EERSTE BLAD
Zeeuwsch-Vlaanderen en
de reisbelasting.
Buitenland.
De oorlog in Abessynië.
Openbaar en bijzonder
onderwijs.
Belangrijkste Nieuws
VRIJDAG 3 APRIL 1938
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANG No. 157
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchüquo en Girorekening 44455
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
<De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon f0.2C. L,osse nummers 5 cent.
Advortontlön 30 cent per regol, Ingezondon
mededeelingen 60 cent per regel, Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Tegen de voorgestelde reisbelasting
worden heel wat ongegronde bezwaren
aangevoerd. Wij denken hierbij aan de
adressen van de r-eisvereenigingenj
waarvan toch moeilijk kan worden ge
zegd, dat ze het algemeen .belang op
het oog hebben.
Geheel anders staat het echter met de
bezwaren, die vanuit Zeeuwsch-Vlaan
deren worden gemaakt.
Zeeuwsch-Vlaanderen verkeert in een
zeer bijzondere positie.
Door de Westerschelde is het verkeer
met het overige deel des lands ten zeerste
belemmerd. De overtocht is duur en tijd-
roovend en bovendien is na 's avonds
8 uur elke communicatie met het overig
deel des lands onmogelijk.
Terwijl overal de veeren worden ver
vangen door bruggen, die gratis over
tocht bieden en waaraan ook de
Zeeuwsch-Vlamingen in den vorm van
cxtra-benzine-belasting zullen hebben te
betalen blijft de overtocht over de
Schelde een vrij kostbare geschiedënis.
In het April-nummer van Neer-
1 an d ia, wordt hieraan een beschou
wing gewijd.
Nadat hij gewezen heeft op de door de
Schelde gestelde grens en op het feit, dat
het niet aantrekkelijk en gemakkelijk ge
maakt wordt deze te overschrijden, ver
volgt de schrijver (A.L.) in genoemd or
gaan
„En zie daar, slechts enkele kilome
ters verder, de landsgrens, die aan de
bewegingsvrijheid van den Zeeuwsch-
Vlaming opnieuw paal en perk gaat stel
len Dit gebied heeft steeds in nauwe
aanraking gestaan met het naburige
Vlaanderen; steden als Antwerpen en
Gent kan men ook in de avonduren nog
bereiken (als een bezoek aan Middelburg,
de hoofdstad van eigen provincie, voor
een groot deel van Zeeuwsch-Vlaanderen
onmogelijk is); de Belgische badplaatsen
liggen vlakbij, maar naar Vlissingen of
Domburg '(in eigen gewest gelegenl) kan
men zich lang niet zoo gemakkelijk ver
plaatsen, terwijl men dan in zijn terug
tocht ook veel meer gebonden is door de
vertrekuren der bootdiensten.
Met deze feiten voor oogen ligt het
voor de hand, dat een groot deel der
Zeeuwsch-Vlaamsche bevolking, behalve
door andere oorzaken, ook door deze ge
makkelijke verbindingen zijn reis liever
naar het zuiden, dan naar het noorden
maakt.
Een reisbelasting in welken vorm
dan ook, zal derhalve voor Zeeuwsch-
Vlaanderen een mate van last en onge
rief brengen, waarvan men elders in den
lande, ver van de grenzen, zich onmo
gelijk een voorstelling maken kan. Zij
zal een aanslag te meer zijn op de be
wegingsvrijheid van de bevolking, bewe
gingsvrijheid die men naar allen kant in
perken wil.
In Zeeuwsch-Vlaanderen draagt de
reis naar België allerminst het karakter
van een vacantie-uitstapje; allerlei fac
toren werken daar immers samen om een
reis naar het naburige België te maken
tot iets even gewoons als de reis van
Rotterdam naar Den Haag voor iemand
in het centrum des lands. Men moet, ge-
heel uit noodzaak, in Zeeuwsch-Vlaan
deren tallooze malen de grens passeeren;
men -denke eens aan de vele gevallen van
opneming in een ziekenhuis te Brugge
of te Gent, aan doktersbezoek, enz.
De invoering van een reisbelasting zal
het aan den Zeeuwsch-Vlaming duidelijk
maken dat zijn landje ook naar de zuid
zijde een grens ontmoet, die hem bij het
overschrijden een offer vraagt, hetzij
aan tijd, hetzij aan geld, hetzij aan beide.
Veel bewegingsvrijheid wordt hem niet
gelaten, noch naar de zijde van het noor
den, noch naar den kant van het zuiden;
zijn afzondering dreigt volkomen te wor
den.
Wij weten zeer wel, dat een nauwe
aanraking met het beste, dat Vlaanderen
bezit voor allen van den Dietschen stam
een groote beteekenis heeft. Voor de
winst naar die zijde, als gevolg van de
ligging dezer streek, zijn wij dan ook
alleszins dankbaar. Maar waar ten zui
den van de staatsgrens zooveel wezens
vreemde elementen zijn binnengedrongen,
blijft voor de gaafheid van Zeeuwsch-
Vlaanderen als zuiver Dietsch domein
een gemakkelijke en veelvuldige aanra
king met het Noorden, dus met eigen
land, van de allergrootste beteekenis, al
willen wij een vrij verkeer met Vlaan
deren in geen geval missen.
Gaat Nederland dit deel des
lands volkomen isoleeren?
Het heeft er veel van, dat de gevaren in
die richting met den dag toenemen. Van
daadwerkelijke hulp, waardoor de band
'tusschen Zeeuwsch-Vlaanderen en overig
Nederland zoo hecht mogelijk wordt en
de bevolking van dit gebied merkt, dat
er iets gedaan wordt, iets gedaan wordt
in het belang van „Staats-Vlaande-
ren", van zoodanige hulp blijft Zeeuwsch-
Vlaanderen nog bij voortduring verstoken.
Zal het zoo blijven?"
Men zal aan de bezwaren, hier ont
wikkeld, zeker niet zonder meer voorbij
kunnen gaan.
De reisbelasting, hoe aanbevelenswaar
dig in sommige opzichten ook, mag niet
oorzaak worden, dat Zeeuwsch-Vlaande
ren volkomen wordt geïsoleerd.
Het beste zou ongetwijfeld zijn een op
lossing te zoeken in de richting van een
gemakkelijker en goedkooper communica
tie met het overig deel van ons land.
Maar het gaat niet aan met toezeg
gingen in deze richting voor de misschien
verre toekomst, de verbindingen in
zuidelijke richting te bemoeilijken.
Trouwens de historie spreekt hier ook
een woordje mee.
Wij hopen dan ook, dat bij de behan
deling van het reisbelasting-ontwerp met
de belangen van de bevolking over de
Westerschelde ernstig rekening zal wor
den gehouden.
HET VOORSTEL VAN HITLER.
Verschillende besprekingen.
Von Ribbentrop heeft Eden een bezoek
gebracht, teneinde nadere inlichtingen te
verstrekken op het Duitsche antwoord.
Von Ribbentrop heeft enkele malen ge
telefoneerd met Hitier.
Eden heeft Von Ribbentrop uitgenoo-
digd, Berlijn het formeele verzoek van
Engeland over te brengen, dat D'uitsch-
land zich verbindt, de Rijnzone niet te ver
sterken, gedurende de periode van onder
handelingen, aangezien in het tegenover
gestelde geval deze onderhandelingen zeer
moeilijk zouden worden.
Von Ribbentrop, aldus het Italiaansche
agentschap Stefani, heeft daarop op zijn
beurt de verzekering geëisoht, dat de mi
litaire besprekingen tusschen de generale
staven der Locarno-mogendheden opge
schort worden.
Men gelooft, dat Von Ribbentrop van
daag naar Berlijn zal terugkeeren, ten
einde deze zaak aan Hitier voor te leggen.
In Duitsche kringen te Londen beves
tigt men, dat het zeer goed mogelijk is,
dat Von Ribbentrop spoedig naar Berlijn
zal vliegen, om persoonlijk met Hitier te
confereeren, en verslag uit te brengen
over zijn onderhoud van vandaag met
Eden.
Baldwin heeft in het lagerhuis mede
gedeeld, dat Eden vanmorgen in het lager
huis een verklaring zou afleggen over het
Duitsche antwoord op de voorstellen der
Locarno-mogendheden.
Naar thans wordt bevestigd, heeft Flan-
din de Pransche ambassadeurs te Berlijn,
Londen, Rome en Brussel naar Parijs ont
boden, teneinde het Duitsche memoran
dum, dat gisteren aan de Britsche regee
ring is overhandigd, te bespreken.
De indruk van de ontvangst van de
Duitsche voorstellen zou men als volgt
kunnen samenvatten: de Britsche pers
heeft de voorstellen met groote welwil
lendheid ontvangen, de bladen erkennen
openlijk, dat zij getuigen van den vredes
wil van Hitier.
D'e Pransche pers blijft erop wijzen, dat
't Duitsche antwoord onaanvaardbaar is.
Hitler's nieuwe voorstellen hebben niets
gemeen met de voorstellen van de Locar
no-mogendheden. Flandin zal de opvat
ting van de Fransche regeering uiteen
zetten in een nota, welke te Londen, Ro
me en Brussel zal worden overhandigd.
De Belgische bladen geven maar weinig
commentaar op het nieuwe Duitsche me
morandum.
In Belgische regeeringskringen is men
van oordeel, dat men met een zeer inge
wikkeld document heeft te doen, dat gron
dig moet worden bestudeerd.
Tegenstrijdige berichten. Abes
synië richt zich weer tot den
Volkenbond.
De Abessijnen ontkennen, dat zij het
zijn, die in de gevechten Noordelijk van
het Asiangmeer zijn verslagen. De Ita
lianen beweren even krachtig, dat het
wel zoo is. Verder ontkent men te Addis
Abeba nog eens met nadruk, dat de kei
zerlijke garde verslagen zou zijn.
Dat er een belangrijke slag -ten Noor
den van het Asjiangimeer is geleverd, is
wel zeker. Waarschijnlijk is echter, dat
de afloop van dezen slag nog niet be
kend is en dat hij voortgezet zal worden.
Na den grooten slag van het Ashangi-
meer heeft zich het vermoeden van de
Italiaansche legerleiding bevestigd, al
dus meldt Un. Press, -dat de opera
ties aan Abessynische zijde
door den Negus persoonlijk ge
leid werden.
Dinsdagmorgen vroeg reeds had de
keizer een observatiepost betrokken op
een hoogen heuvel aan den zuidelijken
oever, vanwaar het slagveld volledig te
overzien was.
Van dezen post gaf de Negus zijn troe
pen, waaronder ook een regiment van de
keizerlijke garde, zijn bevelen.
In gezelschap van den keizer bevonden
zich Ras Seyoem en Ras Kassa, wien hij
verschillende malen om raad vroeg.
■Den geheelen dag door volgde de Negus
door middel van een veldkijker de ups
en downs van den strijd.
De Negus ging 'tot den slag over, om
dat hij meende, dat de beste tactiek was
het initiatief te nemen, daar hij een aan
val van maarschalk Badoglio verwachtte.
De Abessijnen waren van moderne ge
weren voorzien, terwijl zij over een aan
tal machinegeweren beschikten.
Het Italiaansche legerbericht 173
meldt o.a.:
Het in Noord-West Abessynië aange
vangen offensief ontwikkelt zich gunstig
en zal spoedig met een volledig succes
voor onze troepen worden besloten. Een
colonne mobiele troepen is na allerlei
hinderpalen te hebben overwonnen en be
wijzen te hebben geleverd van groote
stoutmoedigheid en vasthoudendheid,
Gondar binnengerukt, de hoofdstad van
Amh-ara, waar de driekleur werd gehe-
schen.
Inmiddels heeft -de regeering van
Abessynië den volkenbond een uitvoerig
schrijven doen toekomen, dat een drin
gend beroep op Volkenbondshulp bevat.
De regeering van Abessynië verzoekt:
1. Financieels hulp, die het Abessynië
zal mogelijk maken, met minder onge
lijke wapenen tegen zijn aanvaller te
strijden.
2. Opheffing van alle nog door som
mige staten gehandhaafde belemmeringen
van het vervoer van wapenen.
3. Verscherping van de sancties.
4. Een -spoedige actie bij -de Italiaan
sche regeering, om deze 'tot eerbiediging
der oorlogswetten te brengen.
De regeering van Abessynië herhaalt
haar bereidwilligheid tot het sluiten van
een wapenstilstand binnen het kader van
den volkenbond en in den geest van het
volkenbondsverdrag.
„De houding der Italiaansche regee
ring overtreft evenwel", aldus luidt het
verder, „de meest pessimistische verwach
tingen.
De Italiaansche regeering heeft in de
laatste weken haar barbaarschheden ver
dubbeld door het toepassen van bij het
internationaal recht verboden strijdme-
thoden.
Tegen een volk als het Abessynische,
dat slechts over weinig wapenen beschikt,
voert de Italiaansche regeering een on-
verbiddelijken vernietigingsoorlog.
Kunnen de volkenbonds
staten, die op 3 October
eenstemmig Italië tot aan
valler hebben verklaard,
thans lijdelijk toezien dat
het Abessynische volkver-
nietigd wordt, terwijl het
volkenbondsverdrag van
hen eischt, dat zij den aan
gevallen staat hulp zullen
verleenen?
Het Abessynische volk is zwak. Is dat
een reden voor den volkenbond om hulp
te weigeren?
Met de grootste teleurstelling moet de
Abessynische regeering vaststellen, dat
haar niet alleen geen enkele financieele
hulp wordt verleend en dat artikel 16 van
het volkenbondsverdrag niet stipt wordt
toegepast, -doch ook, dat de Italiaansche
regeering er in is geslaagd, de toepassing
van de reeds vijf -maanden geleden in be
ginsel 'besloten petroleum-sanctie te doen
uitstellen en dat zü thans zelfs tracht van
alle sancties bevrijd te worden. Is dat de
geest van het vol'kenhondsverdrag?
Een 'kloek en krachtig protest!
Vlamingen krijgen de meerderheid in de
Belgische Kamer.
Ondanks het scherpe verzet van de
Walen, die bevreesd zijn voor een Vlaam-
sche overheersching van hun land, heeft
de Belgische Kamer met 115 tegen 54
stemmen, bij één stem onthouding, het
wetsontwerp van den minister van bin-
nenlandsche zaken betreffende de aan
passing van het aantal parlementsleden
bij -de sterkte der bevolkingsgroepen, op
grondslag van de volkstelling van 1930,
aangenomen.
Tevens werd een amendement aange
nomen, waarin bepaald wordt dat het
In het A1 g. H -d b 1. vonden wijl een
aantal officieele gegevens betreffende het
onderwijs te Amsterdam.
Daaruit blijkt, dat het aantal aanmel
dingen voor de eerste klassen der lagere
scholen de laatste jaren belangrijk is om
laag gegaan door vermindering van het
aantal geboorten.
Het aantal levend geborenen daalde te
Amsterdam van 1924 tot 1935 van 14.172
tot.11.666.
Voorts leeren de cijfers dat er is een
voortdurende verschuiving van het open
baar naar het bij-zonder onderwijs.
Voor het gewoon lager onderwijs waren
de cijfers voor het eerste leerjaar:
31 Dec. '32
31 '33
31 '34
openb. bij'z.
61.1 38,9 °/o
59,4 "Io 40,6 °/o
58.2 °/o 41,8 °/o
Deze cijfers zeggen nog niets omtrent
toenemende belangstelling voor het Chris
telijk. onderwijs. Hier werken ook andere
factoren.
Zoo zegt b.v. 't A1 g. HdbL: „dat deze
verschuiving grootendeels het fiasco van
de z.g. eenheidsschool betreft, en dat het
publiek zich eenvoudig niet laat opdrin
gen wat de wet voor het openbaar onder
wijs heeft gewild, de nivelleering, het
botte willen wegcijferen van sociaal en
cultureel verschil, staat voor ons vast."
Wiji zouden het ook zóó kunnen zeggen,
dat de ouders maar niet zonder meer met
de apenbare school genoegen nemen en
dat dus ook hier weer blijkt de juistheid
van de leuze: de school aan de ouders.
aantal Kamerleden wordt vastgesteld
op 202.
Dit beteekent dat in het vervolg Vlaan
deren in de Kamer vertegenwoordigd zal
zijn door 96 afgevaardigden, Wallonië
door 76, en Brussel door 30, onder wie
6 Vlamingen.
De Vlamingen zullen dus in de toe
komst in de Kamer de meerderheid heb
ben.
Georgia door cycloon geteisterd. Veertig
dooden, zevenhonderd gewonden.
Een cycloon, vergezeld van hevige re
genvlagen heeft gewoed in de staten
Georgia, Alabama en Zuid-Carolina, ten
gevolge waarvan veertig personen om het
leven zijn gekomen, terwijl zevenhonderd
andere kwesturen opliepen.
In Cordela, dat als het centrum van de
tornado wordt beschouwd, zijn alleen
reeds 38 slachtoffers te betreuren.
De bewoners zijn gewaarschuwd, dat
waarschijnlijk alle rivieren in Georgia en
Noord- en Zuid-Carolina buiten haar
oevers zullen treden.
De schade wordt op 3 millioen -dollar
geschat.
Syrische nationalisten steunen de
Arabieren in Palestina.
Aan de grens tusschen Syrië en Pales
tina verzamelt zich op het oogenblik het
door de Syrische nationalisten samenge
stelde leger van 20.000 man. Dit leger
dient er toe, den eischen van de Arabie
ren in Palestina jegens de Britsche man-
daatsregeering meer kracht bij te zetten.
Ter deelneming aan het a.s. Moham-
medaansche feest Nebi Moessa, dat dit
jaar met het Christelijke en het Joodsche
Paaschfeest samenvalt, zijn reeds thans
vele Arabieren onderweg van Nabloes
naar Jeruzalem, De politie heeft reeds
uitgebreide maatregelen getroffen om de
gevreesde botsingen tusschen de drie
godsdiensten te voorkomen.
De Oostenrijksche dienstplicht.
Het Ghristelijk-sociale „Neuigkeits-
weltblatt" publiceert mededeelingen over
de uitvoering van den bondsdienstplicbt.
Volgens deze mededeelingen zal op 1
October a.s. de lichting der in 1915 ge
borenen opgeroepen worden. Hun dienst
tijd zal principieel zes maanden bedra
gen.
Voor de lichtingen 1900 tot 1915 zullen
militaire opleidingscursussen worden in
gericht, welker duur vier tot acht weken
zal bedragen.
In dit jaar zullen nog de lichtingen
1901 en 1902 dergelijke cursussen moe
ten volgen. Mannen van de lichting 1900
zullen, voor zoover -zij nog in het oude
Oostenrijk-Hongaarsche leger hebben ge
diend, in speciale cursussen worden opge
leid.
Korte Berichten.
D'e executie van Hauptman blijft
vastgesteld op morgenochtend 1 uur Gr. t.
Naar verluidt zal de Jury wederom uit
stel vragen.
Binnenland.
Geruchten over den nieuwen vorm van de
reisbelasting.
Dr J. C. Rullmann overleden.
Onderzoek naar particuliere pensioen
fondsen.
Buitenland.
De besprekingen te Londen. De houding
van Engeland, België en Frankrijk.
Abessynië doet weer een beroep op den
Volkenbond.
De Vlamingen in de meerderheid in de
Belgische Kamer?
Cycloon in Georgia.
KONINGIN EN PRINSES OP
HET LOO.
Een kort bezoek aan de zomerresidentie.
Gistermorgen omstreeks half elf arri
veerde H. M. de Koningin met haar auto
uit 's-Gravenhage -ten paleize Het Loo.
Te drie minuten voor twaalf uur arri
veerde H.K.H. Prinses Juliana aan het
station te Apeldoorn, vanwaar zij zich
eveneens per auto naar het paleis Het
Loo begaf. De Prinses was vergezeld door
de Groothertogin van Oldenburg. Met den
trein van 17 u. 23 vertrokken de Konin
gin en de Prinses weder met den ge
wonen trein, waaraan een hof rij tuig was
gekoppeld, naar 's-Gravenhage.
Zoowel de aankomst als het vertrek
bleef vrijwel onopgemerkt. Een gevolg
van het feit, dat het bezoek aan Het Loo
vrijwel geheel onverwachs kwam en
slechts aan -de autoriteiten bekend was.
Naar het Concentratiekamp 1
Nadat Ds Bik, Luth. predikant te Enk
huizen door het hoofdkwartier van de
N.S.B. afdeeling Raad voor Kerkelijke
aangelegenheden, eerst vergeefs uitgenoo-
digd was tot „eén debat onder vier oogen"
waarvoor Ds B. echter feestelijk bedankte,
had in openbare vergadering een de-bat
zijnerzijds plaats met het N.fci.B.-Statenlid
G. de Bruin.
Toen bij deze gelegenheid ds Bik vroeg,
of er bijl N.S.B.-bewind ook predikanten
naar concentratiekampen zouden worden
gezonden, werd geantwoord, dat predi
kanten zooals ds Bik zeker daarheen zou
den worden gezonden.
Bekend is -dat ook door andere N.S.B.-
propagandisten reeds toezeggingen in de
zen geest zijn gedaan.
Algemeene vergadering Chr. Hist. Unie.
De N e d e r 1. deelt mede, dat door de
kiesvereenigingen voor de verkiezing van
drie leden van het Hoofdbestuur nog de
volgende candidaten werden opgegeven:
P. Coréé, Zwolle door Deventer; J. J.
Delfos, Haarlem, door Haarlem (Noord);
M. de Looze, Kapelle bij Goes, door Re-
nesse—Noordwelle; Prof. Jhr. Mr B. C.
de Savornin Lohman, Utrecht, door Bloe-
mendaal, Haarlem (Centrum), Weesper-
karspel en IJmuiden; Joh. Visser, Haar
lem, door Deventer; N. de Visser, Dor
drecht, door Alblasserdam; Mr G. Vixse-
boxse, Almelo, door Leeuwarden.
BESCHERMING VAN VOGELS.
Vcorloopig Verslag van de Tweede Kamer
Verschenen is het Voorloopig Verslag
van de Tweede Kamer over het wetsont
werp betreffende nieuwe bepalingen tot
bescherming van in het wild levende vo-
Hieraan is het volgende ontleend:
Sommige leden konden zich niet ver
eenigen met de strekking van dit ontwerp
dat er op gericht is, het verleenen van
vergunningen aan de burgemeesters te
onttrekken. De behoefte aan een vergun
ning -doet zic'h niet zelden plotseling voor.
Volgens de geldende wet kan hierin on
mogelijk -door den burgemeester worden
voorzien. Te vreezen is echter, dat de
nieuwe regeling trager zal werken.
Vele andere leden juichten de strekking
van dit ontwerp toe; h.i. is bij verreweg
de meeste vogelsoorten het nut, dat zij
afwerpen grooter dan de schade die zij
veroorzaken.
Bevordering van den bosohbouw, waar
onder begrepen kreupelhout, is een aan
gewezen middel ter bescherming van den
vogelstand.
Volgens verscheidene dezer leden zal
dit ontwerp, eenmaal, wet geworden, Ne
derland, voor wat de vogelbescherming
betreft, aan de -spits brengen.
Andere leden meenden evenwel, dat
het, ontwerp nog veel wensohen onvervuld
laat.
Van verschillende zijden werd critiek
uitgeoefend op de wij-ze, waarop in dit
ontwerp de stof is behandeld. D'eze critiek
gold in de eerste plaats de hoeveelheid
onderwerpen, waarvan de nadere uitwer-
