EERSTE BLAD Nationaal-Socialistische voorlichting. DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1935 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 49e JAARGANG - No. 303 De politieke toestand. Buitenland. Binnenland Uit de Provincie Belangrijkste Nieuws Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emerge" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postcheque en Girorekening 44-450. Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs i2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingcn f 0.20. Losse nummers 5 cent. Advcrtcntiön 30 cent per regel. Ingezonden mcdedcolingcn 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85. Bij contract belangrijke korting. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Uit de door de heer en Golijn en Aai bars© in de Tweede Kamer gehouden re devoeringen is gebleken, dat de politieke crisis definitief is opgelost. De vrede tusschen het Kabinet en de R. K. Kamerfractie is geteekend. Minister Golijn gaf er de voorkeur aan het verleden te laten rusten en alleen op de toekomst het oog te richten, maar Mr Aalberse 'bleek daarover anders te den ken. Wat begrijp elijik is. Hij had er behoefte aan een poging te doen om de R. K. fractie vrij te pleiten van schuld aan het uitbreken van het conflict, maar men 'kan niet zeggen dat dit pogen gelukt is. Mr Aalberse keurde het af, dat Minis ter Colijn een besliste verklaring had uit gelokt, maar hij vergat blijkbaar, dat de heer Golijn door de voortdurende critiek in de Kamer en de scherpe hetze in een deel van de R. K. pers tot het eischen van zulk een verklaring geprest werd. Het Kabinet moest naar de meening van een groot deel der R. K. pers ver dwijnen en men kreeg zeer sterk den in druk, dat ook 'bij een groot deel der R. K. Kamerfractie de opvatting heerschte, dat door het verdwijnen van het Kabinet het landsbelang gediend zou zijn. Onder die omstandigheden was een klare en duide lijke uitspraak noodzakelijk. En het ant woord van Mr Aalberse met klaterend applaus door de R. K. pers begroet liet aan duidelijkheid dan ook niets te wen- schen over. Nu zijn echter de 'bordjes verhangen. Volgens Mr Aalberse doordat het Ka binet een zwenking maakte. Wanneer zoo betoogde hij Minister Golijn de Dinsdag gehouden rede op 19 Juli had gehouden, dan zou waarschijlnlijk het conflict zijn voorkomen. Een merkwaardige uitspraak. Volkomen terecht is er toch door den heer Albarda op gewezen, dat de jongste regeeringsverklaring al werd hier en daar het accent wat anders gelegd in wezen niet veel afwijkt van de tot nu toe gevolgde gedragslijn. De „Maasbode" stelde de kwestie dan ook zuiver, toen zij naar aanleiding van de door den Minister gehouden rede schreef: „Feit is nu eenmaal, dat de ka tholieke fractie een anderen weg wees, maar dat daarvoor geen meer derheid te vinden was". Het heeft intusschen weinig zin hier over nog lang na te pleiten. Van veel meer 'belang is, dat de poli tieke hemel is opgeklaard, dat de vrede geteekend is, en dat er goede hoop 'be staat, dat de Kamer met de Regeering zal samenwerken voor de vervulling van haar uiterst moeilijke taak. Toen onlangs de heer Mussert, de leider van de N. S. B., in Indië vertoefde, kwam hij daar ook te spreken over het enkele maanden geleden te Amsterdam onthulde monument van Van Heutsz. Volgens het „A.I.D." van 26 Juli gaf hij daarover te Bandoeng de volgende op merkingen ten beste: „Spr. wijst op' de onthulling van het monument van Van Heutsz. De totstand koming heeft jaren geduurd, want Am sterdam heeft een gemeenteraad, waar men badhuizen ruilt tegen professoren, en waar Van Heutsz is geruild voor Dó- mela Nieuwenhuis. Spr. beschrijft onder hilariteit het monument, een aquaduct met daarvoor een voetstuk, waarop helaas de naam van Van Heutsz staat en daarop een juffrouw met twee honden (leeuwen). Dit is het monument dat de bourgeoisie heeft veroverd. Wij' hopen dat eens de naam Van Heutsz er afgaat en dat daarop geschre- v®n zal worden: Zoo vonden wij1 het volk van Nederland. En dan zullen wiji op den Ham in het centrum van de hoofdstad een monument oprichten, niet alleen voor Van Heutsz, maar voor de duizenden werkers in Indië, al moeten alle broekenpaleizen worden afgebroken." Dat was ook voor Indische ooren dui delijke taal. Het monument van v. Heutsz is volgens den heer Mussert niets anders dan een staal van de futloosheid en de lamlendigheid van het Neder landsche volk. Maar Ja, er is hier ook een maar. De heer Mussert houdt niet alleen rede voeringen, maar hij- geeft ook publieke voorlichting door middel van „Volk en Va derland", waarin natuurlijk geen letter geschreven mag worden waarmee de groote leider niet instemt. Welnu, „Volk en Vaderland" heeft ook over het monument van Van Heutsz en de onthulling daarvan geschreven. En het deed dit als volgt: „Elk wciord van Golij'n's indrukwekken de rede kenmerkte zich door een sterke in nerlijke zekerheid, gedragen door een vast geloof in de waarden, die het zelfrespect van onze natie uitmaken. De plechtigheid op dezen weinig zomerschen Juni-middag, waaraan de staatsie der aanwezigen als op tafereelen der 17e eeuw een rijpe gloed verleende, verkreeg door zijn woorden een welhaast heroïsche uitdrukking, waartoe tenslotte o\ok het monument zelf in zijn logischen eenvoud van horizontalen muur en verticaal daaruit cpstrevende pylonen bijdroeg". Volgens de N.S.B. heeft de leider altijd gelijk, ook als hij zichzelf vierkant tegen spreekt. Wie het echter nog niet zoover gebracht hebben dat zij' in de onfeilbaarheid van den leider geloioven, zullen wel zoo vrij zijn over dit staal van Nationaal-Socia listische voorlichting de schouders op te halen. Wat zal de Volkenbondsraad doen? Algemeen acht men het waarschijnlijk, dat de Volkenbondsraad een commissie van dertien zal benoemen om een rapport met aanbevelingen krachtens art. 15 para graaf 4 van het Volkenbondsverdrag op te stellen. Men was van meening, dat de Vol kenbondsraad geen nieuwe opdracht aan de ooimmissie van vijf zal verleenen om nog een verzoeningspoging aan te wenden. De Raad zal dus moeten overgaan tot de toepassing van art. 15' en een nieuwe oommissie benoemen die het rapport met aanbeveling vo-or de beste oplossing van het geschil nog zal moeten opstellen. In deze commissie zullen alle leden van den Volkenhondsraad met uitzondering van Italië en Ahessynië vertegenwoordigd zijn zo'odat de commissie uit dertien leden zal bestaan. Engeland wilde aanvankelijk dat de nieuwe commissie reeds a.s. Zaterdag rapport zou uitbrengen. De Franschen gaven er de voorkeur aan, dat de raadscommissie een tijd van veertien dagen zou worden opgegeven op dat daardoor langs diplomatieken weg nieuwe besprekingen met Italië mogelijk zouden worden. Versnelde vioolbouw In Amerika. Het Amerikaansche departement van marine heeft aan alle werven, waar oor logsschepen in aanbouw zijn, order gege ven de werkzaamheden te versnellen. Het departement is bereid de daaruit voort vloeiende hoogere kosten voor haar reke ning te nemen. O.a. moeten twee duikboo- ten, die te Portsmouth (New Hampshire) op stapel staan, binnen 14 inplaats van 27 maanden worden voltooid. De wenschelijkheid van een terugkeer naar den gouden standaard. Uit Genève wordt gemeld: De econo mische debatten in de tweede Volken bondscommissie hebben thans hun neer slag gevonden in een Engelsche ontwerp resolutie, waartegen de vertegenwoordi gers der goudbloklanden zich niet ver zetten. Het ontwerp-iesolutie stelt de wenschelijkheid in het licht van een te- rugkeeren naar een gemeenschappelijken internationalen gouden standaard, het geen mogelijk zal zijn wanneer de hinder palen, die thans den internationalen han del belemmeren, uit den weg worden ge ruimd. Voorts beveelt de resolutie aan meer bilaterale verdragen af te sluiten en een meer liberale handelspolitiek te voeren met de meestbegunstiging'si-clau- sule tot basis. Dreigende revolutie in Amerika? D'e commandant van de marine-dokken in Brooklyn, vice-admiraal Yates Stir ling, heeft in een New-Yorksch dagblad een waarschuwing gepubliceerd tegen een in October dreigende revolutie van alle links radicalen, welke, uitgaande van New-York, het geheele bondsgebied om vatten zal. Anarchisten, communisten en socialis ten zouden gemeenschappelijk het plan hebben opgevat, in New-York de macht aan zich te trekken. 2V» jaar concentratiekamp. Uit een in Hessen openhaar gemaakte statistiek blijkt, dat van de kort na Hin- denburgs overlijden verleende amnestie voor lichte misdrijven niet minder dein 39.000 personen geprofiteerd hebben. Niemand weet echter iets naders omtrent het lot van het vroegere soc.-dem. rijks daglid Mierendorff, die sinds 1933 in een concentratiekamp verblijft, zonder dat ooit een aanklacht tegen hem is ingediend of een vervolging aanhangig gemaakt. Hij behoorde tot den rechtervleugel der partij en was in 1914 een der eerste vrijwilli gers geweest -die zich aangemeld hadden. Ook zijn collega en partijgenoot, de in den oorlog verminkte dr Schumacher uit Stuttgart draagt reeds meer dan 2Va jaar gelaten zijn lot in een concentratiekamp en het schijnt dat de hooge politieke lei ders het bestaan van deze beide politieke gevangenen vergeten hebben. Korte Berichten. Lutze, de c'hef van de S.A., heeft aan alle leden van de S.A., die lid moch ten zijn van de Kosener studenten- of reunistenvereeniging, bevolen hun lid maatschap voor 15 October op te zeggen aangezien bedoelde studentenvereniging geweigerd heeft de Ariër-paragraaf in haar ledenlijsten in te voeren. De staking te Tilburg opgeheven. D'oor de Eabrikantenvereepiging te Til burg is gisteren besloten de gelegenheid open te stellen om den arbeid te hervatten op onderstaande voorwaarden: a. Ten einde den door de staking in de gezinnen ingetreden financieelen achter stand te helpen overbruggen, wordt van Donderdag 26 September af tot en met Zaterdag 12 October op de thans krach tens de loonregeling van 19 Augustus 1935 verdiende loonen een zo-odanigen toeslag gegeven, dat de eindloonen worden aan gevuld tot het loonniveau van vóór 19 Augustus 1935. b. Van Maandag 14 October af geldt ongewijlzigd de loonregeling van 19 Aug. 1935. c. Op denzelfden grond als vermeld in sub a wordien op een in overleg met de arbeiders organisaties vast te stellen tijd stip aan de arbeiders, die de drie kermis dagen nog niet kregen uitbetaald, deze dagen alsnog uitgekeerd. d. Het door de werkgevers ingehouden loon terzake van het verbreken der dienst betrekking zal hij de eerstvolgende loon- betaling alsnog worden uitbetaald. e. Geen rancune-maatregelen zullen ge nomen worden. De stakers hebben gisteravond besloten deze voorwaarden te aanvaarden. De arbeid werd reeds vandaag hervat. Van eigen land. Onder dezen titel werd door het Crisis- Zuivelbureau te 'sGravenhage een keurig uitgevoerd en aardig geïllustreerd recep tenboekje uitgegeven. Ter voorlichting van de Nederlandsche huisvrouwen bevat 'dit werkje meer dan 100 recepten voor gezonde voedzame spij zen, smakelijke schotels en dranken vlug en gemakkelijk klaar te maken voor wei nig geld. In hoofdzaak hebben de recep ten betrekking op de voedselbereiding met melk, natuurboter, kaas of room. Het boekje bevat verder tal van bij zonderheden die voor een goede voeding van belang zijn; mededeelingen over melk en zuivelproducten van Prof. Dr E. G. van Leersum, oud-directeur van het Ned. Instituut voor Volksvoeding te Amster dam en Prof. Db L. K. Wolffs, hoog leeraar aan de R. U. te Utrecht. De illustraties van dit practische en nuttige werkje zijn van de hand van den bekenden kunstenaar H. Verstijven. Tekort Landbouwcrisisfonds over 1935. In verband met verschillende berichten als zou het landbouwcrisisfonds voor het dienstjaar 1935 vermoedelijk een tekort van meer dan 30 millioen gulden hebben, wordt van bevoegde zijde meegedeeld, dat deze berichten onjuist zijn. Het tekort voor het jaar 1935 wordt geschat op niet meer dan 5 millioen gulden. Nagegaan wordt of 'het mogelijk is dit tekort alsnog te ver minderen. Ten aanzien van de begrooting van het Landbouwcrisisfonds voor het jaar 193'6 mag vertrouwd worden, dat maatregelen genomen zijn. waardoor het tekort, waar mede het jaar 1936 wellicht zal worden begonnen, over dat jaar niet meer zal aangroeien. Mr Donker Tweede Kamerlid. D'e voorzitter van het Centraal Stem bureau heeft in verband met bet niei aannemen van zijn benoeming tot lid der Tweede Kamer door den heer A. B. de Zeeuw, in diens plaats benoemd ver klaard mr L. A. Donker te Rotterdam. De Koningin bij de manoeuvres. Ondanks storm en regen heeft H. M. de Koningin 'die vergezeld was van Prin ses Juliana, gisteren van 9.302' u. de groote legeroefeningen gevolgd. Op ver schillende plaatsen sloegen Koningin en Prinses, die zich door het ruwe weer niet lieten afschrikken, de troepenbewegingen gade. Goes. Be winkelweken. Zooals wij reeds gisteren meldden, zal morgen avond, na de officiëele ontvangst ten Stadhuize een rondgang met muziek door een groot deel van' de stad worden ge maakt. De stoet zal worden geopend door een der beide muziekkorpsen. Hierachter komen de auto's met comité-leden, B. en W. enz. en daarna volgt het andere muziekgezelschap. De te volgen route is aldus: Lange Kerkstraat, Klokstraat, Lange Vorststraat, Oude Vischmarkt, St.-Jacob- straat, Groote Kade, Bierkade, Turfkade, 's-Heer Hendrikskinderenstraat, Nieuw- straat, Beestenmarkt, Wijngaardstraat, L. P. v. d. Spiegelstraat, J. Valckestraat, Ganzepoortstraat, Klokstraat, Singel straat, Korte Kerkstraat, Westzijde Groote Markt, Opril, Magdalenastraat, Beesten markt, Vlasmarkt, Rijfelstraat, Groote Markt N- en O.-zijde. B. en W. hebben bepaald, dat gedurende het tijdvak van 27 September tot en met 8 October 1935, in afwijking van de be palingen der winkelsluitingswet, de win kels geopend mogen zijn: a. op alle werk dagen, uitgezonderd des Zaterdags, tot 22 uur; b. op Zaterdag tot 23 uur. De kindercantate. Gisteren meldden wij, dat de kindercantate niet doorging. Nader vernemen wij, dat de Oranje-vereeniging deze cantate binnen kort, na afloop van tentoonstelling en winkelweek, zal doen uitvoeren. De be doeling is dan van deze uitvoering een Oranje-avond te maken. De collecte voor het crisis-comité bracht deze week 53,15 op. „Ma Retraite". Het is thans zoo goed als zeker, dat de villa „Ma Re traite" aan den Patijnweg wordt gesloopt daar de gemeente de perceelen bouw grond, waarover onderhandeld werd, ver kocht heeft. Het wachten is alleen nog op de goedkeuring der teekeningen van de te bouwen huizen. Ruzie in de bioscoop. Dins dagavond kreeg in de bioscoop van v. Liere, tijdens de voorstelling de 24-jarige v. M., een te Rosmalen gedomiciliëerde leurder, verschil van meening met de 19-jarige mej. G. de W. van hier. De ruzie liep zoo hoog, dat v. M. het meisje een klap op het hoofd gaf. De voorstelling werd door een en ander zoo gestoord, dat enkele bezoekers een heenkomen zochten. De bioscoopbeheerder en diens zoon werkten daarop de twee partijen uit de zaal, waarna de rust weerkeerde. Gisteravond hield de A.-R. studie- en propagandaclub haar eerste vergade ring in dit seizoen. Ter inleiding van de wintercampagne sprak de heer Kodde over: „De onzeker heid van den politieken toestand en onze taak daartegenover". Aan de be spreking over dit referaat werd door meer dere leden deelgenomen. Bij de bestuursverkiezing werd de heer D. Faberij de Jonge herkozen, terwijl ge kozen werden de heer Davidse en Mej. de Witte. Na de pauze hield de voorzitter, de heer Timmer, een causerie over Ahessy nië. Nadat de aanwezigen nog waren op gewekt a.s. Zaterdag den Arja-toogdag te bezoeken, werd de vergadering door den heer Zuidema met dankzegging gesloten. Ned. Chr. Vrouwenbond. Gisteravond hield de afd. Goes van dezen bond onder leiding van Mej. Donner, een flink bezochte vergadering. Nadat Mevr. Zuidema enkele mede deelingen had gedaan omtrent de huis houdelijke voorlichting voor vrouwen van werkloozen, waarmee aanvankelijk uit nemende resultaten werden bereikt, sprak Dr A. van Selms van Hansweert over dén arbeid in de werkkampen voor jeugdige werkloozen. „Al kent, aldus spr., een vrouw feite lijk werkloosheid niet door persoonlijke ondervinding, toch heeft het vraagstuk van de werkloosheid in het algemeen en dat van de jeugdwerkloosheid in het bij zonder recht op haar belangstelling. De lichamelijke, zedelijke en geestelijke ge volgen, die slechts bij weinigen door sterk geloof overwonnen worden, doen hun invloed niet alleen in het gezin, maar ook in kerk, maatschappij ep, staat ge voelen. Feitelijk is er maar één geneesmiddel: normaal, regelmatig werk. Daaruit volgt, Binnenland. Tendentieuze en valsche berichten over de devaluatie van den gulden. Financiering van den versnelden brug genbouw. Het tekort van bet landbouwcrisisfonds. Het Perkpolderplan. De staking te Tilburg opgeheven. De toenemende spoorwegtekorten. Buitenland. Engeland wil terug naar den gouden standaard. Wat zal de Volkenbond ten opzichte van Italië doen? dat de oplossing van het vraagstuk eerst door de beëindiging van het huidige crisistijdperk bereikt kan worden; dus dat noch particulieren, noch staatsmacht in staat is, dit probleem op te lossen. Dat neemt niet weg, dat men althans moet doen wat mogelijk is. Men heeft het geprobeerd met cur sussen. Dit is veelal op een teleurstelling uitgeloopen. Niet kennis, eerder karakter vorming was noodzakelijk. Ook ontspan ning werd geboden. Maar als er geen inspanning door regelmatig werk aan voorafging, staat alle ontspanning en sport weldra tegen. Beter is de organisatie van werkkam pen, waarbij het werk in het middelpunt staan moet Spr. is op dit gebied voor stander van particulier initiatief van den kant der geestelijke oi ganisaties. De staat kan geen geestelijke leiding geven. De Christelijke kerken staan in dezen arbeid vooraan; werkkampen op kleine schaal zijn er vele geweest. Mede door de verrassende offervaardigheid konden nu vier permanente werkkampen door de Centrale voor werkloozenzorg, ge sticht op initiatief van den Raad van Kerken, worden georganiseerd. Natuurlijk zijn de duizenden, die ge holpen worden, gering in verhouding tot de 150.000 jeugdige werkloozen, die er in ons land momenteel zijn. Maar het is iets. Er is een zegen in. Men brengt wat zon en nieuwen levensmoed in jonge harten." Met belangstelling werd het betoog van den spreker, die interessante mededeelin gen deed omtrent zijn ervaring als leider van dergelijke kampen, gevolgd. Oostkapelle. Gemeenteraad. Woensdag vergaderde de gemeenteraad voltallig. De voorz. deelt mede, dat S. Wisse heeft opgezegd de overeenkomst waarbij1 hiji voor f 850 per jaar een auto voor de Vleeschkeuringsdienst beschik baar stelde. B. en W. hebben nn met dhr P. Wille- boordse van Serooskerke een overeen komst aangegaan, waarbij deze voor ge noemd bedrag een auto beschikbaar stelt, en tevens een kleine garage heeft ge plaatst op het terrein bijl het gemeente- slachthuis. Op zijn verzoek wordt hem een voorschot op dit bedrag voor zes maanden verleend, tegen onderpand van de te gebruiken auto. Wederom is een verzoek ingekomen van de bewoners van het villapark, om een derde lantaarn te doen branden, aange zien het achter in het villapark erg donker kan zijn, vooral bij den ingang van het bosch. De voorz. geeft een overzicht van de voorgeschiedenis van deze zaak en voelt voor inwilliging, ook omdat men daar vlak bij Diomburg is, hetwelk baadt in een zee van licht. Weth. de Roo vindt het jammer, dat de achterste lantaarn destijds is verplaatst, waardoor deze bewoners feitelijk zijn ach teruit gegaan. Verschillende leden zijn echter hang voor een eenzijdige bevoor rechting, waarom het verzoek wordt af gewezen met 6 tegen 1 stem, dhr de Roo. De gemeentehegrooting voor 1936 werd nu behandeld. Deze kan sluitend worden gemaakt zonder belastingverhooging. Voor de werkverschaffing is f 1000 meer uitge trokken, zoodat deze post groot is f3000. Ook voor de bestrating van den Aagte- kerkschen weg is een hooger bedrag uit getrokken, omdat hieraan de laatste ja ren weinig is gedaan. De begroeting wordt met algemeene stemmen vastgesteld op een bedrag van f 34.898.96. Bij de rondvraag vraagt dhr Maljaars maatregelen te nemen voor den water afvoer van den Aagtekerkschen weg. De voorz. zegt dat dit wacht tot dat er zich werkloozen aanmelden. Dhr Coppoolse vraagt verwijdering van de doode kruinen der hoornen aan ge noemden weg, aangezien deze bij! storm gevaar opleveren. De voorz. zal, aangezien deze hoornen behooren bij' Moolwijk, er den baas op attent maken. Jhr van Adrichem Boogaart vraagt of het niet wenschelijfc is dat de ligger van wegen en voetpaden wordt bijgewerkt en b.v. het eind van den Duinweg hetwelk bij de hofstede 't Huis ten Duine behoort, 7

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1935 | | pagina 1