HERZIENING DER GRONDWET.
Gratis.
EERSTE BLAD
Ongewenschte bevordering
vreemdelingenverkeer.
DE VOORSTELLEN VAN DE STAATSCOMMISSIE.
De totalisator terug?
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws
DINSDAG 16 JUNI 1D?6
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANa No- m
Verschijningsverbod voor geschriften.
Vermindering bezoldiging Kamerleden.
Kamer voor het Bedrijfsleven afgewezen.
TEGEN REVOLUTIONNAIREN IN KAMERS.
r
CJitg.N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" ter exploitatie van liet blad „De Zeeuw",
nureaux Lange Vorstatraat 70, Goes.
Telefoonnummer 1 i.
Poalclièquo en Girorekening 444H5
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
,T. J, FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vliasingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertenllün 30 cent por regel, Ingezonden
mcdcdecilngcn 00 cent per regel. Kleine
Advcrtcntiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder lettor of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De „Vlissingsche Courant" komt terug
op wat wij schreven over het door de
Commissie Krayenhoff aanbevolen en
door haar verdedigde middel ter bevorde-
ling van het vreemdelingenverkeer, n.l.
het geven van gelegenheid tot het houden
van kansspelen, in daartoe aangewezen
hadplaatsen.
De „VI. Crt" begint met te verklaren,
dat zij het hierin met on-s eens is, dat
werkelijk verkeerde dingen niet door
de Overheid mogen worden getolereerd,
laat staan aangemoedigd. Ten einde de
zaak zuiverder te stellen neemt zij uit
haar eerste artikel het woord „roulette"
terug om het te vervangen door „kans
spelen" in het algemeen, wat ook beter
haar bedoeling weergeeft.
De vraag is echter wat verkeerd is.
In verband daarmede verklaart de redac
tie de drang naar „een gokje" op zich
zef niet te bewonderen zelf beoefent
zij geen kansspel of wat dan ook, zij het
dan niet om principieele redenen maar
daarom vindt zij „no'g geen vrijheid om
anderen, die daaraan wel behoefte schij
nen te hebben, er althans vermaak in
scheppen, als minderwaardig te veroor-
deelen".
Het is ons niet duidelijk, wat met deze
zinsnede beoogd wordt. Het gaat toch riiet
om de personen, om de vraag of iemand,
die geen tegenstander is van loterij-spel
als minderwaardig moet worden veroor
deeld, maar het gaat over de vraag wat
hier de taak is van de Overheid, of de
Overheid, als dienaresse Gods, mee moet
werken om het hazard-spel te bevorderen,
of dat zij moet trachten dit spel van het
politiek terrein te weren.
Van dit laatste verklaarde de „VI. Crt"
in haar eerste artikel een tegenstandster
te zijn, omdat een verbod de huichelarij
voedt, de behoefte om aan dit spel mee
te doen prikkelt en omdat toestaan van
het kansspel voor bepaalde plaatsen geld
in het laad je brengt van verschillende be
drijven.
Tot ons genoegen zien wij1, dat zij in
haar tweede artikel veel minder ver gaat.
Na eerst betoogd te hebben, dat het bij
verreweg de meeste spelen minder aan
komt op het spel dan wel op de mentali
teit waarmede gespeeld wordt, en dat zij
het met ons eens is, dat de Regeering alle
medewerking om in ons land te komen
tot het openen van speelzalen behoort te
weigeren, vervolgt zij:
„Maar dat is zoo althans vatten wij
het rapport op de bedoeling niet van
de commissie-Krayenhoff I
Het gaat niet om het openen van speel
zalen voor menschen, die zich bij voor
keur aan de speeltafel ophouden. Het gaat
om het trekken van toeristen (en dit is
voor de badplaats Vlissingen van betee-
kenis!) met middelen van onschuldig ver
maak en verstrooiing.
Werkelijke kansspelen behendig
heidsspelen, kunnen een attractie worden
die het toeristenverkeer ten goede komt.
Wij zullen ons niet aanmatigen een oor
deel uit te spreken, over hetgeen men al
dan niet een behendigheidsspel kan noe
men. Dit laten wij gaarne aan meer tot
oordeelen bevoegde instanties, i.e. de
landsregeering de overheid, over. Ook
weten wij niet, of men het Straperlo-spel
hiertoe moet rekenen. Maar als de Over
heid al dan niet op voorstel van de
commissie-Krayenhoff een aantal spe
len kan aanwijzen die aan de nu eenmaal
bestaande en niet te ontkennen behoefte
tot spelen op onschuldige wijze te
gemoet komt, dan meenen wij inderdaad,
dat hierin een middel kan schuilen om
het toeristenverkeer te bevorderen".
Het is duidelijk, dat hier de discussie
door de „VI. Crt" op een ander spoor ge
bracht wordt.
Wij zuilen haar daarin niet volgen,
maar bepalen er ons toe hier vast te leg
gen en wij doen het met blijdschap
dat zij haar eerste standpunt, n.l. dat een
verbod, omdat het de huichelarij voedt,
moet worden afgekeurd, finaal heeft los
gelaten.
En in de tweede plaats, dat zij, blijkens
wat zij nu schrijft, den voorslag van de
commissie-Krayenhoff niet kan steunen.
Het gaat bij- die commissie toch niet om
oen behendigheidsspel van onschuldigen
aard, maar zij vraagt het nemen van een
proef in enkele groote plaatsen met toe
lating van hazardspel en:
wederinvoering van den
'otalisator bij wedrennen.
Het rapport van de staatscommissie
ter voorbereiding van de partiëele
grondwetsherziening is thans gepubli
ceerd.
De commissie doet in dit rapport
de volgende voorstellen:
De commissie is gekant tegen pre
ventieve oensuur, doch ten einde mis
bruik van de drukpersvrijheid
tegen te gaan wordt voorgesteld de
mogelijkheid in onze wetgeving te
openen om het verschijnen van be
paalde uitgaven, die een grove in
breuk maken op de openbare orde,
tijdelijk te verbieden.
Voorgesteld wordt, dat de bedra
gen, vastgesteld voor het inkomen
der Kroon, gewijzigd zullen kun
nen worden bij een wet, waarvan het
ontwerp in elke Kamer met een ge-
qual'ificeerde meerderheid van twee
derden van het aantal leden dier Ka
mer wordt aangenomen.
Tot nog toe moest voor het aan
brengen van een wijziging het ge-
heele stroeve apparaat van een grond
wetherziening in werking worden ge
steld.
Het jaarlijksche inkomen van den
Koning of Koningin, thans f 1.200.000,
wil de commissie gebracht zien op
f 1.000.000.
De commissie acht het verder een
leemte, dat in de Grondwet geen jaar-
lijksch inkomen wordt verzekerd aan
den gemaal van een regeerende Ko
ningin, alsmede aan den gemaal eener
Prinses, vermoedelijke troonopvolg
ster. Zij geeft in overweging, hierin bij
deze gelegenheid te voorzien. Het in
komen van den Prins-gemaal uit
's Rijks kas wil men gesteld zien op
f 200.000.
De schadeloosstelling voor
leden der Tweede Kamer wil
zij f 1000 verlagen tot f 4000 der jaar.
Het pensioen dient volgens de com
missie gebracht te worden van f 150
op f120 per jaar tot een maximum
van i'2400 per 'jaar (thans f3000).
De commissie ziet geen aanleiding
wijzigingen aan te brengen in de taak
van den Raad van State.
Het evenredig kiesrecht
wenscht de commissie niet te wijzi
gen; alleen wil men den gewonen
wetgever iets meer armslag geven bij
de uitwerking, in dien zin, dat hij
niet verplicht zal zijn, de wiskundige
evenredigheid zoo dicht mogelijk te
benaderen.
Instelling van een Kamer voor
het bedrijfsleven naast de Eer
ste en Tweede Kamer acht de com
missie niet gewenscht. Wel is zij van
meening, dqt goede gronden zijn aan
te voeren voor het nader aanwijzen
van een weg in de Grondwet voor
organen, die, blijvend op het eigen
terrein van het bedrijfsleven, regelend
zullen kunnen optreden.
Een volksvertegenwoordiger, die
onwettige middelen en wegen aan-
prijsL of bevordert moet men zijn lid
maatschap kunnen ontnemen. De
opengevallen plaatsen zullen niet ver
vuld kunnen worden. Verder wordt
voorgesteld de parlementaire
onschendbaarheid van Minis
ters en Kamerleden op te heffen ter
zake van opruiing of schending van
geheimen.
Afwijzend staat de commissie tegen
over het denkbeeld om de Alge-
m e e n e Rekenkameraf te schaf
fen en de controle over de rijksin
komsten en uitgaven in het departe
ment van Financiën te concentreeren.
Evenmin wenscht zij de mogelijkheid
te openen, dat de Algemeene Reken
kamer zal bestaan uit één lid.
In de procedure van grondwets
wijziging wenscht de commissie
geen verandering aan te brengen.
Het ministerschap en het
kamerlidmaatschap wil men
onvereenigbaar verklaren, maar te
vens wil men bepalen, dat een mi
nister, bij een verkiezing tot lid der
Staten-Generaal gekozen, ten hoogste
drie maanden na zijn toelating het
ambt van minister en het lidmaat
schap der Staten-Generaal vereenigen
kan.
De commissie acht invoering van
het ambt van staatssecretaris,
lid van het ministerie, niet wensche-
lijk.
Aan het rapport zijn eenige min
derheid snota's toegevoegd, met
betrekking tot de drukpersvrijheid,
staatssecretarissen (de instelling van
onder-ministers verdedigd), revolutio
naire volksvertegenwoordigers en
schadeloosstelling leden der Tweede
Kamer.
Ter aanvulling van het bovenstaande
vestigen wij nog de aandacht op de actie
die speciaal door baron Krayenhoff ont
wikkeld wordt, tot opheffing van den
totalisator.
De „Telegraaf" gaf van een daartoe ge
houden vergadering' een enthousiast ver
slag.
Na gewezen te hebben op de e n o r m e
bedragen die in het buitenland bij
wedrennen vergokt worden, de blijmoedig
heid waajmee de verliezen worden ge
dragen en de belachelijke indruk die ons
land maakt met zijn totalisator-verbod,
vervolgt het blad:
„Wat men wil, is duidelijk: den mede
burger een uitspanning bieden
waarbij hij zijn geld met genoegen ver
teert, en den vreemdeling de attrac
tie geven waaraan hij in zijn eigen
land gewend is.
Zoo slaat men twee vliegen in één klap.
Men laat de vaderlandsche duiten entre
nous circuleeren (pari mutuel) en men
plukt den buitenlandschen tourist een
weinig. Scheren, zeggen de Franschen,
die niet nalaten u dezelfde pijnlooze ope
ratie te doen ondergaan. Wie in Parijs is
geweest en geen course-dag heeft meege
maakt, heeft Parijs niet gezien. En wie
een Franschen course-dag heeft meege
maakt, is geld kwijt geraakt ten profijte
van de Fransche natie. Tenzijtenzij
men van zijn gastheer of van den piccolo
van het hotel, of van een senator een bon
tuyau, een goede tip heeft gekregen, en
rijker en gelukkiger van het Bois de Bou
logne terugkeert, dan men er heen ging
D'e totalisator-aanhangers zijn vol goe
den moed. Bestaat er trouwens een opti
mistischer mensch in de wereld dan de
course-bezoeker! Vandaag verliest hij en
morgen wint hij! Het verlies is vergeten,
de winst wordt met een licht hart opge
streken en uitgegeven.
„De totalisator is ons bij verrassing
ontnomen", zeggen zij. „Wat beteekende
één stem meerderheid. Toen was het 1921
(moet zijn 1911. Red. Z.), nu is het vijf
tien (moet zijn 25. Red. Z.) jaar later".
„En daarom kan hij best bij' verrassing
terugkomen", zegt men thans. „En waar
om eigenlijk niet?" „Claudy", de befaam
de hyppische rijmelaar, zingt reeds: „Ei,
hangt de toto in de lucht?"
Eenig commentaar is hierbij niet noo-
dig.
Het is duidelijk, wat de bedoeling is.
Het gaat hier volstrekt niet om een on
schuldig behendigheidsspel, maar om een
spel, dat door de Overheid, die voor de
publieke eerbaarheid heeft te waken, niet
kan worden getolereerd, en dat als mid
del ter bevordering van het vreemdelin
genverkeer moet worden afgewezen.
Wat dit betreft zal er naar wij vermoe
den tusschen ons en de „Vlissingsche
Courant" geen verschil van meening zijn
ZIJ, DIE ZICH THANS ABONNEE-
REN, ONTVANGEN DE NOG IN JUNI
VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS
DE STAKINGSBEWEGING IN BELG IE.
In Luik is de staking' algemeen.
D'e staking in de mijnindustrie is vol
ledig in de Borinage, het Centrum, do
streek van Charleroi en het hekken van
Luik.
Alleen voor de Borinage schat men het
aantal stakers op twintig duizend, doch in
het gebied van Luik bedraagt het aantai
stakers meer dan 100.000, gezien het feit,
dat de metaalbewerkers en de arbeiders
in openharen dienst zich bij de beweging
hebben aangesloten.
Tot nu toe is alles 'betrekkelijk kalm
verloopen. Alleen te Luik hebben zich en
kele opstootjes voorgedaan.
Te Seraing is de staking volledig in de
fabrieken Tubes de la Meuse en bij Cocke-
rill. De Rijkswacht is in de gewesten,
waar gestaakt wordt, aanzienlijk versterkt
De metaalindustrie in de Borinage is
door de staking niet getroffen. In het
bekken van Charleroi is de staking in de
kolenmijnen eveneens algemeen.
De gouverneur der provincie Luik heeft
alle samenscholingen van ineer dan vijf
personen verboden.
Op het Maarschalk F och Plein te Luik
kwamen 300 stakende arbeiders hijeen.
Nadat zij door het communistische Ka
merlid Lahat waren toegesproken, bega
ven zij zich naar de Place St. Lambert in
het hart van de stad. Hier overrompelden
zij' den Grand Bazar onder het zingen van
de Internationale. De politie werd op ge-
jouw onthaald, maar slaagde erin den
bazar te doen ontruimen. De directio
heeft vervolgens de deuren van dit waren
huis gesloten en het personeel naar huis
gezonden. Andere groote winkels in het
centrum van de stad hebben het voorbeeld
gevolgd. Troepen stakers hebben op som
mige plaatsen het tramverkeer willen be
letten. Politie en gendarmerie wisten ech
ter bijna overal dit verkeer te doen her
stellen.
De Christelijke arbeidersorganisatie
in Limburg heeft zich in den loop van den
middag solidair verklaard met de stakers
in andere streken van het land en hoeft
de staking afgekondigd tegen Dinsdag
ochtend. De Chr. vakbonden hebben echter
alle bezetting van de mijnen ten zeerste
afgekeurd.
De staking in de haven te Antwerpen
is nog steeds algemeen en heeft zelfs nog
eenige uitbreiding genomen, daar ook de
vrachtautobestuurders zich bij de stakers
hebben aangesloten. De zeelieden hebben
besloten geen schepen meer te bemannen,
waarop tijdens de staking werd gewerkt.
Minister-president Van Zeeland heeft
een delegatie van de centrale commissie
der Belgische industrie ontvangen voor
het houden van een bespreking over den
stakingstoestand. Van Zeeland wil een
bijeenkomst tot stand brengen van verte
genwoordigers der werkgevers met die
der arbeiders om de kwestie van samen
werking te bestudeeren.
Te Antwerpen hebben ook gister weer
verschillende relletjes plaats gehad, waar
bij de politie bij- herhaling van sabel en
revolver gebruik moest maken om de orde
te herstellen.
Afneming van de staking in Frankrijk.
Gisteren is weer een aantal overeen
komsten tot stand gekomen, o.a. bij de
grafische vakken.
Ook gisteren geschiedde de ontruiming
van fabrieken, die tot dusverre bezet wa
ren gehouden, in volstrekte kalmte.
D'e staking in het scheepvaart- en ha
venbedrijf in de buurt van Parijs duurt
nog voort, doch de besprekingen, die hier
aan een einde moeten maken, schijnen
goede vorderingen te maken.
In Duinkerken is het werk in de metaal
fabrieken, bij het trambedrijf en bij de
electrische centrale hervat, doch in de
havens is de staking nog volledig.
In het district Douai is een einde ge
komen aan de staking in het metaalbe
drijf, doch bij de schoenenfabrieken en in
de textiel-industrie is opnieuw staking
uitgebroken.
'Gisteren zijn er in het totaal te Parijs
en in de buurt van Parijs 76.000 arbei
ders aan het werk gegaan.
Aantal Joden in Duitschland verminderd
met 107.000.
Volgens de „Jüdische Rundschau" be
vinden zich als gevolg van de vervolging
door de nazi's thans meer Joden in Pa
lestina dan in Duitschland. De Joodsche
bevolking in Palestina wordt geschat op
395.000 en in Duitschland op 393.000.
Drie jaar geleden waren er nog 500.000
Binnenland.
Voorstellen der Staatscommissie tot her
ziening der Grondwet.
Openstelling Waalbrug te Nijmegen.
Rede van den Gouverneur-Generaal van
Ned. Oost-Indië.
Overeenstemming inzake de Leerdam.
Buitenland.
D'e stakingen in België. In Luik is de
staking algemeen.
D!e staking in Frankrijk neemt af.
Joden in Duitschland, of bijna driemaal
zooveel als toen in Palestina woonden.
Treedt de Engelsche minister Eden af?
De Londensche bladen houden zich
druk bezig met de politieke ontwikkeling
der eerstvolgende dagen en gewagen,
openlijk of bedektelijk, van de mogelijk
heid van een aftreden van den minister
van huitenlandsche zaken, Eden.
De „Sunday Dispatch" meent, dat de
kwestie van Eden's al of niet aftreden de
gesprekken in politieke kringen te Londen
zoowel als in 'het buitenland be-
heerscht. „Eden is de eersie apostel van
de sancties geweest. Thans is Hoare weer
in het kabinet teruggekeerd en is het dui
delijk, dat Eden's politiek vruchteloos en
vergeefsch is geweest. Hij is nu bereid, de
sancties over boord te werpen, wijl zi; de
Italiaansche overwinning niet hebben be
let, maar intusschen hebben ze wèl En-
gelands welvaart geschaad en zijn pres
tige in gevaar gebracht.
De „Sunday Express" meJdt voorts, dat
er groote onrust heerscht in het kabinet
sedert Neville Chamberlain op 10 Juni
een after-diner-speech heeft gehouden,
waarin hij, sprekende over de sanctiepo-
litiek tegenover Italië'/, verklaarde, dat
deze politiek als zoodanig had gefaald en
een voortzetting ervan het toppunt van
dwaasheid zon zijn.
Den volgenden dag heeft Baldwin, in
antwoord op desbetreffende vragen in het
lagerhuis, medegedeeld, dat hij' het eens
is met Chamberlain.
Toen Eden het indertijd met de meer
derheid van zijn collega's in het kabinet
niet eens was, omdat hij' den druk op Ita
lië wilde vergrooten en krachtiger maken,
werd hij' daarbij' gesteund door vier mi
nisters: Duff Cooper, den minister van
oorlog, Elliot, den minister van land
bouw, Oliver Stanley, den minister van
onderwijis en den nieuwen minister van
koloniën,, OrmsbyiGore. Het blad acht
het waarschijnlijk, dat deze ministers nu
ook het verzet tegen de toespraak van
Chamberlain inzake de sancties zullen
steunen.
Van andere zijde wordt dit bericht te
gengesproken.
Morgen zal het Engelsche kabinet een
definitieve beslissing nemen over de
sancties en Donderdag zal een speciaal
debat worden gereserveerd in het La
gerhuis over de sancties en de huiten
landsche politiek in het algemeen. Gis
teren werd dit door Eden in het Lag-er-
huis toegezegd. Tijdens dit debat zal de
regeering de algemeene richtlijnen aan
geven van de Britsche buitenlandsche
politiek in den Raad en de Assemblée
van den Volkenbond, die resp. op 2'6 en
30 Juni a.s. bijeenkomen. Men mag als
vrij zeker aannemen, dat de Engelsche
regeering de Italiaansche annexatie van
Abessynië niet zal goedkeuren, maar óók
dat het gaat in de richting van de op
heffing der sancties.. Mussolini kan in
zijn vuistje lachen.
De reis van Schacht.
Schacht is per vliegtuig uit Athene in
Sofia aangekomen.
Heden worden besprekingen in de Na
tionale Bank gevoerd. Bovendien zal hij
vandaag door koning Boris in audiëntie
worden ontvangen.
Woensdagochtend reist Schacht dan
naar Boedapest.
In goed ingelichte kringen wordt ver
zekerd, dat de besprekingen van Schacht
in de eerste plaats ten doel hebben zeke
re technische veranderingen te brengen in
het Duitsch-Bulgaarsc'he clearing, dat op
het oogenblik niet vlot functionneert.
Dan nog zullen de besprekingen loopen
over de afwikkeling van bet betalingsver
keer.
Men verzekert echter, dat al deze kwes
ties, hoe belangrijk ook, slechts het wer
kelijke doel van Schachts reis bemantelen.
Het werkelijke oogmerk bestaat daarin,
dat Schacht alles in 'het werk zal stellen
om de bezwaren en de vrees, welke de sta
ten in Zuid-Oost Europa te kennen geven
in verband met de steeds grootcr worden
de economische hegemonie, weg te nemen.
Een deel van de bladen steekt zijn vrees
in verband met de steeds toenemende af
hankelijkheid van Bulgarije van Duitsoh-
