EERSTE BLAD
ZATERDAG 11 JULI 1936
DAGBLAD VOOR DE PRQVINülE ZEELAND
50 e JAAÜGAKG 233
Vrijheid van drukpers.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijksie Nieuws
Nog steeds onzekerheid op
hypothecair gebied.
IJitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortontiön 80 cent per regel. Ingebonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling, Onder letter of motto 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Reeds geruimen tijd is in en buiten het
parlement aangedrongen op herziening
van de Grondwet speciaal ook in verband
met de voortgaande revolutionaire onder
mijning van ons staatsbestel door middel
van de drukpers.
De vrijheid, die op dit gebied in ons
land bestaat in onderscheiding van lan
den als Rusland en Duitschland, wordt
de laatste jaren op schromelijke wijze
misbruikt.
Er is bij sommige groepen niet meer
een fatsoenlijk uitwisselen van gedachten
en een rustige propageering van begin
selen, maar er wordt zelfs tegen de hoog-
sten in den lande ook door middel van
de drukpers een campagne gevoerd, zoo
lasterlijk en zoo ver beneden peil, dat in
breede kringen gevoeld wordt: zoo gaat
het niet langer; er moeit aan dit misbruik
van de vrijheid, die ontaard is in vergaan
de bandeloosheid een einde komen.
Op de vraag hoe aan dit misdadig en
landsgevaarlijk woelen een einde kan
worden gemaakt, wordt niet een eenstem
mig antwoord gegeven.
Sommigen oordeelen, dat herziening
van de Grondwet voor dit doel niet nood
zakelijk is.
Onze Grondwet, men weet het, kent
wat de vrijheid van gedachtenuiting be
treft, geen preventie; geen middelen tot
voorkoming van het kwaad. Er be
staat in ons land vrijheid van drukpers
behoudens ieders verantwoordelijkheid
voor de wet.
De Overheid, of beter de rechter kan
ingrijpen, maar eerst nadat het revolu
tionaire woord gesproken of geschreven
is. Eerst dan is het mogelijk den dader
ter verantwoording te roepen; niet eerder.
Velen meenen, dat het hierbij kon blij
ven, mits dan ook als dat noodig is,
scherper en krachtiger wordt ingegrepen.
Zoo schreef b.v. de Maasbode, dat
wanneer de drukpersdelicten zeer streng
werden bestraft, de excessen waarover
men klaagt wel spoedig zouden ophou
den. De oplossing schuilt hier niet in de
eerste plaats bij den wetgever, maar bij
den rechter. In verband hiermede werd
herinnerd aan een uitspraak van oud
minister Donner, dat alle pogingen van
den wetgever ij del waren als de rechter
lijke macht, gesteund door de publieke
opinie, niet forsch optrad.
De door de Regeering ingestelde com
missie ter voorbereiding van een herzie
ning der Grondwet, oordeelt anders.
Zij stelt voor Artikel 1 van deze wet
aldus aan te vullen: „De wet kan regels
stellen, volgens welke een bepaalde
uitgave wegens nader bij de wet te om
schrijven grove inbreuk op de openbare
orde, tijdelijk kan worden verboden".
De bedoeling van dit voorstel is, buiten
twijfel te stellen, dat een preventief over
heidstoezicht op den inhoud van gedrukte
stukken grondwettelijk geoorloofd zal zijn.
De vrees is uitgesproken, dat wij ons
met een dergelijke bepaling op een ge
vaarlijken weg begeven, omdat de Over
heid op deze wijze een vérstrekkende
bevoegdheid krijgt. Een bevoegdheid
waarvan gebruik gemaakt zou kunnen
worden in een geheel anderen zin, dan
thans de bedoeling is. Stel b.v., dat de
communisten of de nationaal-socialisten
de meerderheid zouden krijgen. Dan zou
één van hun eerste daden zijn in vrijheid
van drukpers op te heffen, zooals dat ook
in Rusland en Duitschland gedaan is, en
zij zouden dan het voordeel hebben, dat
zij daarbij niet in strijd kwamen met de
Grondwet.
Zij, die zoo redeneeren, vergeten echter,
dat ook zonder Grondwetsherziening, wan
neer een der genoemde groepen de macht
m handen zou krijgen, één van de eerste
maatregel zou zijn aan de vrije uiting
van gedachten een einde te maken.
Het is nog niet bekend, wat het thans
bij den Raad van State aanhangige her-
zieningsvoorstel van de Regeering in
houdt. Er is naar het ons voorkomt
reden om te vermoeden dat zijl het voor
stel der Staatscommissie althans in
hoofdzaak heeft aangenomen.
Maar hoe dit ook zij, het is in elk ge
val noodzakelijk dat wordt ingegrepen en
dat aan de losbandigheid die er thans
op het gebied van de drukpers bestaat,
een einde wordt gemaakt.
Wat nu gebeurt werkt in hooge mate
demoraliseerend, vooral voor onze jonge
menschen, 'die vertrouwd laken met de
gedachte dat men zich alles kan permit-
teeren ais het er om gaat de Overheids
personen bespottelijk te maken en het ge
zag van de Oveiheid te oudermijlenn.
Tweeërlei is daarom, naar het ons voor
komt noodzakelijk.
In de eerste plaats dat ten opzichte van
over de schreef gaande drukpersuitingen
scherper wordt opgetreden dan tot nu toe
het geval is.
En daarnaast herziening van de Grond
wet, die preventieve censuur mogelijk
maakt.
Een mogelijkheid, waarvan minder ge
bruik zal worden gemaakt naarmate te
gen misbruik van de vrijheid van druk
pers scherper wordt opgetreden.
DE STAKINGEN IN BELGIE.
Kansen op een spoedige bijlegging?
De beroepsraad der -Belgische koop
vaardijvloot vergaderde te Antwerpen. Na
langdurige besprekingen tusschen de ree-
ders en de afgevaardigden van de ver-
eeniging van scheepsofficieren en de zee
mansbond, werd een principieele overeen
komst bereikt over de voornaamste pun
ten van de door de stakers gestelde
eisc'hen.
De kans bestaat dat 'het spoedig tot een
einde van deze staking zal 'komen.
De staking van het personeel van de
petroleumondernemingen te Antwerpen
duurt no-g steeds voort, doch ook hier
worden onderhandelingen gevoerd.
Wat de Antwerpsche tramstaking be
treft, ook deze schijnt op weg te zijn naar
een spoedige oplossing.
VON NEURATH BIJ HITLER
GEROEPEN.
Naar uit goede bron wordt vernomen,
is de Duitsche minister van buitenland-
sche zaken, von Neurath, in allerijl naar
Berchtesgaden vertrokken, waarheen hij
door Hitler, die daar op bet oogenblik in
zijn villa Wachenfels verblijf houdt, werd
ontboden.
Naar men meent, zou dit bezoek van
den minister van buitenlandsche zaken
een teeken kunnen zijn van een omme
keer in de houding van den rijkskanse
lier en een voorbode van de a.s. over
handiging van het Duitsche antwoord op
de Britsche vragenlijst.
De Berlijnsche correspondent van de
„Times" meldt, dat niet alleen von Neu
rath naar Berchtesgaden is gegaan voor
het plegen van overleg met Hitier, maar
dat in gewoonlijk welingelichte kringen
verluidt, dat ook Greiser, de Senaatspre
sident van Danzig, derwaarts is vertrok
ken.
Ook Von Papen, de Duitsche gezant te
Weenen is naar Duitschland vertrokken.
Men veronderstelt, dat hij zich eveneens
naar Berchtergaden begeeft.
Opgepast voor de spionnage in
Duitschland.
De nationaal-socialistische organisa
ties zullen toezicht houden op alle bewo
ners van ieder buis zelfs op ben, die geen
lid zijn der N.S.D.A.P.
De nationaal-socialistische „Partei-
Korrespondenz" meldt, dat de huiscellen,
„blokcellen" -genaamd, zullen worden ge
reorganiseerd. Zij: zullen belast worden
met bet toezicht op verscheidene gezinnen
van „medeburgers".
Iedere „medeburger" zal in actief con
tact moet zijn met een partijfunctionaris.
De hitte-ramp in Amerika.
Het lijden der bevolking in de steen
woestijnen van New-York en Chicago,
zooals men de buizencomplexen bij deze
woestijnachtige hitte niet onaardig beti
telt, is onbeschrijfelijk.
Dagelijks komen er duizenden gevallen
voor van personen, die door de warmte
bevangen, in elkaar zakten.
Uit verschillende Staten wordt bericht,
dat tarwe en mais er in de volle aren zijn
vernietigd en de velden zijn verbrand.
In Wisconsin zal de oogst waarschijn
lijk slechts 2550 percent van den nor
malen oogst bedragen.
In Illinois zijn de weiden verschroeid,
zoodat de melkproductie zeer vermin
derd is.
Voor de eerstvolgende dagen worden
nieuwe recordtemperaturen verwacht.
Donderdag beleefde New-York den heet-
sten dag in zijn geschiedenis.
Op Times Square werd nog in de
avonduren een temperatuur van 40 gra
den Celsius' in de schaduw en 63 graden
in de zon gemeten.
De gloeiend heete straten waren ge
heel verlaten. Ruim een millioen inwo
ners van New-York hebben den nacht
doorgebracht op het strand van den
Oceaan of in Gentral Park.
Tot dusverre heeft de hitte in het ge-
heele land reeds bijna 300 dooden ge-
eischt, terwijl dit getal nog steeds stijgt.
In de Zuidelijke staten richten boven
dien zwermen sprinkhanen weer groote
verwoestingen aan. Vooral Arkansas
wordt door dezen plaag geteisterd.
In sommige van de door de hitte en
droogte geteisterde gebieden is eenige re
gen gevallen, echter niet genoeg om den
oogst te kunnen redden.
Te Harriaburg, in Pennsylvanië, zijn
twaalf brievenbestellers tijdens hun ronde,
door de warmte bevangen, ineengezakt.
Nebraska en Pennsylvanië melden
temperaturen van 120 en 125 graden
Fahrenheit.
Op het doode punt te Montreux.
De conferentie der zeeëngten te Mon
treux is op bet doode punt aangeland.
De Britsche gedelegeerde Randell is
naar Londen vertrokken, om nieuwe in
structies te halen en wordt Maandag te
Montreux terug verwacht.
Paul Boncour is, na een onderbond
met lord Stanley en Litwinoff naar
Parijs gereisd en zal eveneens Maandag
terugkeeren.
Journalisten-incident te Genève gesloten.
De Zwitsersche Bondsraad is bijeen
gekomen en beeft besloten het incident
met de Italiaansche journalisten te Ge
nève als gesloten te beschouwen.
De Italiaansche journalisten zullen
derhalve naar Genève terug kunnen kee-
r-en, zoodra het volkenbondssecretariaat
hun hun perskaart, -die vrijen toegang
geeft tot den zetel van den volkenbond,
zal hebben teruggegeven.
De Italianen in Abessynië ondervinden
moeilijkheden.
In den middag van 6 dezer heeft een
bende plunderaars- den spoorweg en de
telefoon- en telegraaflijnen van de lijn
Addia AbebaDzjiboeti vernield tusschen
Akaki en Mogg'io met de bedoeling zich
meester te maken van twee treinen, die
met levensmiddelen waren geladen.
Troepen van bet garnizoen te Las Ad-
das zijn onmiddellijk uitgerukt en hebben
de plunderaars verhinderd hun plan te
voltooien. Den gebeelen nacht
is gevochten. Den volgenden morgen
zijn afdeelingen van het 209e legioen
zwartihemden van de divisie Tevere, van
het 60 regiment infanterie, van de divisie
Sahaudia en van de eerste Eritreesche
brigade, uit verschillende richtingen te
hulp gekomen. Zij hebben de plunderaars
ernstige verliezen toegebracht en hen ge
dwongen zich te verspreiden en overhaast
te vluchten.
D'e spoorweg is onmiddellijk door de
genie hersteld.
Bij! den overval op de Italiaansche
luchtvaartmissie in Lekemti zdjln, naar
het agentschap Stefani thans officieel
meldt, in totaal twaalf man van de Ita
liaansche luchtmacht om het leven ge
komen. Bovendien zijn twee inheemsehe
tolken gedood.
Britsch wantrouwen jegens Duitschland.
Winston Churchill, die in Birchinston
het woord voerde, sprak in strenge be
woordingen over de jongste vluchten van
de „Zeppelin" en de „Hindenburg" boven
de industrieele gebieden van Noord-En
ge land en verbeelde niet -zijn scepticisme
ten opzichte van bet argument betreffen
de de omlegging van de route wegens
de weersomstandigheden. Hij- legde den
nadruk op het gevaar der Duitsche her
bewapening en bepleitte een bespoediging
van de Brische herbewapening.
Tekort op de Engelsche begrooting.
De ongeregeldheden in Palestina, welke
reeds bijna drie maanden duren, 'brengen
groote schade aan het land. De ontvang
sten van de regeering zijn aanzienlijk ge
daald en de begrooting, welke gewoonlijk
een vo-ordeelig saldo aanwijst, geeft dit
maal een belangrijk tekort te zien.
Korte Berichten.
In verscheidene plaatsen in Fin
land is een pokkenepidemie uitgebroken.
Ondanks de krachtige maatregelen, die
de autoriteiten hebben genomen, is bet
aantal ziektegevallen verontrustend groot.
'Graaf Volpi, de leider der indus
trieele bedrijfsorganisaties van Italië, is
Ingezonden Mededeeling.
OUEFA8R/EKEM «v. AMSTERDAM.o.
tfflCSv.HMQlf
te Berlijn aangekomen, om besprekingen
te voeren met de leiders der Duitsche
economische organisatie.
Uit Maagdenburg wordt gemeld: Dé
chauffeur, die door te snel rijden oorzaak
was van het ongeluk, waarbij vier mu
zikanten van de S.S. Lijfgarde van Hit-
Ier om het leven kwamen, is tot een jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
i Sedert 48 uur zijn alle plaatsen in
de Rhöne-vallei gealarmeerd, aangezien
men vreest voor een overstrooming van
de rivier door de hevige wolkbreuken
van de laatste dagen.
Dag en nacht wordt langs de rivier ge
patrouilleerd, teneinde onmiddellijk alarm
te kunnen maken.
GEEN 1e KLASSE MEER IN DE
TREINEN.
Opheffing per 1 Januari?
Naar het „Leidsch D'gbld." verneemt be
staat bij de Directie der Nederlandsche
Spoorwegen het voornemen ingaande 1
Jauari 1937 de eerste klasse geheel op te
beffen.
ONDER DE WAPENEN HOUDEN VAN
DIENSTPLICHTIGEN.
Voorloopig Verslag: Tweede Kamer.
In het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over een suppletoire begrooting
van Defensie 1936 wordt gezegd:
Sommige leden wilden niet nalaten, als
hun oordeel te kennen te geven, dat on
juist is bet standpunt der regeering, in
de vergadering van 13 Maart j.l. tot uiting
gebracht, dat art. 187 vein de Grondwet
niet betrekking zou hebben op het ouder
de wapenen houden van dienstplichtigen,
die in werkelijken dienst zijn. Met groote
instemming hadden zij in het verslag van
de staatscommissie ter voorbereiding van
een partieele herziening van de grondwet
gelezen, dat deze commissie, zonder op
deze twistvraag te willen ingaan, de mo
gelijkheid van twijfel in dezen wil ophef
fen. Zij hoopten, dat ook de regeering van
meening is, dat van de aanstaande grond
wetsherziening zal moeten worden gebruik
gemaakt, om o-p dit belangrijke punt eiken
twijfel weg te nemen. -
E-enige leden meenden, dat de minis
ter van Defensie a.i., -afgezien van het
standpunt der regeering ten opzichte van
de hierboven aangeroerde twistvraag juis
ter zou 'hebben gehandeld, indien bij op
11 Maart j.l. aan zijn radio-rede een ver-
Haring in de Kamer had doen vooraf
gaan.
BOND VAN
CHRISTELIJKE BAKKERSPATROONS.
Algemeene vergadering te Apeldoorn.
De Bond van Gbr. Bakkerspatroons in
Nederland heeft deze week te Apeldoorn
de achtste jaarlijksche algemeene vergeu-
dering gehouden, onder leiding van den
beer J. Bakker te Groningen.
Uit bet jaarverslag van den secretaris
bleek, dat bet aantal leden bedraagt 824.
Het aantal gewesten vermeerderde met 1.
Het aantal afdeelingen steeg van 21—24.
De samenwerking met de landelijke or
ganisaties was goed.
Het verslag van den penningmeester
vermeldde aan ontvangsten f 3981,25, aan
uitgaven f 4374,25. Nadeelig saldo f 393.
dat uit een ingekomen gift van f 500 kon
worden gedekt.
Tot lid van het bestuur werd herkozen
de beer J. Vink te Harmeien.
Aan den avond van den eersten dag
werd een begroetingssamenkomst gehou-
Binnenland.
Geen eerste klas meer in de treinen?
Groote branden te Amsterdam en Rot
terdam.
Nog steeds onzekerheid op hypothecair
gebied.
Buitenland.
Hitier roept Von Neurath, Von Papen,
enz. bij zich.
Naar bet eind der stakingen in België?
De besprekingen te Montreux op het doo
de punt.
Overvallen op de Italianen in Abessynië.
De hitte-ramp in Amerika.
den, waarin Ds J. R. Goris te Apeldoorn
de feestrede uitsprak.
Donderdag heeft Prof. Mr P. S. Ger-
brandy uit .Amsterdam een inleiding ge
houden over de wet op de vestigings-
eischen. Hij merkte op, dat principieel
weinig tegen deze wet in te brengen is,
omdat de wenschelijkheid uit het bedrijf
zelf is opgekomen. Spr. kon wel met den
inhoud van deze wet meegaan, al had hij
gaarne gezien, dat daarin een bescheiden
stap in de richting van het behoefte-ele
ment was gedaan.
's Middags heeft het gemeentebestuur
de ongeveer 300 deelnemers in den ge
meentelijken theetuin „Berg en Bosch"
ontvangen. o
Het gezelschap maakte een wandeling
naar het paleis 'tLoo en bezorgde daar
een bloemenmand voor de Koningin. Op
het gezamenlijk zingen van 'het Wilhelmus
verschenen Koningin Wilhehnina en
Prinses Juliana voor één der ramen van
het paleis en wuifden het gezelschap toe.
KOSTELOOS PROCEDEEREN.
Memorie van Antwoord Eersfe Kamer.
Aan de memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer over het wetsontwerp tot
herziening van de voorschriften nopens
de toelating om kosteloos te procedeeren,
is het volgende ontleend:
Tot hel maken van onderscheid tus
schen on- en minvermogenden is niet dan
na langdurige overweging overgegaan. De
bezwaren, die tegen deze differentatie rij
zen, staan de regeering helder voor den
geest. Waar echter een groep minver
mogenden bestaat, die wel in staat moei
worden geacht, een bepaald bedrag der
proceskosten, doch niet de volle kosten
te dragen, kan een regeling van de pro
cedure tegen verminderd tarief bezwaar
lijk achterwege blijven.
De vrees, dat de rechter een zaak van
ieder belang ontbloot zal 'achten, indien
de reebtzoekenden op redelijke gronden
uiteenzetten, dat deze voor hen uiterst be
langrijk is, deelt de regeering echter niet.
Ook de regeering verwacht van de ont
worpen bepalingen een nuttige preven
tieve werking.
Notariaat.
Bij! Kon. besluit is benoemd tot notaris
te Moordrecht, L. van Lange, candidaat-
notaris te Gouda;
tot notaris te Andijk, W. Spaander,
candidaat-notaris te Andijk;
tot notaris te Amsterdam, mr A. Blais-
se, candidaat-notaris te Amsterdam;
tot notaris te Alkmaar, J. de Groot,
canditaat-natoris te Alkmaar;
Bij Kon. besluit van 8 Juli is aan J. B.
L. H. A. Muller, op zijn verzoek, met in
gang van 16 Juli 1936, eeivol ontslag
verleend uit zijn betrekking van notaris
te Venlo.
Mr P. van Regteren Altena benoemd tot
raadsheer in den Hoogen Raad.
De „Staatscourant" van gisteren bevat
het K. B. waarbij mr P. van Regteren
Altena, raadsheer in bet Gerechtshof te
Amsterdam, is benoemd tot raadsheer m
den Hoogen Raad der Nederlanden (va
cature-Schepel).
Mr P. van Regteren Altena was o.a.
rechter in de rechtbank te Zierikzee
en te Middelburg.
Ondubbelzinnige verklaring van de
regeering gewenscht.
In de jaarvergadering van de Broe
derschap van Candidaat.-Notarissen ;n
Nederland, heeft de voorzitter de beer G.
Gb. van Sillevoldt te Rotterdam ook aan
dacht geschonken aan het wetsontweip
houdende bijzondere maatregelen ter ver
krijging van verlaging van sommige
vaste lasten en van buren.
Het was, aldus Spr., aanstonds duide
lijk, dat dit ontwerp, dat ten doel had
verlichting van lasten, voortspruitende
uit private rechtsverhoudingen, een be-
denkelijken aanslag beraamde op bet con
tractenrecht.
