Strijd tegen de Kerk.
IVO Ü@L
JfWlÈjOb
EERSTE BLAD
cWooêe unite tonden,
ZATERDAG 6 JUNI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANS Nü. 208
Bevordering
Buitenland.
DOOS 20CT. T.UBE 40 EN 60 CT.
Belangrijkste Nieuws
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Eincrgo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lunge Vorststraut 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 26.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertenticn 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Bevordering van vreemdelingenverkeer
is een nuttige zaak.
Gaarne steunen wij dan ook wat ge
daan wordt om den trek van vreemdelin
gen naar onze schoone provincie te be
vorderen,
Het is in het belang van vele nering
doenden en dus een algemeen belang.
Evenwel niet elk middel tot bereiking
van dit doel is aanvaardbaar en verdedig
baar.
Wij denken hierbij aan de actie die den
laatsten tijd gevoerd wordt voor het ge
ven van gelegenheid tot het houden van
kansspelen in daartoe aangewezen bad
plaatsen, onder controle van de Overheid.
Deze actie wordt gesteund door de in
dertijd benoemde commissie-Krayenhoff,
die in meerderheid van oordeel is, dat
het kansspel behoort te worden toegela
ten, omdat het zal kunnen meewerken
het toerisme naar ons land te lokken.
Als nu eenmaal blijkt, zoo wordt ge
redeneerd dat de menschen toch willen
spelen, dan moet men ze niet afstooten
door het spel te verbieden, maar integen
deel, de vreemdelingen naar hier trachten
te trekken, door gelegenheid te geven,
hier hun speellust bot te vieren.
Ook de „Vlissingsche Courant" rede
neert in dezen geest.
Wanneer men aldus dit blad door
een verbod 't moreele peil van ons Neder-
landsche volk zou verhoogen, dan zou
men er vrede mee kunnen hebben. Dan
zou de geestelijke verhooging opwegen te
gen de materieele nadeelen, welke er het
gevolg van zijn. Maar dat is echter niet
het geval. Integendeel. Wij' gaan er door
achteruit, want men voedt de huichelarij'.
Hoevelen keuren het „spelen" met den
mond niet af doch haasten zich naar het
buitenland.
Men bestrijdt nu eenmaal geen kwaad
door de gelegenheid tot het doen van
kwaad te verbieden. Daardoor prikkelt
men juist, om aan dit kwaad toe te ge
ven. Men denke aan het alcoholverbod in
Amerika, waardoor menschonteerende
verhoudingen zijn ontstaan, terwijl juist
in de Westersche landen het alcoholver-
hruik is afgenomen, niettegenstaande men
er het Amerikaansche drankverbod niet
kende.
Het verbieden van het kansspel prikkelt
de behoefte om er aan mede te doen. Het
toestaan ervan onder strenge controle zou
juist kunnen leiden tot het wegnemen
van dien prikkel. In den eersten tijd zal
het trekken; geleidelijk aan zal men er
minder voor gaan voelen, want de sensa
tie verdwij-nt. D'at is psychologisch juist.
Degenen, die er niet huiten kunnen, zul
len natuurlijk blijven spelen, maar men
zou dat toch niet kunnen verhinderen, ge
tuige de tallooze geheime speelgelegenhe-
den die er in ons land bestaan. Wat door
het toestaan van het kansspel in speciale
toeristenoorden echter wel zal geschieden,
is een toevloed van toeristen, die in wer
kelijkheid geen spelers zijn, maar die de
sfeer in een dergelijk toeristenoord aan
trekkelijker vinden dan zonder de rou
lette. Eh deze toevloed brengt geld in het
laadje van bedrijven, die het van enkele
maanden moeten hebben en die sterk
werkverruimend zijn!
Dit is toch wel een hoogst gevaarlijke
redeneering.
Als de menschen nu eenmaal verkeerde
dingen willen doen, dan behoort de Over
heid daartoe de gelegenheid te geven.
Doet zij dat niet, dan prikkelt zij1 de be
hoefte en dan is zij' door haar verbod fei
telijk de oorzaak dat het kwaad bedreven
wordt.
Met hetzelfde argument is indertijd ook
de strijd tegen de gereglementeerde on
tucht gevoerd. Door de publieke huizen te
verbieden zou de ontucht toeuemen. Geeft
ze de ruimte, want ze doen het toch!
Het is dezelfde redeneering die helaas
zooveel slappe ouders houden als ze hun
kinderen stilletjes hun gang laten gaan,
omdat ze het „toch doen", maar dan in
stilte.
Met de taak en de roeping der Over
heid wordt eenvoudig geen rekening ge
houden. Dat de Overheid verantwoorde
lijk is voor wat zij: doet en voor wat zij
nalaat, wordt uit het oog verloren.
„De roulette brengt geld in het laadje",
zegt men. Er zijn nu eenmaal menschen
die zich bij voorkeur aan de speeltafel
ophouden om daar hun „geluk" te be
proeven en het openen van speelgelegen-
heden zou ongetwijfeld zekere financieele
voordeelen geven.
Maar er zijln nog andere en hoogere
dingen dan „het geld in het laadje".
Wij twijfelen dan ook geen oogenblik of
de Regeering zal alle medewerking om in
ons land te komen tot het openen van
speelzalen weigeren niet alleen, maar zij
zal integendeel alle maatregelen nemen
die noodig zijn om dergelijke verderfelijke
gelegenheden te weren.
In de eerste plaats reeds omdat zijl bij
haar optreden verklaard heeft, alle pun
ten die de prinoipieele tegenstellingen zou
den kunnen versoherpen, te zullen laten
rusten.
Maar voorts ook, omdat onze Minister
president evenals verschillende Ministers
op het standpunt staat, dat op de Over
heid, als dienaresse Gods, de plicht rust
om te waken voor de publieke eerbaar
heid, wat met zich brengt de plicht om
spel en weddenschap te beteugelen.
Voor bevordering van het vreemdelin
genverkeer zal naar andere meer oor
bare middelen moeten worden uitge
zien.
DE STAKING TE ANTWERPEN.
De toestand nogi steeds gespannen.
De toestand in de haven van Antwer
pen was gisteren nog steeds zeer gespan
nen.
Reeds hebben zich ernstige incidenten
enl bloedige hotsingen voorgedaan tus-
schen stakers en gendarmes, toen de sta
kers de werkwilligen molesteerden.
De overheid heeft thans gendarmen
naar Antwerpen gezonden, die de gevaar
lijke punten bezetten en o.m. ook de
groote sluizen en de petroleumtanks be
waken.
Er is gemeld, dat twee Nederlandsche
communisten als stakingsraddraaiers te
Antwerpen zdjta. gearresteerd. Achteraf
blijkt het, clat het hier twee Nederland
sche schippers betreft, die m een vecht
partij waren betrokken, die niets met de
staking te maken had.
De havenautoriteiten van Gent vreezen
dat de staking ook op deze haven zou
kunnen overslaan.
De Dienst voor Arbeidsbemiddeling
heeft hekend gemaakt, dat de stakers niet
mogen stempelen, zoodat zij alleen aan
gewezen zijln op de gelden, die door de
syndicaten verstrekt zullen worden als
steun.
De staking van de haven, zoo schrijft
het Handelsblad van Antwerpen, kan een
leelijken deuk geven aan de welvaart van
Antwerpen, zdji geeft een nog leelijkeren
deuk aan de zoo hoog geroemde tucht in
de organisaties der socialistische partij1.
Het staat vast dat deze staking is ont
staan buiten het weten en buiten het ge
zag van den Transporarbeidersbond.
De Neptune maakt er den havenarbei
ders een verwijt van, dat zij' contractbreuk
hebben gepleegd. Indien de havenarbei
ders hun verplichtingen waren nageko
men, wat betreft het opzeggen van hun
contracten, dan zou er niemand zijn, die
hun iets zou verwijten. Maar nu is het
iets geheel anders.
De Commissie voor de haven van Ant
werpen heeft gisteravond tot tien uur
vergaderd in tegenwoordigheid van den
minister van Arbeid en Sociale Voorzorg,
Delattre, den gouverneur der provincie
en den burgemeester van Antwerpen. De
besprekingen hebben geen resultaat op
geleverd, daar de beide partijen haar
standpunt volledig handhaafden.
Men blijkt van hooger hand op alles
voorbereid te zijn en heeft dan ook nieu
we detachementen bereden en onbereden
gendarmerie uit de niet-industrieele ge
bieden naar Antwerpen doen vertrekken.
Het is ook geen kleinigheid voor de be
waking te zorgen van de kaden, de lood
sen en andere opslagplaatsen, die zich
over een lengte van ongeveer 46 kg uit-
I strekken!
DE STAKINGEN IN FRANKRIJK.
DE SITUATIE IN PARIJS.
In Parijs heerschte gisteren een onna-
tuurlijke rust en stilte.
Het verkeer was belangrijk beperkt,
daar de automobilisten spaarzaam wil
len zijn met de liters benzine, die ze nog
hebben kunnen bemachtigen.
Ieder heeft voorraden levensmiddelen
opgeslagen uit vrees, dat de staking alge
meen zou worden. In sommige kwartieren
zijn tal van winkels gesloten gebleven.
Ook zijn door een aantal groote maga
zijnen de leveranties opgeschort.
Nergens was een sterveling -in de win
kels te bekennen, uitgenomen in sommige
levensmiddelenzaken. Ook de café's waren
bijzonder stil.
In de groote automobielfabriek van Re
nault, waarin eergisteren het werk her
vat werd, zijn de 35.000 werklieden op
nieuw in stéking gegaan.
D'e kleedingindustrie is thans ook in het
conflict betrokken.
Uit een toenemend aantal provincie
plaatsen komen berichten van het uitbre
ken van stakingen, overal met bezetting
van de werkplaatsen.
De toegestane loonsverhoogingen va-
rieeren van 0 pet. tot 20 pot. voor de uur-,
dag- en weekloonen. Gemiddeld worden
de loonsverhoogingen op ongeveer 15 pet.
geschat.
Die plotselinge zeer sterke loonsverhoo-
ging moet natuurlijk haar weerslag heb
ben op de kostprijzen en daardoor op do
levensduurte en men meldt nu reeds een
algemeene prijsverhooging van artikelen
voor noodzakelijk levensonderhoud.
Ook is er groote beroering bij' de poste
rijen, waar de communisten onmiddellijk
voorstellen zullen indianen, om oen aan
tal van de wetsbesluiten betreffende de
10 pet, loonsinkorting van verleden jaar
te doen intrekken.
Ook zullen de communisten aan do
Kamer voorstellen, de oudstrijders en
oorlogsslachtoffers weer volkomen te her
stellen in de rechten, die zij vóór 1 Juni
1932 hadden.
In Parijs zelf heeft zich het aantal sta
kingen nog behoorlijk uitgebreid, doordat
ook zeer groote magazijnen 'bij de staking
zijn betrokken. Dit is o.a. het geval bij de
„Printemps", La Fayette en de bazar
l'hotel de ville.
Ook zijn verschillende groote hotels ge
sloten.
Te Parijs zelf is de levensmiddelenvoor-
raad nog bevredigend. Sommige artikelen
zooals suiker, beginnen in de winkels te
ontbreken, tengevolge van de wilde aan-
koopen van het publiek.
In de voorsteden daarentegen wordt de
proviandeering reeds zeer moeilijk. Om
een enkel voorbeeld te noemen. Gisteren
morgen waren de aardappelen zoo moei
lijk verkrijgbaar, dat de prijzen opliepen
tot 16 cent per kg.
D'e bakkerijen hebben voor tien dagen
meel in voorraad.
Veel hoop wordt gekoesterd van de ver
klaringen welke de nieuwe premier Blum
vandaag in de kamer zal afleggen, waar
mede men hoopt de arbeidersmassa ver
trouwen te geven in de legale actie van
het volksfront door middel van het parle
ment om aan de wilde staking een eind te
maken. vr-
De regeeringsverklaring kondigt o.a.
aan, dat Dinsdag a.s. door de regeering
wetsontwerpen zullen worden ingediend
strekkende tot invoering van de 40-urige
werkweek, betaalde vacanties in de parti
culiere industrie en collectieve arbeids
contracten.
De gouden standaard.
Tusschen Londen en Washington is een
formeele overeenkomst tot stand geko
men, tot gemeenschappelijke actie met
betrekking tot de Fransche „valutacrisis",
zulks in geval van een verlaten van den
gouden standaard. D'e egalisatiefondse'i
der beide staten zouden naar verluidt ge
bruikt worden om overdreven schomme
lingen zooveel mogelijk te verhinderen.
Het verluidt tevens, dat dit zou geschie
den in samenwerking met de Fransche
regeering.
Vandervelde kabinetsformateur in België.
D'e socialistische partijleider Vander
velde, die gister aan den koning rapport
van zijn Besprekingen uitbracht,, werd
gistermiddag weer naar het paleis ont
boden. Koning Leopold heeft hem op
dracht gegeven een nationale regeering
samen te stellen. D'e socialistische partij
leider heeft den koning een bedenkfijd ge
vraagd.
Sneltrein WeenenParijs ontspoord.
Twee dooden, tien zwaar gewonden.
Bij het station E'belsberg bij Linz is
gisteravond de sneltrein WeenenParijs
ontspoord. D'e locomotief en verscheidene
wagons vielen om en werden vernield.
Het aantal slachtoffers bedraagt volgens
niet-officieele berichten twee dooden en
tien gewonden. Een officieel bericht is
nog niet verstrekt.
Het ongeluk zou te wijten zijn aan het
feit, dat de machinist door een sein, dat
op onveilig stond, is gereden.
Moet de bijzondere school in Duitschland
verdwijnen?
D'e gemeentelijke inspecteur van het
onderwijs te München, Bauer, die een der
felste bestrijders is van de bijzondere
school, heeft tijdens een vergadering van
nationaal-socialistische onderwijzers ver
klaard, dat er een rijkswet
in voorbereiding is, waar-
fa ij alle bijzondere scholen
zullen worden opgeheven.
Het nationaal socialisme blijft dezen
eisch stellen,, omdat zij de bijzondere
school als een ernstig beletsel beschouwt
voor het verwezenlijken van de volksge
meenschap bij het onderwijs.
Hoogwater en vorst in Noord-ltalië.
Een hevig noodweer heerscht reeds
eenige dagen boven Noord-ltalië.
Op den Simplon-pas ligt een laag
versch gevallen sneeuw van 40 centime
ter dikte.
j In Novara is de temperatuur gedaald
1 tot het vriespunt, in dezen tijd van het
i jaar een zeer ongewoon verschijnsel voor
Italië.
De „Nederlander" vestigt de aandacht
op een uitspraak van den heer Mussert
te Lunteren, naar aanleiding van het her
derlijk schrijven der r.k. bisschoppen be
treffende steunverleening aan de N.S.B.:
„Nooit hebben wij; kerkstrijd gewild of
veroorzaakt, Maar indien de kerken in
Nederland den kerkstrijd tegen de Bewe
ging beginnen, zullen wij' dien aanvaar
den."
„Hier kwam wel zeer duidelijk het
ware karakter der N.S.B. tot uiting.
Want bij de geciteerde verklaring van Ir
Mussert past onverbrekelijk één vraag:
Welke instantie bepaalt in den nationaal-
socialistischen staat wat kerkstrijd is en
wanneer deze geacht wordt door de Ker
ken te zijn begonnen? Het antwoord kan
niet twijfelachtig zijn. De Leider bepaalt
dat.
Maar dan is ook door Ir Mussert er
kend, dat in „zijin" staat de Kerk vol
strekt ondergeschikt) zal zijn aan den
Staat. Deze zal bepalen hoe en wat de
Kerk mag en kan. Legt de Kerk zich
daarbij niet neder, dan „is zij1 den kerk
strijd begonnen".
Het is alles heel duidelijk en het be
vreemdt ons in geenen deele, dat Ir Mus
sert in een onbewaakt oogenblik zoo dui
delijk heeft gesproken.' Deze uitspraak
moest vroeg of laat komen."
Wij voegen hieraan toe, dat de heer
Mussert hier niets nieuws gezegd heeft.
Uit het beginselprogram van de N.S.B.
en uit verdere publicaties van deze bewe
ging blijkt overduidelijk, dat zij' de vrij
heid van de Kerk slechts wenscht te eer
biedigen, indien en voorzoover dit met
't belang van den Staat is overeen te bren
gen.
In het systeem van de N.S.B. heerscht
de Staat over de Kerk. Overwinning van
de N.S.B'. heteekent: opening van den
Kerkstrijd.
Bij Pesaro is een visschersboot door
den storm verrast. Een visscher is om
het leven gekomen.
Door het stijgende water zijn de buiten
wijken van Milaan overstroomd.
Tengevolge van verscheidene aardver
schuivingen is het verkeer gestremd.
Te San Pietro heeft een storm ge
woed waardoor twintig menschen ernstig
werden gewond en een honderdtal hui
zen werd beschadigd.
De toestand in China.
In de laatste berichten, welke uit Kan
ton zijn ontvangen, wordt bevestigd, dat
groote Zuid-Chineesche troepen-contin
genten in noordelijke richting oprukken.
Een formeele oorlogsverklaring van de
Kantonneesche regeering aan Japan
heeft echter nog niet plaats gehad.
Volgens nog niet bevestigde berichten
zouden in totaal twee honderd duizend
man naar het noorden opmarcheeren.
Schuschnigg bij Mussolini.
De Oostenrijksche bondskanselier
Schuschnigg heeft gistermorgen, komen
de van Florence, een bezoek gebracht aan
Mussolini in de villa van den duce te
Rocca della Caminata.
Omtrent het besprokene is nog niets
uitgelekt, dan alleen de officieele mede-
deeling, dat Schuschnigg op zijn terug
reis Mussolini heeft bezocht en dat ze
een onderhoud hebben gehad van meer
dan twee uur.
Nog steeds de geestelijken onder
censuur.
Volgens een bericht in de „Frankfurter
Zeitung" van 27 Mei is kapelaan Miinch
uit Offenbach tot vier maanden gevange
nisstraf veroordeeld, omdat hij op den
kansel beweerd zou hebben, dat er in
in D'uitschland een kerkvervolging
heerschte.
Voor de rechtbank trachtte kapelaan
Münch zich te rechtvaardigen, door er
op te wijzen, dat hij als zielzorger ver
plicht was om te waarschuwen tegen de
heidensche en anti-christelijke stroomin
gen van onzen modernen tijd, die in
Duitschland officieel worden toegelaten
en beschermd.
Korte Berichten.
De „Queen Mary" is gisteren om
vier minuten voor elf plaatselij'ken tij'd
uit New York vertrokken.
In de Beiersche Alpen is gisternacht
sneeuw gevallen; op de Zugspitze was het
gistermorgen een flinke sneeuwjacht bij
een temperatuur van 8V2 graad vorst.
Ook in de Allgau is veel sneeuw gevallen;
in de dalen regent bet daar.
Binnenland.
Dit jaar nog geen reisbelasting.
De Tweede Kamer over de vaste lasten.
Verwerping voor de regeering geen bals
zaak.
Buitenland.
Vandervelde kabinetsformateur in België.
Spoorwegongeluk in Oostenrijk,
He stakingen in België en Frankrijk duren
voort.
Schuschnigg en Mussolini confereeron.
ZONNEBRUINCRËME
Flacon 90ct,Tube 60ct, pops 50en 25ct
REISBELASTING WORDT DIT JAAR
NIET INGEVOERD.
In verband met de behandeling in het
Parlement niet meer mogelijk.
Naar uit goede bron vernomen wordt,
schijnt het niet in de bedoeling van de
regeering te liggen om de reisbelasting
dit jaar nog in te voeren, aangezien dit
in verband met de behandeling in het
parlement niet meer mogelijk zou zijn.
STAATSCOMMISSIE LAGER
ONDERWIJS.
Bij Koninklijk besluit van 3 Juni is,
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
aan mr P. J. M. Aalberse, Minister van
Staat, lid, tevens voorzitter van de Twee
de Kamer der Staten-Generaal, als lid
van de bij Koninklijk besluit van 11 Fe
bruari 1936, no. 15, ingestelde Staats
commissie betreffende het lager onder
wijs en is als zoodanig benoemd de heer
mr G. M. J. F. Goseling, lid van de Twee
de Kamer der Staten-Generaal.
VARKENSCENTRALE GEDAGVAARD.
Door „Neprova" ten behoeve van zeven
zijner leden.
D'e Nederlandsche 'bond van Groothan
delaren in varkensvleesch en groothande
laren, tevens producenten van spek en
reuzel („Neprova") is thans overgegaan
tot dagvaarding van de Nederlandsche
Varkenscentrale en het eischen van scha
devergoeding ten behoeve van zeven zij
ner leden, allen grossiers in varkens
vleesch, die deze schade zouden hebben
geleden ten gevolge van verschillende on
rechtmatige daden, die de Varkenscen
trale zou hebben begaan en wel door in
te grijpen in den handel in varkens en
varkensvleesch, bestemd voor de binnen-
landsche markt.
De Rotterdamsche tram maakt
slechte zaken.
'Gedurende de maand Mei werden ver
voerd door de Rotterdamsche Electrisohe
Train in totaal 4.461.011 reizigers, tegen
een opbrengst van f415.432,71. Voor de
gelijkluidende maand van het vorig jaar
gelden de cijfers respectievelijk 4.737.598
en f 440.436,38. Van Januari tot en met
Mei werden vervoerd 22.657.791 reizigers
tegen een opbrengst van f2.115.767,53
(vorig jaar 23.540.205 reizigers tegen
f2.210.691,93).
Over de eerste vijf maanden werden
dus in vergelijking met het vorig jaar
882.414 reizigers minder yervoerd.
Christelijke Middenstandsbond.
Het hoofdbestuur van den Chr. Mid
denstandsbond heeft in zijn laatst gehou
den vergadering, met ingang van 15 Juni
a.s. tot Directeur van het Centraal Bu
reau te Utrecht benoemd, Mr J. van Wol-
feren van 's Gravenhage.
Regeeringsjubileum van H. M. de
Koningin.
Te Amsterdam is nu reeds door den
burgemeester Dr W. de Vlugt een comité
geïnstalleerd, ter voorbereiding van de
viering van het 40-jarig regeeringsjubi
leum van H. M. de Koningin in 1938.
Nederiandsch eskader te Kopenhagen.
Het Nederlandsche vlooteskader, Hr.
Ms. „Hertog Hendrik" is gisteren in de
haven van Kopenhagen aangekomen. De
vlootafdeeling legde aan aan Kopenha-
gens beroemde havenpromenade, de z.g.
Langenlinie, waar begonnen werd met het
innemen van kolen.
De commandant zal vandaag aan de
Deensche autoriteiten een officieel bezoek
brengen.
