EERSTE BLAD
De zaak dringt.
Buitenland.
De oorlog in Abessynië.
De voorgenomen
Grondwetsherziening.
De havens van
Rotterdam en Antwerpen.
Binnenland
DINSDAG 28 APRIL 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANG Ro. 178
lala
a Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emcrgo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststruat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingcn 10.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden
.9
mededeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 10.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.8b.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Jhr. Mr de Geer heeft in -de algemeene
vergadering van de Chr. Hist. Unie de
aandacht gevestigd op het ontstellende
feit, dat het in een onzer groote steden is
voorgekomen, dat in een jaar meer
echtscheidingen voltrokken wer
den dan huwelijken gesloten.
En terecht werd er daarbij op gewezen,
dat we hierbij niet te doen hebben met
een blijk van incidenteel verval, maar van
loswrikking van eeuwenoude normen.
Een droevig verschijnsel.
En dat temeer, omdat dit verlaten van
de Christelijke zedewet in de hand wordt
gewerkt door de houding van de Over
heid, die het stilzwijgend toelaat, dat met
de ten opzichte van huwelijk en echt
scheiding bestaande voorschriften op
ergerlijke wijze wordt gesold.
Ten opzichte van de echtscheiding
neemt onze wet een wat wij zouden kun
nen noemen, gematigd standpunt in.
Aan de eene zijde heeft men de strenge
leer, die oordeelt, dat alleen de dood een
huwelijk kan ontbinden en waarbij elke
echtscheiding is verboden. Dit is het
standpunt van de R.K. Kerk, die het
huwelijk beschouwt als een sacrament,
dat niet verbroken kan worden.
Vandaar dat naar Roomsch Katholieke
leer, alleen een priester (die de sacra
menten bedient) en niet dé ambtenaar
van den Burgerlijken Stand een huwelijk
mag voltrekken.
Bij ons is in zooverre rekening gehou
den met de gevoelens van onze Roomsch
Katholieke landgenooten, dat in ons Bur
gerlijk Wetboek bepalingen zijn opgeno
men voor de scheiding van tafel en bed,
waarvan de R.K. wel gebruik mogen
maken.
Aan de andere zijde heeft men de zeer
moderne leer, die het huwelijk beschouwt
als een contract. Elke overeenkomst, zoo
als koop, huur, enz. kan met onderling
goedvinden der contractanten ontbonden
worden. Welnu, dan moet men ook een
huwelijk met gemeen overleg kunnen ont
binden!
Onze wet neemt een standpunt in ge
legen tusschen deze beide uitersten. Aan
de eene zijde laat zij echtscheiding toe,
doch aan de andere zijde verbiedt zij de
echtscheiding dooronderlinge toestem
ming (art. 263 B. W.)
De rechtbank kan alleen de echtschei
ding uitspreken op een der vier gronden
in de wet genoemd: le overspel, 2!e
kwaadwillige verlating, 3e veroordeeling
tot een vrijheidsstraf van minstens 4 jaar
en 4e levensgevaarlijke mishandelingen.
Een zeer afkeurenswaardige practij'k
heeft echter het wettelijk verbod van echt
scheiding met onderlinge toestemming ge
heel illusoir gemaakt.
Men heeft er n.l. dit op gevonden, dat
bijl onderlinge afspraak een der echtge-
nooten den ander van overspel beschul
digt, en dat deze beschuldiging in
strijd met de waarheid wordt erkend.
Het feit wordt dan geacht vast te staan
en de rechter wij'st dienovereenkomstig
vennis.
Het is jammer dat aan deze algemeen
bekende weerzinwekkende practijk door
den wetgever nooit een einde is gemaakt
en dat zoo feitelijk het loslaten' van de
goddelijke zedewet door de Overheid ge-
sanctionneerd wordt.
En wij blijven nog altijd hopen, dat
het huidige crisiskabinet aan dit sollen
met de huwelijkswetgeving een einde zal
maken en het doorwerken van dit ont
bindingsproces zal trachten te stuiten.
Dat is zeker niet minder noodig dan de
versterking van de militaire defensie en
dan een herziening van de Grondwet.
Er is hier periculum in mora; de zaak
dringt!
In het Zuiden.
Het Ahessynsche legerbericht meldt,
dat de Italianen, nadat hun offensief van
14 tot 17 April met bloedige verliezen
voor den vijand was afgeslagen, den
24sten opnieuw, met inzet van al hun
beschikbare strijdkrachten tot den aanval
in de richting van Sasa Baneh zijn over
gegaan.
Ofschoon de vijand alle strijdmiddelen,
waarover 'hij beschikt, in het vuur brengt,
duurt de slag reeds drie dagen voort,
zonder dat de Italianen erin geslaagd zijn,
Sasa Baneh, of zelfs de posities ten Zui
den van deze stad, te bereiken.
Gisteren is de stad Goba door Italiaan-
sche vliegtuigen met talrijke brandbom
men en granaten gebonmbardeerd.
D'e Ahessynsche generaal Nasiboe heeft
medegedeeld, dat zijn troepen met scherp
geschut vijf Italiaansche vliegtuigen,
waaronder een zware bommenwerper,
naar beneden hebben geschoten.
Wat den toestand op het Zuidfronl
betreft, hebben de Abessyniërs nieuwe
hoop geput uit berichten van Italiaan
sche zijde, welke door deserteurs zijn
overgebracht, volgens welke de troepen
van generaal Graziani ernstig met wa
tergebrek te kampen hebben.
De watertoevoer uit het woestijnachtige
gebied van Ogaden is maar zeer
schaarsch.
In het Noorden zetten de Italianen hun
offensief krachtig voort. Ook langs den
keizerlijken weg rukken de Italiaansche
troepen weer op. Den Sjolameda-pas heb
ben zij echter nog niet bereikt en het is
waarschijnlijk, dat de kracht van het Ita
liaansche offensief in dezen pas gemeten
zal worden.
Van tegenstand der Abessyniërs is nu
nog nauwelijks sprake. Slechts eenmaal
kwam het tot een treffen tusschen de uit
Askari's bestaande voorhoede der Ita
liaansche strijdkrachten en een afdeeling
slecht uitgeruste Abessynische manschap
pen. Na een korten strijd sloegen de
Abessyniërs op de vlucht, met achterla
ting van 14 dooden en gewonden. D'e As
kari's verloren drie dooden en 10 gewon
den.
Dochter van den Negus doet
beroep op Herriot.
Herriot beeft een ontroerend telegram
ontvangen van de zeventienjarige doch
ter van den Negus, prinses Tsahai, uit
naam van de Ahessynsche vrouwen.
„Wij wenden ons smeekend tot U, mijn
heer Herriot; Gij zijt voor ons het sym
bool van een betere menschheid, van de
menschheid van morgen, waarvan wij
zouden willen, dat zij de menschheid van
heden was. Het mechanisme van Genève
is traag en de oorlog zal nog wel langen
tijd duren voordat het heilig karakter
der verplichtingen tenslotte overwint.
Maar Gij' kunt Uw gezag aanwenden, dat
het gruwelijk gebruik van gifgassen op
houdt. Uw hart kan niet ongevoelig blij
ven voor het lijden van onze kinderen,
die zich moeten laten slachten in een
ongelijken strijd voor de onafhankelijk
heid en de vrijheid, die hun goed recht
zijn."
Herriot heeft een antwoord-telegram
gezonden aan de prinses van Abessynië,
waarin hij haar de- ontvangst van haar
aandoenlijk schrijven meedeelt, dat zijn
volle aandacht heeft en waarop hij de
regeering van Frankrijk opmerkzaam
heeft gemaakt.
De Prinses heeft eveneens een beroep
gericht tot de heele wereld en de wereld
pers, waarin zij er op aandringt, dat
men Italië dwingt, de gifgassenaanvallen
op te geven en den oorlog te staken.
DE VERKIEZINGEN IN FRANKRIJK
Groei van het communisme.
Het ministerie van binnenlandsche za
ken deelt mede:
Van de 618 kiesdistricten is thans van
616 de uitslag bekend.
Van deze uitslagen zijn er 183 defini
tief, terwijl 433 herstemmingen noodig
zijn. A.s. Zondag wordt dus eigenlijk pas
de gro'ote slag geleverd.
Het resultaat is thans: Conservatieven
4, winst 2, verlies 0; Christ, democraten
12, winst 0, verlies 2, Unie-republikeinen
40, winst 11, verlies 2; Links-republikei
nen (Franklin, Bouillon en Flandin) 33,
winst 5, verlies 5; onafh. radicalen 11,
winst 2, verlies 3; radicalen 23, winst 2,
verlies 7; Republ.-socialisten 4, winst 1,
verlies 0; Onafhankelijk socialisten 1,
winst 0, verlies 3; Socialisten (S.F.I.O.)
21, winst 2, verlies 6;' Communisten 6,
winst 3, verlies 0.
Opmerkelijk duidelijk is reeds geworden
de groei van het communisme.
Volgens de Humanité zijn de commu
nisten te Parijis van 92.000 tot 160.000
vooruitgegaan. In het departement van
zijl ongeveer 100.000
de Seine wonnen
stemmen.
Goering's macht versterkt.
Met betrekking tot het door ons reeds
gisteren gemelde gerucht, volgens het
welk Goering binnenkort de functie van
vice-kanselier zou gaan bekleeden, wordt
nader uit Berlijn gemeld, dat aan Goe
ring is opgedragen, toezicht te houden op
de grondstoffen- en deviezenkwesties.
In een officiëel communiqué dienaan
gaande wordt verklaard:
„Nu talrijke autoriteiten van staat en
partij moeten samenwerken tot regeling
van de grondstoffen- en deviezenkwes
ties, heeft (Je „Führer" en rijkskanselier
den minister-president van Pruisen be
last met de studie en ordening van alle
noodige maatregelen.
De minister van economische zaken,
Dr Schacht, had eenigen tijd geleden
reeds, toen de bekende meeningsverschil-
len tusschen hem en andere instanties
zich voordeden, voorgesteld, dat een bij
zondere commissie zich met de economi
sche kwesties zou bezig houden, daar
deze aangelegenheden in kabinetszittin
gen niet steeds regelmatig konden worden
besproken. De kabinetszittingen waren
namelijk toch reeds van langen duur.
Schacht had daarom de instelling van
een commissie voorgesteld, welke uit zes
of zeven ministers zou bestaan. Thans is
een dergelijke commissie onder voorzit
terschap van Goering benoemd. Tot de
commissie behooren o.a. de minister van
financiën, Krosigk en de ministers Kerll
en Schacht.
Betreffende de nieuwe functie van Goe
ring verneemt de Berlijnsche correspon
dent van de „Daily Telegraph" uit ge
meenlijk welingelichte bron, dat Goering
door Hitier tevens benoemd is tot bijzon
deren commissaris voor de rijksministe
ries, die nog niet onder beheer staan van
leden der nationaal-socialistische partij.
Op 3 Mei zullen onlusten uitbreken
in Frankrijk.
Naar uit Genève vernomen wordt, zal
op 29 en 30 April a.s. in een stad in
het Zuid-Westen van Frankrijk, een ver
gadering worden gehouden, waaraan be
halve de voorzitter van de communis
tische partij in Frankrijk, de gedelegeer
den van de komintern, die op het oogen-
blik in Tsjecho-Slowakije, dichtbij de
Roemeensche grens vertoeven en de voor
naamste kopstukken der Spaansche com
munisten zullen deelnemen.
De komintern hebben order gegeven
om te zorgen, dat 1 Mei zoo 'kalm moge
lijk zal verloopen. Maar vanaf 3 Mei 's
avonds of 4 Mei 's morgens, zullen on-
lusten uitbreken in Frankrijk, speciaal in
Marseille en in R ij s s e 1, terwijl ook
de Spaansohe revolutionnaire actie zal
worden uitgebreid.
De „Zepp" opnieuw naar Zuid-Amerika.
Het luchtschip „Graf Zeppelin" is gis
teravond om 19.25 uur M.E.T. voor de
tweede maal van dit jaar naar Zuid-
Amerika gestart.
Bevelvoerder is kapitein von Schiller.
Het luchtschip neemt wederom de noor
delijke route over Nederland.
Een opmerkelijke inbeslagneming te
Berlijn.
De Duitsche pers, welke steeds in haar
geheel als geïnspireerd mag worden be
schouwd, houdt zich in den laatsten tijd
weer meer bezig met Oostenrijk dan zulks
een tijd lang het geval is geweest. Op
zich zelf is dit niet te verwonderen, want
de gebeurtenissen en de spanning in Oos
tenrijk maken niet alleen in Duitschland
maar ook in de geheele wereld verhoogde
belangstelling gaande. Opmerkelijk is
echtqr, dat het nummer van de Temps,
waarin er op gewezen wordt, dat de
Duitsche pers op de mogelijkheid van een
Habsburgsche staatsgreep zinspeelt, en
dit als een afleidingsmanoeuvre wordt
bestempeld, onmiddelijk in beslag is ge
nomen.
Leve de vrijheid
Erwin Oehl, een schilder uit Thalmas-
sing in Frankenland, is uit Duitschland
verbannen, omdat hij op 29 Maart bij de
Rijksdagverkiezingen tegen Hitier stemde.
Op den dag na de verkiezingen kwam de
politie bij Oehl thuis, toonde hem zijn
stembiljet, en zeide hem aan binnen een
maand Duitschland te verlaten. Eenige
dagen geleden is Oehl in 'Straatsburg
aangekomen. Men gelooft dat de plaat
selijke autoriteiten, die vermoeden dat
Oe'hl anti-Hitler was, het stembiljet dat
hij kreeg van een teeken hebben voorzien,
zoodat men het later kon terugvinden.
Dit schijnt het eerste geval te zijn, dat
iemand, die gerekend werd tot de „echtè"
Duitscbers te behooren, toch is verban
nen.
Men kan hieruit zien, welk een waarde
de verkiezingsuitslag van 29 Maart 'heeft!
De toestand in Palestina blijft
gespannen.
De toestand in Palestina blijft gespan-
Indiening bij de Tweede Kamer nog voor
het zomerreces?
Naar de parlementaire redacteur van
de Telegr. verneemt, vordert de arbeid der
staatscommissie tot voorbereiding van de
partieele grondwetswijziging-1937 goed.
Verwacht wordt dat de commissie om
streeks half Mei met haar ontwerp gereed
zal zijh en dat ziji dan eind Mei haar rap
port ten geleide van dit ontwerp aan de
regeering zal kunnen aanbieden.
Is de gang van zaken inderdaad aldus,
dan vertrouwt de regeering, naar de Tel.
voorts verneemt, dat ziji nog vóór het zo
merreces het wij'zigingsontwerp bijl de
Tweede Kamer zal kunnen indienen. Ter
stond in de tweede helft van September
zou dan het afdeelingsonderzoek kunnen
plaats vinden, eventueel gevolgd door na
der overleg met de regeering, welke dan
nog voor bet einde van bet jaar haar
memorie van antwoord aan de Kamer
zou kunnen doen toekomen; wellicht is er
voor het Kerstreces ook nog gelegenheid
voor de mondelinge behandeling.
Het eerste kwartaal van 1937 is dan
zoo noodig beschikbaar voor de discussie
in de tweede en in ieder geval voor de
behandeling in de Eerste Kamer, waarna
in April ontbinding van de kamers en
verkiezingen volgen. Hierna kan dan nog
voor den zomer een aanvang worden ge
maakt met de tweede behandeling van de
in eerste lezing tot stand gekomen wet,
waarbijl krachtens grondwettelijk voor
schrift, de overeenkomstig genoemde wet
voorgestelde wijzigingen met twee derden
der uitgebrachte stemmen door de nieuwe
kamers moeten worden aangenomen.
nen. De Joodsche handel schijnt zich te
Jeruzalem weer te herstellen, doch de al
gemeene staking wordt onder bedreiging
gehandhaafd.
In de provincie is het nog zeer on
rustig. De enkele automobielen, die nog
rijden, zijn genoodzaakt de hulp van de
gewapende macht in te roepen, om inci
denten te vermijden.
Nieuw program van Roosevelt.
In zijn te Baltimore en New-York ge
houden redevoeringen heeft president
Roosevelt de voornaamste punten van zijn
niéuw verkiezingsprogramma uiteengezet
en zijn New D'eal-politiek verdedigd.
Het verkiezingsprogramma van Roose
velt bevat de volgende punten:
1. Maatregelen tot verkorting van den
arbeidstijd (korte arbeidsweek) voor per
sonen in vasten dienst en behoorlijke mi-
nimumloonen.
2. Invoering van een hoogeren mini
mum- en een lageren maximum-leeftijd
voor den arbeider.
3. Het streven naar een oplossing van
economische en sociale problemen door
den staat.
4. Een meer algemeene verdeeling van
het verhoogde volksinkomen.
5. Handhaving van een politiek, welke
ertoe bijdraagt het prijsniveau te verhoo-
gen, d.w.z. een waardevermindering van
den dollar tot stand te brengen in verhou
ding tot de prijzen der gebruiksvoor
werpen.
De Belgische staatsinkomsten dalen.
Ondanks de zelfvoldaanheid van minis
ter De Man schrijdt de rampspoedige da
ling van de zoo voorzichtig geschatte
rijksinkomsten in België verder. D'e mi
nister van Financiën heeft wel te veel
gezegd, toen hij in 1935 verklaarde, dat
zijn begrooting voor 1936 zoodanig was
geraamd, dat de inkomsten de schattin
gen moesten overtreffen. Het tegendeel
is waar gebleken. Januari was slecht,
Februari nog slechter en Maart logen
straft nog welsprekender de hoogconjunc
tuur. Zegt dit den voorstanders van de
valuatie niets?
De „uitstervende Indianen.
Het roede volk, dat men nog niet zoo
lang geleden uitstervend waande, ver
meerdert zich sneller dan eenig ander
ras in de Vereenigde Staten, D'ezer dagen
verklaarde de Amerikaansche commissa
ris voor Indische aangelegenheden, John
Collier: „In het jaar 1935 werden 9,2
procent meer Indianen geboren dan er
stierven dat is een hooger percentage
dan dat der blanke of zwarte bevolking.".
Korte Berichten.
Volgens de telling van 1 October
1933 heeft het eigenlijke Japan een be
volking van 69.254.148 zielen, hetgeen
4.804.143 of 7,5 procent meer is dan in
1981.
Een groote Amerikaansche vloot,
bestaande uit 150 oorlogsschepen van alle
categoriën, van pantserschepen tot duik-
booten, is uitgevaren voor het houden
van zesweeksche manoeuvres in den Stil
len Oceaan. Zij wordt vergezeld van 450
vliegtuigen, die door de schepen zelf en
door vliegkampschepen worden vervoerd.
Binnenland.
De komende^grondwetsherziening.
Luchtvaart-garnizoen te Amsterdam.
D'e toepassing van het Hypotheekcommis
siebesluit.
De staking in de Wieringermeer.
Buitenland.
De strijd om Addis Abeba.
Nieuw program van Roosevelt.
De verkiezingen in Frankrijk.
Dó Kaap-provincie is door groote
branden geteisterd.
Een groote brand, die over een opper
vlakte van zes vierkante mijlen heeft ge
woed heeft den moeien Paarl-berg in een
dorre woestenij herschapen.
Ook bij de Mossel-baai werd door de
vlammen over een uitgestrektheid van
tien mijlen in den omtrek vruchtbaar land
in een woestenij herschapen.
België niet bereid op Nederlandsche
verlangens in te gaan.
Naar gemeld werd heeft een delegatie
van het Antwerpsche gemeentebestuur,
bestaande uit burgemeester Huysmans
en de heeren Baelde en Morter, onder
scheidenlijk wethouder van de havenbe
drijven en van financiën, gistermiddag
haar opwachting gemaakt bij den heer
van Langenhoven, secretaris-generaal van
het Departement van Buitenlandsche
Zaken, ten einde, verontrust door de be
richten omtrent stappen, die de Neder
landsche regeering heeft ondernomen met
het doel een afschaffing van de surtaxes
d'entrepots ook voor Rotterdam te be
werkstelligen, nog eens met nadruk de
aandacht van de Belgische regeering te
vestigen oip het vitale belang, dat Ant
werpen bijl deze quaestie heeft.
Een gelijkstelling van de beide concur-
reerende havens op het stuk van de sur
taxes d'entrepots zou voor Antwerpen
een zeer zware slag beteekenen en burge
meester Huysmans drong er dan ook
met klem op aan, dat de Bëlgische regee
ring alles in het werk zal stellen om te
verhinderen, dat de Nederlandsche regee
ring in haar opzet zou slagen. Antwerpen
eischt, dat de status quo op het gebied
van de surtaxes d'entrepots integraal zal
worden gehandhaafd.
Naar men ons mededeelt, heeft de heer
Van Langenhoven de Antwerpsche heeren
in dit op'zdcht volledig gerust gesteld.
NIEUW LID TWEEDE KAMER.
Ir C. J. M. Felier is afgetreden.
Naar gemeld wordt heeft Ir L. J. M.
Feber (R.-K.), die reeds eerder had mee
gedeeld, dat hij het wethouderschap van
Den Haag niet met het lidmaatschap van
de Tweede Kamer zou blijven combinee
ren, ontslag genomen als lid van de
Tweede Kamer.
Naar wij vernemen zal Prof. Mr C. P.
M. Romme, die in de plaats van Ir Feber
zal worden benoemd, deze benoeming
niet aanvaarden.
Op de candidatenlijst volgt nu de naam
van den heer H. E. van den Brule te
Rotterdam, hoofdbestuurslid van de R.K.
Middenstandsvereeniging „De Hanze", van
wien verwacht kan worden, dat hij de be
noeming tot lid van de Tweede Kamer
zal aannemen.
DE VASTE BRUG TE DEVENTER.
Minister stelt persoonlijk onderzoek in.
Gisterenmiddag kwam de minister van
Waterstaat jhr van Lidth de Jeude te
D'eventer om kennis te nemen van de
kwestie der vaste brug-verbinding aldaar
over den IJssel.
Ten stadhuize liet de minister zich over
een en ander voorlichten om daarna ter
plaatse langs de rivier een onderzoek iD
te stellen.
DE INVOER VAN PAARDEN.
Als slachtpaard geïmporteerd, als
werkpaard verkocht?
Blijkens het afdeelingsonderzoek door
de Eerste Kamer van. het ontwerp van
wet tot regeling' van den invoer van paar
den merkte een aantal leden O" dat
paarden, die als slachtpaarden worden
ingevoerd, vaak weer als werkpaarden
worden verkocht, zulks ten nadeele van
de binnenlandsche fokkerij1. Zij' achtten
het daarom gewenscht, dat de slacht
paarden van de grens af in verzegelde
wagens worden verzonden naar de abat
toirs, waarvoor ze zijn bestemd.
