Het schandaal van „De Beul". DONDERDAG 5 DECEMBER 1935 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 50 e JAARGANG No. 57 KLERK, of 5 jaar: A. Buitenland. De oorlog in Abessynië. Belangrijkste Nieuws 25 ct. p. p. 15 40 35 )J DDELBURG. adres. ILAND, ge- Maan" te 4. 50 c.A. (5 ;nde aldaar, •oot 42 A. (1 sweest bij Iz. inleveren kantore van waar nadere ar. ■aagd: ISTBODE, werken, P.G. opgaaf van J. DE KRIJ- 215, 's-Grevel- 1 Kortgenc, Vissenkerke ■den Adver- ïenten aan red. G. DE :rke. hiedam heb- bedrag van aneren, is de k, de 59-ja- vader van beling van jaar gevan- 'dag na de gevonden. 5 diefstal in i tot 2' jaar van de pre- a ben 3 jaar eneens met ecbtenis. ÏERICHT. van 5 Dec: it Zuid-Wes- net tijdelijke mien, weinig g 3 u. 3 u.: 738 en: üitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergn" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postcheque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. De Zeeuw Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingon f0.20. Losse nummers 5 cont. Advcrtcntiön 30 cent per regel. Ingezonden mcdedeelingcn 60 cent per regel. Kleine Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85. Bij contract belangrijke korting. Met recht kan bier van een schandaal worden gesproken. En dan denken we zoowel aan de op voering van bet tooneelstuk van dien naam als aan de relletjes die daarbij Zondagmiddag in den Amsterdamschen Schouwburg hebben plaats gehad. De houding van een deel van het op politieke relletjes beluste publiek dat deze gelegenheid heeft aangegrepen voor een politieke manifestatie, verdient de sterk ste afkeuring. Maar niet minder sterke afkeuring verdient het feit, dat zulk een stuk, nc-g wel met financieele medewerking van do Overheid, kan worden opgevoerd. Men oordeele. Het eerste tafereel, aldus een der ver dedigers van het stuk speelt in een kelderkroeg in de middeleeuwen waar een aantal onbeschaafde, ongeletterde en kinderlijk (ook: hinder'q'ir) hijgeloovige individuen mekaar sadistisch-griezelzge verhalen zitten te doen, waarvan de ver telling tegelijkertijd op een meters hoogei tweede tooneel onder fantastische belich ting wordt uitgeheeld. Op de achtergrond zit, koud en onaandoenlijk verbeten, mei hard en wreed masker, als levend sym bool van onafscheidelijk gezelschap: de beul. Als de vertellers hun griezelverhalen gehouden, hebben en dat van Van Dijk als „Galgenhein", uitgesproken of liever uitgestoolen in steeds wilder kreten, zijn climax bereikt, gaat zijin onmenschelijk geluid over in de helsche cacafonie van een offensief in den wereldoorlog en ont rolt zich, hoog boven het tooneel een vol komen realistische film van aanval, ba jonet- en dolkgevecht, van granaatvuur en mitraille aan het front, om weer over te gaan in het verscheurend gekrijsch en gejank van een jazzband, waarop „be schaafde dansparen van onzen modernen tijd demonstreeren zich rhythmisch te willen „uitleven". Het tweede deel speelt in de moderne pendant van die kelderkroeg; het chique nachtcabaref-dancing. We ziiin kennelijk in het Duitschland van Hitler. Er wordt tenminste doodgeschoten, of liever ge- zelfmoord, krankzinnig geleuter als we tenschappelijke en filosofische rede opge- ÜischtJ fascistisch gegroet, gebrast en gebralt. En wederom zit daar als onver mijdelijk gezelschap, alleen, hoewel mid delpunt van geëxalteerde belangstelling en vereering, vrijtwel onbewegelijk in bloedrood gewaad, machtig en dreigend: de beul. Allerlei gebeurtenissen spelen zich af, van blasé, geflirt, zwijmeldans en minis- terieele en professorale waanzin-spee chen af tot S.S. optreden en (dus) mcord en dcedslag toe. Als dan de geestelijke en lichamelijke braspartij! haar hoogtepunt bereikt heeft met het terroriseeren van den negerband („bavianen") door blan ke revolverbandieten, dit gebeuren in een hoog gezwollen speech tot een „triomf van het ras" (dat „een God voor zich al leen opeischt")1 wordt verheven en de S.S.-spreker zich daarbij: huldigend tot den beul wendt, dan komt deze eindelijk in beweging. Hoog rijst hij op en spreekt, spreekt zijn aanklacht uit, zijd aanklacht tegen den dierlijken mensch, die hem de beul nooit loslaat, hem nooit in staat stelt een bevrijdend „het is volbracht" te zuchten. Hij deelt mee hoe hij steeds weer geroepen wordt door het beest in den mensch, hoe hij de „Zoon des men- schen" heeft moeten kruisigen, hoe hij toen tot God is gegaan en gevraagd heeft „is het nu genoeg?"; maar hoe hij' toen ontdekte dat: de God die gij' aanbidt en waarop gijl uw laagheden af schuift, dat die God niet bestaat, dat die God nooit bestaan heeft; dat die God die werkelijk is, U met voldoenden redelijken wil ge schapen heeft om zelf verantwoordelijk te zijn, verantwoordelijk voor de ver moorden van vroeger en verantwoorde lijk voor de dooden die nu vallen. De opvoering wordt voorafgegaan door een later bijgevoegd tableau-vivant van de viering van het Heilig Avondmaal, dat moet dienen om het stuk niet alleen een pacifistisch, maar ook een religieus ka rakter te geven. Er is verschil van meening, over de juiste tekst die Zondag j.l. gebruikt is. Volgens gedane mededeelingen is de oorspronkelijke tekst eenigszins gewij- zigd, zoodat, volgens het Hbld., van Gods lastering niet kan worden gesproken, al moet worden toegegeven dat de inhoud voor den gemiddelden toehoorder gemak kelijk tot misverstand aanleiding kan geven. Uit alles wat wij omtrent den inhoud van „De Beul" en de wijze van vertooning hebben gelezen, krijgen wij zeer sterk den indruk, dat we hier te doen hebben met een zoowel uit politiek als uit godsdien stig oogpunt hoogst gevaarlijk stuk, waarvan bovendien naar het oordeel van deskundigen na de aangebrachte wijzi gingen de kunstwaarde „nihil" is. En zulk een stuk wordt dan opgevoerd op Zondagmiddag en gesteund door een extra subsidie van de stad Amsterdam. Wijl herhalen, dat sterke afkeuring ver dient het 'Optreden van de op politieke relletjes beluste N.S.B.'ers, die hun Zon dagmiddag gebruikten om in den Schouw burg en daarbuiten schandaal te maken. Maar meer ergerlijk is toch nog het feit, dat de opvoering van dergelijke wan producten met steun van de gemeente lijke Overheid mogelijk is. Voor den burgemeester van Amster dam, die bij zijn beoordeeling afging op hem verstrekte rapporten, is het een las tige zaak. Verbiedt hij de verdere opvoering, dan maakt het den indruk alsof hiji wijkt voor terreur. Toch hopen wij, dat hij liever dien schijn zal willen dragen, dan de verdere opvoering van een dergelijk schandelijk stuk toe te laten. In verband hiermede komt aan de örde de vraag of ook op dit gebied verder in grijpen van de Overheid niet noodig is. Wij hebben reeds de Bioscoopkeuring en het toezicht op de Radio, waarbij een vrij strenge keur wordt toegepast. Ver dient ook niet een centrale keuring van tooneelstukken aanbeveling? Het gaat toch niet aan, dat met een beroep op de „kunst" ons volk zedelijk en geestelijk wordt verpest en dat het tooneel wordt misbruikt otn de politieke hartstochten op te zweepen. Het overgro'ote deel van ons volk zal gaarne het gezag steunen. Maar dan moet het Gezag ook niet worden misbruikt om godsdienst en ge zag ondermijnende voorstellingen moge lijk te maken. Stortregens in Addis Abeba. Groote Abessynsche actie ver wacht. Te Addis Abeba heeft het gisteren ge stortregend, iets wat een uitzondering vormt in 'dit seizoen. Reuter verneemt uit Hargeisa (Br. So- maliland), dat de Italianen bij Boesali, meer dan 100 K.M. ten Zuiden van Gor- rahei twaalf gepantserde auto's, die met patrouilles van het leger samenwerkten ■hebben moeten opgeven, omdat zij in de modder waren weggezakt. Onbevestigde geruchten zeggen, dat een lichte Italiaansche colonne in Ogaden door de Abessyniërs is verstrooid, waar bij de Italianen 130 dooden en gewonden hadden tegen de Abessyniërs zeventig. Telegrammen van Reuter en Stefani en van het front van Tigré wijzen er op, dat de Italianen een intense actie van de Abessyniërs in het Noorden aanstaande achten. Men leidt dit af uit de nadering van een groote Abessynische troepenmacht en uit de voorpostengevechten op het front van Makalle. D'e bedoeling van het Abessynische of fensief zou volgens de Italiaansche opvat ting zijn óf de Italiaansche troepen te omsingelen óf den in verschillende rich tingen geoefenden verscherpten Italiaan- schen druk tegen te gaan. Men maakt aan Italiaansche zijde voor spellingen over de Abessynsche tactiek bij hun aanval, die thans ingezet is op Ma- kalle, óf wel, zullen de Abessyniërs voor geven slag te willen leyeren in Semien om de Italianen bij Makalle te kunnen omsingelen, of wel zullen zij een schijn- aanval doen op Makalle om tegelijkertijd een beslissende actie bij den Setit in het Noordwesten te ondernemen. De Italia nen achten zich echter sterk genoeg om zich tegen deze taktiek te verzetten door tegelijkertijd slag te leveren in Semien en bij Makalle. Uit betrouwbare bron heeft Un. Press vernomen, dat in het Noorden de Ita lianen zich momenteel tegenover de Abes synische troepen bevinden, welke met zoojuist uit Europa ingevoerde moderne wapenen, waaronder Hotchkiss-mac'hine- geweren, Belgische geweren en handgra naten zijn voorzien, terwijl 'de Abessyni sche officieren met machinepistolen zijn gewapend. In tegenstelling met de tot dusver ge volgde tactiek, om hier en daar slechts een schermutseling uit te voeren, is de Abessynische legerleiding voornemens, een nieuwe strategische methode toe te passen. Hiermede in verband zijn de in het Noorden strijdende krijgers, die hoofdzakelijk met speren waren gewa pend, thans door modern uitgeruste en goed gedisciplineerde troepen vervangen. De wapens dezer troepen zijn afkom stig uit Europeesche wapenfabrieken en bestaan uit niet minder dan 7500 Belgi sche geweren, 3.5 millioen geweerpatro nen en 35 Hotchkiss-machinegeweren. Ook zou den laatsten tijd in Europa mo dern verdragend luchtafweergeschut zijn besteld en reeds in Abessynië zijn aan gekomen, om in de hoofdstad te worden opgesteld. Het is wel zeker, dat er gisteren ten Zuiden van Makalle een treffen heeft plaats gehad tusschen een kleine afdee- ling Abessyniërs en een kleine afdeeling Italiaansche troepen. Hoe de afloop hiervan geweest is, is minder duidelijk, aangezien beide partijen met 'groote be slistheid verklaren, dat zij de overwin ning behaald hebben. De Italianen dringen hier wel lang zaam voorwaarts, maar aangezien de Abessyniërs dit terrein zoo goed kennen en het ook zoo goed weten te gebruiken, heeft 'dit voorwaarts rukken maar wei nig 'beteekenis, aangezien er achter de Italiaansche troepen telkens weer klei nere Abessijnsche afdeelingen opduiken, die.het den Italianen in den rug ook moeilijk maken. Hier blijkt tevens uit 'hoezeer de Abessyniërs nog de slechts zwak bezette linie Adoea-MakaÜe kunnen bedreigen. Te Addis Abeba zijn berichten ontvan gen, volgens welke Gorahai en Gerlo- goebi door Abessynische troepen zouden zijta bezet. Deze berichten moeten met te meer voorzichtigheid worden opgenomen, daar zij tot dusverre van bevoegde Abessyni sche zijde niet zijn bevestigd. Volgens hier ontvangen berichten van het Z u i d e I ij k front, zouden de Ita liaansche strijdkrachten de operaties voorloopig hebben gestaakt, daar zij, naar beweerd wordt, hun, ten koste van zware offers ingenomen bases weder zouden hebben verloren. Van Abessynische 'zijde wordt door militaire deskundigen de meening geuit, dat de Italiaansche strijdkrachten aan het 'zuidelijk front voor de komende drie weken iedere aanvalsmogelijkheid hebben verloren. DE REIS VAN HOARE NAAR PARIJS. Een wapenstilstandsvoorstel. De ParijsChe bladen houden zich met het aanstaande bezoek van den Engel- schen Minister Hoare en met het onder houd, dat deze Zaterdagavond met Laval zal hebben, 'bezig. De Intransigeant verneemt in goed ingelichte 'kringen, dat Hoare een voorstel tot een wapenstilstand van drie we ken zal doen. Het petroleum-embargo zou dan tot een later tijdstip worden op geschort. Inmiddels zullen de vredeson derhandelingen met een kraebtigen wil een resultaat te bereiken, gevoerd wor den. Reuter meldt daarentegen uit Londen: Ten opzichte van zekere denkbeelden in de Fransche pers, welke opperen, dat er een Italiaansch-Abessijnsche wapenstil stand zou worden gesloten tijdens wel ken de sancties geschorst zouden wor den, verklaart men in welingelichte krin gen te Londen, dat een dergelijk voorstel slechts in overweging zou kunnen geno men worden, indien er ernstige vooruit zichten bestonden op het sluiten van een definitieven vrede. Half-ambtelijfc wordt gezegd, dat Hoare Zaterdag geen nieuwe voorstellen uit naam van Groot-Brittanje aan Laval zal voorleggen. De reis van koning Leopold naar Engeland heeft in het buitenland aanleiding ge geven tot geruchten, volgens welke de Belgische vorst als bemiddelaar te Londen zou optreden in verband met het Oost-Afrikaanse he conflict. Ten opzichte van deze geruchten wordt echter te Parijs het grootste voorbehoud in acht 'genomen. Sommigen uiten 't ver moeden, dat ze van Italiaansche zijde afkomstig zijn. Wij 'herinneren er ten overvloede aan, dat te Brussel békend is gemaakt, 'dat de reis van 'koning Leopold een particulier karakter droeg. De petroleum. De Italiaansche regeering ontkent ca tegorisch de berichten over een gentle- man's-agreement tusschen de Italiaan sche regeering en de Societa Italo-Ame- ricana dei Petroli inzake de voortzetting van de petroleum-leverantie aan Italië ingeval van een embargo. Un. Press handhaaft echter zijn be richt. Uit Rome wordt gemeld Zou de Commissie van Achttien in haar aanstaande zitting tot een petro leum-embargo tegen Italië besluiten, dan zal hierdoor in den beginne slechts de burgerbevolking worden getroffen. Volgens Italiaansche opgaven zouden inderdaad het leger, de vloot en 'het luohtwapen van Italië aan een petro- leum-embargo geruimen, doch niet nader aangeduiden tijd het 'hoofd kunnen bie den. Vreemdelingen vertrekken. Door de politieke onzekerheid en de duurte van het levensonderhoud worden steeds meer vreemdelingen gedwongen Italië te verlaten. Onder de vertre'kken- den bevinden zich vele onderdanen van landen, die aan de sancties deelnemen. De door de vreemdelingen verlaten hul zen worden gaarne door Italianen op gekocht, aangezien men huis- en grond bezit als de eenige veilige belegging be schouwt. Koningin schenkt haar trouwring. De Koningin van Italië 'heeft den vol genden brief gezonden aan den Duce „Ik wensch, dat gij weet, dat onder de vele bijdragen van de vrouwen van Italië voor de glorie van ons dieibaar en groot vaderland, ook de ring zal zijn, welken de Koning mij bij ons huwelijk gaf. Ik geef dezen ring met vreugde aan 'het vaderland. Mijn ring is mij het dier baarste bezit, want deze herinnert mij aan den dag, waarop ik het geluk had Italiaansche te worden." Ook de Koning stond zijn ring af. Engelsche oorlogsschepen verlaten de Middellandsche Zee. Zes in de Middellandsche Zee gesta- tionneerde Engelsche oorlogsschepen, twee slagschepen en vier destroyers zul len dezer dagen uitvaren voor een tien- daagschen oefentocht buiten de Middel landsche Zee. Deze oefentocht werd op do Britsche a'dmiraliteit als een korte reis gekwalifi ceerd, 'die ten doel heeft aan de man schappen een weinig verpoozing te brengen. In politieke kringen gelooft men niet dadelijk, dat deze oefentochten in het geheel geen politiek karakter zouden dragen. Men is van meening, dat deze tochten in verband staan met het voor nemen van Engeland en Frankrijk, aan Italië een nieuw vredesplan voor te leg gen en 'ten dezen met de Italiaansche regeering van gedachten te wisselen. Men meent in deze tochten dan ook een geste van vriendschap van Engeland tegenover Italië te 'zien, teneinde de aan staande onderhandelingen eenigszins te vergemakkelijken. DE BEMIDDELINGSPOGINGEN TUS SCHEN ITALIË EN ABESSYNIE. Uit Parijs wordt gemeld: De werkzaam heden welke het Ministerie van Buiten- landsche Zaken met den steun van den Britschen deskundige Peterson verricht, om een basis te vinden voor nieuwe be middelingsvoorstellen in het Italiaansch- Abessynsch conflict zouden volgens een bericht in de bladen voorloopig slechts betrekking hebben op een niet bindende redactie van voorstellen welke een bdj- legging van het geschil zouden moeten mogelijk maken. De meeningen van En geland en Frankrijk wijken thans nog op verschillende punten van elkaar af. Men heeft gedacht aan de volgende voorstellen: 1. Italië staat Abessynië een haven af in Italiaansoh Erithrea; 2. Eén geringe correctie der grenzen in bet gebied van Tigre waarbij de heilige stad Aksoem Abessynsch zou blijven; 3. Abessynië staat Italië de provincie af ten zuiden van den 8sten Noordelijken breedtegraad, in het westen zou de grens van bet Italiaansch gebied volgens de Engelsche opvatting moeten liggen op den 40sten lengtegraad en volgens de Franschen op den 38sten. Daarbij: speelt de vraag of Italië een toegang tot het merengebied zal verkrij gen of niet, een rol. De rest van Abessy nië zal onafhankelijk blijven en ook niet onvoorwaardelijk onder een internatio naal pnotectoriaat worden gesteld. Den negus zal het vrij staan met den volkenbond een pact van bijstand te slui ten. WAT GESCHIEDT ER, INDIEN DE VLOOTCONFERENTIE MISLUKT? Indien de Vlootconferentie mocht mislukken, rekent men er in En gelsche marinekringen op, dat de verschillende zeemogendheden zul len overgaan tot den bouw van zeemonsters, zooals de wereld nog nooit heeft aanschouwd. D'e huidige maximale grens voor groote slagschepen bedraagt op bet oogenblik ongeveer 35.000 ton. Een uitzondering hierop vormt alleen de Engelsche slag kruiser „Hood", die een inhoud van 42.100 ton bezit. Aan dit schip werd reeds gebouwd gedurende de conferentie van "Washington en het zou oorspronke lijk nog grooter worden. D'e plannen wer den echter indertijd nog in het allerlaat ste uuryeranderd. De gevechtswaarde van een dergelijk schip wordt als proble matisch beschouwd: Engeland zou er on getwijfeld gaarne afstand van doen, in dien de maximale grootte voor slagsche pen op een geringere tonnenmaat werd gesteld. Binnenland. De Tweede Kamer beeft de begrootingen van bet Verkeersfonds en van Defensie aangenomen. De opvoering van „De Beul". Buitenland. De oorlog in Abessynië. De Abessynnërs gereed voor den aanval? Bemiddelingspogingen van Engeland en Frankrijk? De kerkstrijd in Duitschland. Er wordt te Londen dan ook reeds over gesproken, dat de Engelsche delegatie op de Vlootconferentie 26.000 ton als maxi mumgrens zal voorstellen. Het vooruitzicht op een overeenkomst op deze basis is echter uiterst gering, daar buiten Japan, dat voor zijn doel geen groote slagschepen noodig heeft, geen van de andere mogendheden in dit voor stel zal toestemmen. Italië heeft reeds drie slagschepen met een tonnenmaat van 35.000 ton in aan bouw en de Vereenigde Staten zullen zich op het standpunt stellen, dat zij een groo ter tonnenmaat noodig hebben dan 26.000 ten, om de voor de Stille Zuidzee vereisch- te slagschepen met een groote actie-radius en zwaar geschut te kunnen bouwen. Het is mogelijk, dat men het tenslotte nog wel eens wordt over 35.000 ton, maar zeer waarschijnlijk is zulks niet, want wanneer de Japanners by bun eisch naar volle dige pariteit blijven, zullen de Vereenig de Staten elke beperking van de tonnen maat voor de verschillende scheepstypen van de band wijzen. Onder deze omstandigheden is het niet onwaarschijnlijk, dat binnen het verloop van eenige jaren, super-dreadnaughts zullen opduiken en er wordt gefluisterd, dat men zich in de verschillende admira liteiten ook reeds met het constructie- vraagstuk bezig houdt. Weliswaar zou de kiel van dergelijke schepen volgens de bestaande verdragen eerst in den aan vang van 1936 gelegd kunnen worden, maar met de constructie van het geschut en andere voorbereidende werkzaamhe den zou reeds direct begonnen kunnen worden. (Nadruk verboden.) DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND. Gisteren hebben 180 afgevaardigden van de oppositie op de confessioneele provinciale synode voor Berlijn en Bran denburg pertinent geweigerd om de kerk- decreten van Kerrl, den minister voor kerkelijke aangelegenheden, te gehoorza men. Zij verklaarden, dat de decreten een schending beteekenen van bet inwendige leven van de kerk en van de vrijheid om Gods Woord te interpreteeren. Zij voeg den er aan toe, dat het gehoorzamen van zijn regiem gelijk zou staan met verraad jegens God. D'e synode werd door een vijfhonderd personen bijgewoond. Naar wordt vernomen, beeft ds Nie- möller van de autoriteiten bevel gekregen in bet heele Duitsche rijk niet meer in bet openbaar te spreken. In protestantsche kringen is de toe stand momenteel zeer gespannen. In kringen der belijdeniskerk rekent men met de mogelijkheid, dat de belijde niskerk eerlang in het geheele Duitsche rijk zal worden ontbonden. Korte Berichten. ii In het tijdvak van 21 Febr. tot 23 Nov. zijn 242,000 Italianen het Suez-ka- naal in de richting van O'ost-Afrika ge passeerd. Hiervan zijn er 5300 ziek naar Italië teruggekeerd. De Amerikaansche financier Rickett die bekend is uit de petroleum-concessies van Abessynië, is van Londen uit per vliegtuig te Bourget aangekomen. Hij gaat via Rome en Gaïro naar Abessynië. Uit voorzorg beeft de Griekscbe re geering aan begenadigde opstandelingen verboden in Athene of Saloniki te ver toeven. In welingelichte kringen rekent men op nieuwe verkiezingen einde Januari. Men verwacht, dat 20 tot 25 communisten deel zullen uitmaken van de nieuwe Kamer. Uit Washington wordt gemeld, dat op bet vliegveld Bylling een legervliegtuig is neergestort waarbij 2 personen om het leven kwamen. De Duitsche regeering heeft een in voerverbod van rijksmarkbiljetten uitge vaardigd en in verband daarmede bepa lingen vastgesteld, die het gebruik in het binnenland van illegaal ingevoerde bil jetten verhinderen. De Italiaansche regeering heeft een decreet gepubliceerd, waarbij tot nader order wordt bepaald, dat men geen ven slagen meer zal bekend maken omtrent den toestand van de schatkist, van de Italiaansche Bank en van de openbare schuld. Begrijpelijk!

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1935 | | pagina 1