1936 een
totaal bedrag van f 52 millioen ingeschre
ven, tegen f 17.8 millioen op einde Juni
van het voorgaande dienstjaar.
Het totale 'kohierbedrag van de inkom
sten ten bate van het Gemeentefonds be
droeg voor het dienstjaar 1935'36 f 55.6
millioen en voor het Werkloosheidssubsi-
diefonds f 52 millioen.
De inkomsten van het Verkeersfonds be
liepen in de eerste zes maanden van 1936
f 12.6 millioen.
3. Ter vervanging van de „Los Ange
les" zal een nieuw luchtschip worden
gebouwd, dat tevens moederschip voor
vliegtuigen zal zijn.
4. De proeven met kleine luchtschepen
zullen worden voortgezet.
ADDIS ABEBA TIJDELIJK
GEÏSOLEERD.
Volgens berichten uit betrouwbare bron
zou Addis Abeba gedurende verscheidene
dagen van het overige deel van Ethiopië
feitelijk afgesneden zijn geweest.
Dé stortregens, die zijn begonnen, heb
ben de vliegterreinen en de wegen onbe
gaanbaar gemaakt, waardoor de vlieg
tuigen en vrachtauto's tot September tot
werkloosheid zijn gedoemd.
Het eenige communicatiemiddel was de
Fransehe spoorweg naar D'jiboeti, maar
de onafgebroken activiteit der opstande
lingenbenden had sedert 6 Juli alle ver
keer belet. Blijkens de jongste berichten
kon men dit herstellen. Er wordt n.l. ge
meld, dat een passagierstrein gisteren uit
Addis Abeba naar Diredawa en D'jiboeti
is vertrokken.
Vorige dagen had men op vele punten
de bouten der rails losgeschroefd en
somtijds had men meer dan honderd me
ter rail weggevoerd. D'e kunstwerken heeft
men intact gelaten, maar kleine brug
getjes en andere minder belangrijke din
gen zijn vernield.
Op 6 Juli werd een trein uit D'jiboeti
tusschen Diredawa en Addis Abeba door
opstandelingen aangevallen, het Ita-
liaansch detachement, dat de lijn bewaak
te, leed zware verliezen.
Van andere zijde wordt gemeld, dat
wanordelijkheden hebben plaats gehad in
de buurt van Addis Abeba, en dat op vele
andere punten Italiaansche posten her
haalde aanvallen te verduren zouden heb
ben gehad.
Het Italiaansche opperbevel heeft in
de omgeving van de hoofdstad een zuive-
ringaactie op groote schaal ingezet.
Binnenland.
De opbrengst der rijksmiddelen.
D'e Eerste Kamer nam de begrooting van
'het Landbouwcrisisfonds aan.
De laatste spanning van de Moerdijkbrug
geplaatst.
Duitsoh contingent voor vacantiereizen
uitgeput.
Buitenland.
De verijdelde aanslag op den Engelschen
koning.
De moeilijkheden voor de Italianen in
Abessynië.
Gaat Amerika luchtschepen bouwen?
Ingezonden Mededeeling.
PER STOOMVAART MY. ZEELAND
Poolsch vliegtuig in zee gestort.
In de nabijheid van Gdynia is Donder
dag een Poolsoh vliegtuig in zee gestort.
De drie inzittenden, generaal Orlicz-
D'reszer, inspecteur van de Poolsche mili
taire luchtvaart, kolo'nel Loph en de pi
loot Lagewski zij'n allen verdronken. Hun
lijlken konden reeds geborgen worden.
De oorzaak van het tragisch ongeluk
is nog niet opgehelderd.
Abnormale hitte in Sovjet-Rusland.
In de Russische poolgebieden heerscht
op het oogenblik een tropische hitte. Men
heeft temperaturen gemeten van 30 gra
den G.,. hetgeen sinds menschenheugenis
niet is voorgekomen.
In Zuid-Rusland steeg de temperatuur
tot 40 graden in de schaduw en er heb
ben zich talrijke gevallen van zonnesteek
voorgedaan.
DE VERKIEZINGEN VAN 1937 VOOR
DE TWEEDE KAMER.
Een niet-aanvals-verdrag tusschen de
democratische giroepen?
De Communistische Partijl van Neder
land heeft zich tot het partijbestuur van
de S.D.A.P. gewend naar aanleiding van
de a.s. parlementsverkiezingen.
In dezen brief wordt verklaard dat de
Verkiezingscampagne gericht moet zdjin
op een verandering van het geregeerings-
beleid, waarbij' inplaats van de huidige
„aanpassingspolitiek" een politiek komt
in overeenstemming met de wenschen
van de overgroote meerderheid van het
Nederlandsche volk.
Verder wijst de G.P.N. er op, dat een
nieuwe situatie wordt geschapen, doordat
voor het eerst de N.S.B. aan de Tweede
Kamer-verkiezingen zal deelnemen. „Dit
maakt een nieuwe strijdformatie noodza
kelijk waarbij alle partijlen die de demo
cratische en grondwettelijke rechten des
volks wenschen te behouden, verhoeden
dat de N.S.B. groeit door de verdeeldheid
der tegenstanders."
De G.P.N. doet een beroep op het par
tijbestuur van de S.D.A.P. om in het be
land van het Nederlandsche volk onder
handelingen te openen om te kömen tot
een eenheidslijst, waarop de candidaten
van S. D'. A. P. en G. P. N. voorkomen,
,„D'e C.P.N. stelt zich bij de a.s. ver
kiezingen niet ten doel eigen verkiezings
winst tel verkrijgen ten koste van de
democratische partijten, doch streeft naar
de nederlaag van de fascistische en reac
tionaire proepeeringen." Zij stelt daarom
voor een niet-aanvalsverdrag tusschen
deze democratische partijteni."
