R.K. Staatsparty en devaluatie.
Buitenland.
De laatste overspanning
van de brug bij Moerdijk.
Binnenland
Het gehakt in blik.
WOENSDAG 15 JULI 1936
DAGBLAD VQOR DE PRQVINSÜ ZEELAND
50 e JAARGANG No. 241
IJitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
*De ZeeUi
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 80 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Het heeft een tijdlang den schijn gehad
alsof zooi ongeveer de geheele R.K.
Staatspartij! voor devaluatie gevoelde.
Thans begint echter duidelijk te wor
den, dat de bladen die niet ophouden voor
devaluatie het pleiit te voeren en deswege
tegen Minister Coiijn stemming te maken,
volstrekt niet vertolken wat ten deze in
R.K. kringen leeft.
Dit blijkt behalve uit wat wij onlangs
uit artikelen van „Viator" in de R.K.
„Residentiebode" meedeelden, uit wat
thans in de „Maasbode" hieromtrent
wordt geschreven.
Dit QBgaan bevat n.l. uittreksels uit een
aantal ingezonden stukken, die aan dui
delijkheid niets te wenschen overlaten.
Een lezer schrijft o.m.
„Naar mijn meening moest de R.K.
Staatspartij als Regeeringspartiji en ge
steund door de R.-Katholieke pers zich
vierkant achter Galijn scharen, dus ook
openlijk tegen devaluatie zijn."
Een ander:
„Over devaluatie en aantasting van de
hoofdsommen wordt als de gewoonste
zaak ter wereld gesproken. De leiders
moeten niet denken dat ze alle R.-Katho-
lieken, omdat ze R.-Katholiek zijn, ach
ter zich hebben, sinds de partij' van een
beginselpartijl een belangenpartij! is ge
worden."
Een derde vraagt:
„Kunt U volmondig beamen, dat bij! de
R.K. Staatspartij!, zooals ze nu naar bui
ten treedt, de R.-Katbolieke belangen ge
waarborgd zijn?"
Een volgende zegt:
„Dat er meer tegen dan voor devalua
tie pleit, toont geloof ik de toestand
in België beel duidelijk aan".
Een Amsterdamsche dame tenslotte
besluit haar schrijven als volgt:
„Ik ben op een groot kantoor werk
zaam en weet, dat vele R.-Katholieken
zich stooten aan het optreden van hun
voormannen en aan hun couranten
't Zou toch verschrikkelijk zijn, dat dat
gene, wat met zoo groote zorg en liefde
opgebouwd is om de geldelijke belangen
van een bepaalde categorie stuk werd ge
maakt."
Bovendien schreef de parlementaire re
dacteur van dit orgaan een artikel over
„Devaluatie en politiek", dat, hoewel zeer
voorzichtig gesteld, toch 'n ernstige waar
schuwing aan het adres van de devalua
tie-drijvers bevat.
De schrijver tracht zooveel mogelijk
de gevoeligheid, we zouden haast zeggen
de overgevoeligheid van de voorstanders
van devaluatie te ontzien, maar dit neemt
niet weg dat hij toch enkele wenken geeft,
die niet voor tweeërlei uitlegging vatbaar
zijn.
Wat de moreele kant van de zaak be
treft, betoogt hij, dat devaluatie als zij
werkelijk door het algemeen belang ge-
eischt s'ordt, niet in strijd behoeft te zijn
met de groote beginselen der R.-Katholie
ke mbraal.
En wat de technische zijde betreft: dat
wijl bier te doen hebben met een uitermate
ingewikkeld probleem, hetwelk eigenlijk
alleen door vakeconomen kan benaderd
worden en dat de vrijlwillige devaluatie
daarom steeds een speculatief karakter
zal dragen.
Na herinnerd te hebben aan de uit
spraak van Minister Coiijn, dat voorbeel
den uit andere landen toonen dat de
„munt-correctie slechts tijdelijk verlich
ting brengt, vervolgt de schrijver:
„Indien wijl over de concrete omstandig
heden één opmerking zouden mogen ma
ken aan bet adres der voorstanders van
devaluatie, zon bet deze zijn, dat wij ons
afvragen, of in het huidig stadium, nu de
aanpassing op meer dan één terrein reeds
zeer diep heeft ingegrepen, nu ook het
handelsverkeer reeds geheel anders is ge
worden dan toen het kabinet-Ruys be
sloot den gouden standaard te handhaven
ondanks de gebeurtenissen in Engeland
en Amerika, devaluatie nog wel het beste
middel voor aanpassing is en niet beter
de andere weg tot bet bittere einde kan
worden voortgezet.
Dit is de vraag, waarvoor het Neder-
landsohe volk staat en die, als van over
wegend technisch-economischen aard,
juist in bet belang van ons volk, op een
of andere wijlze dient opgelost, doch in
geen geval tot politieke strijdvraag mag
worden gemaakt."
De redactie vestigt in een bijschrift op
wat hier aan het slot gezegd wordt, zeer
speciaal de aandacht, waaraan nog deze
opmerking wordt vastgeknoopt: „In de
omstandigheden van het oogenblik lijkt
cns het bewijs moeilijk te leveren, dat met
devaluatie het algemeen belang ge
moeid is."
Wij! achten deze persstemmen niet zon
der beteekenis.
Maar van meer belang zou toch nog
zijn, indien de politieke leiders zich nu
eens duidelijk en beslist uitspraken.
NA DEN MOORD IN SPANJE.
Vrees voor ernstige gebeurtenissen.
Op het Madrileensche kerkhof Almu-
dena had gistennamiddag de begrafenis
plaats van den op zoo gruwzame wijze
om 't leven gebrachten monaxchistisehen
afgevaardigde, Sotello.
Dertig-duizend mensohen bewezen den
vermoorde de laatste eer.
Een deputatie van de cortes, die in een
aantal auto's versobenen was, moest we
gens de dreigementen der menigte, die
de Iinkscbe parlementariërs als afge
vaardigden van de moordenaars van So
tello uitkreet, naar buis terugkeeren.
Herhaaldelijk bracht de bijna onafzien
bare menschenmassa den fascistengroet
en riep: „Leve Spanje, leve het fascisme,
weg met het parlement!"
Bij 'het graf zei de woordvoerder der
fascisten:
„Voor God, die naar ons luistert, be
loof ik je, je voorbeeld na te volgen en
je dood te wreken. Onze zending is,
Spanje te redden, en wij zullen het red
den."
Alle aanwezigen riepen hierop: „Leve
het eene en ondeelbare Spanje".
Toen de menigte zwijgend van het
kerkhof naar huis terugkeerde, kwam het
nog tot een schietpartij! tusschen politieke
tegenstanders, in het verloop waarvan
een persoon werd gedood en drie andere
levensgevaarlijk werden gewond.
In verhand met de onrust, die er
heerscht, zijn te Madrid omvangrijke vei
ligheidsmaatregelen genomen.
De Cortes is voor den tijd van een
week gesloten.
Te Madrid zijn 175 aanhangers van
rechtsche partijen gearresteerd. Verder
15 leden van de stormtroepen, die deel
uitmaakten van het peleton van luitenant
Castillo, die Zondagavond is vermoord.
De departementen worden verder streng
bewaakt.
In de dagbladen blijft commentaar
betreffende den moord op Sotello
verboden. Alle kranten zijn aan censuur
onderworpen.
De anarchistische leiders hebben bet
plan kenbaar gemaakt, een algemeene
spoorwegstaking af te kondigen. Men is
thans van meening, dat de fascisten op
denzelfden dag, waarop deze staking zal
uitbreken, zullen trachten een staats
greep te foreeeren, en men vreest een
revolutie in de hoofdstad, waarbij1 het
spoorwegverkeer zal zijn verbroken.
De moord op S'otelo heeft het aantal
fascisten enorm doen toenemen.
DE WADDENEILANDEN WORDEN
VERSTERKT.
Een medewerker van de „Daily Ex
press", die Helgoland heeft bezocht, zegt
dat er geen pogingen worden gedaan het
machtige marinegesehut dat ter verdedi
ging van Helgoland op een plateau in ge
blindeerde torens is opgesteld of de lichte
kanonnen van het garnizoen te verber
gen.
Volgens hem zijn ook Borkum, Norder-
ney, Langeroog en Spiekeroog weder
versterkt, evenals Sylt met Liszt en Wijk
langs de kust van Sleeswijk-Holstein.
In het Engelsche Lagerhuis zijn de re
geering vragen gesteld ten aanzien van de
versterking van Helgoland.
Zoo werd gevraagd, welk kaliber de
daar opgestelde kanonnen hadden en of
of ook zware artillerie werd opgesteld en
of maatregelen genomen werden om de
bestaande verdragen te doen eerbiedigen.
Granbourne antwoordde namens de re
geering, dat hij geen officieele inlichtingen
bad over de in de vragen genoemde pun
ten.
Meer Duitsche troepen in het Rijnland?
De diplomatieke correspondent van de
„Daily Herald" zegt vernomen te hebben,
dat Hitier besloten heeft (wat wel nie
mand zal verbazen), de „symbolische" be
zetting van het Rijnland in een werkelijke
om te zetten.
In gewoonlijk wel ingelichte kringen
wordt gezegd, dat de garnizoenen zullen
versterkt worden tot bet peil der garni
zoenen aan de Fransche zijde van de
grens.
In Saarbruecken b.v., waar sinds de
bezetting slechts 800 man waren, zal een
troepenmacht van 15.000 man komen. Te
vens zou, volgens inlichtingen uit be
trouwbare bron, de versterking van het
Rijnland in snel tempo worden uitgevoerd
RUIM 2300 HITTESLACHTOFFERS IN
AMERIKA.
De weerberichten voorspellen thans, dat
het weer koeler zal worden. Intusschen is
het aantal personen, dat tengevolge van
de hitte overleden is, gestegen boven de
2300. De aan den oogst toegebrachte schar
de wordt geraamd op 1 milliard dollars.
De kerkhoven zijn dag en nacht geopend
opdat de hitteslachtoffers begraven kun
nen worden.
Op verschillende plaatsen, in Canada
woeden boschbranden, die reeds voor mil-
lioenen schade hebben aangericht.
NA DE OPHEFFING DER SANCTIES.
De vlaggen uli.
Zooals ook het geval was bij den aan
vang van de toepassing der sancties, zal
vandaag in Italië gevlagd worden ter eere
van de opheffing dezer maatregelen.
Te Londen wachtte men tot klokslag
middernacht om over te gaan tot het los
sen van duizenden kisten Italiaansch fruit
die zich aan boord van schepen in de ha
ven van Harwich bevinden.
Van welingelichte Italiaansche zijde
wordt vernomen, dat na de opheffing van
de sancties geen economische onderhan
delingen zullen worden geopend met de
sanctielanden tot het herstel van het han
delsverkeer.
Wel verwacht men van Italiaansche
zijde maatregelen van de landen, welke
de sancties toepasten, waardoor de invoer
van Italiaansche goederen in deze landen
weer mogelijk wordt.
Zes to<t zeven millioen jonge menschen
onder 25 jaar zonder werk.
'Onder voorzitterschap van den Belgi
schen permanenten chef van het ministe
rie van volksgezondheid, Dr Sand, is te
Londen 'het derde internationale congres
van sociale werkers geopend in tegen
woordigheid van 800 gedelegeerden van
25 landen.
In een toespraak wees Thenin, lid van
het Internationaal Arbeidsbureau er op,
dat sedert verscheidene jaren de sociale
politiek te lijden heeft onder de economi
sche crisis. Hij voegde hieraan toe, dat
het aantal werkloozen in 1935 werd ge
schat op 25 millioen, waarvan 67 mil
lioen jonger dan 25 jaar.
In den laatsten tijd is evenwel een klei
ne vermindering van dit aantal te be
speuren.
Engeland gaaf op groote schaal
gasmaskers maken voor de burgers.
De aanvragen voor supplementaire bur
gerlijke credieten maken melding van een
bedrag van 850.000 pond sterling voor een
verhoogde productie van gasmaskers. Na
een lang onderzoek hebben de deskundi
gen een doelmatig model gevonden en met
de productie zal onverwijld worden be
gonnen. De maskers zullen op verschil
lende centra worden gedeponeerd. Het
publiek zal worden uitgenoodigd zich ver
trouwd te maken met het gebruik. De
gasmaskers zullen echter alleen in geval
van nood ter beschikking van de bevol
king worden gesteld.
Wordt de conferentie te Brussel
uitgesteld?
Naar Reuter uit Londen verneemt, wijst
alles er thans op, dat het uitstel van de
conferentie te Brussel vrijwel zeker is.
Men is zeer sterk de meening toege
daan, dat de conferentie eerst zal kunnen
slagen na grondige voorbereidingen.
Men zal den terugkeer van Eden af
wachten, alvorens te beslissen of Enge
land op uitstel moet aandringen.
De onlusten in Palestina.
Twee bataljons Engelsche troepen ver
trokken gisteren naar Palestina; Donder
dag zal nog een derde bataljon daarheen
gaan.
Gistermorgen vroeg is de spoorlijn op
16 km afstand van Jeruzalem met behulp
van springstoffen beschadigd, evenals de
spoorbrug bij T'ulkarm.
Von Papen naar Londen?
Havas seint uit Berlijn, dat von Papen
heden te Berlijn verwacht wordt. Hij is
plotseling naar Berlijn ontboden. Men
meent, dat hem een nieuwe diplomatieke
post zal worden aangeboden. Zijn naam
werd genoemd als opvolger van Von
Hoesch te Londen.
Militaire dienstplicht in Duitschland.
Het Duitsche nieuwsbureau geeft een
overzicht van de bepalingen betreffende
de militaire „A nmelde"-plicht voor oudere
lichtingen, waaruit blijkt:
1. Alle mannen, die op 31 Maart 1937
niet ouder zijn dan 45 jaar (44 in Oost-
Pruisen) zijn dienstplichtig.
Van al die dienstplichtigen moeten zich
direct melden:
1. Alle officieren en ambtenaren van
bet oude leger, daaronder ook de reserve-
officieren, die deelgenomen hebben aan
den oorlog;
2. alle officieren, onderofficieren en
manschappen, die sinds 1 Januari 1927
uit de Rijksweer of de politietroepen zijn
uitgetreden.
VOORZICHTIGHEID GEBOOD UITSTEL
Gisteren zou de laatste overspanning
van de brug bij Moerdijk worden geplaatst.
Op het laatste moment werd echter beslo
ten een dag te wachten.
Er stond een hevige wind, waarvan bij
den tocht door het Dordtsche Kil reeds
veel binder werd ondervonden. Op het
Hollandsch Diep werd echter de wind
sterkte nog heviger en slechts na uiterst
voorzichtig manoeuvreeren kon de span
ning tusschen het Noordelijk landhoofden
den pijler ten; anker gaan om hoog tij af
te wachten.
Toen het echter zoo ver was, durfde de
leider van het transport het niet aan, de
overspanning op 'haar rustpunten te leg
gen. Dit werk werd uitgesteld tot van
middag. De overspanning is intusschen
stevig ter plaatse vastgemeerd.
Gevraagd naar de reden van het uitstel
verklaarde de heer Van Ardenne: „'Wij
durfden het niet aan". De plaatsing is een
karwei dat zeer nauwgezet moet worden
uitgevoerd. Indien, onder den invloed van
den sterken wind of de hevige deining
van het water de brug komt te liggen in
een stand, die ook slechts een millimeter
afwijkt van den beoogden, zal zij later
.weer moeten worden opgevijzeld. En zulks
zou met groote moeite en kosten gepaard
gaan. Het uitstel is dus alleen een voor-
zichtigheidsmaatregel.
Korte Berichten.
In een voorstad van Pinsk heeft een
hevige brand gewoed, waarbij dertien
woningen en verscheidene schuren en
stallen verwoest werden. Vijf bewoners
vonden den dood in de vlammen.
Tijdens een hevig onweder dat over
Hongarije heeft gewoed, zijn zes men
schen door den bliksem getroffen en ge
dood en zijn eenige honderden gewond.
i Gisteren zijn in Barcelona de
transportarbeiders in staking gegaan.
Het geheele verkeer in de haven is stil
gelegd.
i In 1935 zijn in Canada 1224 perso
nen bij auto-ongelukken om het leven ge
komen. Dit is het hoogste cijfer sinds
1931.
Het spoorwegverkeer tusschen Dji-
boeti en Addis Abeba is nog steeds niet
hervat sedert den recenten aanval. Men
is op het oogenblik bezig met bet herstel
len van de brug, die de Abessijnsche ben
den in de lucht hebben doen vliegen. .De
Erythreesche troepen, onder bevel van ge
neraal Gallina, zijn overgegaan tot een
krachtige politie-actie.
In verband met incidenten bij de be
grafenis van den vermoorden Sotello zijn
te Madrid 60 personen gearresteerd.
i In de Belgische Rexistische partij is
verschil van meening ontstaan tusschen
den leider Léon de Grelle en zekere
groepsbesturen. D'e leden van het groeps
bestuur te Luik en vier van zijn medewer
kers hebben ontslag genomen en van dit
besluit mededeeling gedaan aan de leden
van Rex.
D'e „Ultimas Noticias" verrast haar
lezers met de mededeeling, dat de Mexi-
caansche regeering' het besluit heeft ge
nomen uit den Volkenbond te treden.
AMBTENAREN VAN HET O. M.
MOGEN GEEN LID ZIJN VAN
DE N.S.B.
Inzicht van minister van Justitie.
In antwoord op een vraag van bet
Tweede-Kamerlid, Ds A. van der Heide,
of de ambtenaar van het Openbaar Mi
nisterie bij het kantongerecht te Hoorn
lid is van de Nationaal Socialistische Be
weging, deelt de minister van Justitie,
mr J. R. H. van Sohaik, mede, dat deze
ambtenaar tot ulimo 1933', toen de N.S.B.
werd geplaatst op de lijst van de voor
ambtenaren verboden vereenigingen, lid
van deze partij is geweest.
Tevens deelt de minister mede, als ant
woord op de tweede vraag van ds v. d.
Heide, dat hij van meening is, dat de
ambtenaren van het O.M. vallen onder de
beschikking van 5 April 1934 van den
voorzitter van den Ministerraad, waarbij
het lidmaatschap van de N.S.B. voor alle
ambtenaren in 's Rijks dienst is verbo
den.
NAAM EN ADRES OP RIJWIEL
PLAATJES.
Werk voor onvolwaardige arbeids
krachten.
De Nederlandsche vereeniging tot be
vordering van den arbeid voor onvol
waardige arbeidskrachten (A.V.O.) doet
een poging om een vrij groot aantal on-
volwaardigen aan den arbeid te zetten en
aan een inkomen te helpen, door hen te
belasten met het bestempelen van de
nieuwe rijwielplaatjes met naam en adres
van den bezitter. Zij plaatst daartoe een
Binnenland.
Vergadering der Prov. Staten van Zee
land.
Ambtenaren van het O. M. mogen geen
lid der N. S. B. zijn.
De malversaties bij bet crisiscomité te
Vlissingen.
Het handelsverdrag met Amerika.
Buitenland.
Uitstel van de Brusselsehe conferentie?
De militaire dienstplicht in Duitschland.
Duitschland versterkt de Wadden-eilan
den.
Gespannen toestand in Spanje.
aantal stempelmachines in alle belang
rijke plaatsen des lands en zet daarbij een
onvolwaardige arbeidskracht als stempe
laar. Dat is nieuw werk, bet ligt buiten
de gewone arbeidsmarkt en het is bij uit
stek geschikt voor een invalide.
Omdat het merken van de rijwiel
plaatjes een afdoend middel is tegen den
nog voortdurend veel voorkomenden dief
stal der plaatjes heeft de vereeniging bij
haar poging instemming en medewerking
ondervonden van het departement van
financiën.
Verschillende groote werkgevers stellen
haar bovendien in de gelegenheid voor al
hun personeel de rijwielplaatjes collectief
te stempelen. Ook voor scholen zal collec
tief kunnen worden gestempeld. In ver
band' niermede heeft de minister van fi
nanciën goedgevonden, dat de vereeniging
een groot aantal plaatjes in consignatie
ontvangt om tijdig de groote zaken te
kunnen voorzien.
Voor alle fietsrijders is deze zaak na
tuurlijk van uitnemend belang.
KERMISVERMAKELIJKHEDEN OP
ZONDAG.
Over naleving der Zondagswet.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft ten vervolge op de beantwoording
van vragen van het Tweede Kamerlid L,
F. Duymaer van Twist betreffende
het plaats hebben van kermisvermakelijk
heden in den Dierentuin te 's Gravenhage
vóór en tijdens de avondgodsdienstoefe
ningen op Zondag nog het volgende me
degedeeld.
Het is den minister bekend, dat op
Zondag 24 Mei 1.1. de kermis-vermakelijk-
heden in den Dierentuin te 's Gravenhage
te 5 uur n.m. geopend zijln, mitsdien vóór
den aanvangf der avondgodsdienst oefe
ningen. De vergunning tot het houden
van de kermis werd verleend door den
burgemeester krachtens art. 271 der a'g.
politieverordening en gelet op het besluit
van B. en W. van 24 Apxil 1931 om „een
uitzondering toe te staan, als bedoeld in
art. 4 van de Wet van 1 Maart 1815, inge
volge waarvan openbare vermakelijkhe
den op de Zondagen en de algemeene
feestdagen zullen gedoogd worden, mits
niet dan na het volkomen etodigen van
alle godsdienstoefeningen". Deze laatste
beperking is, naar het oordeel van den
burgemeester, niet een bepaling of voor
waarde, waaronder de vergunning is
verleend, doch slechts een herinnering
voor den vergunninghouder aan art. 4
der Zondagswet.
De Burgemeester stelt zich met een be
roep op een arrest van den Hoogen Raad
op het standpunt, dat de vraag, of bij1 ge
bruikmaking van de vergunning overtre
ding plaats heeft van bedoelde m art. 4
der Zondagswet gelegen beperking, niet
staat te zijner beslissing, doch, na even
tueel ingestelde strafvervolging, ter be
slissing van den rechter.
De minister kan zich met het stand
punt door den burgemeester ton deze in
genomen, niet vereenigen; hij' overweegt
op welke wijlze de naleving van de bepa
lingen der Zondagswet kan worden ver
zekerd.
IJMUIDEN ZAL HET MILLIOEN
BUSSEN LEVEREN.
D'e Nederlandsche V1 eese'hin dustrie te
IJmuiden is, naar gemeld wordt, gereed
gekomen met de proef order van 200.000
blikken gehakt. Inmiddels heeft de regee
ring thans definitief de levering van één
millioen blikken gehakt aan deze fabriek
opgedragen.
Alvorens echter tot verdere fabricage
zal worden overgegaan, is de fabriek voor
korten tijd stop gezet. D'e machines wor
den deze week nagezien en geperfection-
neerd, daar de fabricage van een millioen
blikken gebakt deze tot November a.s .in
beslag zal nemen.
Voorts wordt overwogen, een ander in
koopsysteem in te voeren. De gem'eente
Beverwijk waar thans het benoodigde vee
geslacht wordt, heft vanzelfsprekend een
keurloon, hetgeen de gemeente Velsen
eveneens doet.
