cfJets
bijzonders
EERSTE BLAD
De kosten van het Lager
Onderwijs.
Buitenland
De oorlog in Abessynië.
Belangrijkste Nieuws
DINSDAG 7 JANUARI 1936
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50© JAARGANG No. m
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zó bijzonder, dat het niet
mogelijk is het artikel naar
werkelijkheid af te beelden.
Zó fijn van smaak, dat
het moeilijk is U deze te
omschrijven. Grotendeels
chocolademaar hoe
vernuftig toegepast! Een
lekkernij: verrukkelijk van
smaak, pittig van aroma en
croquant van samenstelling.
In eerste klas zaken verkrijg
baar: 14 ets. per ons
(2 ons voor 25 ets.)
Uitg.: N.V. Uitgevers Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goe3 en
Vlissmgon 10.20. Losse nummJrs b cent.
Advert,entten 30 cent aer regel ingezonden
mededeel ingen 60 cent per regel, Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Kan het niet anders?
De Maasbode ontving van „een
alleszins bevoegd persoon" een artikel
waarin een plan wordt ontwikkeld om te
komen tot verlaging van de onderwijs
uitgaven.
Wiji laten de hoofdzaken van de daarin
ontwikkelde denkbeelden hier volgen.
De regeering aldus deze deskundige,
deelt mee, dat het lager onderwijs 100
millioen kost. Op 31 Dec. 1934 waren er
1.148.906 leerlingen bij het g.l.o. en
86.752 biji het u.l.o. Nemen we aan, dat
een u.l.o. leerling 2% maai zooveel
kost als een leerling g.l.o., dan hebben
we 1.365.686 of globaal 1,37 millioen
leerlingen. Rekenen we voor Toezicht, De
partement en verdere onkosten 4 mil
lioen, dan blijft er 96 millioen of f 70 per
leerling over.
De bijzondere school beeft 5 soorten
kosten:
a. rente en aflossing van geschatte ge
bouwen, die vóór 1920 bestonden;
b. salarissen met kindertoeslagen e.d.;
c. kosten voor schoonhouden, verwar
ming, leermiddelen, meubels enz. exploi
tatiekosten genoemd;
d. nieuwbouw en verbouw van scholen
en verandering van inrichting;
e. storten van waarborgsom bij nieuw
en verbouw.
a. Zou ik willen laten, zooals bet thans
is geregeld. De gebouwen zijn geschat, de
gemeenten, die anders destijds zelf had
den moeten bouwen, betalen voor het ge
bruik de rente van de scbattingssam-
men.
b en c. Voor iederen leerling g.l.o. ont
vangt bet bestuur per jaar f 60 van bet
Rijk en f 10 van de gemeente (gedeelte
lijk door schoolgeld terug te krijigen).
Daarvan moeten betaald worden de sa
larissen, die niet lager mogen zij'n dan
thans, en de exploitatie. Voor iederen
u.l.o. leerling 2 maal die bedragen.
d. Voor nieuw- en verbouw en verande
ring van inrichting wordt een bouwfonds
gevormd. Iedere gemeente betaalt aan
bet Rijk per jaar voor eiken leerling van
een lagere of een u.l.o school f 1. Wordt
het fonds te groot, dan vermindert de biji-
drage.
e. De gemeente blijft betalen de rente
van de waarborgsommen, zooals dat
thans is geregeld, totdat de waarborg
sommen zijn terugbetaald. Nieuwe waar
borgsommen komen er niet, omdat alles
uit het bouwfonds wordt betaald.
Voordeelen van bet bovenstaande zon
den o.a. zijin:
a. De salarissen kunnen blijven, zooals
ze nu zijn.
b. Het Rijk bezuinigt een bedrag van
1,37 millioen X f 10 f 13,7 millioen,
verminderd met de extra bijdragen en de
kosten voor de controle.
c. De besturen worden geheel vriji en
weten vooraf over welk bedrag ze elk
jaar kunnen beschikken.
d. Er komen nagenoeg geen nieuwe
wachtgelders bij'.
e. v\lle scholen worden volgens de
Grondwet naai denzelfden maatstaf be
handeld.
Ik zou 35 millioen willen reserveeren
voor de kleine scholen, die als streek- j
scholen, restscholen of vluchtheuvels)
niet kunnen worden gemist en 0,7 mil
lioen besteden aan controle van Rijks
wege op gemeente-en schoolbesturen en
voor andere, onvoorziene uitgaven.
Scholen van dezelfde richting kunnen
zich tot groepen vereenigen. Wat er van
een groote school overblijft, wordt besteed
aan een kleine, dan zijtn beide geholpen
en voor de gemeenschap is bet niet duur
der Concentratie wordt aan de school
besturen overgelaten.
De gemeenten mogen voor de openbare
scholen niet meer besteden aan salaris
sen en exploitatie dan het vastgestelde
bedrag. Zou het als uitzondering nood
zakelijk zijn, b.v. in een gemeente, waar
behalve groote bijzondere scholen slechts
een kleine openbare school is of omge
keerd dan wordt die kleine bijzondere of
openbare school zoodanig extra van
Rijkswege gesteund, dat de salarissen en
de exploitatie behoorlijk betaald kunnen
worden.
Geen verzoeken meer aan de gemeente
raden om geld voor boeken, gordijnen of
matten ex artikel 72. De besturen beslis
sen zelf, wat ze al of niet zullen aan
schaffen of verbeteren. Ze beslissen ook
over het aantal leerkrachten, dat niet
minder mag zijn dan nu, zoodat er thans
niemand op wachtgeld komt. Van het
eventueel overblijvend geld mogen toela
gen worden gegeven aan het personeel
voor afzonderlijke bevoegdheden of werk
zaamheden en voor alles, wat den goe
den gang van het onderwijl® bevordert,
De controle op de uitgaven geschiedt
-door het Rijk, b.v, door één Rijksaecoun-
tant toe te voegen aan elk college van
Gedep. Staten, die gemeente- en schoolbe
sturen geregeld (1 maal per 3 jaar, zoo
als nu) controleert. Aan Gedep, Staten
de taak, de besturen op gemaakte fouten
te wijzen. Niet besteed geld wordt terug
gestort in Rijks- en Gemeentekas naar
verhouding der bijdragen,
Besturen, wier scholen, onderwijs, of
toestanden aan de scholen niet aan rede
lijke eischen voldoen, worden door de In
spectie aangemaand, verbeteringen aan te
brengen. De Onderwijsraad kan, den In
specteur geboord, aan den Minister voor
stellen, een onwillig bestuur de subsidie
geheel of gedeeltelijk te onthouden. Be
roep op de Kroon blijft steeds mogelijk.
De Onderwijsraad, of het bedoelde col
lege beeft slechts uit te maken of de
wettelijk gestelde voorwaarden voor op
richting of uitbreiding, voor bouw of ver
bauw van een school, aanwezig zijin." -
Dit plan trekt aan door zijn eenvoud
en overzichtelijkheid.
Discussie er over zal waarschijnlijk
wel niet uitblijven. In dat geval hopen we
onze lezers op de hoogte te houden.
Weinig nieuws van de fronten.
Hevige regenval. Voert Italië
wat tegen Lybië in het schild?
De eigenlijke oorlogsberichten hebben
vandaag niet veel te beteekenen. De Ita
lianen hebben zich weer bezig gehouden
met luchtaanvallen. De Abessijnen vier
den bun Kerstfeest.
Italiaansche berichten maken melding
van het overloopen van tal van stammen
uit bet Zuiden van Ogaden naar de Ita
lianen.
De militaire activiteit in Noord-Abes
synië is ook door den bevigen regenval
tot stilstand gekomen. Dit heeft tot ge
volg, dat verrassende aanvallen op de
Italianen achterwege moeten blijven.
Verder wordt er over en weer gekib
beld over het bomhardeeren van de am
bulances door Italië en het misbruik ma
ken van het Roode Kruis-teeken door
Abessynië.
Van Italiaanscbe zijde wordt gemeld:
■Bij verkenningsvluchten in het Quo-
ramgebied bemerkten de vliegers een
groot wit doek met een rood kruis. Ge
wapende Abessyniërs verborgen zich on
middellijk onder het doek. Dit feit werd
gefotografeerd.
Hieruit blijkt, hoe moeilijk het is voor
de Italiaanscbe vliegers vast te stellen,
waar het Roode Kruis terecht en waar
het valschelijk wordt gebruikt.
Andere vliegtuigen hebben fotografi
sche opnamen gemaakt van wapen- en
munitiedepots en levensmiddelen opslag
plaatsen te Harrar, dat door de Abes
syniërs is verlaten, teneinde de stad on
der bescherming van bet Roode' Kruis
te laten.
Te Dessie, dat de zetel is van den
genexalen staf, vindt men eveneens vele
Roode Kruisemblemen.
Uit Addis Abeba daarentegen wordt
geseind
De Ethiopische regeering zou met het
oog op het bombardeeren van ambulan
ces voornemens zijn voortaan alle Roode-
Kruis-instellingen te camoufleeren door
ze onder te brengen in tenten van aard
kleur en ze op verborgen plaatsen te in-
stalleeren.
De regeering van Abessynië verlangt,
dat de Volkenbond een onpartijdig onder
zoek zal doen instellen naar de wijze,
waarop de vijandelijkheden door twee
oorlogvoerende legers op Abessynisch
grondgebied worden gevoerd.
De regeering van Abessynië verplicht
zich de taak van deze commissie in alle
opzichten te zullen vergemakkelijken.
Het bombardement der Engelsch-Egyp-
tische ambulance bij' Daggahoer op Za
terdag j.l. wordt officie! bevestigd.
Het bombardement maakte geen slacht
offers onder het buitenlandsche perso
neel der ambulance.
Italiaansche duikbootbasis aan
de kust van Lybië
Naar het heet, zou in een baai aan
de Middellandsche Zee, ongeveer 140 km.
ten Westen van Solloem, een Italiaansche
basis voor onderzeeërs zijn ingericht.
Deze baai moet omringd zijn door hooge
bergen en groote grotten bevatten, die
men nog verder heeft uitgegraven, om er
de ammunitie, brandstof enz. in op te
slaan. Verder moet de baai diep genoeg
zijn, om er de duikbooten onder water te
stajtionneeren.
Dan verluidt, dat de oase Dsjaraboeb
ten Westen van Siwa ln Lybië militair
is versterkt. Voor de verzorging der troe
pen met drinkwater moeten talrijke
bronnen zijn gegraven. Verder hoort men
nog vertellen, dat in Lybië 1230 vlieg
tuigen zijn samengetrokken, alsmede 800
tanks, die er speciaal op berekend zijn,
om lange tochten door de woestijn te
kunnen maken. In Erythrea, tegenover
de Engelsche grens van den Soedan,
staan Italiaansche troepen; in Kassalla,
aan de overzijde, moeten daarentegen
Britsche strijdkrachten zijn opgesteld.
Verder wordt nog bericht, dat Enge
land in de woestijn tusschen Lybië en
den Nijl drie groote vliegvelden in ge
reedheid heeft gebracht, n.l. in Mersa
Matroek, in Solloem en in Siwa. De
hoofdbasis moet Mersa Matroek zijn, dat
onder de bescherming ligt van Engelsche
oorlogsschepen. Tenslotte weet men nog
te vertellen, dat tusschen Siwa en de
Wadi Natroen Egyptische soldaten 19
loopgraven-stellingen hebben aangelegd.
De Londensche Sunday Dispatch meldt,
dat het Engelsche stoomschip Scithia, dat
20.000 ton meet, is verbouwd tot troe-
penitransportschip. De Scithia zal reeds
a.s. Woensdag van Southampton naar
Alexandrië vertrekken met troepen,
tanks, gesehut en ander oorlogsmateriaal.
Waarschijnlijk zullen binnenkort ver
scheidene schepen van de White Star
Line, a.m. de Laurentic, de Laconia en
de Samaria voor hetzelfde doel eveneens
warden gerequireerd.
Frankrijks voorzorgsmaatregelen
in de Middellandsche Zee.
De Marine-correspondent van de Daily
Telegraph meldt, dat Frankrijks bijdrage
tot de voorzorgsmaatregelen in de Mid
dellandsche Zee in verband met den hul
digen poli'tieken toestand, bestaat uit de
demonstratie van een machtig Fransch
eskader aan de kust van Marokko. Het
tweede Fransche eskader, dat heden de
oorlogshaven van Brest verlaat, blijft in
de nabijheid van Gibraltar en kan in
geval van nood in 3 of 4 dagen het Oos
telijk bekken van de Middellandsche Zee
bereiken. Een tweede belangrijke maat
regel van Frankrijk is de met grooten
spoed begonnen aanbouw van een nieuwe
vlootbasis te Mers-El-Kebir bij Oran in
Algerije.
Deze vlootbasis heeft ten doel den oor
logsschepen grootere bescherming te ver-
leenen tegen aanvallen uit de lucht, dan
het geval is met de groote vlootbasis
Biserta in Tunis, welke van Zuid-Europa
uit gemakkelijk met vliegtuigen te berei
ken is.
DE HOUDING VAN FRANKRIJK.
Naar verscherping der sancties?
Onze V.P.B.-correspondent te Parijs
schijft ons;
Een van de meest onzekere factoren in
het Italiaansoh-Abessynisch conflict was
de twijfelachtige houding, die de Fran
sche regeering te dien aanzien aannam.
Thans schijnt Parijs zijn houding be
paald te hebben.
Het is algemeen bekend, dat de spreek
buis van de regeering de „Temps" is. De
hoofdartikelen in dit blad waren tot op
den laatsten dag van het afgeloopen jaar
zeer „objectief" geschreven. Steeds woog
men de argumenten van beide partijen
zeer zorgvuldig tegen elkaar af en wan
neer men zich met het Italiaansche stand
punt bezig hield werd nooit vergeten, de
gronden, waarop Rome zijn actie baseer
de en rechtvaardigde weer te geven. Door
deze methode laadde de toonaangevende
Fransche courant den schijn op zich, de
Italiaansche houding minstens voor de
helft rechtvaardig te vinden.
Met de jaarswisseling schijnt men ech
ter met deze methode gebroken te hebben,
want een dezer dagen publiceerde de
„Temps" een artikel, waarin een over
zicht over den toestand aan het begin
van 1936 werd gegeven. Dit overzicht
had als kop„Het keerpunt in de Ethio
pische crisis". Het hoofdartikel komt
echter veeleer neer op een keerpunt in de
Fransche houding tegenover deze crisis.
In welingelichte kringen wist men, dat
tot nog toe in Frankrijk de meening
heerschte, dat zuiver militair gezien, Ita
lië uiteindelijk de overwinning zou beha
len.
De „Tëmps" schrijft echter nu: „Wan
neer de negus zich niet door den op-
marsch van zijn tegenstander in de pro
vincies Tigre en Ogaden uit het veld
heeft laten staan, is het niet waarschijn
lijk, dat hij thans, nu hij al zijn krach
ten geconcentreerd heeft, zal terugwijken.
Men is genoodzaakt, daaruit de conclusie
te trekken, dat de militaire af
loop van het conflict nog in
bet geheel niet vast staat...."
Italië heeft een principieele fout be
gaan, toen het weigerde, de vele pogingen
om onderhandelingen op gang te brengen
Ingezonden Mededeellng.
TONNEMA C'E - SNEEK
FABRIKANTEN VAN KING PEPERMUNT
in overweging te nemen. Zooals de dingen
thans liggen zegt de „Temps" be
staat er geen kans, dat dergelijke onder
handelingen toch nog plaats zullen kun
nen vinden.
De „Tëmps" ziet in de voortzetting van
de militaire actie „geen verstandige
daad". „D'e ervaring, die Italië op het
GO'genblik opdoet, bewijst weer eens het
feit. dat een oorlog zich zelf niet be
taalt en dat hij de offers niet waard is,
die hij van een groot volk eischt.
Dë Fransche houding onderscheidt zich
thans in niets meer van de Engelsche en
howeel ook van een verscherping van de
sancties in dit artikel geen sprake is, is
dit toch de eenige logische conclusie, die
men er uit zal trekken.
In de laatste week van deze maand zal
waarschijnlijk het voorstel tot verscner-
ping van de sancties worden gedaan
door wien is nog niet bekend +enzij
dezer dagen nog van andere zijde ge
tracht wordt om uit de doodloopende
steeg te geraken. (Nadruk verboden.)
De houding van Engeland inzake het
Italiaansch-Abessijnsch geschil.
De Oeuvre houdt zich bezig met de
vraag, waarom de Britsche generale staf
onder alle omstandigheden zoo snel mo
gelijk een einde wenscht te maken aan
den strijd in Abessynië. Terwijl het aan
vankelijk scheen alsof Engeland zou
wachten tot de Italiaansche actie in
Abessynië zou doodloopen, blijkt thans
dat de Britsche generale staf van een
andere meening is. Hij wenscht, dat de
oorlog onmiddellijk wordt beëindigd.
Want indien Italië beslissend zou wor
den geslagen, zou deze overwinning van
een gekleurd ras op blanken onaange
name gevolgen voor de koloniale mogend
heden kunnen hebben.
Engeland vreest dan nieuwe onrust in
Egypte, Palestina en Indië.
Met het oog op het Europeesche over
wicht zou Engeland verder niet wen-
schen, dat de militaire betrekkingen van
Italië al te zeer zouden achteruit gaan.
Daarom dringt de generale staf er op
aan, dat de sanctiemaatregelen worden
uitgebreid tot een petroleum-embargo.
Te Londen, Parijs en 'Genève is men
van meening, dat de op 20 Januari bij
eenkomende Volkenbondsraad zal beslui
ten tot afkondiging van het embargo op
petroleum, met ingang van 1 Febr.
De vlootconferentie.
Eden, die Hoare opvolgde als minister
van buitenlandsche zaken, is thans ook,
als Hoare's opvolger, gekozen tot voorzit
ter van de vlootconferentie.
Drie nieuwe plannen, afkomstig' van
Engeland. Frankrijk en Italië, en alle
betrekking hebbende op de quantitatieve
beperking der vloten en vastlegging we
derzijds der bouwprogramma's zullen den
gedelegeerden vandaag worden ter hand
gesteld. In de zitting van morgen zullen
deze voorstellen besproken worden.
De vroegere door Engeland en Japan
Binnenland.
Onze ambulance Is nog in Addis Abeba.
Beteugeling van mechanisatie ln de siga
ren-industrie.
Regeling van de teelt van late aardap
pelen.
Buitenland.
De oorlog in Abessynië. De regen belem
mert de operaties. De houding van
Frankrijk en Engeland.
Moreele tegenslag voor president Roose
velt.
ingediende voorstellen kunnen, althans
in hun oorspronkelijken vorm, als afge
daan worden beschouwd.
Rusland en Japan.
Volgens te Tokio ontvangen berichten
heeft de sovjet-unie aan de Noordelijke
en Oostelijke grenzen van Mandsjoekoeo
twaalf radio-zenders opgericht, welke sy
stematisch bolschewistische propaganda
voeren in Chineesche, Japansche en
Mandsjoerijsche taal.
Ook in Noord-Ghina valt een intensieve
propaganda der sovjets waar te nemen.
De militaire autoriteiten in Kwan-
toeng en Noord-Ghina hebben reeds de
eerste afweermaatregelen getroffen door
het instellen van een bijzonder scherpe
grenscontrole, welke ten doel beeft paal
en perk te stellen aan de herhaalde grens-
schendingen van Russische zijde en acht
te slaan op de sovjet-Russische propa
ganda.
Amerika's financiën.
In zijn in de beide huizen van bet con
gres voorgelezen boodschap betreffende de
nieuwe bondsbegrooting, beeft president
Roosevelt medegedeeld, dat het te
kort in bet belastingjaar,
dat 30 Juni 1936 eindigt,
3234 millioen dollar zal
bedragen.
Dit is 1300 millioen dollar minder
dan de president verwachtte bij de indie
ning van de begrooting. Deze verbetering
is een gevolg van het economisch herstel
van de Vereenigde Staten in bet afgeloo
pen jaar.
Voor het jaar, dat 30 Juni 1937 eindigt
voorspelt de president een dificit van
slechts 1098 millioen.
Ernstige financieele en moreele slag
voor president Roosevelt.
Gelijktijdig met de jaarlijksche bood
schap van den president betreffende de
'begrooting heeft het Opperste Gerechts*-
hof der Vereenigde Staten van Amerika
vonnis geveld tegen de Amerikaansche
landbouwwetten, de z.g.n. „Agricultural
Adjustment Act".
Door dit vonnis worden de bewuste
wetten in strijd met de grondwet ver
klaard, waarmede tevens baar bestaans
grond vervalt.
Het vonnis wordt dan ook beschouwd
als een zware slag voor Roosevelt en zijn
economische politiek. Evenals de N. R. A.
zal thans dus de A. A. A. moeten worden
afgeschaft.
Ook voor de 'begrootingsplannen der
regeering is dit vonnis een zware tegen
slag.
In de motiveering van het vonnis wordt
verklaard, dat de regeering geen volmacht
bezit, de landbouwproductie te controlee-
ren.
Tengevolge van bet vonnis zal het con-
troleprogram der regeering voer den
oogst van tarwe, rijst, tabak, mais, sui
ker, aardnoten, rogge en hop buiten wer
king worden gesteld. Ook ten aanzien van
katoen worden de processing taxes in
strijd met de grondwet geacht.
Hauptman's terechtstelling uitgesteld.
De terechtstelling van Bruno Haupt-
man, welke was vastgesteld op 14 Ja
nuari, is tot een naderen datum verscho
ven.
Naar wordt verklaard zal elke moge
lijkheid worden aangewend om de moord
op het kind van Lindbergh volledig op te
helderen, alvorens de terechtstelling te
laten doorgaan.
Stakings-onlusten.
Te Northamptonshire, waar Zaterdag
eenige honderden man personeel van de
autobussen in staking zijn gegaan, zijn
ernstige incidenten ontstaan.
Te Isham deden de stakers een aanval
op een hulp-autobus, trokken den chauf
feur van zijn plaats en wierpen hem in
het water.
In bewusteloozen toestand en met een
zware verwonding aan het hoofd werd
hij eruit gehaald.
Korte Berichten.
Het communitisch opperbestuur te
Moskou heeft Torgler uit de partij ge-
stooten en Popoff en Taneff gedegradeerd,
wegens bun laffe houding" tijdens bet
rijksdagbrandproces.
