DINSDAG 19 MEI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50e JAARGANG No. 194
Wonderlijke
bevredigingsplannen.
Buitenland.
Binnenland
De jongste salarisverlaging
voor de Rijksambtenaren.
Belangrijkste Nieuws
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" ter exploitatie van hot blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losso nummers 5 cent.
AdvcrtcntiOn 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdcelingcn CO cent per regel. Kleine
Advcrtcntiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
In verband met den beperkten post
dienst op a.s. Donderdag (Hemelvaarts
dag) moet „De Zeeuw'" Woensdag vroe
ger verschijnen.
Advertentiën en berichten voor het
nummer van Woensdag moeten uiterlijk
half tien 's morgens in ons bezit zijn.
Onbevredigend noemden wij de bevre-
digings-voorstellen van de door de Ver-
eeniging „Volksonderwijs" benoemde be
vredigingscommissie.
Dit onbevredigend geldt in nog sterkere
mate van het gesprokene bij de behande
ling van het rapport der commissie in de
Zaterdag gehouden algemeene vergade
ring.
De rapporteur stelde op den voorgrond,
dat met alle kracht gepoogd moet worden
de positie van de openbare school te ver
sterken. Naast de openbare overheids-
school die de eerste plaats en een bevoor
rechte positie behoort in te nemen, wilde
hij dan onder zekere voorwaarden nog
plaats laten voor bijzondere scholen.
Een van die voorwaarden is, blijkens
het verslag in de „N. R. Crt.", „dat de
Staat op dat niet-openbaar onderwijs toe
zicht uitoefent, omdat de Staat, de ge
meenschap groot belang heeft bij een
goede opleiding van de geheele jeugd. De
openbare kassen zullen voor dit onder
wijs, zij het dan onder andere voor
waarden en betere controle ge
opend moeten zijn."
Wat hiermede precies bedoeld wordt
blijkt uit het verslag niet. Wel is het dui
delijk dat een verscherpt toezicht
op het bijzonder onderwijs gewenschl
wordt. Dat men bedoelt de vrijheid
van onderwijs aan te tasten.
Maar dat niet alleen.
„Dte voorwaarden, waaraan bij de
stichting van een bijzondere school vol
daan moet worden, dienen verzwaard te
worden. Spr. noemde er eenige; zoo moe
ten volgens de commissie de ouders der
leerlingen van bijzondere scholen, niet
alleen bij de stichting, maar ook later lid
van de schoolverteniging zijn. De hand-
teekeningen op de „lijst" moeten geplaatst
worden op een door de wet aan te geven
plaats, b.v. het raadhuis, en onder toe
zicht van een door de wet aan te wijzen
autoriteit of zijn gemachtigde. In gemeen
ten met meer dan 100.000 inwoners mo
gen geen bijzondere scholen voor gewoon
lager onderwijs opgericht worden, dan die
waaraan bij de opening ten minste 6 leer
krachten voor rijksrekening verbonden
kunnen zijn; in kleinere gemeenten geen
bijzondere scholen dan voor ten minste
drie leerkrachten."
In overeenstemming met dit betoog
werd een conclusie aangenomen waarin
wordt aangedrongen op wijziging van de
wet, waardoor de voorwaarden waaron
der de stichting en instandhou
ding van bijzondere scholen mogelijk
is, verzwaard worden.
Bij wijze van troostprijs werd echter
tevens uitgesproken, dat het principe der
financieele gelijkstelling voorloopig
niet gewijzigd dient te worden.
Zeer vriendelijk.
Men wil alvast beginnen met de vrij
■heid van het bijzonder onderwijs aan te
tasten en de stichting en instandhouding
van bijzondere scholen te bemoeilijken,
maar voorloopig kan het beginsel
der financieele gelijkstelling gehandhaafd
blijven.
In hooge mate onbevredigend zijn deze
bevredigingsplannen.
Gelukkig dat wij van de richting hier
aan het woord nog niet afhankelijk zijn
in ons goede land.
FRANKRIJK MAAKT ZICH ZORGEN.
Italië werpt begserige blikken naar
den sleutel van de Roode Zee.
Onze V. P. B.-correspondent meldt uit
Dzjiboeti:
Wat zal er worden van Dtojiboeti, de
groote hoofd- en havenstad van Fransoh
Somaliland, nu Italië de alg'theele an
nexatie van het naburige Abessynië heeft
geproclameerd?
Deze vraag houdt niet slechts de bevol
king van Dzjiboeti bezig, doch raakt bo
vendien het geheele Fransche koloniale
probleem. Want Dzjiboeti is niet slechts
het meest belangrijke handelscentrum van
Oost-Afrika, doch ook de hoofdverbin
dingsplaats tussohen Noord- en Zuid-
Afrika, in 'het bijzonder tusschen Mada
gascar eenerzijds en den Oriënt ander
zijds. Met angst in het hart leest men hier
de voorspellingen van Italiaansche cou
ranten, waarin gezegd wordt, dat de
economische invloed van
Fransch-So m a 1 i1 and in de
toekomst tot een minimum
zal worden beperkt. De eeni
ge spoorweg-verbinding, die Abessynië
bezit, loopt van Dzjiboeti naar Addis
Abeba. En de „Tribuna", het officieele
orgaan van de Italiaansche regeering,
spreekt al sedert dagen over het „provi
sorische" karakter van deze spoorweg
verbinding. Wat is Italië hier van plau?
Voor Dzjiboeti is de handel met Abes
synië van bet allergrootste belang. Dzji
boeti, dat kan men zonder overdrijving
zeggen, speelt voor Abessynië dezelfde rol
als Marseille voor Frankrijk. Het geheele
economische leven van Dzjiboeti is op het
goederenverkeer met Abessynië aangewe
zen. Van deze havenplaats uit worden er
jaarlijks groote hoeveelheden zout, katoen,
zijde, suiker, petroleum, bouwmaterialen,
koffie enz. naar Abessynië uitgevoerd.
Anderzijds worden ook de A'bessijnsche
exportartikelen met den spoorweg naar
Dzjiboeti vervoerd en deze uitvoer heeft
eveneens een betrekkelijk grooten omvang
Het betreft hier in hoofdzaak koffie, hui
den, was, runderen en schapen. De totale
handel, zoowel in- als uitvoer, vertegen
woordigt ongeveer een waarde van 260
300 millioen Fransche francs.
Er bestaat dus geen twijfel aan, dat do
toekomstige betrekkingen van Dzjiboeti
met Abessynië van het allergrootste be
lang zijn en dat het de dood
van de bloeiende haven
plaats met haar moderne
havenwerken en ruime op
slagplaatsen zou zijn, in
dien de Italianen aan de
zen handel een einde maak-
ten n beslag op den spoor
weg legden.
Op het oogenblik is Dzjiboeti werkelijk
een klein Marseille, hoewel het slechts
10.000 inwoners telt, waarvan er slechts
500 Franschen zijn. Het verkeer in de
stad is uiterst levendig; men vindt er
bioscopen, talrijke café's en restaurants
en in de haven heerscht dag en nacht be
drijvigheid. Hoewel het klimaat op deze
breedtegraad in Afrika het grootste ge
deelte van het jaar bijna ondragelijk heet
is, waait in Dzjiboeti bijna altijd een zee
wind, die het den blanken mogelijk maakt
met uitzondering van de middaguren tus
schen 12 en 4 uur, hun zaken na te gaan.
De huizen en kantoren van de blanke be
volking liggen ook voor het grootste ge
deelte aan zee, terwijl de inboorlingenwijk
ongeveer een kilometer daarvan verwij
derd aan den rand van de woestijn ligt.
D'zjiboeti is weliswaar klein, maar toch
een van de meest moderne en mooie kolo
niale steden van de wereld. Vanzelfspre
kend vindt men er electrisch licht, water
leiding, telefoon en radio.
Het is niet verwonderlijk
dat de Italianen thans
hun blikken op Dzjiboeti
richten. Daarbij hebben zij ongetwij
feld niet slechts economische voordcelen
op het oog, doch ook zuiver strategische.
Want Dzjiboeti, hoewel enkel en alleen
handelshaven, ligt aan de zuidelijke uii-
gangspoort van de Roode Zee. De afstand
van Dzjiboeti uit naar Aden bedraagt
slechts 100 zeemijlen. Van Dzjiboeti uil
kan men deze uitgangspoort even gemak
kelijk sluiten als van Aden uit en wie de
Roode Zee kan afsluiten heeft zooals he
kend ook het Suezkanaal in zijn macht.
Na de verovering van
Abessynië omsingelt Ita
lië 'bijna het geheele wes-
telijke gedeelte van de
Roode Zee en de Golf van
Aden.
Van Erithrea uit, de Italiaansche ko
lonie aan de Roode Zee, is de afstand
naar Dzjiboeti niet ver en het valt gemak
kelijk te begrijpen, dat het Italiaansche
streven er naar gericht is, zijn invloed
sfeer in dit gebied nog verder uit te brei
den.
Wat zal er dus van Dzjiboeti worden?
Zal Italië den handel vernietigen en be
slag leggen op den spoorweg? Zal de ge
heele export van Abessynië van nu af
over de Italiaansche kolonie Erythrea
geleid worden? Zal Italië Dzjiboeti dan
slechts economisch uithongeren of heeft
het ook politieke plannen?
Dit alles vraagt men zich sinds 14 da
gen in de hoofdstad van Fransoh Somali
land af. (Nadruk verboden.)
Wat wil Japan in Noord-China?
Japan is voornemens zijn effectieven in
Noord-China te verdrievoudigen.
Normaal liggen in Tientsin en andere
Noord-Chineesche garnizoens ongeveer
tweeduizend man. Reeds voor het begin
der groote Japansche troepenbewegingen
de vorige week was het aantal bezettings
troepen daar echter tot 3500 man ver
hoogd.
In den loop van Donderdag 1.1. zijn in
Tientsin nog 1500 tot 2000 man gearri
veerd.
Dë intensieve Japansche troepenver
sterkingen in Noord-China hebben bij dè
Nankingregeering ernstige bezorgdheid
gewekt. Men ziet in deze militaire opera
ties het voornemen van Japan, de vijf
Noord-Ghineesohe provincies Hopei,
Shansi, Sjantoeng, Tsjahar en Sqei Yoean
te annexeeren en met Mandsjoekooo sa
men te voegen.
Honderden Abessijnen terechtgesteld.
1 Volgens personen, die uit Addis Abeba
komen, zijn verscheidene honderden Abes-
syniërs door de Italianen ter dood ge
bracht voor het verkoopen van geplunder-
le waren en het niet inleveren van wa
penen. Bij groepen van 40 en 50 zijn, naar
vernomen wordt, de ter dood veroordeel
den met mitrailleurs terecht gesteld.
De a.s. vlostbespreklngen tusschen
Engeland en Rusland.
In den loop dezer week zullen de
Britsc'h-Russische vlootbesprekingen aan
vangen.
In tegenstelling met hetgeen in sommi
ge persorganen is gezegd, stellen de Rus
sen geen enkele voorwaarde voor het ope
nen van onderhandelingen, doch er zijn
twee punten, waarop zij staan, en waar
van zij de onderteekening van elk ver
drag afhankelijk willen stellen: pariteit
met de Duitsche vloot in de Oostzee, en
de afwezigheid van iedere kwantitatieve
beperking van hun vloot in de Stille Zuid
zee, zoolang Japan geen kwantitatieve be
perking zal hebben aanvaard.
De onlusten in Palestina.
Sedert het begin van de onlusten zijn
25 Joden gedood. Twee leiders van de
Arabische staking zijn gearresteerd, be
schuldigd van het verspreiden van pam
fletten, waarin wordt aangespoord tot hel
niet-betalen van de belastingen.
D'e Engelsche minister van Koloniën,
Thomas, heeft in het Lagerhuis aange
kondigd, dat de Britsche regeering besloot
een commissie in te stellen, welke een on
derzoek zal instellen naar de redenen van
de agitatie in dat land en naar de grieven
van Joden en Arabieren.
Volgens de berichten uit Noord-Pales-
tina is daar op 163 huizen in Arabische
dorpen beslag gelegd, omdat de eigenaars
weigerden belasting te betalen.
Korte Berichten.
Het Italiaansch Staatsblad publi
ceert een decreet, waarbij met ingang van
heden het officieel bankdisconto in Ita
lië wordt verlaagd van 5 tot 4V2 pet.
Reuter meldde gisteren uit New-
York, dat de „Hindenburg" tengevolge
van slecht weer en hevigen tegenwind
niet voor Woensdag te Lakehurst zal kun
nen zijn. Men schat de vertraging op
24 uur.
Door geheel Britsch-Indië wordt
een sterke agitatie aangewakkerd om te
komen tot opzegging van het lidmaat
schap van den Volkenbond. Het motief is
het falen van den Volkenbond in het
Oost-Afrikaansche geschil.
Naar de zitting van de opium-com
missie te Genève heeft Italië geen gede
legeerde gezonden.
Gedurende het weekeinde is in ver
schillende deelen van Engeland veel re
gen gevallen, nadat het drie weken lang
zeer droog was geweest.
In sommige streken heeft deze regen,
welke met onweersbuien gepaard ging,
overstroomingen veroorzaakt.
De negus zal, naar men meent, op
Woensdag of Donderdag uit Jerusalem
naar Europa vertrekken, met een talrijk
gevolg.
Aangezien de tabaksfabrikanten te
Philippopel de eischen hunner arbeiders
met betrekking tot een loonsverhooging
van de hand hebben gewezen, heeft de
algemeene federatie van arbeiders in de
tabaksindustrie gisteren de staking gepro
clameerd. Volgens de eerste mededeelin-
gen zijn meer dan 20.000 arbeiders bij de
staking betrokken; te Philippopel alleen
reeds 8000.
NORMALISATIE INDISCHE
PENSIOENEN.
Commissie-Rutgers gereed met haar
rapport.
Naar men verneemt heeft de commis-
sie-Rutgers, welke eind Januari is inge
steld ten einde voorstellen betreffende de
normalisatie van de Indische pensioenen
voor te bereiden, het resultaat van drie
maanden gestagen, moeilijken arbeid aan
minister Colijn aangeboden.
Verwacht wordt, dat de voorstellen der
regeering nog aan het einde van deze
maand zullen kunnen worden ingediend.
BLIJFT „LEERDAM" WERKEN?
Een nieuwe poging van de directie.
Gemeld wordt dat de directie der glas
fabriek „Leerdam'' de mogelijkheid ziet,
om nieuw kapitaal aan te trekken ter
f 1Vi millioen meer opgebracht dan de
raming.
Op de vragen van den heer Maller be
treffende de tewerkstelling van werklooze
onderwijzers en leeraren in verband met
de opbrengst van de laatste salarisverla
ging der Rijksambtenaren, heeft Minister
Oud, mede namens zijn ambtgenoot van
Onderwijs, K. en W. o.m. geantwoord,
dat de ongeveer anderhalf millioen gul
den, welke de 5 pet. salarisverlaging meer
heeft opgebracht dan aanvankelijk ge
raamd werd, reeds grootendeels voor een
ander doel zijn aangewend.
Afgezien daarvan, zou moeilijk van een
beschikbaar zijn van deze gelden kunnen
worden gesproken, daar ze voor het dek
ken van het tekort op de Rijksbegrooting
niet kunnen warden gemist.
Iedere maatregel in de richting van te
werkstelling van werklooze leerkrachten
zou, ook bij' besteding van een betrekke
lijk lage vergoeding per persoon, over de
geheele linie aanstonds zoodanige bedra
gen van de overheid vergen, dat, zelfs in
dien de bedoelde anderhalf millioen nog
beschikbaar was, deze bedragen thaus
niet kunnen worden gevonde,,.
Bij volledige erkenning, dat maatrege
len als bedoeld zeer wenschelijk zouden
zijn, kan met het oog op het vorenstaan
de de regeering niet verder gaan dan de
verzekering, dat zij aan de materie haar
ernstige aandacht geeft.
voortzetting van het bedrijf. Daartoe zal
o.a. een nieuwe loonsverlaging noodig
zijn. Ten einde de gevolgen van die ver
laging te verzachten of geheel weg te ne
men, heeft de directie een beroep gedaan
op de huiseigenaren en den handeldrij-
venden middenstand om te komen tot
huur- en prijsverlaging voor de perso
neelsleden van de glasfabriek. Ten aan
zien van de voorgestelde loonsverlaging
zal heden een bespreking worden gevoerd
met de hoofdbesturen der contracteerende
vakorganisaties.
BELANGRIJKE BESTELLING VOOR
DEN NEDERLANDSCHEN
SCHEEPSBOUW.
Een tankschip van 12.000 ton bij
Wilton-Fijenoord
De Standard Oil Company of California
te San Francisco heeft door bemiddeling
van haar dochtermaatschappij, de Neder-
landsche Pacific Petroleum Mij. te 's Gra-
venhage, aan de werf Wilton-Feijenoord
te Schiedam den bouw van een tankschip
van 12.000 ton laadvermogen opgedra
gen. 'O'ok de motor-installatie voor dit
schip zal door Wilton-Feijenoord worden
vervaardigd, zoodat deze bestelling in be
langrijke mate tot verruiming van de
werkgelegenheid in het Rotterdamscbe
industriegebied zal bijdragen.
DE VERSTREKKING VAN BLIK-
VLEESCH AAN WERKLOOZEN.
Een verzoek om de Veehouderij-Centrale
uit te schakelen.
Het hoofdbestuur van den Nederland-
schen bond van varkenshandelaren heeft
in een telegram aan de regeering meege
deeld, dat het uit de dagbladen kennis
heeft genomen van het voornemen tot
verstrekking van blikvleesch aan werk-
loozen, waarhij de Veehouderijcentrale de
benoodigde varkens zal verstrekken.
Daar het een binnenlandsche voorzie
ning betreft, verzoekt het bestuur in ver
band met de eens gegeven toezegging',
dat de Vêehouderijcentrale zich van het
terrein van de binnenlandsche voorzienin
gen met varkens zou onthouden.
Den ministers van Sociale Zaken en van
Landbouw en Visscherij wordt gevraagd,
om den aankoop van die varkens te doen
plaats hebben op de gewone wijze via do
bestaande varkensmarkten in het vrije
handelsverkeer. De betrokken fabriek kan
zelf de benoodigde varkens aankoopen,
waarbij de regeering eventueel een bij
slagregeling zou kunnen instellen.
PROPAGANDA VOOR DE N.S.B. DOOR
JUSTITIEEL AMBTENAAR?
Het Eerste Kamerlid de heer Hermans
heeft tot den minister van Justitie de
volgende vragen gericht;
1. Heeft de minister kennis genomen
van een artikel in „Het Volk" van 15 Mei
1.1., getiteld: „Justitie en N.S.B.", ont
leend aan „De Standaard" van 14 Mei 1.1.,
waarin wordt beschreven een procedure
voor het Hoornsche kantongerecht, bo-
ti effende overtreding van de motor- en
rijwielwet door den Enkhuizer predikant,
dj B. E'. J. Blik, waarbij, na afloop van
het requisitoir van den ambtenaar van
het openbaar ministerie, mr H. B. de
Brueys Tack, het volgende zou zijn ge
schied:
Met nadruk verklaarde ds Bik het vol
ste vertrouwen te hebben in de Neder-
Binnenland.
Blijft „Leerdam" werken?
Prinses Juliana verwelkomt leden van de
Abessynsche ambulance.
De bestrijding van de kwakzalverij'.
Minister Colijn over den Volkenbond.
Buitenland.
Vlootbesprekingen tusschen Engeland en
Rusland.
Terechtstellingen te Addis Abeba.
De onlusten in Palestina.
landsche rechterlijke macht in het alge
meen en in den Hoornschen kantonrech
ter in het bijzonder. Nu mr D'e Brueys
Tack echter mededeelingen had gedaan
uit een gesprek onder vier oogen, achtte
ds Bik zich gerechtigd om mede te dee
len, dat deze ambtenaar van het O. M.
in datzelfde gesprek 'hem toegevoegd had:
„Waarom kom je niet hij ons, bij de N.
S. B.?"
2. Wil de minister een nauwkeurig on
derzoek doen instellen?
3. Mochten de aangehaalde feiten juist
zijn, acht de minister het dan oirbaar,
dat een justitieel regeeringsambtenaar, in
zijn functie, propaganda maakt voor toe
treding tot de N.S.B.?
4. Is de minister niet van meening, dat
deze manier van handelen ten hoogste
schadelijk is voor het geloof in de on
partijdigheid, de rechtvaardigheid en de
waardigheid van de rechterlijke macht?
5. Zoo ja, welke maatregelen denkt de
minister dan te nemen, opdat aan zulk
optreden radicaal een einde wordt ge
maakt?
Over deze kwestie heeft het Tweede-
Kamerlid de heer v. d. Heide eveneens
vragen aan den minister van Justitie ge
steld.
DE NOOD IN DEN MARGARINE-
KLEINHANDEL.
De minister van Landbouw en Vissche
rij, Mr Dr L. N. Deckers, heeft gisteren
audiëntie verleend aan 'het hoofdbestuur
van de Nederlandsche federatie van bo-
terhandelaren, dat, vergezeld van zijn
technisch adviseur, den heer A. Bos, een
uiteenzetting gaf van den nood, welke in
de branche van den margarinekleinhan
del heerscht, als gevolg van de herhaalde
lijk wisselende crisismaatregelen.
Men betoogde, met name hoe welkom
een verlaging van den groothandels- en
kleinhandelsprijs van margarine zou zijn,
en verzocht spoedig maatregelen ter ver
zachting van de moeilijkheden.
De minister nam met belangstelling
kennis van de uiteenzettingen van de hee-
ren en zegde zijn volle aandacht voor deze
materie toe.
H. M. ONTVANGT DR COLIJN.
H. M. de Koningin heeft gisteren den
minister-president dr H.' Colijn ten pa-
leize Het Loo in audiëntie ontvangen.
BESTRIJDING VAN KWAKZALVERIJ.
Strengere bepaling in overweging.
De ministers van Sociale Zaken en van
Justitie hebben op de vragen van me
vrouw de Vries-Bruins betreffende de
bestrijding van de kwakzalverij en het we-
deropnemen van de behandeling van het
wetsontwerp tot wijziging van de wet, re
gelende de uitoefening der artsenijbereid-
kunst geantwoord, dat moeilijk is te con-
stateeren of de gevaren der kwakzalverij
steeds toenemen. Zij betwijfelde inderdaad
of met de tegenwoordige wettelijke bepa
lingen in voldoende mate kan worden op
getreden.
Verzwaring van de bestaande strafbe
palingen maakt bij lien een punt van
overweging uit.
De reeds vroeger toegezegde wijziging
van de wet inzake de artsenijbereidkunst
is in voorbereiding.
Heffing op melkpoeder.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
ligt het in de bedoeling dat de heffing op
melkpoeder, welke met ingang van 26
April j.l. van 15 cent verhoogd werd tot
op 18 cent per kg., dit jaar onveranderd
zal blijven gelden behoudens ingrijpende
wijzigingen in de omstandigheden.
DE ZEESLUIZEN TE TERNEUZEN.
Een klacht van den burgemeester van
Gent.
De „N. R. Ct." meldt, dat de burgemees
ter van Gent, ir Vanderstegen, in een
persconferentie, nog eens geklaagd heeft
over „de stiefmoederlijke behandeling"
van de haven van deze stad. Bijna iedere
week, zeide hij, doet zich het feit voor, dat
groote schepen ten gevolge van de onvol
doende afmetingen van de voornaamste
