Opleving in den Neder
anrtschen Scheepsbouw.
Nederlands onafhankelijkheid
MAANDAG 15 JUNI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
soe jmmm No. ais
Buitenland.
Snel mooi bruin
Binnenland
Stukken voor de Piovinciale Staten
van Zeeland.
Belangrijkste Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" ter exploitatie van het blad „Do Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Tololoonnummor 11.
Postchèquo cn Girorekening 11155
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA.
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortontiön 30 cent per regel Ingosontlon
mcdedcelingen 00 cent per regel. Kleine
Advortcntlën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Aantal opdrachten gedecideerd
beter. Aanvullingen zijn stellig
te verwachten.
In een interview, dat wij dezer dagen
hadden met de directie van één onzer
grootste Nederlandsche Scheepswerven,
werd ons, zegt de „Maasb.", een algemeen
beeld gegeven met betrekking tot de op
drachten, die de laatste 15 maanden den
Nederlandschen scheepsbouw zijn gewor
den.
Ongetwijfeld mag de conclusie worden
getrokken, dat de algemeene indruk in
zake deze orders aan de scheepswerven
in ons land, in vergelijking met de jaren
na 19301931 gedecideerd beter is.
In het algemeen is op dit oogenblik de
situatie voor den Nederlandschen scheeps
bouw niet slecht te noemen en er zijn zeer
waarschijnlijk nog wel aanvullingen te
verwachten.
De werkgelegenheid zal hierdoor vrij
zeker nog worden opgevoerd.
Eigenaardig misschien, maar toen wij
dezer dagen één van onze grootste scheeps
werven verlieten en er den klop hadden
gehoord van den arbeid, materieel op de
uitgestrekte terreinen en geestelijk in de
engere ruimte van de directiekamer en
iets hadden meegenomen van het enthou
siasme, waarmede ons was verteld, dat
de situatie in den scheepsbouw vergeleken
met enkele jaren terug, niet zoo slecht
was te noemen, voelden we ons zeer opge
lucht.
Optimisme maakt den mensch kordaat
en geeft hem vertrouwen in de toekomst.
Een zeker enthousiasme is op zijn
plaats 1
Na dan een opsomming te hebben ge
geven van de opdrachten in den loop
van goed 15 maanden aan de Nederland
sche scheepswerven verleend, vervolgt het
blad:
(Duidt dit alles, zoo zal men zich afvra
gen, nu waarlijk in de richting van een
lang niet slecht te noemen toestand in den
scheepsbouw?
Wij kunnen deze vraag niet beter be
antwoorden, dan aan de hand van de sta
tistische gegevens, welke in het Maand
schrift van het Centraal Bureau voor de
Statistiek van 31 Januari j.l. met betrek
king tot de Scheepsbouwwerven, voorko
men.
„In 1926 werd voor f 122 millioen ver-
HET NIEUWE BELGISCHE KABINET.
Zes socialisten
Van Zeeland is er Zaterdagavond in
geslaagd een nieuwe Belgische regeering
samen te stellen.
Eerste minister is Van Zeeland (par
tijloos); Openb. gezondheid Van der Vel
de; Buitenlandsche Zaken Spaak; Arbeid
en Soc. voorz. Delattre; Fin. en Werk-
versch. De Man; Openbare Werken Mer-
lot; P.T.T. en Radio Bouchery, allen so
cialisten; Economische Zaken Van
Isacker; Binnenlandsche Zaken De
Schrijver; Koloniën Rubbens; Landbouw
Pierlot; allen katholiek; Justitie Bo-
vesse; Transport Mare Jaspar; Openb.
Onderwijs Hoste; allen liberaal; Nation,
verdediging: Generaal Denis (partijloos).
Het blijkt dus, dat de nieuwe Belgische
iegeering bestaat uit 6 socialisten, 4 ka
tholieken, 3 liberalen en 2 partijloos. Dit
beteekent niet anders, dan dat aan den
eisch. der socialisten is voldaan en dat
Van Zeeland water in den wijn beeft
moeten doen.
De eedsaflegging bij den Koning had
reeds Zondagochtend plaats. In verband
met den ernst van het oogenblik is reeds
Zondagmiddag 3 uur de eerste minister
raad gehouden.
De nieuwe Minister van Arbeid heeft
in een radiorede verklaard, dat het pro
gramma der nieuwe regeering o.a. de vol
gende punten zal bevatten:
Verplichte werkloosheidsverzekering;
verhooging van de werkloosheidsuitkee-
ringen met 5 pCt.; verlaging van den
pensioengerechtigden leeftijd in die in-
dustriën, die hooge eischen stellen aan
de lichamelijke werkkrachten van de ar
beiders; verkorting van de werkweek tot
minstens 48 uur in de afmattende en ge
vaarlijke industriën; verhooging van de
koopkracht der massa; betaalde zomer-
vacantie.
Het bestuur van de liberale partij kwam
in algemeene vergadering bijeen. Het be
treurde de omstandigheden waarin de
regeering tot stand kwam en verklaarde
dat de liberale partij, niettegenstaande de
aanwezigheid van liberale ministers in
deze regeering, hare vrijheid van hande
len behoudt.
Men behoeft geen profeet te zijn, om
te voorspellen, dat het nieuwe kabinet-
Van Zeeland allesbehalve populair zal
werkt met een totaal personeel van 32.293
in 1927 gelden respectievelijk de cijfers
f 139 millioen en 35.272; in 1928 (hoog
conjunctuur) resp.' de cijfers f 164 milli
oen en 38.210; in 1929 (hoogconjunctuur)
resp. de cijfers f 150 millioen en 41.890;
in 1980 (hoogconjunctuur) resp. de cijfers
f 195 millioen en 37.410; in 1931 resp. do
cijfers f 115 millioen en 20.794; in 1932
resp. de cijfers f47 millioen en 11.737; in
1983 resp. de cijfers f 39 millioen en 12164
in 1934 resp. de cijfers f41 millioen en
13.806".
Verder reiken de statistische gegevens
in bedoeld Maandschrift niet, doch ons
werd bij ons onderhoud de med&deeling
gedaan, dat op dit moment met een totaal
aan personeel van plm. 18.000 man ge
werkt wordt, welk aantal nog zal oploopen
tot ongeveer 25.000, want hoe meer de
bouw van een schip vordert, des te meer
werkkrachten beeft men noodig.
SterkerI Lichten we uit. de hierboven
gegeven statistische gegevens het 'hoog
conjunctuurjaar 1929, waarin werd ge
werkt met 41.390 arbeiders, dan zal men
op dit moment, dus zegge het jaar 1936
voor 't zelfde werk dat in '29 moest worden
verzet, slechts ongeveer 29.000 man noo
dig hebben, dit als gevolg van de ver ge
vorderde rationalisatie der bedrijven. En
wanneer we nu letten op hetgeen we hier
boven schreven, n.l. dat het aantal arbei
ders tegen het einde van dit jaar bij de
scheepswerven tot rond de 25.000 man zal
oploopen, dan staat het toch wel onaan
vechtbaar vast, dat de tóestand in de
scheepsbouwerij er lang niet slecht voor
staat en dat van een gedeeideerden voor
uitgang mag worden gesproken.
Op de vraag, of nog belangrijke orders
in de nabije toekomst zijn te verwachten,
kan geantwoord worden, dat aanvullin
gen geenszins zijn uitgesloten. Opdrach
ten van particuliere reeders omtrent den
bouw van nieuwe handelsschepen zijn op
dit moment eenigszins onzeker.
Op de vraag of te verwachten is, gezien
de internationale verwikkelingen en mede
met het oog op onze koloniën, dat door
het Departement van Defensie nog verde
re opdrachten zullen worden, gegeven ten
behoeve van het materiaal van de Marine
moest men het antwoord schuldig blijven.
Wij voor ons meenen echter overtuigd
te zijn, dat een aanvulling van onze vloot
zeker nog op het program prijkt van het
desbetreffende Departement".
zijn in België. De eerste devaluatie-regee-
ring-Van Zeeland krijgt trouwens met
den dag feller critiek te hooren, naar ge
lang de nadeelen der devaluatie meer en
meer zichtbaar worden in een voortdu
rend stijgende levensduurte, stakingen,
lage loonen en hoogere belastingen. (Leer
zaam voor Nederland!)
Er wachten België, niet het minst op
sociaal en economisch gebied, moeilijke
dagen.
DE STAKINGSTOESTAND
IN ANTWERPEN ONVERANDERD
In Antwerpen duurt de staking in de
haven nog steeds onverminderd voort.
De diamantbewerkers zijn heden Maan
dag, weer aan het werk gegaan, nadat zij
een voorloopige lichte loonsverhooging
hebben gekregen.
Zaterdag breidde de staking vooral uit
in de kolenmijnen van Luik, Seraing en
omgeving, en in het land van Herve.
Zondag vergaderde een buitengewoon
congres van de socialistische mijnwer
kers-centrale te Brussel.
Besloten werd dat de algemee
ne staking in de Belgische
kolenmijnen vandaag zal
worden ingezet.
Volgens berichten uit de Borinage ver
wacht men, dat de staking in de mijnen
vandaag algemeen zal zijn en zich ook tot
de andere industrieën en tevens tot het
personeel van de tramwegen in dit ge
bied zal uitbreiden.
De minister van binnenlandsche zaken,
Bovesse, en andere betrokken departe
menten hebben maatregelen getroffen om
de orde te handhaven en de bezetting van
fabrieken en mijnen voortaan absoluut
onmogelijk te maken.
Het reservekorps der gendarmerie is
onder de wapenen geroepen.
Het sleepbootpersoneel te Antwerpen
heeft besloten geen geladen schepen meer
te sleepen, welke de haven van Antwerpen
verlaten, noch geladen schepen van
Vlissincen en Terneuzen
naar Antwerpen.
De staking In Frankrijk vermindert.
Alle Parijsche bladen begroeten met
een diepen zucht van verlichting de ont
knooping van het conflict in de metaal
industrie en de algemeene ontspanning,
welke den terugkeer beteekent naar nor
male toestanden.
De ontruiming der fabrieken rondom
Parijs, groote en kleine, was gisteren
vrijwel algemeen.
De meeste groote stakingen en zelfs de
kleine zijn afgeloopen, behalve in de
groote magazijnen.
Een nieuw conflict is uitgebroken on
der havenarbeiders, dokwerkers en sjou
werlieden, die besloten het werk neer te
leggen om betere arbeidsvoorwaarden te
bedingen.
Korte Berichten.
Dö leider der Belgische Rexbewe-
ging zal binnenkort naar Duitschland
vertrekken om over zijn politieke idealen
te spreken. D'egrelle zal spreekbeurten
vervullen te Berlijn, München en Keulen
De aap begint uit de mouw te komen 1
Er doet zich te Berlijn thans naast
de schaarsehte aan eieren zekere
schaarschte aan rundvleesch gevoelen.
Daarvoor wordt veel kalfsvleesch aange
boden dat echter voor kleine beurzen te
duur is.
Schacht is bij zijn aankomst te
Athene door den vice-president van de
Bank van Griekenland ontvangen. Later
is hij door koning George van Grieken
land in audiëntie ontvangen.
door AMILDA-zonnebruin-crême, óók bij
weinig of geen zon.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct.
(Adv.)
DE SPOORWEGORDER VAN
ZES TON.
Verdeeld tusschen Ned. Siemens-
maatschappij in .Den Haag en Amster-
damsche fabriek der A.E.G.
Naar gemeld wordt, is het A.N.P.-
bericht, dat melding maakte van een or
der van f 600.000 aan de A.E.G. te Ber
lijn in dezen vorm niet juist. De order is
verdeeld tusschen de Nederl. Siemens-
maatschappij in Den Haag en de Am-
sterdamsche fabriek der A.E.G. De
A.E.G. zal de electrische bovenleidingen
leveren voor de baanvakken Utrecht-
Arnhem en Utrecht-Eindhoven, de Ne
derlandsche Siemens-maatschappij voor
de vakken Amsterdam-Utrecht en Utrecht-
Gouda-Rotterdam. Het benoodigde mate
riaal zal voor een deel in Nederland ver
vaardigd kunnen worden.
Het ligt in de bedoeling, de rijsnelheid
van de electrische treinen op deze baan
vakken op te voeren, in verband waar
mede de bovenleidingen anders vau
vorm zullen worden dan de bestaande.
Zoo spoedig mogelijk zal met het werk,
dat op 1 Mei 1938 geheel gereed moei
zijn, worden begonnen. Men is hier en
daar reeds bezig met het plaatsen dei
palen.
STEUN AAN DE VARKENSMARKT.
Veehouderij-Centrale zal varkens
afnemen.
De minister van Landbouw en Vis-
scherij heeft besloten, de Nederlandsche
veehouderijcentrale in de gelegenheid te
stellen tot steun aan de te lage varkens-
prijzen varkens af te nemen. Het ligt in de
bedoeling door dezen maatregel de var-
kensprijzen tot een minimumprijs van
ongeveer 18 cent per pond levend op te
voeren. Zeer binnenkort zal nader be
kend gemaakt worden onder welke voor
waarden en tegen welke prijzen de Ne
derlandsche veehouderijcentrale deze
varkens zal afnemen.
De Rotterdamsche haventarieven.
Zaterdag is te Rotterdam bericht ont
vangen van het verleenen van de Ko
ninklijke goedkeuring op de verlagingen
van het zeehavengeld en het kadegeld.
En Ged. Staten hebben hun goedkeu
ring op de verlagingen van terreinhu-
ren, erfpachtcanons en loodshuren ver
leend.
In verband daarmee zullen reeds van
daag de nieuwe tarieven ingaan.
Belangrijke verkeersverbetering bij
Soest..
Van den minister van "Waterstaat is
bericht ontvangen waarin deze mede
deelt, dat in beginsel op medewerking
van het Rijk kan worden gerekend wat
betreft de verbreeding van den Rijksweg
door Soest.
Hierdoor zal de groote primaire ver
keersweg Amsterdam naar het Oosten
des lands buiten Soest worden omgelegd.
Dit zal beginnen bij Baarn ter hoogte
van de buitenplaats „Groeneveld';' de
weg zal dan afbuigen in Oostelijke' rich
ting om achter Baarn en ook buiten
Amersfoort om naar Hoevelaken te loo-
pen, waar hij zich weer in tweeën zal
splitsen.
EEN BRITSCH BELANG.
„Wij zouden ons ten sterkste verzetten
tegen Groot Britannië's aanvaarding van
eenige militaire verplichting, uitgezon
derd die, welke voor de verdediging van
de rechtstreeksche rijksbelangen dienen,
waaronder naar onze meening ook valt
de handhaving van de integriteit (on
schendbaarheid) van Frankrijk, België en
N e d e r 1 a n d".
Aldus luidt een verklaring, afgelegd
door een delegatie der parlementaire
groep voor rijkspolitiek, waartoe vijftig
leden van het Hooger- en Lagerhuis be-
hooren.
Deze delegatie heeft onlangs Warschau,
Weenen en Rome bezocht.
N.V. ZEEUWSCH-VLAAMSCHE
TRAMWEG-MAATSCHAPPIJ.
Rapporten van de commissie
uit de Prov. Staten.
Aan het lijvige rapport van de Com
missie uit de Staten, bestaande uit de
heeren J. M. van Bommel van Vloten,
voorzitter, Mr W. F. E. baron van der
Feltz, G. J. L. Goossens, J. W. van
't Hoff en A. C. de Pauw, betreffende de
„kapitaalsreorganisatie van de N.V.
Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg-Mij" ont-
leenen wij' het volgende:
De commissie hield een vijiftal verga
deringen, en voorts heeft de secretaris
der commissie, de heer J. C. Everaars,
adjunct-commies ter Prov. Griffie, in op
dracht der commissie nog een onderzoek
ingesteld naar den aard en het karakter
van de door de Maatschappij over 1929
gedane uitgaven.
De commissie meent de houding, wel
ke de Alg.-directeur van de N.V. Z.-V.
T. M. bij dit onderzoek heeft aangeno
men, te moeten afkeuren. O.m. werden de
benoodigde inlichtingen dikwijls met te
rughoudendheid verstrekt, terwijl het ter
inzage verleenen van de boeken over 1935
aanvankelijk zelfs werd geweigerd.
Tot 1920 werkte de N.V. met verliezen,
toen kwamen de jaren van dividend tot
5 pet. in 1929. In 1930 begon de crisis
zich flauw af te teekenen, doch het di
vidend was nog 3,5 pet. Het is de com
missie gebleken, dat zender het toepassen
van extra-reserveeringen de winst be
langrijk hooger zou zijn geweest.
De huidige Algemeen-Directeur werd
aangesteld in 1920 en met den heer C.
Wind van Kerkesteijn is toen overeenge
komen voor 5 jaar en telkens met een
jaar verlengd, een salaris van f ^000, met
periodieke verhoogingen tot een totaal
bedrag van f 2000 die echter vrijwel di
rect zijn ingegaan, terwijl daarnaast aan
den Algemeen-Directeur werd toegekend
een aandeel in de bedrijfsresultaten gelijk
aan 3 pet. van het saldo der bedrij'fsreke-
ning met een gegarandeerd minimum van
f 3000. Het heeft dus feitelijk in de be
doeling gelegen den Alg.-Directeur een
minimum-salaris van f 12.000 te garan
deeren. Niettemin de toen andere tijds
omstandigheden, is de commissie van oor
deel, dat het toegekende salaris ook voor
dien tijd te hoog moet werden geacht. Met
de opvatting van de Commissarissen cm
niet in te gaan op het aanbod na 1930
gedaan door den directeur om zijn salaris
te verlagen, kan de Commissie geenszins
instemmen. Door de gewijzigde omstan
digheden is het salaris geheel buiten de
huidige economische verhoudingen in het
algemeen en in het bijzonder van die der
maatschappij komen te staan en een
grondige wijziging had naar de meening
der Commissie reeds vele jaren eerder
moeten plaats hebben. Het oordeel van de
Commissieleden over de wenschelijkheid
van tantièmes, die ook aan de hoogere
leden van het personeel zijn toegekend in
de jaren, dat de Maatschappij' verlies
heeft geleden, bleek niet eenstemmig te
zijn. Sommige leden achtten het juist om
de leidende personen te interesseeren bij
de met de exploitatie te bereiken resulta
ten. Anderen meenden, dat bij 'n behoor
lijke vaste bezoldiging verwacht mag wor
den, dat het personeel zich met volle toe
wijding geeft aan de hem opgelegde taak.
De commissie heeft zich niet kunnen ont
trekken aan den indruk, dat de admini
stratieve en technische staf van de N.V.
„Z.-ty. T.M-'' te omvangrijk en de sala-
riëering van het hoogere personeel te
hoog is geweest.
Jaarlijks zijn niet alleen voor afschrij
ving, maar ook voor storting in de ver
nieuwingsfondsen belangrijke bedragen
bestemd en mede uit de extrareserveerin-
gen blijkt, dat de politiek der Maatschap
pij1 was gericht op versterking van haar
financieele positie.
Binnenland.
Veehouderij-centrale zal varkens afne
men.
A.R. partij-conferentie te Den Haag.
Britsche verklaring over Nederlands on
afhankelijkheid.
Rapport over de Zeeuwsch-Vlaamsche
Tramweg-maatschappij.
Buitenland.
Het nieuwe Belgische kabinet gevormd.
De staking te Antwerpen duurt voort.
Vandaag mijnwerkersstaking in België.
De staking in Frankrijk vermindert.
Inzake de gevolgen van de economische
en der verkeerscrisis tot de bedrijfsresul
taten, wijst de commissie er op, dat de
opbrengst van 't personenvervoer van 1930
tot 1934 daalde van f 90.812 tot f 49,430.
De opbrengst van het bietenvervoer
daalde van f 291.164 in 1930 tot f 90.478
in 1931. In 1932 en 1933 kwam er een
stijging, doch in, 1934 weer een daling,
dit laatste vermoedelijk door het toene
men van het vervoer per vrachtauto. De
opbrengst van het goederenvervoer daal
de van f 122.692 in 1930 tot f 80.310 in
1934.
De Maatschappij' nam drie maatregelen,
n.l. verlaging van lcron en beperking van
het in dienst zijnde lager personeel; in
voering van diesel-electrische tractie en
ten slotte het invoeren van autotractie. In
1931 bedroegen de uitgaven nog f 363.178,
in 1934 f 285,799. Hiervoor was o.a. ont
slag van personeel noodig. De commissie
betreurt het ten zeerste, dat dit geschied
de zonder toekenning van eenige vergoe
ding, maar zij! vertrouwt dat de maat
schappij zich zal houden aan de gedane
toezegging om na de kapitaalsreorgani
satie de mogelijkheid onder de oogen te
zien om het aan de ontslagenen berokken
de leed zooveel mogelijk te verzachten.
De commissie komt bijl de tractie-ver-
andering tot de conclusie, dat de maat
schappij er weliswaar naar gestreefd
heeft haar exploitatie aan de gewijzigde
omstandigheden aan te passen, maar
dat zaj niettemin maatregelen achterwege
heeft gelaten, die in verband met haar
gewijzigde financieele positie noodzake
lijk hadden moeten zijn getroffen. Er had
den ook ingrijpende bezuinigingen ten
aanzien van den omvang en de salariee-
ring van den technischen en administra
tieven straf moeten plaats hebben, maar
ook zulk een aanpassing zou op zichzelf
nog niet voldoende zijn geweest, om het
voortbestaan der Maatschappij te waar
borgen.
De verlies- en winstrekening wordt nog
al te zeer bezwaard door hooge lasten
wegens rente en afschrijving. Het kapi
taal, dat in den aanleg van den tramweg
en het rollend materieel is geïnvesteerd,
is zoowel tengevolge van de veranderde
economische verhoudingen als door de
wijzigingen die door de moderne ver-
keersmo'gelijlkheden zijn ontstaan, groo-
tendeels als verloren te beschouwen. In
dien men in het belang der betrokken
streek de maatschappij in stand wenscht
te houden, zal ook een kapitaalsaanpas
sing noodig zijn.
In hoofdstuk III van het rapport wor
den de rentelooze voorschotten van Rijk
en Provincie en hun terugbetaling behan
deld.
De commissie wijst er op, dat volgens
de bepalingen van het Rijk inzake de
voorschotten, de invloed, dien de Provin
cie en m het bijzonder Ged. Staten op het
financieel beheer van de N.V. hebben ge
had, uiterst gering is geweest. Niettemin
rijst de vraag of die leden van Gedep.
Staten, die deel uitmaken van den Raad
van Commissarissen van de N.V. Z.-V.
T.M. het ProvBestuur niet beter dan het
geval schijnt te zijn geweest op de hoogte
hadden moeten houden van den gang van
zaken bij deze maatschappij. De commis
sie is geneigd die vraag bevestigend te
beantwoorden. Ook meent zij te moeten
opmerken, dat zij het zou toejuichen als
het ad privatum zitting hebben van
leden van Gedep. Staten in dien raad van
Commissarissen niet werd bestendigd.
Uit de mogelijkheid van extra-reservee
ringen blijkt, dat men wel op de rente
looze voorschotten zou hebben kunnen af
lossen. Die extra-reserveeringen hebben
er toe bijgedragen, dat de Maatschappij
in staat is geweest over de jaren 1931 tot
1934 geleden verliezen te dekken.
Het laatste hoofdstuk van het meerder
heidsrapport gaat over het eigenlijke re
organisatie-voorstel tot afschrijving van
85 pet. op de rentelooze voorschotten aan
de Z.-V. T.M. De commissie wijst er op,
dat de royale houding, die het Rijk tegen
over de N.V. Z.-V. T.M. evenals te
genover de andere tramwegmaatschap
pijen heeft aangenomen, tot gevolg
heeft gehad, dat deze voor een groot deel
van Z.-Vlaanderen zoo belangrijke ver-