EERSTE BLAD
DINSDAG 12 MEI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50e JAARGANG No. 188
Onderwijs-bevrediging.
Buitenland.
Binnenland
Overheid en volkswelvaart.
Belangrijkste Nieuws
gezagshandhaving bij stelsel
matige gezagsondermijning.
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lnngo Vorststraat 70, Goos.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44155
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZU1DEMA.
Abonnementsprijs 12.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiön 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
In de buitengewone vergadering van de
Vereeniging „Volksonderwijs" die a.s. Za
terdag te Utrecht gehouden wordt, zal
gehandeld worden over het rapport van
een door die organisatie ingestelde be
vredigingscommissie.
D'e door deze commissie voorgelegde
conclusies luiden:
Met alle kracht moet worden gepoogd
de Openbare School (Algemeene Volks
school) te behouden en haar positie te
versterken.
D'it pogen kan'gepaard gaan met het
mogelijk maken van een behoorlijke ver
zorging van niet-openbaar onderwijs.
Handhavende het beginsel van de fi
nancieels gelijkstelling en de grondwette
lijk gewaarborgde vrijheid van het onder
wijs moet aangedrongen worden op wijzi
ging in de organieke wet, waardoor:
a. de voorwaarden, waaronder de stich
ting van bijzondere scholen mogelijk is,
verzwaard worden;
b. een werkelijke gelijkstelling, en daar
door een ware schoolvrede, wordt verkre
gen.
D'e houding van Volksonderwijs'' ten
aanzien van het principe der financieels
gelijkstelling dient voorloopig niet gewij
zigd te worden.
Een erg bevredigende indruk maken
deze bevredigingsconclusies niet.
D'e positie van de Openbare school moet
worden versterkt.
Maar voor het bijzonder onderwijs moet
een behoorlijke verzorging mogelijk wor
den gemaakt terwijl de voorwaarden
waaronder de stichting van bijzondere
scholen mogelijk is verzwaard dienen te
worden.
Wij zullen het rapport en de bespreking
daarvan dienen af te wachten.
Maar deze conclusies wekken den in-
diuk dat hier de uitspraak van den heer
Wirtz op zijn plaats is: onbevredi
gende bevrediging.
DE VOLKENBOND WIJKT NIET VOOR
ITALIAANSCHE PRESSIE.
Het geschil tusschen Italië en den
Volkenbond aanzienlijk verscherpt.
De Völkenbondsraad heeft gistermiddag
een beslissing genomen, welke van groote
beteekenis voor de verdere ontwikkeling
van den internationalen politieken toe
stand zal kunnen zijn, en welke het ge
schil tusschen den Volkenbond en Italië
aanzienlijk verscherpt heeft.
Bij de bespreking Van de agenda dezer
92ste raadszitting verklaarde Aloisi, een
opmerking te willen maken met betrek
king tot punt 18 der agenda, dat aldus
luidt: „Geschil tusschen Italië en Abes-
synië".
Overeenkomstig de traditie noodigde
de raadsvoorzitter, Eden, onmiddellijk den
vertegenwoordiger Van Abessynië uit, aan
de raadstafel te willen zitting nemen, het
geen Wolde Mariam dan ook deed.
Dit leidde even onmiddellijk tot een pro
test van Aloisi.
Aloisi verklaarde niet te kunnen dul
den, dat een zoogenaamde vertegenwoor
diger van Abessynië aan de raadstafel
plaats nam, waar in Abessynië zelfs niet
meer de schijn van een organisatie van
een zelfstandigen staat bestaat en w'aar
alle souvereiniteit over Abessynië thans
in handen van Italië is.
Aloisi ging zelfs nog verder dan men
had verwacht en trok de consekwenties
uit de Italiaansche opvatting tot het uiter
ste, door dat hij verklaarde, dat, met het
oog op het ontbreken van een souverein
Abessynië thans ook iedere verdere be
spreking van het zoogenaamde geschil
tussohen Italië en Abessynië zonder eenig
doel is geworden, zoodat Aloisi hieraan
niet meer zal kunnen deelnemen.
Aloisi meende dus, dat het geheele punt
18 van de agenda zal moeten worden ge
schrapt. Na dit te hebben gezegd, verlieten
Aloisi en alle andere leden van de Itali
aansche delegatie de raadszaal.
Voorzitter Eden wees er hierna op, dat
de volkenbondsraad thans te beslissen
'heeft, of punt 18 op de agenda zal moe
ten gehandhaafd blijven.
Eden voegde hieraan terstond toe, dat,
naar zijn meening deze vraag bevestigend
moet worden beantwoord. De twee leden
van de conferentie der kleinere staten
sloten zich onmiddellijk bij het oordeel
van Eden aan en daar niemand tegen
sprak, werd overeenkomstig het voorstel
van voorzitter Eden besloten, punt 18 op
de 'agenda te laten staan.
De Volkenbondsraad zal zich dus on
danks de Italiaansche weigering om hier
over in verdere discussies met den Vol-
kenbomdsraad te treden, blijven bemoeien
met de beslissingen tusschen Italië en
Abessynië.
Deze beslissing heeft in Italiaansche
kringen groote ontstemming gewekt. De
ze ontstemming is nog des te grooter,
wijl het hier de laatste dagen reeds ge
bleken is, dat 'de voorstanders van een
opheffing der sanctie-bepalingen tegen
Italië veel geringer zijn, dan men in de
eerste dagen n'a de vlucht van den negus
meende te moeten aannemen.
In kringen der Engelsche delegatie
verklaarde men, dat uit de talrijke ge
sprekken gebleken was, dat algemeen de
wil bestaat, om de sancties tegen Italië
nog voort te zetten.
Intusschen loopen hardnekkige geruch
ten van een aanstaand initiatief van Chili
ten gunste van een spoedige opheffing der
sancties.
Ook gaan er geruchten, dat Mussolini
zou hebben besloten, erin te berusten, dat
de sancties neg gedurende één maand
zullen voortduren, doch dat Italië het lid
maatschap van den Volkenbond zou op
zeggen, indien de sancties na half Juni
nog zenden worden gehandhaafd.
Inmiddels zal de raad waarschijnlijk
morgen een resolutie aannemen, waarin
op grond van het demissionaire karakter
van de tegenwoordige Fransche regeering
de bespreking over punt 18 van de agenda
zal worden uitgesteld tot een nieuwe raad
bijeenkomt, die op een nog nader overeen
te komen dag tusschen 15 en 20 Juni zal
beginnen.
Men verwacht, dat dan gelijktijdig ook
de nieuwe besprekingen tusschen de Lo-
carno-mogendheden hier zullen plaats
vinden.
De Fransche en Britsche belangen
in Ethiopië.
„Met de BritsChe en Fransche belangen
in Abessynië zal Italië zich pas kunnen
bezig houden na de opheffing der sanc
ties", verklaart de „Popoio di Roma".
Sanctie beduidt bestraffing, maar
iemand, die gestraft wordt, kan toch be
zwaarlijk onderhandelen met degenen, die
straffen.
De Westelijke mogendheden kunnen be
raadslagen en overleg plegen zoo lang ze
willen, het zal hun niets anders opleveren
dan een kostbaar verlies van tijd. Wij
daarentegen hebben geen haast Het pro
bleem dat ons interesseerde, hebben we
opgelost. Thans kruisen we de armen en
wachten af".
De „Giornale d'Italia" schrijft: „Het
Italiaansche „fait accompli" kan niet
meer ongedaan worden gemaakt; dat feit
laat geen discussie of verandering meer
toe. Het Abeasijnsehe verleden is defini
tief geliquideerd.
De negus doet geen afstand.
Uit de omgeving van den Negus ver
luidt, dat de keizer van Ethiopië geen
afstand van zijn rechten op den troon
heeft gedaan.
Het staat nog niet vast, of Haile Se
lassie een reis naar Genève of naar Lon
den zal maken. Hij voert dagelijks tele
foongesprekken met den Abessijnschen
gezant te Londen, Martin.
In zijn telegram aan den Volkenbond'
verzoekt de negus geen gebiedsuitbrei
ding of uitoefening van souvereiniteit te
erkennen, die verkregen is door het on
wettig gebruik van geweld en schending
van internationale verplichtingen.
De geruchten, die de ronde hebben ge
daan, dat de gezondheidstoestand van den
negus ongunstig zou zijn, worden in de
omgeving van den keizer tegengesproken.
D'e keizer heeft Zondag weliswaar een
lichten hartaanval gehad, doch thans is
zijn gezondheidstoestand weder bevre
digend.
In het Lagerhuis werd gisteren niet
minder dan een twintigtal vragen gesteld
inzake de houding van Groot-Brittannië
jegens Abessynië.
Bij de beantwoording werd opgemerkt,
dat Baldwin over den negus sprak als:
„Zijne Majesteit". Verder bepaalde Bald
win zich in 'hoofdzaak tot de verklaring,
dat hij niet vooruit kon loopen op de be
slissingen van Genève.
Gaan koning en duce naar
Oost-Afrika?
Het gerucht gaat te Rome, dat koning
Victor Emanuël en Musisolijii naar Abes
synië zouden gaan en dat de koning in
■de „heilige stad" Aksoem tot keizer zal
worden gekroond.
Het is op het oogenblik evenwel niet
mogelijk bevestiging van dit bericht te
verkrijgen. In de naaste toekomst schijnt
er echter van de verwezenlijking dezer
voornemens nog geen sprake te zijn.
FRANKRIJK WIL HET DUITSCHE
ANTWOORD AAN ENGELAND
BESPOEDIGEN.
Op verzoek van de Fransche regeering
zullen de vertegenwoordigers der Locarno-
mogendheden binnenkort, waarschijnlijk
vandaag reeds, bijeenkomen om den stand
der diplomatieke besprekingen te over
wegen, die gevolgd zijn op de schending
door Duitschland van het verdrag van
Locarno.
Paul Boncour heeft aan Eden en Van
Zeeland uiteengezet, dat de Fransche re
geering van zeer nabij de ontwikkeling
wenscht te volgen van den toestand, die
ontstaan is uit de schending van Locarno.
Zonder twijfel heeft zij er zich rekenschap
van gegeven, dat er geen vruchtbaar be
sluit kan worden genomen, vóór de Duit-
scbe regeering de Britsche vragenlijst
beantwoord heeft, maar zij is overtuigd,
dat de Locarnomogendheden er belang bij
hebben, om een zoo spoedig mogelijk ant
woord uit te lokken en niet den indruk te
wekken, dat zij bereid zijn te berusten in
een verdaging der aangelegenheid.
Dten vertegenwoordiger van Italië zal
verzocht worden de bijeenkomst bij te
wonen.
De indruk te Genève is, dat bij het uit
blijven van het officieels Duitsche ant
woord op de Engelsche vragen de bespre
king van deze politieke kwestie, door den
Raad verdaagd zal worden, evenals die
van de Italiaansch-Abessynsche kwestie,
tot de buitengewone vergadering, welke
tegen half Juni gehouden zal worden.
Toestand in Saloniki blijft gespannen.
Hoewel zich Maandag geen nieuwe
botsingen tusschen politie en stakers heb
ben voorgedaan, blijft de toestand toch ge
spannen.
De universiteit van Saloniki is gesloten.
Het is mogelijk, dat ook de academie te
Athene zal worden gesloten.
Talrijke communisten zijn gearresteerd.
De minister van justitie heeft zijn ontslag
ingediend. Nog steeds verschijnen de bla
den niet. Er rijden slechts enkele trams.
D'e staking van 24 uur in Athene en
den Piraeus is slechts gedeeltelijk ge
slaagd.
Korte Berichten.
i Een autobus, waarmede een anatal
deelnemers aan een anarcho-syndicalisti-
sche demonstratie naar huis te Saragossa
terugkeerde, is op den Col Pamiza ver
ongelukt, waarbij vier inzittenden om bet
leven kwamen en 26 werden gewond.
In de nabijheid van Riga is een auto
bus, waarin 25 arbeiders hadden plaats
genomen, omgeslagen, daar de wagen te
snel reed. Vier der inzittenden werden ge
dood, vijf ernstig geownd.
VAN HET HOF.
Vorstelijke gast op Het Loo.
De Prinses von Erbach beeft dezer da
gen voor eenige dagen haar intrek geno
men in het paleis Het Loo, als gast van
H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses
Juliana.
LEERDAM NOG NIET GESLOTEN.
Nog twee weken werk.
Naar verluidt zal het bedrijf der N.V.
Glasfabriek „Leerdam" nog gedurende
twee weken worden voortgezet. Een 50-
a 60-tal arbeiders is weer in dienst geko
men om een aantal orders die afgeleverd
moesten worden, klaar te maken
Hierdoor zijn op dit moment weer 425
arbeiders in het bedrijf werkzaam.
Na deze twee weken zal een beslis
sing worden genomen omtrent de even-
tueele stillegging.
DE STAKING IN DE WIERINGER-
MEER.
Maatregelen worden niet ingetrokken
zoolang er gestaakt wordt.
Op de vragen van het Tweede-Kamer
lid Sneevliet in verband met de staking
van te werk gestelden in de Wieringer-
meer en inhoudingen op de loonen van
te werk gestelden, beeft de minister van
Sociale Zaken geantwoord, dat het hem
bekend is, dat de invoering van het rou-
leeringsstelsel bij de tewerkstelling van
werkloo'ze arbeiders op enkele plaatsen
eenige ontvredenheid heeft gewekt, vooral
bij hen, die voorheen continu in werkver
schaffing waren geplaatst en nu ten be
hoeve van hun mede-werkloozen perio
diek moeten terugtreden in de steunver-
leening. D'e zoogenaamde „staking" in den
Wieringermeerpolder is naar de meening
van den minister mede een gevolg van
deze gemoedsstemming, die door enkele
onverantwoordelijke elementen in verkeer
de banen geleid wordt.
D'e minister kan het systeem van rou
leering niet laten varen. Hij is echter be
reid, om, indien hen aannemelijk wordt
Bij de behandeling van het wetsontwerp
inzake Industriefinanciering heeft de heer
Smeenk enkele beschouwingen gewijd aan
het vraagstuk van de Overheid en de
volkswelvaart.
Hij zeide daarbij o.m.:
Tot hetgeen de Overheid heeft te doen
in verband met de volkswelvaart behoort
ongetwijfeld ook, dat zij door haar so
ciale wetgeving tracht af te snijden mis
standen en dat zij, zij het indirect, een
gunstige invloed gaat uitoefenen op de
verdeeling van de arbeidsopbrengst. Ook,
en daarop moet in den loop der tijden
steeds meer de nadruk worden gelegd, be
hoort de Overheid te steunen de goede re
gelingen, die door het bedrijf zelf worden
gevonden en vastgesteld. D'aarbij behoort
ook, dat zij controle oefent op hetgeen in
die bedrijven gebeurt, omdat er bij het
vaststellen van allerlei regelingen zoo
groot gevaar is voor misbruik en groeps
egoïsme. In bepaalde omstandigheden kan
het ook noodzakelijk zijn, dat de Overheid
belangrijke bedrijven, die voor het gan-
sche volk van groote beteekenis zijn, b.v.
bedrijven van monopolistischen aard,
neemt in eigen exploitatie.
Waar precies de grenzen liggen van de
Overheidstaak, kan niemand zeggen. Hot
Christelijk beginsel laat ruimte voor een
meer beperkte Overheidstaak in den eenen
tijd en voor een meer uitgebreide Over
heidstaak in den anderen tijd. Natuurlijk
zal daarbij ook van groot belang zijn, te
leiten op hetgeen in de verschillende lan
den elders gebeurt. Menige Overheidsbe
moeiing ten onzent vloeit op het ©ogen
blik hieruit voort, dat men ook in alle an
dere landen de Overheid ziet optreden
soms met maatregelen, die op zichzelf
hebben een zeer bedenkelijk karakter.
gemaakt, dat de toepassing niet juist zon
geschieden, hiernaar een onderzoek in te
stellen.
Zoolang de „staking" in den Wieringer
meerpolder niet volkomen beëindigd is,
kan de minister er niet aan denken,
eenigen maatregel in te trekken. Het fi-
nancieele nadeel dat de stakers ondervin
den hebben zij uitsluitend aan zichzelf te
wijten.
BELANGRIJKE GIFT VOOR DE
RECLASSEERING.
Van de firma Verkade.
Naar we vernemen heeft de fa. Verkade
te Zaandam ten bate van het reclassee-
ringswerk, waarvoor j.l. Zaterdag een
Nat. reclasseeringsdag gehouden werd,
een gift van tienduizend gulden geschon
ken.
De N.C.R.V. in 1936.
Ondanks dreigende „Reisbelasting"
wier onzeker lot vele pennen in beweging
beeft gebracht en ver buiten de grenzen
van ons vaderland beroering wekt
gaat de Ned. Gbr. Reisvereen. voort haar
Reisprogrammaboek 1936 aan belangstel
lenden door te geven.
Het boekwerk 192 pagina's gaat
dagelijks in flinke zendingen de wereld
in, en nóg voortdurend regent bet aan
vragen t.a.v. dit bijzondere aanbod.
Immers gratis en franco wordt het aan
belangstellenden toegezonden op een sim-'
pele aanvrage aan bet Centraal Bureau
der N.C.R.V. te 's Gravenhage, Wetering
kade 22a.
Vermelding verdient nog de uitgave van
een fraai verzorgd „Interlaken"-nummer
van „Ons Reisblad" 28 pagina's dat
evenzeer kosteloos aan belangstellenden
wordt toegezonden. Het is vrijwel geheel
gewijd aan de groote Interlakenreis van
28 Juli tot 6 Augustus onder leiding van
de hoofdbestuursleden Mr dr J. van
Bruggen, Tj K. Roosjen e.a.
Voorts bevat het 't volledig programma
van een reis naar Canada en de Vereen.
Staten van N.-Amerika van 22 Juli tot
18 Aug. onder leiding van Dr A. van
Deursen, algemeen voorzitter der N.C.R.V.
Mede valt op de publicatie van eene,
in verband met de Reformatie-herdenking,
georganiseerde reis naar Genève, de stad
van Calvijn.
De bedoeling is, dat de bezoekers van
het Calvinistisch Congres, dat van 1518
Juni te Genève zal worden gehouden, zich
voor deelname aan deze reis zullen op
geven, om daardoor de kosten zooveel
mogelijk te drukken.
Tenslotte wordt ons nog verzocht mede
te deelen, dat de beduidend vergroote op
lage van het speciaal aan de „Sibajak"-
reis naar de Noorsche Fjorden van 25 Juli
1 Aug. a.s. gewijde nummer van „Ons
Reisblad" spoedig na de verschijning
bleek „uitverkocht". Er is dus wel aan
leiding om op de hernieuwde gratis-aan
bieding van het thans verschenen mooie
nummer van 6 Mei spoedig te reflecteeren,
wil men teleurstelling voorkomen.
Binnenland.
De Goudsche kaarsenfabriek door brand
verwoest.
Groote hoeveelheden doorgedraaide groen
ten.
Buitenland.
De verhouding tusschen Italië en den
Volkenbondsraad verscherpt. De Ita
liaansche gedelegeerde verlaat de zitting
en is naar Rome teruggeroepen.
Frankrijk wil bet Duitsche antwoord be
spoedigen.
De toestand in Griekenland blijft gespan
nen.
DE PRIJS VAN DE MARGARINE.
Antwoord op vragen van het Tweede
Kamerlid Kortenhorst.
Op de vraag van bet Tweede Kamerlid
KoTten'horst:
Zijn de ministers, in verband met de
reeds ingevoerde verlaging van den ac
cijns op boter, 'bereid, ook 'den prijs der
margarine aan te passen aan de vermin
derde 'koopkraobt van breede groepen der
'bevolking?
hebben de ministers van landbouw en
vis'scherij en van handel, nijverheid en
scheepvaart geantwoord
De ondergetee'kenden zijn niet in staat
zich reeds op dit oogenblik uit te spre
ken over de aangelegenheid, welke in de
aan hen gestelde vraag onder hun aan
dacht wordt gebracht. Wel kunnen zij
mededeelen, dat deze aangelegenheid on
langs op korten termijn in studie is ge
nomen, zoodat 'binnenkort een beslissing
dienaangaande verwacht kan worden.
Als onbetrouwbaar, onbekwaam, kwaad
willend worden onze regeerders slag op
slag uitgekreten.
In een nationaal-socialistisch pamflet
van niet zoo ouden datum werd in een
groven uitval tegen het Kabinet-Colija
gewaagd van „onze nationale schande
door een Kabinet van onbekwame en on
welwillende onbevoegden geregeerd te
worden."
Wij begrijpen, aldus de „Standaar d"
niet hoe de handhaving van het gezag,
waarop het nationaal-socialisme roem
draagt, gepaard kan gaan met de stelsel
matige ondermijning van het gezag door
gestagen hoon op de gezagsdragers.
Wij verstaan niet hoe bij de voortdu
rende onwaardige persoonlijke aanvalleD
op de magistraten kan passen een gebed,
waartoe alle Ohristenen geroepen zijn,
voor degenen die in hoogheid gezeten zijn
Naar Groen van Prinsterer verwijzen
thans de nationaal-socialisten met ze
kere voorliefde.
Welnu, laat hun in de ziel geprent zijn
het beeld der Ohristenen, die gebukt gin
gen onder liberale dwingelandij in School
en Kerk, maar van wie niettemin Groen
getuigde: „dat zij, nauwgezet in de pligt-
betrachtig jegens den Staat, alleen dat
gene verlangden, met bescheidenheid en
ernst, met eenvoudi'heid en volharding,
wat ter nauwgezette pligtbetraebting, je
gens den 'hoogsten Wetgever en Weldoe
ner, niet kon worden ontbeerd"; „man
nen, van wie men geene manifestatiën
en demonstratiën zou te duchten gehad
hebben; die geen schrijvers noch lezers
waren van oproerige geschriften; die niet
gewoon waren, ook niet in de binnenka
mer de Overheid te vloeken, maar die ge
beden voor baar opzonden, ook wanneer
zij bet slagtoffer waren van baar veron
gelijking''.
In vrijheid gesteld.
Zekere W., woonachtig te Middelburg,
die een dezer dagen ter beschikking van
de Justitie te Middelburg werd gesteld,
als verdacht van diefstal, is thans weder
om in vrijheid gesteld.
Valsche botermerken.
Eenige dagen geleden ontdekte een
controleur van de Landbouwcrisiswet in
een melklokaal te St. Jansteen en nader
hand ook bij verschillende melkventers,
dat gebruik was gemaakt van botermer
ken, die blijkbaar vervaischt waren. Een
verder ingesteld onderzoek deed van de
juistheid van dat vermoeden blijken. Ten
slotte leidde het onderzoek naar een land
bouwster te Axel die de merken op door
baar in distributie gebrachte boter bad
aangebracht. De valsche merken bleken
in België te zijn gediukt en genummerd.
Ze werden in boekjes van 100 stuks uit
gegeven en de verdachte bleek ongeveer
200 merken te hebben verbruikt. Een na
der onderzoek wordt ingesteld.
