KING-VRIENDEN
eerste blad
MAANDAG 22 JUNI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCE ZEELAND
50 e JAARGANG No. 221
Tolcfoonnummcr 11.
De N. S. B. en de Kroon.
Buitenland.
MEDEDELING AAN ONZE
TONNEMA C'E SNEEK
FABRIKANTEN VAN KING-PEPERMUNT
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" tor exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Postcheque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
.T. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA.
Abonnementsprijs i2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn 10.20. Losse nummers 5 cent.
Advortontiën SO cent per rcgol. Ingebonden
medcdeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen. M'lMSter COlljll 67 jaaf.
Uit de tot dusver verschenen publica
ties van de N.S.B. is wel gebleken, dat
het in de bedoeling ligt om zelfs de
Kroon ondergeschikt te maken aan den
leider.
Oranje boven! Maar boven Oranje, de
leider.
Deze opvatting wordt in de nieuwe Bro
chure V van de N.S.B. bevestigd.
De algemeen voorzitter van het Nat.
Jongeren Verbond heeft daarop de aan
dacht gevestigd toen hij schreef in „De
Trom":
Uit het opgemerkte op blz. 39 en
40 der brochure blijkt duidelijk, dat de
Minister-President als „leider" wordt ge
dacht, en zelf zijn „medewerkers" kiest,
terwijl laatstgenoemden ook alléén tegen
over den Minister-President verantwoor
delijk zijn. De Minister-President op zijn
beurt is verantwoording schuldig aan
den Koning, en aan den Koning alleen.
Bekend is, dat het benoemingsiecht
van i e d e r e n minister thans aan den
Koning toekomt. Het is voorgekomen, dat
de Koning geweigerd heeft een voordracht
van een kabinetsformateur tot benoe
ming van een minister goed te keuren,
en de benoeming van een ander persoon
tot minister wist door te zetten. Want
wel geeft het parlement de politieke
richting der ministers aan, de Koning
benoemt de personen. En het is ook
de Koning wederom, die hen ontslaat.
Juist dit bijzondere voorrecht des Konings
is de weg, waarlangs Hij invloed uitoefent
op den gang van zaken. De man van de
straat, de gewone staatsburger, merkt van
dit alles niets, en verouderde staatsrechts
geleerden hebben ertoe bijgedragen, dat
men dezen invloed is gaan ontkennen.
Maar zij bestaat binnenkamers wel dege
lijk. Zij noopt de verschillende Ministers
tot regelmatig mondeling contact met
den Koning, tot overleg met Hem, tot
raadpleging en verantwoording. Zoo sterk
was deze invloed, dat veertig jaren ge
leden de liberaal Van Houten, terzake in
gelicht door een Minister, vol bewonde
ring uitriep, dat zijn opvatting over den
Koning als „een ornament aan ons Staats
gebouw" niet (meer) houdbaar was. Maar
dat verzwijgt de N.S.B.I"
Verder merkt Mr de Vries nog op:
„Bonter nog maakt de brochure het op
blz. 41. Bekend is, dat op het gebied der
Wetgevende Macht de Koning het laat
ste woord heeft. Zijn handteekening ver
leent rechtskracht, en in de practijk zijn
gevallen bekend, waarin Hij door het ont
houden van Zijn onderteekening een wets
voorstel nimmer tot wet heeft doen wor
den. Deze vrijheid des Konings is nergens
nader bepaald, en dus thans onbe
perkt. In talrijke gevallen voorts op
het uitvoerend en rechterlijk terrein (ad
ministratie en rechtspraak) beslist ten
laatste de Koning.
Ontstellend is, wanneer men dit alles
in het oog houdt, de brutaliteit, waarmee
de brochure der N.S.B. op blz. 41 mede
deelt, dat in de nationaal-socialistische
staats-conceptie (waarin nota bene de his
torische Souvereiniteit van de Kroon heet
„volledig" hersteld te worden!) aan de
regeering des Konings (bedoeld is, ook
blijkens de volgende zinsnede: het regee-
ren des Konings, d.w.z. den Koning)
„een zekere mate van vrij-
h e i d zal worden gelaten „om de eind
beslissing te nemen", zoowel bij wet
geving, administratie als rechtspraak.
En onmiddellijk daarop volgt de mede-
deeling: „Hoqyer deze vrijheid van den
Koning kan gaan, is in de Grondwet vast
te leggen". Men vergelijke deze formulee
ring eens met de hierboven aangehaalde
zinsnede van blz. 40. Nu het om de macht
des Konings gaat, en niet om die van
den Nationaal-Socialistischen Minister-
President, schrijft men niet: „In hoeverre
en in welke gevallen de Koning zich in
deze vrijheid wil beperken, kan in de
Grondwet worden vastgelegd", neen hier
is het voorschrift imperatief. Tegen
over den M i n i s t e r-P r e s i d en t
moet de macht des Konings in
geperkt worden, zijn vrijheid
op wetgevend, administratief
en rechterlijk terrein bijde
Grondwet aan banden worden
gelegd."
Men verwondere zich hierover niet.
Dit alles vloeit rechtstreeks voort u i t
de beginselen door de N.S.B. gepro
pageerd.
Elvenals het aan handen leggen van de
Kerken en het vernietigen van de vrij
heid van onderwijs.
Onze minister-president D'r H. Co-lijn
viert vandaag zijn 67sten verjaardag.
Eén feit belangrijk genoeg om er even
bij stil te staan.
Zonder overdrijving mag toch worden
gezegd, dat wij het mogen zien als een
zegen van God, dat onze minister-presi
dent tot op dit oogenblik werd gespaard
en dat hem de kracht werd geschonken
om als met jeugdige kracht de belangen
van land en volk te dienen.
Wij behoeven in dit verband niet de
groote nationale verdiensten van Dir Go-
lijn in herinnering te brengen.
Het is algemeen bekend, dat het niet
in de laatste plaats aan den arbeid van
Minister Golijn is te danken dat in 1914
en volgende jaren ons land buiten den
oorlog is gebleven en dat het vooral aan
zijn onvermoeide werkzaamheid is te
danken, dat het in ons land, niet als in
zoovele andere landen tot een catastrophe
op financieel gebied is gekomen.
Dag en nacht staat hij in deze zware
tijden op de bres om de voor land en
volk dreigende gevaren af te wenden. On
vermoeid en onverpoosd is hij in de weer
om de zware crisislasten te verminderen
en ons volk door de crisis heen te voeren
naar een betere toekomst.
En hij doet dit alles met de weten
schap, dat de beteekenis van zijn werk
stelselmatig wordt misduid, dat door ve
len niets wordt nagelaten wat kan die
nen om af te - breken wat hij tracht te
bouwen, om zijn bedoelingen verdacht
te maken en zijn positie te ondermijnen.
Menigeen zou onder dergelijke omstan
digheden reeds lang zijn taak hebben
neergelegd om rustig naast den weg ge
zeten anderen te zien ploeteren en hun
werk te critiseeren.
Niet alzoo de heer Golijn.
Rustig te midden van de stormen
gaat hij zijn weg.
Rustig, omdat hij geen andere begeerte
kent, dan om trouw tot het einde Vorstin
en Vaderland te dienen. En hij staat daar
in sterk omdat hij met dit dienen be
doelt Gods wil te volbrengen en den
Naam des Heeren te verheerlijken.
Gelukkig dat zijn arbeid ten bate van
land en volk, ook in breede kringen
waardeering vindt en dat er ook onder
zijn politieke tegenstanders velen zijn die
hem om zijn persoon en arbeid hoog
achten.
Bij zijn politieke medestanders en met
name bij de A.R. partij die hem nog al
tijd als haar leider erkent en eert, is er
niet alleen hoogachting en waardeering,
maar is er ook de band der liefde.
Elen band die sterker wordt en die meer
gaat trekken, naarmate de haat tegen
dezen eminenten leider zich uitend in
persoonlijke verdachtmakingen van den
meest verachtelijken aard, grooter wordt.
D'aarom gaat vandaag de bede op, dat
het God de Heere moge behagen onzen
Minister-President nog lang te sparen en
hem bij het klimmen der jaren te ster
ken voor zijn veelomvattenden arbeid in
het belang van land en volk.
CONFLICT IN DE HAVEN TE
ANTWERPEN OPGELOST.
Vandaag wordt het werk hervat.
Nadat Zaterdagmiddag de Antwerp-
scbe werkgevers, alsmede de liberale en
Katholieke vakbonden van havenarbei
ders bet voorstel van minister-president
Van Zeeland inzake een loonsverbooging
van twaalf francs per werkkracht en per
dag hadden aangenomen, hebben des
avonds ook de leden van den Antwerp-
scben socialistischen transportarbeiders-
bond biji referendum dit voorstel aanvaard
Te Antwerpen beschouwt men hier
mede de havenstaking als geëindigd en
men is aldaar van oordeel, dat het werk
vandaag zal worden hervat.
Hierdoor wordt na drie weken staking
een einde gemaakt aan een onhoudbare
situatie die millioenen schade aan de
Antwerpsohe haven heeft berokkend.
Minister-president Van Zeeland greep
persoonlijk in de debatten in. Zoowel tot
werkgevers als arbeiders sprak hij een
hartig woord en diende vervolgens een
bemiddelingsvoorstel in, dat Zaterdag
uiterlijk voor vijf uur moest worden aan
vaard, er aan toevoegend, dat hij naar
gelang het antwoord, dat hij1 op zijn
voorstel zou ontvangen, verdere maat
regelen zou treffen.
Het door Van Zeeland ingediende
voorstel bevat de volgende punten
le. Loons verhooging van twaalf francs
per werkkracht en per dag.
2e. Uitschakeling van het overwerk
door een rationeele aanwerving van de
ploegen.
3e. Volledige ploegen met een mini
mum van dertien man.
Ingezonden Mededeeüng.
De King-atlas is verschenen. Nu ligt Nederland voor
U open.
De King-atlas, waarvan het formaat 20 X 26,5 cm is, bevat
25 kaarten: een grote kaart van Nederland, toeristen-
kaarten èn schoolkaarten van alle provincies, détailkaarten
van de Veluwe en Zuid-Limburg, Verder een duidelijk
aardrijkskundig overzicht.
De kaarten zijn nauwkeurig bijgewerkt volgens de toestand
op 1 Mei 1936. Het belangwekkende overzicht is bewerkt
naar de laatste wetenschappelijke gegevens.
Om in het bezit te komen van de aantrekkelijke King-atlas,
een aardrijkskundige uitgave, zoals in Nederland nog nim
mer is verschenen, behoeft U slechts het bewijs te leveren
de fijne smaak en geur van King-pepermunt te waarderen.
Dit bewijs levert U door bij Uw drogist of winkelier een rol,
een ons of een busje King te kopen, waarna hij U tegen
de geringe vergoeding van 25 cents de even leerzame als
practische King-atlas öf direct óf binnen enige dagen zal
verstrekken.
Zondag (ia ben belangrijke (minister
raad gehouden onder voorzitterschap van
den premier Van Zeeland. De minister
van arbeid 'deelde bijzonderheden mes
over de regeling van het arbeidsgeschil
■in de haven van Antwerpen. Dit geschil
is thans geheel opgelost. Als gevolg daar
van wordt ook in de zeehavens te Gent
en te Brussel het werk hervat.
Ta Antwerpen is men zeer tevreden
over het eind© van de staking. Verschei
dene schepen, die te Vlissingen voot
anker lagen zijn Zondag de S'chelde op
gevaren en te Antwerpen gearriveerd.
Overal in het land viel gisteren reeds
een merkbare ontspanning waar te ne
men. Zelfs in de Borinage', waar het de
laatste 'dagen zoo stormachtig was toe^
gegaan, schijnen de gemoederen aanzien
lijk gekalmeerd te zijn.
In overig België.
In Oost-Vlaanderen is het aantal sta
kers Zaterdagmorgen met ca. 6000 iman
toegenomen.
Vandaag werd in de groote warenhui
zen van Gent het werk hervat.
Met het personeel van de Brusselsche
tram, dat ook met staking 'dreigde, werd
een principieel© overeenkomst gesloten.
Hetzelfde was het geval in: de electrici-
teitsbedrijven, |de mechanische nijver
heid, het bouwbedrijf, de diamantbedrij
ven, cementindnstrie, ijzer-industrie, de
posterijen, klompenmakerijen, steenkool
mijnen, meubel-industrie, aardewerk-in
dustrie, havenpersoneel van Vilvoorde en
Brussel, de slachthuizen, kalk-industrie
en sommige openbare 'diensten.
Van andere z ij d e verneemt
men, dat de rage ©ring al de
groote straatwegen, welke
na ar Brussel leiden, alsmede
de spoorwegen door detache
menten van bet leger heeft
doen bezetten. "Waar men een
marscb op Brussel van de Henegouw-
sohe stakers blijkt te vreezen, heeft een
gedeelte van het garnizoen order gekre
gen de Zuidelijke toegangswegen tot de
hoofdstad te bewaken. In de buurt van
Bal heeft het iegesr ware barricades op
den weg aangelegd. De wegen, welke van
Doornik en van Bergen (Henegouwen)
naar Brussel leiden, worden bewaakt
door troepen met de bajonet op het ge
weer.
De militaire autoriteiten hebben de we
gen met prikkeldraad doen versperren.
Er staan overal schildwachten langs de
wegen en de spoorbanen. De spoorweg
stations zijn eveneens door militairen
bezet.
Het Noorden en het Westen van Brus
sel worden op dezelfde wijze bewaakt.
ACHTER DE STAKING ZAT HET
COMMUNISME.
Het Parijsohe dagblad „Le Jour"
meldt, dat de politie van Zürich in het
bureau van het Centraal Communistisch
Comité een stuk heeft gevonden, waarin
met alle bijzonderheden het plan voor de
stakingen in Frankrijk en in België
wordt aangeduid.
In dit stuk wordt de 10 Juni als de
dag aangegeven, waarop de stakingen
moeten beginnen, gepaard aan de bezet
ting van de fabrieken. Die- 10 Juni is
nu juist de dag, waarop de Franscle
stakingen zich op ongewone manier heb
ben uitgebreid.
Het is wel duidelijk, dat w© met de
stakingen in Spanje, Frankrijk en Bel
gië met een grootseh opgezette commu
nistische beweging te doen hebben.
De stakingsgolf heeft zich inmiddels
tot Denemarken uitgestrekt. Een Getem-
corr. berichtte gisteravond, dat tenge
volge van de uitzonderingswet de staking
zonder incidenten verloopt. De stakings
beweging 'heeft zich echter uitgebreid tot
de provincieplaatsen.
In het algemeen neemt -de stakingsbe
weging in Frankrijk af, maar aan de
roerigheid komt toch geen einde. Nauwe
lijks is men in de eene fabriek weer aan
den arbeid gegaan, of in een andere
staakt men maar weer eens.
Fransch mailschip op de rotsen.
Het Eransche mailschip El Kantera,
dat den dienst tusschen Port Vendres en
Algiers onderhoudt, is nabij Palamos
aan de Spaansche kust in dichten mist
op de rotsen geloop en.
De 300 passagiers van het schip zijn
te Palamos aan land gezet en zullen hun
reis per spoor naar Frankrijk vervolgen.
Naar uit Palamos wordt gemeld, wer
den hij' de stranding van de mailboot El
Kantara 80 personen gewond, waarvan
5 naar het ziekenhuis werden gebracht.
Wordt Fransche stakingsbeweging in
Engeland nagevolgd?
Zal het voorbeeld van de staking met
gekruiste armen in Engeland worden na
gevolgd? Het schijnt, dat een ernstige be
dreiging in dit opzicht zich begint af te
teekenen, o.a. in bet arsenaal van Wool
wich en bij de koninklijke dokken van
Chatham, in totaal omvattend ongeveer
15.000 man, aan wier looneischen niet is
voldaan.
De arbeidersleiders zijn thans in con
ferentie met de autoriteiten om vast te
stellen, of een staking, gepaard gaande
met bezetting der emplacementen, illegaal
zou zijn of niet.
Een andere stakingsbedreiging is aan
Binnenland.
Steun aan textielindustrie door verhoo
ging invoerrecht.
De Eerste Kamer over de industrie-finan
ciering.
Ramp met een autobus te Arnhem.
Buitenland.
Het conflict in de Antwerpsche haven
opgelost.
den dag getreden bij de ingenieurs en
mecaniciens in verschillende vliegtuigfa
brieken.
Korte Berichten.
- Te Otwock bij Warschau heeft de
politie eenige tientallen vooraanstaande
leden der communistische partij gearres
teerd, die beweerden een bijeenkomst te
houden ter herdenking van den dood van
Maxim Gorki.
Onder de gearresteerden bevindt zich
Noach Zacharias, de leider der commu
nistische pers- en propaganda-afdeeling
van de Komintern in Polen, die sinds
lang onvindbaar was.
In het heuvelland van Juda nabij
den grooten weg naar Jaffa is een bom
aanslag gepleegd op het kanaal voor den
toevoer van drinkwater aan Jeruzalem.
Men gelooft echter niet, dat de water
voorziening hiervan ernstig nadeel zal
ondervinden.
Het luchtschip „Hindenburg" is
Vrijdagavond voor zijn derde reis naar
Noord-Amerika vertrokken; bet was ge
heel volgeboekt.
In een officieel Italiaansch commu
nique wordt medegedeeld, dat een han
delsverdrag is gesloten tusschen Italië en
Diiitschland. De tekst zal Woensdag a.s.
worden gepubliceerd.
i In een mijn te Villa Nueva de la
Ninas heeft een buitengewoon hevige
mijngasontploffing plaatsgevonden. Er
zijn 12 dooden te betreuren, terwijl 4 per
sonen zwaar gewond werden.
ONTHULLING NIEUWE RAMEN IN
DE NIEUWE KERK TE DELFT.
De onthulling van de zeven nieuwe ge
brandschilderde ramen in het koor van
de Nieuwe Kerk te Delft, die Zaterdag
middag is geschied, is een indrukwekken
de plechtigheid geworden.
Onder zeer groote belangstelling van
zijde der inwoners kwam H.K.H. Prinses
Juliana tegen kwart voor drie bij de kerk
aan. De koninklijke auto werd vooraf
gegaan door zeventien ruiters, leden van
de Delftsche Studenten Carousselvereeni-
ging. In het schip van de kerk stonden
eenige honderden Oranje-Gardisten op
gesteld.
Het koor was geheel met belangstellen
den gevuld. Prinses Juliana nam plaats
op een zetel in de eerste rij, vlak tegen
over het praalgraf van Prins Willem.
Na een redevoering van Jhr Mr Dr E.
A. van Beresteyn kwam het plechtige
moment, waarop Prinses Juliana tot de
onthulling van het door Haar geschon
ken raam, voorstellende de gelijkenis der
talenten, zou overgaan.
Alvorens aan het verzoek om de ont
hulling te verrichten gevolg te geven,
beklom de Prinses het terzijde van het
praalgraf opgerichte spreekgestoelte en
hield een rede, waarin H.K.H. ongeveer
als volgt sprak.
„Wil mij vergunnen, alvorens over te
gaan tot de onthulling van het talenten-
raam, een kort woord tot u te mogen
zeggen. Het is mij een groot voorrecht,
als jongste afstammeling der Oranjes, een
raam te hebben mogen aanbieden ter
voltooiing van de schoon© restauratie
en de reeks der al aangebrachte ramen
en van de talrijke, die op dezen dag door
het Delftsch Vrouwencomité worden ge
schonken.
Immers de schoone omgeving, die het
gansche koor der Nieuwe Kerk hierdoor
is geworden, is mede de omgeving van
de laatste rustplaats van mijn vader, van
mijn grootouders en van bijna alle Oran-
je's, te beginnen met den Zwijger.
Treffend is de wijze, waarop het geld
voor de zes ramen is bijeengebracht, niet
alleen door personen uit ons eigen land,
doch ook door die uit overzeesche ge
westen.
Met het doen laten uitbeelden van de
gelijkenis der talenten in het door mij
aangeboden raam, heb ik geprobeerd uit
drukking te geven aan de erkentelijkheid
van mijn familie jegens ons volk, door
daarmee, naast de levenshouding, die wij
allen mogen en kunnen aannemen, tevens
deze daad tot in het hoogste verband
terug te brengen.
