Nederland en de Volkenbond.
Versch vleesch if blikvleesch
Verdedigersvan de democratie?
EERSTE BLAD
Buitenland.
De toestand in Abessynië.
Belangrijkste Nieuws
DINSDAG 5 MEI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANG No. 182
(Jitg.N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Biircaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchöque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
*De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertenticn 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De Volkenbond heeft door de gebeur
tenissen in Abessynië onmiskenbaar een
slechte beurt gemaakt.
Het vertrouwen in dezen Bond, dat
toch al niet zoo groot was, is zeker niet
versterkt.
En er zijn dan ook niet zoo weinigen,
die reeds tot de conclusie gekomen zijn,
dat de Volkenbond bewezen heeft geen
recht van bestaan te hebben en dat Ne
derland verstandig zou doen, per eerste
gelegenheid zijn lidmaatschap op 'te zeg
gen.
Deze conclusie schijnt ons wel wat al
te voorbarig.
Zij, die zoo spreken, geven blijk onvol
doende rekening te houden met de wer
kelijkheid, met de feitelijke verhoudingen.
In verband hiermede kan het nuttig
zijn in herinnering te brengen de wijzi
ging van het program der Anti-revolutio
naire partij in 1933.
Tot dien tijd bevatte het Program geen
uitspraak inzake de internationale ver
houdingen.
Daarin 'kwam toen verandering door de
opname van het volgende artikel:
„Voor de betrekkingen met de andere
naties leert zij, dat ook deze 'beheerscht
worden door de ordinantiën, die God over
de volken gesteld heeft; dat mitsdien, met
ongerepte handhaving der eigen natio
nale zelfstandigheid, krachtig is mede te
werken aan de ontwikkeling van het
recht der statengemeenschap en daardoor
aan de vreedzame oplossing van geschil
len tusschen de volken, zoomede aan we
ring, desnoods met de sterke 'hand, van
alle onrechtmatig geweld en aan den op
bouw van een samenleving en samenwer
king der naties, die aan recht en gerech
tigheid beantwoordt en de geestelijke en
stoffelijke belangen der volkeren bevor
dert."
Ter toelichting werd er 'toen op ge
wezen, dat door de gewijzigde omstan
digheden geheel nieuwe toestanden zijn
ontstaan op internationaal gebied.
„In de periode vóór den oorlog werd
het internationale leven geheel beheerscht
door de politiek der groote mogendheden
en hadden de kleine staten niet veel meer
te doen dan toe te zien, en te passen op
hun eigen belangen, voor zoover het in
hun macht stond. Zij hadden geen stem
in het kapittel, of juister nog, er was
'heelemaal geen internationaal kapittel.
Slechts 'bij gelegenheid kwamen de groote
mogendheden eens in congres of confe
rentie saam, om enkele bepaalde groote
politieke vraagstukken af te doen.
Door de stichting van den Volkenbond
is dat alles geheel veranderd. Het inter
nationale politieke leven heeft daardoor
een begin van regelmatige or
ganisatie ontvangen. Elk jaar komt
er een vergadering van den Volkenbond
saam, waarin afgevaardigden van de over-
groote meerderheid der Staten aanwezig
zijn, om de aangelegenheden der interna
tionale politiek te bespreking. Een klein
en minder talrijk orgaan, de Raad van
den Volkenbond, komt jaarlijks enkele
malen saam, om voorbereidend of uitvoe
rend, of meer dringend politiek werk op
internationaal gebied te verrichten.
Naast deze beide algemeene organen
van den Volkenbond staan andere voor
bijzondere doeleinden als de economische
vraagstukken, de financiën, het verkeer
en nog veel andere meer.
In al deze verschillende organen heb
ben thans óók de kleine volken stem en
invloed.
Hoe aanvankelijk onvolledig
en gebrekkig heel deze internatio
nale organisatie nu ook nog is, het groote
onderscheid tusschen voorheen en thans
is dit, dat er 'toen niet. en thans wel een
regelmatige staatkundige organisatie be
staat, en dat elk land, ook een klem
land, aan dat organisatorisch internatio
naal politiek leven deel heeft en geroepen
is, mede daarop invloed uit te oefenen.
Ook Nederland is lid van den Volken
bond. Het zendt elk jaar in September
zijn afgevaardigden naar de vergadering
te Genève, het heeft enkele jaren zitting
gehad in den Raad van den Volkenbond
en zal daar na verloop van tijd wel eens
meer zitting krijgen. Het heeft zijn leden
in 'tal van organisaties van den Bond
voor bijzondere doeleinden. Nederland
kijkt niet meer door een klein raam uit
op de internationale markt, maar het
staat 'thans zelf in het marktgewoel en
heeft daar een 'taak en een roeping te
vervullen. Het gedrag aldaar moet door
vaste principieele richtlijnen worden 'be
paald, en van die richtlijnen heeft zich
ierhalve elke staatkundige partij in Ne-
lerland rekenschap te geven omdat, zij
mede de verantwoordelijkheid draagt voor
wat namens Nederland in de internatio
nale politieke organisaties geschiedt."
Wij 'hebben enkele woorden onder
streept, waarop ook nu nog alle nadruk
moet vallen.
Een internationale rechtsorde stel
dat dit doel zal worden bereikt, kan niet
op slag of stoot worden gevestigd. Even
min als dit het geval is geweest met de
nationale rechtsorde.
In de toelichting van het nieuwe pro
gram-artikel werd dan ook zeer terecht
gesproken van een begin van regel
matige organisatie, die aanvan
kelijk nog onvolledig is en gebrek
kig.
Wie dit goed in het oog houdt zal,
hoezeer hij overigens ook het falen van
den Volkenbond betreurt zich voor het
maken van al te voorbarige gevolgtrek
kingen wachten.
De vlucht van den Negus.
Keizer Hailé Selassie,
de keizerin en hun kinde
ren hebben zich te D' jiboe-
ti aan boord van den Brit-
schen kruiser „Enterprise"
ingescheept met bestem
ming naar Haifa.
Gisteravond om half acht is de kruiser
vertrokken. Hij wordt Vrijdag te Haifa
verwacht.
Naar de Engelsche minister Eden gis
teren in 'het Lagerhuis verklaarde, werd
den Britschen gezant te Addis Abeba in
den avond van 1 Mei door den secretaris
van den keizer medegedeeld, dat hij van
de leiding der zaken afstand had gedaan
en deze aan zijn ministerraad had toe
vertrouwd, en dat hij met zijn familie
naar Palestina wilde vertrekken.
De Britsche regeering was van gevoe
len, dat zij dit verzoek moest inwilligen
en, voor zoover dit in haar vermogen was,
de reis naar Jeruzalem moest vergemak
kelijken. Bijgevolg stelde de Britsche re
geering zich in verbinding met de Fran-
sche regeering, die zich bereid verklaarde
te voldoen aan de wensehen, die de Ne
gus te kennen zou kunnen geven met be
trekking tot zijn reis.
D'e Britsche regeering gaf derhalve aan
het oorlogsschip „Enterprise" opdracht
naar Djiboeti te gaan, en den keizer en
zijn gevolg naar Haifa te vervoeren.
Natuurlijk verwacht men van den kei
zer, dat deze tijdens zijn verblijf in Pales
tina op geen enkele wijze aan de voort
zetting der vijandelijkheden zal deelnemen
Uit Jeruzalem meldt Reuter, dat de Ne
gus en zijn gezin in Palestina zeker kun
nen zijn van een hartelijke ontvangst bij
alle groepen der bevolking, die veel sym
pathie gevoelt voor de Ethiopische zaak.
De Negus zal vermoedelijk zijn intrek ne
men in het Ethiopische consulaat of in
het Abessynische klooster aan den Jor-
daan, dicht bij de plaats waar, volgens de
overlevering, Jezus is gedoopt.
D'e Abessijnsche gezant te Londen ver
klaarde, dat te Jeruzalem, waar de Negus
zich heen begeeft, een uitgebreide Kopti-
sohe kolonie bestaat. De gezant zeide ver
der, dat, gezien de ineenstorting van zijn
rijk, de Negus zich aan het gebed zal wij
den; het is echter niet onwaarschijnlijk,
dat 'hij zich vervolgens1 met den erfprins
in Engeland zal vestigen. De gezant heeft
de vereischte maatregelen getroffen, opdat
de tweede zoon van den keizer, prins Ma-
konnen te Londen zou kunnen school
gaan. D'e prins zal de gast zijn van een
Engelsche pair, wiens naam niet wordt
medegedeeld. Men den'kt. dat het gaat om
Lord Cecil, den president der Volken-
bondsvereeniging.
De situatie te Addis Abeba ernstig.
Hoewel gisteren te Rome bekend werd
gemaakt, dat de Italianen Addis Abeba
reeds bereikt hadden, zijn de Italiaansche
troepen in werkelijkheid nog op eenige
kilometers afstand van deze plaats. Te
Addis Abeba zelf is men in de verschil
lende legaties niet op de hoogte van de
bewegingen van de Italianen. Men hoopt,
alleen, dat de troepen zoo spoedig moge
lijk zullen komen, opdat zij een einde zul
len kunnen maken aan de vreeseiijke too-
neelen die zich in de stad afspelen. De
stad is nog steeds in handen van roovers
en muitende soldaten.
De plunderingen en schietpartijen du
ren onverminderd en met groote hevig
heid voort.
Naar uit verschillende telegrammen van
Bodard, den Franschen gezant te Addis
Abeba blijkt, trekken gewapende vracht
auto's van de legatie door de stad om ge
wonden op te nemen. Tegen den middag
is een Italiaansch vliegtuig over de stad
gevlogen. D'e stad is 'bezet door troepen
muitende soldaten, die met mitrailleurs
gewapend zijn. De inboorlingenwijk is
vrijwel geheel door hen geplunderd.
Daarna hebben ze zich op de legaties
geworpen.
De Amerikaansche legatie bezet.
De Amerikaansche gezant
heeft een telegram naar
Washington gezonden,
waarin hij het ministerie
van bu i t en1 andsche zaken
dringend verzoekt om de
hulp van de Britsche re
geering in te roepen voor
de bescherming van zijn
legatie.
Later wordt gemeld, dat
de Amerikaansche legatie
onhoudbaar is geworden
en dat het gezantschaps
gebouw aan de muiters
moest worden overgege
ven.
Al degenen, die hun toevlucht in het
gebouw van het gezantschap hadden ge
zocht, zijn naar de Britsche legatie over
gebracht, terwijl ook de Zweedsche on
derdanen daarheen zijn vervoerd.
Men acht de positie van den Ameri-
kaanschen gezant uiterst gevaarlijk.
Het Amerikaansche ministerie vanbui-
tenlandsche zaken heeft nader medege
deeld, dat de Amerikaansche legatie te
Addis Abeba door bandieten is overval
len. Het personeel van de legatie was er
toen in geslaagd den aanval af te slaan.
Later is men echter voor het geweld der
muiters gezwicht.
In totaal zijn bij de ongeregeldheden
der laatste dagen 12 Europeanen om het
leven gekomen, terwijl het aantal gewonde
Abessyniërs ongeveer 300 bedraagt.
D'e toestand van D'r Melly, den leider
■der Britsche Roode Kruis-ambulance, die
bij de onlusten door een kogel in de lon
gen werd gewond, is nog steeds zeer ern
stig.
De Fransche legatie omsingeld.
De Fransche legatie is door de plunde
raars omsingeld. De levensmiddelenvoor-
raad begint op te geraken en de gezant
heeft opnieuw te Djiboeti om hulp ver
zocht. In de legatie hebben 2000 personen
hun toevlucht gezocht.
Om de veiligheid der legaties te waar
borgen, had de Negus eenige maanden
geleden aan elke legatie de beschikking
over een aantal geregelde soldaten ge
geven. Onder deze soldaten zijn er echter,
.die verraad hebben gepleegd en gis
ternacht op de Fransche legatie heb
ben geschoten. D'e daders van derge
lijke overvallen zullen worden gefusil
leerd.
Volgens een mededeeling van den Brit
schen gezant hebben plunderaars op de
reddingseolonnes geschoten, die door de
legaties waren uitgezonden, voor het in
veiligheid brengen van vreemdelingen.
Het geheele personeel der Turksche lega
tie is naar de Britsche legatie overge
bracht.
Verschillende gebouwen staan nog in
brand. De meeste huizen hebben een witte
vlag uitgehangen.
Of de hoop van de buitenlanders te
Addis Abeba, dat de Italianen de stad
zullen bezetten vandaag reeds vervuld zal
worden lijkt aan eeni'gen twijfel onderhe
vig, hoewel het niet onmogelijk is. Te
Rome houdt men er echter rekening me
de, dat eerst Woensdag de bezetting van
P ddis Abeba zijto beslag zal krij'gen.
De Italiaansche Kamer bijeen.
Gistermiddag om vier uur is de zitting
van de Italiaansche Kamer geopend. Alle
leden van de regeering en alle afgevaar
digden, voor zoover zij zich niet in Oost-
Afrika bevinden, waren aanwezig. De pu
blieke tribunes en die van het diploma
tieke corps, de pers en de militaire auto
riteiten waren stampvol.
In de Kamer heerschte een groote druk
te. Het was duidelijk te merken, dat de
leden van de Kamer verwachtten, dat
Mussolini een belangrijke verklaring zou
afleggen. De rede van den Duce werd
op de openbare pleinen door luidsprekers
bekend gemaakt. Daar heerschte een ge
weldige opwinding.
Bij zijn binnenkomst in de Kamer kwam
er schier geen einde aan het applaus en
de toejuichingen. Het was een voortdu
rend geroep van Duce, Duce, dat zich af
en toe verloor in vreugdekreten en ap
plaus.
De president, graaf Ciano, vervolgens
het woord nemend, zeide o.m.:
„Het Abessynsche keizerrijk, dat gedu
rende vele jaren de door Italië aange
boden vriendschap heeft afgewezen, dat
de rust in onze koloniën bedreigde, is
thans overgeleverd aan de genade van
het Italiaansche leger. De Negus is op
de vlucht. In den loop van eenige maan
den zijn de legers der slavenhouders,
ondanks den moreelen en materiëelen
steun van het Geneefsche anti-fascisme,
het een na het ander vernietigd door de
militaire macht van Italië."
Van de zij'de der twee groote Slagers
bonden maakt men er op attent, dat het
bericht over de beschikbaarstelling van
blikvleesch aanvulling behoeft.
Afgescheiden van de vraag, of het niet
veel beter is versch vleesch beschikbaar
te stellen in plaats van eventueel door
vitaminen-toevoeging bijgewerkt gecon
serveerd vleesch, stellen de besturen der
beide groote slagersbonden er prijls op
te verklaren, dat zij ook vroeger de regee
ring geadviseerd hebben, versch vleesch
te distribueeren in plaats van in te blik
ken.
Enkele maanden geleden hebben zij op
nieuw den minister gevraagd bij eventu-
eele distributie van vleesch hierover van
advies te mogen dienen, waarna de mi
nister verzocht heeft schriftelijk advies
te willen uitbrengen.
Nadat dit gebeurd is, heeft de regee-
ringscommissaris ir Louwes tegen
Woensdag 6 Mei a.s. vertegenwoordigers
van de besturen van den Nederlandschen
Slagershond en den R.K. Slagershond voor
een bespreking over vleeschdistributie uit-
genoodigd. De bereidwilligheid om mede
te werken is, aldus werd van de zijde
van den Ned. Slagershond verzekerd, wel
degelijk bij de slagersbonden aanwezig.
Graaf Ciano hield vervolgens een lof
zang op het koloniseeren. Hij zette de
noodzaak van koloniseeren uiteen, om
vervolgens op Abessynië te komen. Hij
bracht hulde aan de troepen en schetste
de onweerstaanbare kracht van de Ita
liaansche legers, die met groote opoffe
ringen alle moeilijkheden hebben aver-
wonnen. De geheele wereld is overtuigd
geworden van de kracht van Italië.
Het fascistische Italië heeft gezegevierd
op alle fronten.
De Kamer hief vervolgens de Giovanez-
za aan, het zingen werd gevolgd door
een groet aan de legers, waarna de leden
in nieuwe toejuichingen voor Mussolini
uitbarstten.
Hierna sprak Ciano woorden van her
innering bij het overlijden van Koning
Foead van Egypte.
Mussolini sloot zich bij deze woorden
aan.
De duce nam opnieuw het woord en
zeide: „Ik heb bevel gegeven
voor een algemeen opkomen
van het Italiaansche volk. Ik
zal aan het Italiaansche volk
datgene mededeelen, waarop
gij wacht. Ik zal tot het volk
spreken, zooals op 2 October".
Opnieuw barstten de toejui
chingen los.
Men voorziet thans, dat het
Woensdag a.s. is, dat het Itali
aansche volk het binnenruk
ken der troepen te Addis Abe
ba zal vernemen. De burger
lijke mobilisatie van de ge
heele bevolking zal geschie
den, zooals die van 2 Oct. 193 5,
welke het begin beteekende
der operaties in Oost-Afrika.
De rede van Mussolini zal
draadloos verspreid worden
in 4 talen.
ONGEREGELDHEDEN IN SPANJE.
Weer tal van kerken en kloosters in
vlammen.
Vier kerken, een kapel, vijf kloosters en
twee scholen zijn in Madrid en voorsteden
in brand gestoken.
De mobiele garde slaagde er niet in de
fanatieke volksmenigte in bedwang te
houden.
De aanslagen op de kerkelijke gebou
wen werden gemotiveerd met de bewering
dat twee kinderen vergiftigd waren door
caramels, die hun door fascistische agen
ten zouden zijn gegeven.
In verband met de algemeene staking
op de Spaansche handelsmarine hebben
de manschappen van 18 schepen in Bar
celona hun booten verlaten, zoodat deze
niet konden uitvaren.
In andere Spaansche havens zijn ten
gevolge van de staking 28 stoomschepen
en 18 zeilschepen in de havens gebleven.
In San Jeronimo en Villa Guadiamar
zijn communisten met geweld de kerken
binnengedrongen en hebben er arbeiders
clubs in gevestigd.
Korte Berichten.
1 Bij de gehouden verkiezingen voor
de Egyptische Kamer hebben -de Wafdis-
ten, de uiterste nationalisten, verreweg
de meerderheid verkregen, zooals ook ver
wacht werd. Zij hebben 163 zetels bezet
van de 232. In Kairo is alles kalm, alleen
in Opper-Egypte zijn enkele ongeregeld
heden voorgekomen, waarbij doo d en en
gewonden vielen.
In het Engelsche Lagerhuis beeft
Chamberlain, kanselier van de Schatkist,
in antwoord op een vraag medegedeeld,
Binnenland.
De steun aan de kleine visschers.
Coupondagen vallen niet onder de wet op
de uitverkoopen.
De wilde staking in de Wieringermeer.
Buitenland.
De Negus van Abessynië naar Palestina
vertrokken.
De situatie te Addis Abeba ernstig.
De onrust in Spanje.
Vergadering der Italiaansche Kamer.
dat er een rechterlijk college zou worden
ingesteld om een onderzoek in te stellen
naar het uitlekken van begrootmgsgehei-
rnen.
—i Tengevolge van storm en hoog water
is de Emsdijk bij Rbede doorgebroken,
waardoor c.a. 100 ha. land onder water
staan. Alle verbindingswegen zijn verbro
ken. Vele vruchten en kunstmeststoffen
zijn verloren gegaan. Men schat, de schade
op c.a. een half millioen mark.
Na een langdurige ziekte is overleg
den de gepensionneerde Duitsche gene
raal Dr H. G. Ludiwig von Falkenhausen,
een bekend figuur uit den wereldoorlog.
Van April 19'17 tot aan het einde van den
oorlog was generaal von Falkenhausen
gouverneur van Bel'gië.
Dó sociaal-democraten gaan er prat op
dat zij echte democraten zijn en zij stel
len het voor alsof met de S.D.A.P. de de
mocratie staat of valt. Vooral in dezen tijd
nu de democratie van zoovele kanten be
dreigd wordt, voeren de socialisten een
groot woord.
Hunne betuigingen vinden echter niet
zonder meer geloof.
Nog kort geleden heeft Prof. Josephus
Jitta er in de „Groene Amsterdammer''
op gewezen, dat er nog wel eenigen
grond is voor wantrouwen en dat het de
vraag is of wij hier niet te doen hebben
met een conjunctuurverschijnsel, zooals
wij dat ook zien in verband met andere
punten.
D'e heer Albarda, de leider van de roode
Kamerfractie is hiertegen opgekomen. Hij
verklaarde dat bet wel degelijk ernst is
als de S.D.A.P. voor de democratie het
pleit voert.
„Wij laten nu buiten beschouwing de
wordingsgeschiedenis onzer Partij, die
zich in 1894 niet een sociaal-democrati
sche partij zou hebben genoemd, als do
democratie niet tot baar beginselen en
doeleinden zou hebben behoord.
Wij willen ons tot enkele uitspraken
uit de twintigste eeuw bepalen.
Zelfs in de hevig bewogen tijd, die op
bet einde van den wereldoorlog volgde en
waarin bet zoo woelde in 'de gemoederen
en in de hoofden, bleef de S.D.A.P. zich
van haar democratische roeping bewust.
„D'e Partij verwerpt dictatuur en schrik
bewind en handhaaft het democratisch
beginsel, dat zij ook in het sociale leven
wil toepassen. Niet slechts volgt dit uit
het wezen der sociaal-democratie, maar
het zal ook alleen op die wijze mogelijk
zijn het economisch leven, waarvoor elke
partij, die de macht in banden heeft, de
verantwoordelijkheid draagt, in stand te
houden en in socialistische richting te
ontwikkelen.'' Deze woorden zijn ontleend
aan de congresresolutie van 19191''
Dat klinkt niet slecht.
Alleen, er is ook een les der historie.
Wiji herinneren ons nog altijd het jaar
1918, toen de heer Troelstra een greep
naar de macht poogde te doen, en toen
het niet de Sociaal-democraten waren,
die in ons land het democratisch beginsel
hebben gehandhaafd.
Wij' denken ook aan het gebeurde met
de „De Zeven Provinciën" toen de S.D.
A.P. niet alleen een anti-nationale, maar
ook een anti-democratische houding heeft
aangenomen.
Nu blijft bet spreken over democra
tie een moeilijke zaak, omdat aan dit
woord een zoozeer verschillende uitleg
wordt gegeven.
De communisten noemen zich ook de
mocraten, evenals de nationaal-socialis-
ten, hoewel bij beide stelsels van den
gezonden volksinvloed niets, maar dan
ook niets overblijft.
Democratie in den goeden zin van bet
woord is een zaak van groote beteekenis.
En wij! mogen ons gelukkig prij'zen dat er
andere partijen zijn dan de S. D. A. P.
die voor die democratie op de bres
staan.
Was dat niet bet geval dan zouden de
partyen die er op uit zijn onze demo
cratische volksinstellingen te vernie
tigen, een al te gemakkelijke taak hebben.
