MAANDAG 6 JUL! 1936
DAGBLAD VOOR DE PRUViNoik. ZULAND
50 e JAAKGANG «o. 233
DrColijn over
de komende verkiezingen.
Buitenland.
Motor- en rijwielreglement
nog dezen zomer gewijzigd.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Dr Fentener van Vlissingen spreekt
te Goes over de internationale
handelsbetrekkingen.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Het hoogtepunt in den Zaterdag te Am
sterdam gehouden landdag, uitgeschreven
door de Centrale A.-R. Kiesvereeniging
aldaar, vormde de rede van Dr H. Colijn.
Minister Colijn, door de duizenden met
groot enthousiasme en langdurig begroet,
begon zijn rede met te zeggen, dat hij
uit hoofde van zijn ministerambt geen po
litieke rede wilde houden.
In mijn positie als minister, aldus spr.,
kan ik eigenlijk ook geen politieke oraties
houden. Een minister in functie mag fei
telijk niet buiten het parlement zijn mee
ning zeggen over toestanden in het bui
tenland en kan zelfs in het publiek niet
vrijuit, spreken over binnenlandsche po
litieke situaties.
De minister is in de eerste plaats die
naar van de Kroon en de Kroon staat
hoog boven de partijen verheven. Dit nu
moet uitkomen in de wijze waarop een
minister in het openbaar optreedt.
Ik wil nu daarom slechts een woord
tot opwekking aan al mijn geestverwan
ten zeggen, een woord tot aansporing voor
de komende mobilisatie, voor het appèl
van den naderenden verkiezingsstrijd.
Weest er van verzekerd, zoo
ging Dr Col ij n vodrt, dat deze
kamp zeer fel zal worden. De
voorteekenen daarvan hebben
zich al reeds vertoond. Een
strijd gaan wij tegemoet, wel
ke stellig wel veel zal gelij
ken op dien van het jaar 190 5.
Fel zal die strijdz ij n, omdat
wij in een zóó bij zonder won
de r 1 ij k en t ij d leven.
Eigenlijk verkeeren wij thans midden
in een revolutie-tijdperk.
Ik denk hierbij niet aan wreedheden
en bloedvergieten. Wanneer op elk ter
rein van het leven buitengewone, ja ge
weldige veranderingen zich voltrekken,
is er ook sprake van een revolutie. Wij
verkeeren nu in een tijdsgewricht van
omwenteling, zich uitende in veranderin
gen van den aard en het wezen van vele
dingen.
In de eerste plaats op het staatkun-
d i g terrein. Denk er maar eens aan, wat
daarop is voorgevallen in vele landen van
Europa. Nog niet zoo heel lang geleden
werd het constitutioneele parlementaire
stelsel de hoeksteen geacht van het ge-
heele staatkundig leven. Het scheen, dat
dit stelsel de eeuwigheid zou verduren.
Maar, wat is er sinds enkele jaren van
overgebleven in het buitenland? Hoe tal
rijk zijn niet thans de landen, waar het
parlementaire stelsel geheel ter zijde is
geschoven en vervangen werd door een
bestuurssysteem, dat compleet het tegen
deel is van de gedachte, dat de volks
invloed er aan ten grondslag moet lig
gen. En hoeveel landen zijn er nog aan
het wankelen?
De komende verkiezing in ons land zal
ook beslissen over de vraag, welk regeer-
systeem er in Nederland gehandhaafd zal
kunnen worden. Daarom zijn wij nu ge
roepen om kleur te bekennen en klaar
en duidelijk voor de oogen der menschen
te brengen, wat noodig geacht moet wor
den tot heil van land en volk.
In de tweede plaats zijn er buiten
gewoon groote moeilijkheden en diep in
grijpende veranderingen op econo
misch gebied. Sinds eenige jaren
hebben wij getracht ons aan te passen
aan de landen om ons heen. Maar iede-
ren dag weer openbaren zich de feiten,
dat wij zóó niet tot in hët oneindige
kunnen doorgaan.
Nieuwe oplossingen moeten gezocht
worden en deze belangrijke aangelegen
heid zal bij den komenden verkiezings
strijd ook de inzet worden. Wij moeten
uit de boeien en weer den weg op naar
meer vrijheid. Dit is het kernpunt voor
den grooten kamp van 1937.
En als ik nu verder nog denk aan de
intellectueele en geestelijke verwarring in
ons volk, wordt het mij bang te moede.
Het lijkt er wel veel op, dat Prof. Hui
zinga's kenschetsing, dat wij leven in
een bezeten wereld, op de waarheid be
rust. Er moet dus getracht worden weer
vastheid te brengen in het vele, dat aan
het wankelen is.
Hoe moet nu onze houding zijn tegen
over het beeld, dat ik u geschetst heb?
Gij moet niet schrikken, wanneer ik thans
ga zeggen, dat onze houding geheel be-
heerscht moet worden door rust.
Er kome rust en volkomen onbewogen
heid, te midden van het getier, te mid
den van het geraas en de verwildering
°m ons heen. De tijd is vol rumoer en
vol van onvastheid. Alles roept om actie.
Ht geef u den raad daarbij rustig, kalm
en onbewogen te blijven.
"ij willen niet her en der geslingerd
worden. Dat is vreemd aan onze begin
selen. Een huis, op een rots gebouwd,
zal zeker stand houden, al kan het storm-
getij ook wel eenige schade veroorzaken.
Onze A.-R. beginselen zijn niet van
menschelijke vinding. Menschen hebben
deze geformuleerd, maar de beginselen
zelf zijn van hoogere orde, ontleend aan
de Goddelijke openbaring. Al zouden wij
wel eens bij de formuleering kunnen mis
tasten, zulks doet niet af aan het hooge
karakter van die beginselen. Als wij
steeds maar terugkeeren tot Gods eeuwig
en onvergankelijk Woord, is het ook met
onze fouten in orde.
Onze A.-R. beginselen passen geheel
op den aard en historie van het Neder-
landsche volk.
Als wij geheel rustig en onbewogen
blijven, kunnen wij beter anderen behoe
den voor het velerlei kwaad, dat ons
omringt. Daarom moeten wij al onze
krachten gaan inspannen. Die inspanning
is niet in strijd met de rust en de on
bewogenheid. Wij moeten ons bij de
hoofdzaken houden.
Het gaat niet om kleine din
gen, maar om de grondslagen
van het Nederlandsche staats
gebouw, om de fundamenten
van ons economisch leven en
om het behoud van het vrij e
geestelijk leven. Ten slotte
moeten wijtrachtendeomwen-
telingsgezindheid te keeren,
welke hoe langer hoe meer op
de volken van Europa vat
schijnt te krijgen.
Dit, zoo zeide spreker, zijn de vier
groote dingen, waarvoor wij het Neder
landsche volk nu gaan mobiliseeren.
En hoe die strijd zal zijn en wat zijn
kenmerk is? In de eerste plaats moeten
wij ons eigen geestelijk uitgangspunt weten
vast te houden en dan moeten wij den
politieken strijd met waardigheid voe
ren. Van nu af aan moeten wij ons ern
stig gaan bezinnen en gezamenlijk den
arbeid ondernemen, welke onder Gods
zegen moge strekken tot heil van het
Nederlandsche volk.
DE OPHEFFING DER SANCTIES
TEGEN ITALIË GOEDGEKEURD.
Abessynië krijgt geen leening.
Do Volkehbondsvergadering heeft met
44 stemmen tegen 1 en 4 onthoudingen
de ontwerp-resolutie aangenomen, en de
commissie tot Coördinatie der sancties
uitgenoodigd aan de regeeringen voorstel
len te doen toekomen om de sanc
ties op te heffen.
Tegen stemde slechts de Abessynisehe
gedelegeerde, terwijl de gedelegeerden var
Zuid-Afrika, Chili, Panama en Venezuela
zich van stemming onthielden. De Negus
woonde de zitting niet bij.
Ook Nederland stemde vóór.
De Assemblée verwierp verder met 23
tegen 1 stem en 25 onthoudingen de Abes
synische resolutie, waarbij een leening
van 10 millioen pond sterling werd ge
vraagd. (In de motiveering wordt gezegd,
dat er geen mogelijkheid bestaat voor het
toekennen van financieelen steun aan
Abessynië, daar de conventie betreffende
de verleening van financieelen bijstand
nog niet van kracht is.) De tweede Abes
synische resolutie, waarbij verzocht wordt
de annexatie van Abessynië niet te er
kennen is niet in stemming gebracht, daar
deze reeds door de resolutie van het bu
reau der Assemblée werd gedekt.
Daarna werd de Assemblée gesloten.
De vertooning van het drama is dus
beëindigd. Het scherm is gevallen. De
Volkenbond heeft zelf eigen machteloos
heid moeten erkennen en heeft moeten
toezien, dat brute macht het van 't recht
won.
DE NAT.-SOC. SENAATSPRESIDENT
VAN DANZIG GEDRAAGT ZICH ONBE
HOORLIJK IN DE VOLKENBONDS
VERGADERING.
De Senaatspresident van Danzig, Grei
ser, die naar Genève geroepen was om
aanwezig te zijn bij de behandeling van
de incidenten, die in de Vrije Stad Dan
zig voorgevallen zijn, heeft tot den Vol
kenbondsraad op een buitengewoon gro-
ven en krenkenden toon verwijten gericht.
Ten slotte heeft hij namens Dhnzig en
het geheele Duitsche volk een herziening
van het Volkenbondsstatuut verlangd in
dien zin, dat de Vrije Stad Danzig in de
toekomst niet meer met Genève te maken
zal hebben.
De rede, die reeds een enorm opzien
onder de raadsleden baarde, werd, naar
de „Telegr." meldt, evenwel nog in de
schaduw gesteld door de houding, die
Greiser aan het einde der zitting aannam.
Toen hem verzocht werd, omdat een an
der punt op de agenda kwam, de raads
tafel te verlaten, stond hij op, en hetgeen
nimmer gewoonte ia, schudde den Raads
leden een voor een de hand. Deze stem
den aarzelend hierin toe, daar zij er zich
niet aan konden onttrekken. Terwijl hij
daarna langs de raadstafel liep om de
zaal te verlaten, trok hij een langen neus
in de richting van den Raad en herhaal
de dit gebaar in de richting van de pers
tribune.
Minister Eden, die den Raad presi
deerde, zag het niet, doch een ontzettend
tumult brak los in de zaal. Er werd ge
floten, en geroepen: er uit met dien manl
Minister Eden hamerde en keek vragend
in de richting van de perstribune. Daar
op stond, eveneens voor de eerste maal
in de geschiedenis van den Volkenbond,
de voorzitter van de journalistenvereeni-
ging, Robert Dell, van de „Manchester
Guardian", op, en maakte Eden er op
attent dat Greiser bij het verlaten van de
zaal een langen neus gerokken had. D'e
voorzitter antwoordde op bitteren toon
het volgende: „Na hetgeen wij reeds van
den Senaatspresident gehoord hebben,
lijkt het mij voor ons eigen prestige het
beste, te doen, alsof wij niets gezien had
den." Eén daverend, minutenlang applaus
volgde op deze woorden van Eden.
DE TOESTAND TE DANTZIG
GESPANNEN.
S. S. en S. A. van verlof teruggeroepen.
In D'antzig heerscht groote opgewon
denheid na het debat in den Volkenbond.
Men meldt, dat tal van soldaten en of
ficieren van het Duitsche leger, die hun
verlof in D'anzig doorbrachten, telegra
fisch naar hun garnizoen zijn terug ge
roepen.
De Poolsche vertegenwoordigers te Ge
nève hebben verklaard, dat men niet bij
zonder verontrust is over de bedreigingen
van Greiser, daar Polen de internationale
verplichtingen van Danzig zal doen na
leven.
In minder dan zes uur zou Polen in
staat zijn het geheele gebied der vrijstad
door eenige divisies te doen bezetten. I n
geen geval zal het een vol
dongen feit aanvaarden.
Het" eenige doel van de reis van Greiser
naar Genève, schrijven de Poolsche jour
nalisten, was een heftige demonstratie
tegen den Volkenbond en zijn vertegen
woordiger te D'antzig.
De rede van Greiser te Genève is door
de bevolking van D'anzig met onbeschrij
felijke geestdrift ontvangen.
In politieke Duitsche kringen keurt men
zonder voorbehoud de rede van Greiser
te Genève goed.
Het is niet twijfelachtig of Greiser heeft
op zijn reis naar Genève te Berlijn in
structies ontvangen.
De stakingen in België.
In verband met de stakingen kan ge
meld worden, dat over het algemeen de
werkhervatting in België voortduurt.
Daarnaast zijn er echter weer nieuwe
stakingen bijgekomen, terwijl andere nog
in het vooruitzicht schijnen te zijn.
Het geschil, dat te Antwerpen tusschen
de zeelieden en readers is ontstaan, is
nog niet opgelost.
Er wordt momenteel te Antwerpen een
sterke druk uitgeoefend op de havenar
beiders, om geen gevolg te geven aan het
voornemen, andermaal in staking te
gaan.
Locarno-conferentie. Omstreeks 20 Juli te
Brussel of in een Belgische badplaats
Er wordt op gewezen, dat Duitschland
niet zal worden uitgenoodigd voor de
eerstvolgende Locarno-conferentie, wan
neer het niet te voren zal hebben geant
woord op de Britsche vragenlijst.
De conferentie zal omsteeks 20 Juli,
hetzij te Brussel, hetzij in een Belgische
badplaats, plaats hebben.
Diplomatieke kringen verklaren, dat het
doel der Locarno-conferentie is, niet al
leen een systeem onder de oogen te zien,
dat in de plaats zal komen van het door
Duitschland opgezegde, maar ook de mo
gelijkheid te bestudeeren van een Euro-
peesche regeling.
Men houdt echter een uitnoodiging van
Duitschland voor de tweede zitting voor
zeer waarschijnlijk.
Korte Berichten.
De Belgische senaat heeft de reeds
door de kamer goedgekeurde sociale wets
voorstellen, betrekking hebbende op de
vakvereenigingsvrijheid, de 40-urige
werkweek en de betaalde vacantia, aan
genomen.
Ministerraad Dr Brandis van het
DUitsche ministerie van justitie heeft in
een voordracht te Stuttgart medegedeeld,
dat Hongaren, Finnen en Turken volgens
de wet tot de „aanverwante volken" wor
den gerekend. Huwelijken met leden van
deze volken zijn derhalve aan Duitsch-
bloedigen toegestaan, echter aan Joden
verboden!
Het luchtschip Hindenburg landde
om 1 uur 20 in den afgeloopen nacht te
Frankfort, waarmede het een record
vestigde daar de reis 45 uur 39 minuten
had geduurd.
De 4e Noord-Amerika vlucht duurde
D'e wijziging van het Motor- en Rijwiel
reglement, waarover in de eerste 'helft van
dit jaar het advies der Colleges van Ge
deputeerden is ingewonnen i waarmede
veel tijd is heengegaan bevindt zich
thans gedurende eenigen tijd bij den Raad
van State.
Naar de „Telegr." verneemt, wordt het
desbetreffende ontwerp K. B. thans wel
dra ten departemente van Waterstaat te
rug verwacht, zoodat, doet er zich geen
nieuwe stagnatie voor, de afkondiging nog
vóór het einde van den zomer kan wor
den verwacht.
Deze wijziging omvat met name de op
heffing van „rechts-voor" als regel zon
der uitzondering, de instelling van voor
rangwegen, het verplichtend stellen van
het voeren van parkeerlichtjes en de uit
breiding van de maximaal toegestane
breedte voor autobussen en tourauto's van
2.35 tot 2.40 m, waardoor tegemoet zal
worden gekomen aan het bezwaar, dat
Belgische touringcars hier te lande som
mige wegen niet mogen berijden.
Voorts wordt gemeld, dat de voorrang
wegen waarschijnlijk met oranje kleur
zullen worden aangeduid. Buiten kruisin
gen met voorrangwegen 'blijft de regel
„rechts-voor" gelden.
uit en thuis met inbegrip van 2 ligdagen
5 dagen 19 uur en 51 minuten.
Gisteren is in geheel Zwitserland
het geheele verkeer van automobielen en
motorfietsen stilgelegd, als teeken van
protest tegen de decreten van de regee
ring inzake den verkoop van benzine.
REGELING VAN DEN INVOER VAN
BENZOL.
Wetsontwerp ingediend.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp, houdende regeling van den
invoer van benzol. D'e toelichting wijst
op 'het volgende:
In den laatsten tijd is de prijs van ben
zol in vergelijking met dien van benzine
zoodanig gedaald, dat het thans voor de
benzinehandelaars een financieel voor
deel oplevert, de hier te lande als motor
brandstof te bezigen benzine voor de dis-
tributie en het gebruik als zoodanig met
benzol te vermengen.
Tot voor kort was men voor deze ver
menging op binnenlands vervaardigde
benzol aangewezen, omdat het prijsver
schil toen nog niet zoo groot was, dat
hiervoor ook buitenlandsche benzol,
waarvoor bij invoer in ieder geval het
gewone invoerrecht ad f 1,25 per 100 kg.
betaald moet worden, met voordeel gebe
zigd kon worden. Door de verdere daling
van den benzolprijs geeft thans echter ook
de vermenging met andere buitenland
sche benzol profijt.
E!en en ander heeft tengevolge gehad,
dat de invoer van benzol sedert het ein
de van het vorig jaar op onrustbarende
wijze boven het normale niveau is geste
gen. Door dezen overmatigen invoer van
benzol en de toevoeging er van aan ben
zine, dreigde de Nederlandsche schatkist
door derving van het bijzonder invoer
recht over de overeenkomstige hoeveel
heid door benzol gesubstitueerde benzine
groote schade te lijden.
Die minister van Financiën heeft daar
om voorgesteld, om voorloopig den invoer
van benzol aan banden te leggen. De der
ving van het benzinerecht wordt dan tot
matige proporties teruggebracht, terwijl
inmiddels de gelegenheid te baat kan
worden genomen om te overwegen, welke
maatregelen verder dienen te worden ge
nomen om eenerzijds de belangen van
's Rijks schatkist, anderzijds de belangen
van de betrokken groepen van het Ne
derlandsche bedrijfsleven zooveel mogelijk
te behartigen.
HET BEZOEK VAN DEN HERTOG
VAN KENT.
D'e Hertog van Kent, Prins George van
Engeland, heeft Zaterdag een bezoek ge
bracht aan Amsterdam.
's Morgens bezocht hij eerst, onder ge
leide van den gemeente-secretaris, Mr S.
J. van Lier, twee complexen arbeiders
woningen, en wel perceel Amstelveensche-
weg 237 van de Woningbouwvereeniging
Patrimonium, en perceel Olympiaplein
100, van de Algemeene Woningbouwver
eeniging.
Verder vertoefde de Prins geruimen tijd
in het Rijksmuseum, terwijl na een noen
maal ten huize van den burgemeester in
het Stedelijk Museum de tentoonstelling
voor Engelsche kunst geopend werd. Een
groot aantal autoriteiten was hierbij aan
wezig. Tot veler groote verrassing begon
en eindigde de prins zijn rede in het Ne-
derlandsch.
Verder werd nog een bezoek gebracht
Binnenland.
Landdag van de A. R. partij te Amster
dam.
Geheime conferentie van communisten te
Breda.
Rede van D!r Fentener van Vlissingen te
Goes over de handelsbetrekkingen.
Wijziging van het motor- en rijwielregle
ment.
Buitenland.
De sancties tegen Italië opgeheven.
De Negus weer naar Londen vertrokken.
Gespannen toestand te Danzig.
Onbehoorlijke houding van den Senaats^
president van D'anzig in de Volken
bondsvergadering.
aan het Frans Hals-Museum te Haarlem.
's Avonds arriveerde de hooge gast op
Het Loo, waar hij door de Koningin en
Prinses Juliana verwelkomd werd en
waar men zich aan een intiem diner ver-
eenigde.
Zondagmorgen is de Hertog per parti
culier vliegtuig naar Engeland terug ge
keerd.
De handelsbesprekingen tusschen Spanje
en Nederland.
Volgens het ministerie van buitenland
sche zaken te Madrid is het wel bijna ze
ker, dat de onderhandelingen aangaande
het handelsverdrag met Nederland te
Madrid zullen plaats hehben.
Aangaande den achterstand in de beta
lingen, wijst men op het enorme deficit
in de Spaansche handelsbalans en hoopt
men van Nederland grootere invoermoge-
lijkheden voor Spaansche producten te
verwerven. D'e Spaansche autoriteiten
stellen de relaties met Nederland zeer op
prijs.
De Spaansche minister van buitenland
sche zaken heeft, naar men verder mede
deelt, voorgesteld, in verband met de zo
mermaanden, de onderhandelingen uit te
stellen tot October a.s.
Dreigend conflict bij de Sphinx.
Bij de aardewerkfabriek „D'e Sphinx"
te Maastricht is reeds eenigen tijd een
loonsverlaging in het vooruitzicht ge
steld, welke zal loopen van 030 pet.
Hiermede wenschen, mede in verband
met de reeds toegepaste kortingen de ar
beiders geen genoegen te nemen. Op 21
Juli is het collectief contract afgeloopen.
Is er voor dien datum geen overeenstem
ming bereikt, dan wordt een conflict ge
vreesd van zeer grooten omvang.
Met bet oog op den ernst van dit con
flict hebben de betreffende arbeiders
organisaties zich met een gezamenlijke
circulaire tot de bevolking van Maas
tricht gewend omdat de vrees niet denk
beeldig is, dat een doorvoering van de
voorgestelde loonsverlaging aan de
„Sphinx" ongetwijfeld door andere fa
brieken te Maastricht zal worden gevolgd.
Bij een event, conflict zouden ca. 800
man betrokken zijn.
Herberekening der pensioenen.
Het hoofdbestuur van de Unie van
Christelijke Onderwijzers en Onderwijze
ressen in Nederland heeft een adres aan
de Tweede Kamer gezonden naar aanlei
ding van het ontwerp van wet tot her-
berekening der pensioenen.
Het verzoekt de Kamer terwille van de
groote moreele en materieele belangen,
die hierbij voor velen op het spel staan,
baar goedkeuring aan deze wet te ont
houden.
i
Tegen Zaterdagmiddag bad het Depar
tement Middelburg van de Ned. Mij;, voor
Nijverheid en Handel in bet Schuttershof
'te Goes een koffiemaaltijd belegd, waar
bij' de voorzitter van de Internationale
Kamer van Koophandel, Dr F. H. Fen
tener van Vlissingen zou spreken over
„De internationale handelsbetrekkingen".
In zdjU inleidend woord deelde de voor
zitter van het Departement, de heer W.
Berdenis van Berlekom mede, dat de
Commissaris der Koningin in Zeeland
door verblijf buitenslands verhinderd
was aanwezig te zijn. Spr. verwelkomde
in zijn plaats bet oudste lid van Ged.
Staten, den hee* Mr P. Dieleman. Verder
den burgemeester van Goes en die van
verschillende andere gemeenten, militaire
en civiele autoriteiten. Uit egards voor
de vele vrienden der Mij!, te Goes, maar
ook omdat dit stadje het aanvallig cen
trum is van de geografisch zoo lastig ge
legen provincie Zeeland, vergadert het
departement hier. Nadat Spr. nog had
medegedeeld dat men in Z.-Vlaanderen
bezig is een afzonderlijk departement oip
te richten, verwelkomde Spr. zeer in bet
bijizonder den eeregast, den heer Fente-
