IBIS SHAG
Dobbefman®!
leitker ..fiati!
4&
j
EERSTE BLAD
Verlaging van de openbare
uitgaven voor het onderwijs
De C. H. in de sleutelpositie
Minister Oud over de
Onderwijspolitiek.
Pas op gladde wegen.
Buitenland.
De oorlog in Abessynië.
Belangrijkste Nieuws
MAANDAG 9 DECEMBER 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
50 e JAARGANG No, 90
HHUIS
de jon-
door en
ien: Dit
maar
had je
•ieën af-
or in de
in eindje
cn je bij
ien smal
je ook
aar aan
tk naast
Bouide-
rug had
nu niet
ok naar
hij wel
eer was,
huis ge-
zijn.
zoo hard
één keer
dichtbij
te zijn.
stapte hij
Len gaan?
vonds zoo
uin te ko
lmand, hij
verborgen
stil en
tuin bin-
laat al en
mest Bou-
maar hij
tdekken.
eerder aan
ging hij
z'n fiets
en 'draai
de rondte;
een precies
tte het tuin-
jjzonders te
Hen gaf
wiel. Zoo,
isj jj deed
wat was
;erbij, draai-
ieuterde met
het raam
0'h, ont-
i wist niet
moest, in
a gerafeld
ut je en een
Aandachtig
zich niet?
stof als van
geweest zijn,
de inbreker
hem mee-
lantaarn en
rwaar zwart
donker; hij
oogen niet
hem. Even
zijn oogen
liefst was
dicht, naar
hier nu stil
ten geritsel;
fde zich niet
durfde kij-
boomen; het
meer; daar
n den hemel
arboven was
zag en wist
jjj Dik als 't
en mij' ook
en.
bang was
naar boven
el, waaraan
den.
Ier, langs het
aam verlicht;
Boudewijn's
toe, z'n fiets
veilig in z'n
st Boudewijn
hij', toen
was jammer,
m bed, slapen
pssst....
ij niet te roe
mde mevrouw
mine. Zou hij
stonden alle-
jou Boudewijn
n die uitkomst
el draaide al,
11e lichtbundel
ging het zoe-
ar had hij' het
zoo.heel
en kijk eens,
ier lachen; als
dewijn uit z'n
bleef hij ver-
ad waar al dat
m kon komen,
grinneken om
3oudewijn; pas
brand" te roe-
het voorwiel
udewijinl" Hen
Ier te roepen,
Senl"
Uitg, N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg; Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur; R. ZU1DEMA.
)eZeeUi
A.bonnementsprijs 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Samenvoeging bijzondere scholen. De
gehuwde ambtenares.
Ingediende amendementen.
Op het wetsontwerp inzake de verla
ging van de openbare uitgaven voor het
onderwijs zijn verschillende amendemen
ten ingediend.
Eenige daarvan zijn voorgesteld dooi
den heer Van D ij' k e n c.s.
De gevolgen van het niet-herbenoemen
bij vacature van een gewezen boventalli
gen onderwijzer behooren volgens den
voorsteller niet den wachtgelder, doch 't
schoolbestuur te treffen.
Daarom wordt in zoodanig geval op het
niet-herbenoemen van een wachtgelder,
die voor rekening van de gemeente is, m
plaats van verlies van wachtgeld korting
op de vergoeding volgens artikel 1QO
voorgesteld en hij gebreke of ontoerei
kendheid van deze vergoeding korting op
die van artikel 101, met dien verstande,
dat ten laste van hetzelfde bestuur nooit
meer wordt gekort dan eenmaal het be
drag van het wachtgeld.
Een ander amendement van den heer
van Dijken opent de mogelijkheid om de
vrijwillige samenvoeging van bijzonder
scholen te vergemakkelijken, door van te
voren zekerheid te geven omtrent terug
betaling van de waarborgsom.
Een derde amendement strekt om de
opheffing van scholen te vergemakkelij
ken, indien van te voren vaststaat, op
welke wijze en in hoeverre de schulden
der instelling of vereeniging zullen wor
den gedekt.
De heer S u r i n g c.s. heeft een twee
tal amendementen voorgeceld om bui
ten twijfel te stellen, dat een onderwijzer
met voorloopig pensioen zich het uitzicht
op gezinspensioen kan verzekeren tegen
een bijdrage van pet. en om impera
tief te bepalen, dat in de omschreven
gevallen de indirecte verplichting, om op
60-jarigen leeftijd voorloopig pensioen
aan te vragen, niet bestaat.
Verder stelt de heer Suring c.s. een
amendement voor, ter toelichting waar
van wordt opgemerkt:
Het toekennen van voorloopig pensioen
aan 60-jarige Onderwijzers wordt door
de Regeering voorgesteld om het te werk-
stellen van wachtgelders en werklooze 'ou
derwijzers te bevorderen. De voorstellers
van het amendement zijn van meening,
dat naast dezen maatregel, die ook niet
zander bezwaar kan worden geacht, niet
mag worden verzuimd, eveneens ter ver
ruiming van werkgelegenheid bij1 het
onderwijs de gehumde onderwijzeres niet-
kostwmster te ontslaan.
De voorgestelde bepalingen beoogen
slechts dan aan het werkzaam zijn van
een gehuwde onderwijzeres of het genie
ten van wachtgeld door haar een einde
te maken, wanneer dit zonder overwegen
de bezwaren voor de belanghebbende mo-
gelijk is. Aansluiting is gezocht aan de
bepalingen, welke bij het toekennen van
voorloopig pensioen ter voorkoming van
onbillijkheden zijn voorgesteld.
.De heer Z y 1 s t r a c.s. stelt voor te
bepalen, dat het schoolbestuur in beroep
kan komen tegen het besluit, waarbij' de
vergoeding der schade wordt vastgesteld.
Het „Volksblad" melding makend van
het ook door ons uit de „Maasbode"
overgenomen artikeltje inzake eventueele
politieke moeilijkheden in verband met
de aud-erwysbezuiniging voegt er aan toe,
dat deze meening in uiteenloopende po-
litieke en ambtelijke kringen gedeeld
wordt.
Het blad vervolgt dan;
„Zou het amendement-Suring betref
fende het ontslag aan de gehuwde onder
wijzeres nog niet tot een schipbreuk van
het kabinet-Colijn behoeven te leiden, an
ders is het gesteld met de voorgenomen
beperking van het aantal bijzondere
scholen.
Indien hier de rechterzijde een geslo
ten phalanx vormt, dan is inderdaad
het lot van het kabinet-Colijn bezegeld.
Katholieken, anti-revolutionnairen, chris-
lijk-historischen, staatkundig gerefor
meerden en hervormd gereformeerden
tellen samen 56 zetels en kunnen dus
hun wil doorzetten. Voor de christelijk-
historischen is het uiteraard een zeer
pijnlijke vraag of zij hun geestverwant
minister Slotemaker de Bruïne, in deze
moeilijke uren in den steek zullen laten.
De bewindsman zelf moet een dringend
beroep in de kringen zijner politieke
vrienden hebben gedaan. Beraad hierover
is nog gaande. De christelyk-historischeu
nemen dan ook in waarheid op het
oogenblik een sleutelpositie in."
(Het spreekt vanzelf dat wij het bo
venstaande geheel laten voor rekening
van het „Volksblad".)
De Overheid mag niet over de richting
oordeelen.
In verband met de met eenige onrust
tegemoet geziene behandeling van de on-
derwij'sbezuiniging heeft hetgeen mr Oud
in zijn jongste rede op de algemeene ver
gadering van den Vrijz. Dem. Bond over
de onderwijspolitiek zeide, bijzondere be-
teekenis.
Wij laten de passage hier letterlijk
volgen zooals zij' staat afgedrukt in het
laatste nummer van de „Vrijz. Dem.".
(De cursiveering is van ons. Red. Z.)
Dan is er de onderwijspolitiek. Hier
voelt men zich vooral gegriefd doordat tal
van openbare scholen zijn opgeheven en
de concentratie van bijzondere scholen
onvoldoende voortgang heeft gevonden.
Men wenscht, dat de Regeering gelijk
soortige bevoegdheden zal erlangen ten
opzichte van de bijzondere school als zij
ten opzichte van de openbare school bezit.
Dit vraagstuK xnoei met groote voor
zichtigheid worden behandeld, omdat
hierbij' groote beginselen in het gedrang
kunnen komen. Niet alleen beginselen
beleden door de voorstanders van het
bijzonder onderwijs, doch ook onze eigen
vrijzinnig-democratische beginselen. Nie
mand uwer zal mij er van verdenken, dat
geen overtuigd voorstander van de
openbare school zou zijn. Mijn overtui
ging te dien aanzien is met mijn minis
terschap niet veranderd. Ik zou niets lie
ver zien, dan dat onze openbare school
de eenige en algemeene volksschool zou
zijn. Niet minder vast staat echter mijta
overtuiging, dat zij dit nooit worden mag
door dwang. Wij hebben de overtuiging
van andersdenkenden hier te eerbiedigen.
Ook van onze zijde zijn in dit opzicht
vroeger fouten gemaakt. Het is vooral
Bos geweest, die ons dit duidelijk heeft
doen inzien.
Daarom moet bij de maatregelen, die
de Overheid neemt, om de concentratie
van bijzondere scholen te bevorderen, de
vrijheid van richting worden geëerbie
digd. Nooit zal de Overheid mogen decre-
teeren, dat twee scholen moeten morden
samengevoegd, omdat naar haar meening
de richting van die scholen gelijk of na-
genoog gelijk is. Bij' de openbare school
speelt richtingverschil geen rol. Beveelt
de Overheid concentratie van twee 'Open
bare scholen, dan kunnen daartegen al
lerlei bezwaren bestaan, doch nimmer
zal men kunnen zeggen; de richting der
scholen is niet dezelfde.
Bij het bijzonder onderwijs is dit an
ders. Zou daar de Overheid haar oordeel
over de richting willen opleggen, dan
heeft zij' de eerste stap gedaan op den
weg naar de gelijkschakeling. En met ge
lijkschakeling verdraagt zich het vrijzin
nig-democratisch beginsel als water met
vuur. Concentratie van bijzondere scholen
kan daarom door de Overheid alleen mor
den bevorderd met behulp van objectieve
normen. Zoo beproeft het par. 12 van het
Bezuinigingsontwerp op 't .onderwijs, dat
voorstelt de minimumaantallen leerlingen
voor het voortbestaan van een bijzondere
school vereischt, te verhoogen. Wij' kun
nen vooral in dezen tijd, nu de groote be
ginselen van vrijheid en democratie in
menig land op ernstige wijze in het ge
drang zijm gekomen, niet angstvallig ge
noeg zijn om ze zuiver te bewaren.
De K.N.A.C. verzoekt ons de aandacht
der weggebruikers op het nu althans veel
dreigende gevaar van beijzelde wegen te
vestigen. Het komt herhaaldelijk voor,
dat in de vroege morgenuren oogenschijn-
lijk vochtige wegdekken in werkelijkheid
met een ijslaagje zijn bedekt, waarop
plotseling remmen ernstige gevaren kan
doen ontstaan.
Automobilisten zullen goed doen daar
mede rekening te houden. Maar ook aan
andere weggebruikers is het verzoek op
zijn plaats deze gevaarsfactoren niet te
onderschatten en zich in het verkeer zoo
danig te gedragen, dat automobilisten
niet worden gedwongen tot plotseling
remmen.
Dessie opnieuw gebombardeerd.
Krachtiger guerilla in het Noor
den. Engeland en Frankrijk
hebben een voorstel ontworpen.
Zaterdagmorgen om 8 uur heeft een
nieuw luchtbombardement op het keizer
lijk hoofdkwartier te Dessie plaats gehad.
Eenige zware bombardementsvliegtui
gen hebben een groot aantal bommen op
de tengevolge van den aanval van Vrij
dag reeds verwoeste stad naar beneden
geworpen.
Naar van betrouwbare zijde verluidt,
vertrekt de keizer aan het einde dezer
week naar het Noorderfront. Men ver
wacht dat dan op drie ver
schillende plaatsen aan het
Noorderfront een groote
Abessynische tegenaanval zal
beginnen.
Volgens de in het Italiaansc'he hoofd
kwartier binnengekomen berichten, moet
het hoofdkwartier der Abessyniërs te
Dessie door het luchtbombardement van
Vrijdag volkomen zijn verwoest. De neer
gevallen brandbommen toonden een ver
nietigende uitwerking tot 50 meter in
den omtrek.
Een intensiever guerilla.
De 'generale staf van het Abessynische
leger heeft bepaald, dat aan het Noorde
lijk front de guerilla-oorlog op intensiever
wijze moet worden gevoerd. Dit besluit is
het gevolg van de opwinding, welke is
ontstaan, toen men hoorde dat de keizer
in het paleis te Dessie tijdens een bom
bardement aan den dood was ontsnapt.
Tengevolge van bombardementen zijn
te Dessie in het geheel 100 personen
gedood en gewond.
De oorlogscorrespondent van helt Duit-
sche nieuwsbureau seint radiografisch
uit het Italiaansc'he hoofdkwartier te
Asmara
Aangaande den eersten bomaanval op
Dessie verklaart men hier, dat deze aan
val vooral is ondernomen omdat men op
grond van zekere berichten heeft gewe
ten, dat de negus bij ongeveer 100.000
man te Dessie verblijf houdt.
Men verklaart, dat de negus slechts
door een wonder aan den dood is ont
snapt. Het keizerlijk paleis, waar de
r.egus zijn intrek heeft genomen, is voor
de helft door de bommen vernield.
Bommen op hospitalen.
Negen doktoren van het Amerikaan-
sdhe hospitaal en het Roode Kruis te
Dessie brengen ter kennis van de ge
heele wereld, dat de Italianen tijdens het
bombardement van Vrijdag met drie es
kaders boven Dessie vlogen en een uur
lang niet slechts explosiebommen, doch
ook brandbommen en luchttorpedo's lie
ten vallen.
De artsen verklaren, dat de eerste
brandbommen en explosiebommen uit
sluitend op ambulances en het Roode
Kruis, maarvan het internationale em
bleem reeds van verre zichtbaar was, zijn
geworpen.
Vijf bommen werden gemorpen op het
T affari Makonnen-ziekenhuis, waarin
zich 65 gewonden en zieken bevonden.
De instrumentenzaal is geheel uitge
brand evenals twee ziekenzalen. De
hoofdverpleegster, mej. Havig, is zwaar
gewond.
Ook de veldambulance no. 2 en de
chirurgische tent van dr Dassius, die zich
op 200 meter van helt ziekenhuis 'bevond,
zijn geheel verwoest en uitgebrand.
Wij protesteeren voor de geheele we
reld en deelen aan alle regeeringen mede,
dat de Italianen 40 brand- en explosie
bomen op onze lazaretten hebben gewor
pen.
Wij betreuren meer dan tien dooden en
gewonden door deze gruwelijke demon
stratie en vragen, met welk recht deze
geschiedde.
Van Italiaansche zijde worden de
Abessynische berichten over het gebeur
de bij 'den luchtaanval op Dessie, vooral
wat betreft den aanval op het Ameri-
kaansche hospitaal, met nadruk afge
wezen.
Men beweert, dat Italië, ondanks de
verplichting van Abessynië, opgave van
de aanwezigheid van dit hospitaal te
doen, nog niet daarvan in kennis was
gesteld.
De positie der Abessyniërs.
De Zweedsehe generaal Eric Virgin,
die uit Abessynië naar zijn vaderland te
rugkeert, is gister ite Hamburg aan land
gegaan.
IHij verklaarde dat een groote slag wel
mogelijk, doch zijn inziens niet binnen
kort te verwachten is.
De Abessijnen kunnen een groot succes
van de Italianen verhinderen Itot aan
den regentijd. Dit is van groot belang
voor het beëindigen van den oorlog.
Er kan geen sprake zijn van binnen-
landsche oneenigheid. De voornaamste
stamhoofden zijn aan den negus ver
knocht. Er is geen sprake van dat Ras
Kassa of Ras Seyoem hem zouden wil
len verraden.
Hij acht een verlies van den spoorweg
niet van overwegend belang, aangezien
het vervoer naar het front per karavaan
geschiedt.
Hij is verder van meening, dat het
Abessynische leger uit uitstekende solda
ten bestaat, die zeer wel in staat zijn met
succes het hoofd te bieden aan een ern
stig offensief van de Italianen.
Italië houdt vol.
Mussolini heeft in de Italiaansche Ka-
roer een rede gehouden, waarin hij een
toespeling maakte op de bespreking, die
hij met de ambassadeurs van Engeland
en Frankrijk had gehad.
Mussolini gaf als zijn meening te ken
nen, dat op het laatste oogenblik mis
schien een geringe verbetering en een
kleine verzachting ten aanzien van eenige
door vooroordeel heheersch'te kwesties
was ingetreden. Niettegenstaande waar
schuwde hij tegen ongerechtvaardigd op
timisme.
Mussolini beantwoordde in zijn rede
ook den Britschen minister van bui'ten-
landsc'he zaken Hoare, die in het Lager
huis had verklaard, dat er een sterk
Italië moest zijn met een sterke regee
ring. Dit pasit aldus Mussolini op
de fascistische regeering. Italië kan ech
ter niet veilig zijn, wanneer niet de vei
ligheidskwestie voor zijn koloniën in
Oost-Afrika is opgelost.
Het pe'troleumemhargo, waartoe op 12
December besloten zal worden, aldus
vervolgde de duce, doet de dingen niet
onbevooroordeeld zien. Vooral in moreel
opzicht voelt Italië zich door de sancties
gekwetst en beleedigd.
Helt strafrecht van den Volkenbond
wordt voor de eerste maal toegepast te
gen Italië, dat zich slechts schuldig heeft
gemaakt aan heit bevrijden van slaven en
dat sedert 50 jaar in Oost-Afrika onbe
twistbare aanspraken op uitgestrekte ge
bieden heeft.
Na er op gewezen te hebben, dat de
rijke volken dezen economischen verstik
kingsdood willen toepassen, omdat zij
het voorzien hebben op het aan grond
stoffen arme Italië besloot 'hij
Inmiddels zal zóówel in Italië als in
Oost-Afrika de campagne worden voort
gezet totdat de beslissende overwinning
is behaald.
De strijd tegen de sancties.
In den strijd tegen de sancties, welke
het besparen van electrischen stroom in
geheel Italië noodig maakt, alsmede de
besparing op sitookmateriaal, worden met
ingang van heden alle winkels vroeger
gesloten.
Een algemeene winkelsluiting is gelast
om 7 uur 's avonds. Levensmiddelen-
zaken sluiten een half uur later.
Theaters, café's, restaurants en billard-
zalen moeten een half uur vóór midder
nacht sluiten.
Slechts enkele uitzonderingen zijn ge
maakt, o.a. voor stations-restaurants.
In het geheele openbare leven wordt
thans ernst gemaakt met de besparings
maatregelen.
Naar het voorbeeld van het konings
paar hebben thans ook vele leden van de
koninklijke familie aanzienlijke hoeveel
heden goud en zilver aan den staat ge
schonken.
Het voorbeeld van de koninklijke fa
milie wordt nagevolgd door alle kringen
van de aristocratie en verdere bevolking.
Dagelijks worden aanzienlijke hoeveel
heden goud en zilver ontvangen, terwijl
uit sportkringen duizenden hun bekers
en medailles en andere gewonnen voor
werpen inleveren bij de verzamelplaatsen.
Overeenstemming tusschen
Frankrijk en Engeland.
De besprekingen tusschen Hoare en
Laval hebben Zaterdag en Zondag ge-
ruimen tijd in beslag genomen, maar er
schijnt een volledig accoord Itot stand ge
komen over een ontwerp tot regeling van
het conflict tusschen Italië en Ethiopië.
De ministers hebben de volgende ver
klaring afgelegd
Bezield door /den zelfden geest van
verzoening en in het besef van een
nauwe Franseh-Engelsche vriendschap
hebben wij in bet beloop der langdurige
besprekingen van gisteren en vandaag de
formules gezocht, welke als basis kunnen
dienen voor een vreedzame oplossing van
het Italiaansch-Abessijnsch conflict.
Voorloopig moet nog worden
afgezien van een publicatie
dezer formules.
Wij: hebben gewerkt in het streven
zoo spoedig mogelijk een vreedzame en
eervolle oplossing te waarborgen. W ij
zijn beiderzijds tevreden met
het bereikte resultaat.
Men verwacht, dat de voorstellen on
verwijld bij de regeering te Rome zullen
Binnenland.
De ervaringen van Dr Kortenhorst te
Berlijn.
Ernstige auto-botsing te Wieringen. Vier
dooden en vijf gewonden.
Onregelmatigheden te Ambt-Hardenberg.
Salariskorting rijkspersoneel.
Nat. Herstel en N.S.B. De positie van het
Kamerlid Westerman.
Buitenland.
Tweede luchtbombardement van Dessie.
Een krachtiger optreden der Abessy-
ners in het Noorden gelast. Bemidde
lingsvoorstel v. Engeland en Frankrijk.
Ingezonden Mededeeling.
VOOR DE PIJP
ROOKT IBIS EN GÉÉN ANDERE SHAG
worden overhandigd, opdat Frankrijk en
Engeland op 12 December in de gelegen
heid zullen kunnen zijn de andere leden
van den Volkenbond op de hoogte te stel
len van hun bemoeiingen.
Een oplossing in Noord-China.
Van welingelichte zijde wordt verno
men, dat in de onderhandelingen een for
mule tot oplossing van de crisis in Noord-
Ghina is gevonden, welke aannemelijk is
voor Japan.
Onder Soeng Tsje Joean zal een zelf
standig bestuur van Hopei en Tsjahar
worden georganiseerd.
Ook Nanking heeft deze formule aan
genomen.
Harde waarheid voor Duitschland?
De leider van het Dhitsche arbeids
front, dr Ley, heeft te Leipzig de vijfde
aibeids- en opleidingsby'eenkomst van
het arbeidsfront gesloten met een rede,
waarin hij o.a. zeide: Duitschland ge
lijkt een belegerde vesting. Men moet bet
volk de waarheid zeggen.
Daar in de vesting Duitschland slechts
een bepaalde hoeveelheid levensmiddei-
len en grondstoffen als wapens en muni
tie voor den strijd aanwezig is, mag nie-
man daarmede verkwistend omgaan,
maar ieder moet tot het uiterste er mee
zien rond te komen.
Wij zijn een volk zonder voldoende
ruimte! Wij kunnen zelf niet genoeg vet
produceeren, hoogstens 60 procent van
het verbruik. Hetzelfde geldt voor de
kleeding. Onze gouddekking is te gering
geworden om het noodige te kunnen koo-
pen?
Geen Kerstboomen in Italië.
De secretaris van de fascistische partij
in Italië heeft ter gelegenheid van het
Kerstfeest den plaatselijken secretarissen
voorgeschreven bij de autoriteiten stap
pen te doen om te voorkomen, dat kleine
boompjes uit de herbeboschte streken
worden gekapt om hiervan Kerstboomen
te maken.
Hij verklaarde, dat het gebruik van
Kerstboomen geheel afgeschaft diende te
worden, niet alleen wegens de schade aan
de bosschen, doch ook omdat het een
gebruik is, dat uit het buitenland is in
gevoerd.
Amnestie in Griekenland.
De bijzonderheden betreffende de a.s.
Grieksche amnestie doen zien, dat poli
tieke gevangenen eerder onder de bepa
lingen zullen vallen dan de misdadigers.
D'e eerste categorie gestraften zal, voor
zoover het straffen van korter dan een
jaar betreeft, geheel worden begenadigd.
