EERSTE BLAD
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
40a j£AROA.«G - «o. «.00
Het Kabinet Colijn en de R.K.
Kamerfractie.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijksfa Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emerge" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
j. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs i'2.5ü per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
VÜssingen i 0,20, Losse nummers u cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeehngen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags i'0.75, bij
vooruitbetaling. Onder ieiter of motto i 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De weg uit de crisis.
Het speciale crisisnummer van „Stem
men des Tijds" opent met een bijdrage
van Dr H. Colijn over: De weg naar en
uit de crisis.
De schrijver komt daarin tot de slot
som, dat het hoofdmiddel om tot grootere
welvaart te geraken is: herstel van
een vrijer ruilverkeer.
„Dat alleen aldus Dr Colijn kan
waarlijk uitkomst brengen. Er zijn er,
die in de mogelijkheid daarvan niet meer
gelooven. Ik behoor tot diegenen niet. Het
tegenwoordig stelsel is bezig vast te
loopen; in alle landen. Overal beginnen
de stemmen, die om verandering roepen,
dan ook weer luider te klinken. De eco
nomische verdwazing kan niet blijvend
zijn. De gedachte, die neergelegd was in
het z.g. verdrag van Ouchy (groepsvor
ming van staten, die wederkeerig een
vrijer ruilverkeer zouden aanvaarden
met openstaande gelegenheid voor ieder
ander om toe te treden) wordt weer leven
dig besproken en o.a. met klem aanbe
volen in het pas verschenen Engelsche
werk „The nexet five years".
De overwinning van menschelijke
dwaasheden is moeilijk; zij vordert tijd
en geduld. Maar hier k a n ze niet uit
blijven, omdat het levenspeil der West-
Europeesche volken niet duurzaam kan
terugvallen tot dat van een eeuw of
zelfs maar een halve eeuw terug, wat
toch het geval zou zijn, indien de tegen
woordige toestanden in zake het ruil
verkeer bestendig geacht zouden moeten
worden."
Uit deze aanhalingen blijkt, dat Dr
Colijn ondanks alles toch nog hoop heeft
voor de toekomst.
Wanneer men let op de sterke ontwik
keling van Japan, de mogelijke ontwa
king van China, en in het algemeen de
dreiging van Azië en Afrika, dan komt
meermalen de vrees op, dat het met de
hegemonie van het blanke ras op een
einde loopt en dat het niet kan uitblij
ven of het levenspeil der West-Europee-
sche volken zal niet gehandhaafd blij
ven. De economische verdwazing zou dan
een factor kunnen zijn om dit proces te
verhaasten.
Dr Colijn is wat dit betreft, meer op
timistisch.
Hij ziet althans nog een uitweg uit
de crisis.
Uiteenloopende beoordeeling.
Het „Dagblad van Zeeland" dat niet
ophoudt te ageeren tegen het Kabinet-
Golijn en dat voor niets zoo bevreesd is
dan dat de Kamer dit Kabinet zijn steun
zal verleenen, schreef deze week met de
bescheidenheid en de bezadigdheid dit
blad eigen, dat Minister Colijn van plan
is de politiek van lappen, aanpassen en
bijwerken voort te zetten.
„De Millioenennota is geheel In dien
geest gecomponeerd en wie nog mocht ge
dacht hebben, dat het nieuwe Kabinet-
Colijn toch nog een andere richting zou
inslaan dan maar steeds te volharden bij
de politiek van zich aan te passen aan de
telkens nieuwe feiten van den dag, inste-
de van door een forsche, actieve wel-
vaartspolitiek te pogen andere feiten te
stimuleeren dan voortdurend grootere te
korten, grootere werkloozencijfers en af
nemende bedrijvigheid, zal nu wel het
ijdele van zijn hoop inzien".
Het blad acht het uitgesloten, dat de
nieuwe ontmoeting tusschen Kamer en
Regeering beter zal verloopen dan bij de
eerste behandeling van het bezuinigings-
ontwerp.
De „Maasbode", het bekende R. K. or
gaan, oordeelt echter anders.
Met bijzonder genoegen
maakt dit blad melding van de volgende
passage uit de Millioenennota:
„Uit dit alles blijkt wel, hoe ontzaglijk
zwaar de strijd is, dien de regeering heeft
te voeren tegen telkens' weder optredende
nieuwe factoren, die het begrootingseven-
wicht verstoren. In dezen toestand zal
geen afdoende verbetering koinen, zoo
lang het met onze volkswelvaart zal blij-
ven gaan in dalende lijn. Dalende inkom
sten ©enerzijds, stijgende uitgaven ter leni
ging van allerlei vormen van nood ander
zijds zullen haar noodlottigen invloed op
J®. financiën van alle overheidslichamen
blijven oefenen. In het herstel der volks
huishouding, waarvan de staatshuishou
ding een onderdeel, geen tegendeel is, ligt
ds sleutel, die de poort naar het algeheel
herstel der overheidsfinanciën zal hebben
te ontsluiten".
De „Maasbode" voegt hieraan toe:
Bravol Wij zijn er. Dit is bijna letter
lijk hetzelfde, als sinds jaren door de
Kath. Kamerfractie werd betoogd.
We zullen er nu geen zout op leggen,
dat de Regeering hierop de verklaring
laat volgen,, dat ze 't ook altijd zoo be
doeld heeft, i 'des te beter.
Jammer alleen, dat deze o.i. veel juister
en ook psychologisch betere formuleering
geen plaats in de Troonrede heeft gekre
gen.
Wij mogen echter thans
met ingenomenheid con-
stateeren, dat er althans
in het uitgangspunt tus
schen het Kabinet en de
Kath. Kamerfractie vol
komen overeenstemming
is, zelfs in de formulee
ring ervan.
GENEVE LAAT ALLE HOOP VAREN.
De sancties.
De geringe hoop. die men Woensdag
nog koesterde, dat de denkbeelden der
raadscommissie van vijf misschien toch
door Mussolini als grondslag voor onder
handelingen zouden aanvaard worden,
was gisteren weder verdwenen.
Aloisi is niet naar Rome vertrokken.
Mussolini is op het door Aloisi geopperde
denkbeeld, dat Aloisi aan Mussolini per
soonlijk een toelichting op de voorstellen
der raadscommissie van vijf zou komen
geven, in het geheel niet ingegaan. Er is
dus alle reden voor pessimisme.
Laval en Eden hebben een lang onder
houd gehad, waarbij reeds over sancties
schijnt te zijn gesproken.
D'e officieele woordvoerder der Ita-
liaansche regeering heeft aan den verte
genwoordiger van „United Press" ver
klaard, dat de voorstellen der commissie
van vijf in den vorm, zooals zij werden
gepubliceerd, voor Italië volstrekt onaan
vaardbaar zijn.
Uit door Reuter ontvangen telegram
men blijken nog de volgende bewegingen
der Britsche oorlogsschepen, behalve die
welke te Gibraltar aankwamen.
Te Alexandrië kwamen een kruiser en
vier mijnen-vegers aan, huiten de sche
pen, welke er 7 September aanwezig
waren.
Te Aden kwamen twee kruisers, vijf
torpedojagers, twee sloepen en een mij-
nen-legger aan.
Te Haifa: drie kruisers, twee onderzee-
booten.
Te Port Said: een slagschip, een krui
ser, een torpedojager.
Te Singapore: een vliegtuig-moeder
schip en twee torpedojagers.
In een te Bradford gehouden rede zei-
de Lloyd George met betrekking tot het
Italiaansch-AbessynisCh conflict, dat hij
zich niet met economische sancties te
vreden zou stellen, omdat deze te laat
zouden komen, om nog afdoende te kun
nen zijn.
„Wij zijn thans nog één of twee weken
verwijderd van een aanvals-oorlog, even
erg als de aanval van Duitschland op
België. Economische sancties zouden nut
kunnen hebben gehad maanden geleden.
Thans, nu Mussolini een millioen man
onder de wapenen heeft, niet meer.
Het eenige dat de mogendheden hebben
gedaan, is Abessynië beletten munitie te
koopen, om zijn vrijheid te verdedigen."
Het wordt steeds waarschijnlijker ge
acht, dat het Engelsche parlement nog
vóór 29 Oct. vervroegd zal worden bijeen
geroepen in verband met den dreigenden
toestand.
De voorstellen van de commissie van
vijf zijn in Addis Abeba ontvangen. De
regeering is terstond begonnen met de
bestudeering ervan, teneinde zoo spoedig
mogelijk haar antwoord te kunnen geven.
Vóór de beslissing van Italië gevallen
is, zullen door Abessynië geen verdere
stappen worden ondernomen, welke een
nieuwen toestand zouden kunnen schep
pen. Dé maatregelen tot verdediging van
het land worden echter in ieder geval
voortgezet.
President Roosevelt volgt nauwlettend
de ontwikkeling van het ItaliaansCh-
Et'hiopisch conflict, teneinde de houding
der Vereenigde Staten vast te stellen
De minister van buitenlandsche zaken,
Huil, sprak het bericht tegen als zou de
vloot der Vereenigde Staten in geval van
een oorlog ter bescherming der handels^
vloot naar den Atlantischen oceaan wor
den overgebracht.
Minister Swanson had integendeel
verklaard, dat deze kwestie in het ge .eel
niet acuut was en dat men haar earst
bij het uitbreken van een oorlog zou over
wegen.
De goudreserve van de bank van Italië.
De goudreserve van de band van Italië
is gedaald tot 4.563 millioen lire, zoodat
de dekking der bankbiljetten thans nog
slechts 31 pet. bedraagt, de goudreserve
loopt nog steeds achteruit.
Duitsche agitatie tegen Litauen.
De „Preusische Zeitung" komt uit met
een speciale Memel-editie. Het nummer,
dat verschijnt onder den titel „Memel-
land in nood", bevat artikelen van de
hand van de rijksministers Frick, von
Neurath, Goering en Goebbels.
In de editie wordt o.a. betoogd, dat
Litauen een verontwaardiging wekkende
en provoceerende politiek van geweld
voert in dit landsdeel, dat vóór den
wereldoorlog tot Oost-Pruisen en aldus
tot het Duitsche rijk behoorde en dat deze
politiek ongetwijfeld nadeelige gevolgen
moet hebben voor de vredelievende
samenleving der volken.
Minister-president Goering schrijft o.a.:
„Een kleine staat tyranniseert met on
gelooflijke methodes Duitsche bloedsbroe
ders. Wanneer wij hiertegen ten krach
tigste protesteeren, mengen wij ons niet
in de aangelegenheden van een vreem
den staat, doch bevorderen de naleving
van plechtig vastgestelde conventies.
Dr Goebbels verklaart, dat een nuttig
samenleven der volken slechts dan mo
gelijk is, wanneer er achting bestaat zoo
wel voor het vreemde als voor het eigen
volkskarakter.
400 millioen bezuiniging in Spanje.
De Spaansche ministerraad hechtte zijn
goedkeuring aan 15 decreten tot toepas
sing van de bezuinigingswet. Zij zullen
een bezuiniging opleveren van 400 mil
lioen, in plaats van 200 millioen peseta's
zooals de Cortes hadden voorzien.
Er zullen twee ministeries worden op
geheven. Voorts zouden vier onderstaats
secretariaten en een twintigtal directies-
generaal worden opgeheven.
Joego-Slavië bezuinigt op de
ambtenaren-salarissen.
De ministerraad te Belgrado heeft gis
teren besloten, het salaris der ambte
naren met 7 pet. te verminderen, het
geen een bezuiniging oplevert van 400
millioen dinars.
De Grieksche vloot naar Istanboei.
De Grieksche vloot is gisteren van Sa
lonika naar Istanboei gestoomd. I
De ministerraad heeft besloten, te
Rome in verband met de bewegingen van
Italiaansche oorlogsschepen nogmaals
stappen te ondernemen met verzoek, een
eind te maken aan de bezoeken van
Grieksche wateren door Italiaansche oor
logsschepen zonder vergunning der
Grieksche regeering.
Aardbeving in Japan.
Vclgens berichten uit Hakodate op het
eiland Hokkaido werd de streek door een
hevige aardbeving geteisterd. Dë verbin
dingen zijn verbroken. Nadere bijzonder
heden ontbreken nog.
Tijdelijke verlenging van den militairen
diensttijd in België?
Het „Vad." meldt, dat in de vergade
ring van het beperkt ministeral comité
in België in verband met den internatio
nalen toestand, door minister Devèze het
voorstel is gedaan de miliciens', die 15
Oct. a.s. zouden afzwaaien, voorloopig
onder de wapenen te houden. Een defini
tief besluit blijkt in deze vergadering niet
te zijn getroffen, daar alles afhangt van
de wending welke de gebeurtenissen te
Genève zullen nemen. Wordt de toestand
nog ernstiger dan hij reeds is-, dan staat
het zoo goed als vast, dat de regeering
het voorstel van den minister van landsi-
verdediging zal aannemen.
Toenemende duurte te Londen.
Nadat de meelprijs in Londen de laat
ste week reeds driemaal verhoogd was,
is tihans de prijs voor een brood van 1800
gr. gebracht van 7Vs d. op 8 d. D'e nieuwe
broodprijs wordt Maandag a.s. van
kracht.
In dit verband kan nog melding ge
maakt worden van een eenige dagen gele
den uitgebroken conflict tusschen de cen
trale melkdistributie-organen van de re-
geering en de plaatselijke melkboeren in
Londen, waardoor de melkverzorging van
de hoofdstad gevaar loopt, wanneer niet
op het laatste oogenblik nog een overeen
stemming bereikt wordt omtrent het
nieuwe tarief, dat de melkboeren voorloo
pig nog weigeren te aanvaarden.
De straffen in Duitschland.
De „Ministerialrat" van het Rijksmi
nisterie van Justitie, Hauptvogel, heeft
nadere bijzonderheden medegedeeld over
de doelstelling der strafvoltrekking in het
Derde Rijk.
In verband met de rij'ksstatistiek over
de misdaad, wijst hij1 op het feit, dat de
z.g. 'humane strafvoltrekking een absolute
mislukking is geweest.
Tijdens die periode namelijk is het aan
tal dergenen die reeds vroeger gestraft
waren aanhoudend gestegen. Een offi
cieele commissie is doende een wetsont
werp voor de nieuwe strafvoltrekking op
te stellen. Daarbij' zullen de verschillende
soorten van straf nader worden uitge
werkt. In de nadere aanduiding der ge
vangenen zal onderscheid worden ge
maakt, al naar het karakter der straf,b.v.:
„Strafling" voor tuchthuisgevangenen.
Verder zal het kaalscheren van tuchthuis
gevangenen weer worden ingevoerd. Het
voltrekken van korte straffen en de eerste
tijd, die een gevangene met zware straf
uitzit, zullen allengs strenger worden ge
maakt, waarbij celstraf, onthouding van
arbeidsloon en het uitsluiten van bezoek
en correspondentie zullen worden toege
past. Ook jeugdige gestraften moeten
boete doen voor hun daden, waarbij echter
opvoedend te werk zal worden gegaan
met het oog op hun toekomst.
Twintig millioen voor de wetenschap.
Naar het Hbld. verneemt heeft de Bel
gische regeering eenigen tijd geleden met
Duitschland een overeenkomst gesloten,
die het haar mogelijk maakt een belang
rijk gedeelte van de in Duitschland ge
blokkeerde Belgische rijksmark-vorderin-
gen te mobiliseeren. In een circulaire, die
het ministerie van openhaar onderwijs
dezer dagen aan de beide staatsuniversi
teiten (Gent en Luik) heeft gericht, als
mede aan de verschillende staatsmusea,
wordt medegedeeld, dat er op grond van
bovenbedoelde overeenkomst uit het Bel
gische rij'ksmark-tegoed bijl de „Konver-
sionskasse für Deutsche Auslandsfunden"
een eerste crediet van frs. 20 millioen be
schikbaar wordt gesteld vo'or den aankoop
van wetenschappelijke apparaten en in
stallaties, wetenschappelijke boeken etc.,
zoover deze niet tot het gewone onderwij's-
materiaal behooren.
Het gevolg van deze overeenkomst is
natuurlijk, dat er een vloed van bestellin
gen loskomt. De universiteitsprofessoren
te Gent en te Luik, de leiders der rijksla
boratoria en de directeuren der musea,
die zich vaak jarenlang alle mogelijke ap
paraten en werken hebben moeten ontzeg
gen, omdat er geen geld voor was, haasten
zich thans het departement hun wenschen
kenbaar te maken en het schijnt wel dat
het eerste crediet van frs. 20 millioen
zeer spoedig zal zijn uitgeput.
Het dient erkend dat de Belgische re
geering met het sluiten van deze 'overeen
komst een handige zet heeft gedaan. Be
ter is één vogel in de hand, dan tien in de
luohtl
Korte Berichten.
1 Het Amerikaansöhe departement
van Marine heeft den bouw van 12 oor
logsschepen opgedragen aan vijf particu
liere werven.
In Italië is herkeuring gelast van de
voor den krijgsdienst afgekeurde dienst
plichtigen.
In Opper-Silezië dreigt tegen 30
Sept. een staking in de zware industrie.
Bij een dijkdoorbraak in China zijn
wederom 180.000 menschen dakloos ge
worden.
PROTEST TEGEN JODENVERVOLGING
IN DUITSCHLAND.
Een massale vergadering te Amsterdam.
Het comité voor bijzondere Joodsche
belangen had tegen gisteravond een
groote openbare vergadering in de Apollo-
hal te Amsterdam belegd, om te protes
teeren tegen de ontrechting van de Joden
in Duitschland.
De oproep tot deze betooging had, blij
kens de duizenden en nog eens duizenden,
die opgekomen waren om er aan deel te
nemen en blijk te geven van hun ge
voelens van verontwaardiging over het
geen den Joden door het Hitler-regiem
in Duitschland wordt aangedaan, een
geweldigen weerklank gevonden. De zes
duizend plaatsen in de groote hal waren
tot de laatste toe bezet, en misschien nog
veel meer duizenden bleven zich gedu
rende de heele vergadering buiten ver
dringen.
Het woord werd gevoerd door de hee-
ren A. Asscher, Opperrabijn Saarlouis,
Prof. Dr A. H. de Hartog, kapelaan H.
Drost, Mr Dr L. E. Visser, Ds J. J. Buskes,
Dr A. R. de Jong en Prof. Dr D. Cohen.
Aan het slot van de betooging werd
een motie aangenomen, waarin met diepe
verontwaardiging wordt geprotesteerd
tegen de voortschrijdende ontrechting van
de Joden door de nationaal-socialistische
regeering in Duitschland, die een smaad
is voor de wetten der menschelijkheid
en een beroep wordt gedaan op het ge
weten der volken, om niet te nisten al
vorens dit onrecht hersteld is.
Tegen toeneming van het aantal
marktkooplieden.
De Ned. Bond van Marktkooplieden
heeft een adres aan den minister van
handel, nijverheid en scheepvaart gezon-
Binnenland.
Minister Deckers over het Landbouw
crisisfonds.
Brutale roofoverval te Groningen.
De overbrugging der groote rivieren.
Protest tegen de Jodenvervolging in
Duitschland.
De nieuwe reisbelasting.
Denaturatietoeslag voor aardappelen.
Buitenland.
"Weer pessimisme te Genève. De sancties
tegenover Italië.
Aardbeving in Japan.
E'uitsche agitatie tegen Litauen.
den, waarin aan den minister verzocht
wordt maatregelen te treffen, dat aan een
verdere vermeerdering van het aantal
kooplieden die standplaatsen innemen op
de algemeene warenmarkten een einde
wordt gemaakt en het aantal binnen re
delijke grenzen terug te brengen. Om
hiertoe te geraken verzoekt de bond den
minister over te gaan tot invoering van
een landelijke erkenning van het bedrijf
van marktkoopman.
Rijksmetaalcommissie.
Gisteren heeft de installatie plaats gehad
van de als onderdeel van de plannen tot
stelselmatige economisch-technologische
exploratie van Nederland ingestelde Rijks
metaalcommissie.
De minister van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart, prof. dr ir H. G. J. H. Ge-
lissen, heeft daarbij' eén rede gehouden,
waarin Z. Etxc. erop wees, dat deze com
missie in den meest uitgebreiden zin van
het woord door nauwgezette studie zal
moeten nagaan, iof het onder de huidige
economische omstandigheden gewenscht
en mogelijk is, in Nederland industrieën
voor metaalbereiding en metaalverwer
king te doen oprichten.
De reisbelasting.
Naar gemeld wordt ia 't plan voor een
heffing op buitenlandsche plezierreizen,
die in de Millioenennota is aangekondigd
nog niet in kannen en kruiken. Het De
partement overweegt nog de voor- en na-
deelen van de verschillende stelsels^ die
mogelijk zijn.
Het hoofdpunt, hoe de belasting zal
worden geheven, schijnt wel reeds vaat te
staan; men stuurt aan op een heffing per
dag, te innen door de ambtenaren der in
voerrechten en accijnzen.
Overwogen wordt plakzegels ter beschik
king te stellen, waarmee in het paspoort
de belasting kan worden voldaan. Tevens
moet dan echter de mogelijkheid open
blijven om na terugkomst het verschul
digde aan te vullen of te verifieeren.
Naar verluidt zou sedert 20 Juli voor
niet minder dan f 40 millioen naar
Duitschland zijn gegaan. Dit was te be
rekenen door de regeling der verschaffing
van de z.g. reismarken.
Van andere landen is geen bedrag be
kend. Op grond van dit eene cijfer is de
raming, der opbrengst ad f 2 millioen in
derdaad laag te achten, maar wij verne
men, dat de minister en zijn raadslieden
rekening gehouden hebben met de moge
lijkheid, dat de belasting de buitenland
sche reislust zal verminderen.
Veiligheidsweek.
De jaarlijksche veiligheidsweek der
K. N. A. G., welke thans voor de vijfde
maal zal worden gehouden, zal ditmaal
in de week van 20 tot 27 October a.s. ge
organiseerd worden.
Anti-Rev. Jongeren Aciie.
De 7e jaarlijksche toogdag van de Anti-
Rev. Jongeren Actie (A.R.J.A.) zal
Woensdag 2 Oct. a.s. te Hilversum in hoi-
tel „Hof van Holland" worden gehouden
onder leiding van Dr Joh. H. Scheurer
van Amersfoort.
In de morgenvergadering zal de voor
zitter een 'Openingsrede houden, getiteld
„Een heldenzwaard in 's Heeren hand".
Verder komen aan de orde verschillende
huishoudelijke zaken. Aan het einde van
de moTgenvergadering zal Ds B. E. J. Bik
Herst. Evang. Luth. predikant te Enkhui
zen spreken over: „De A.-R. jeugd in de
branding"
In de middagvergadering zal Dr HL F.
J. Westerveld, voorzitter van de Centrale
A.-R. Kiesvereen. te Hilversum, een toe
spraak houden, waarna Dr L. W. G.
Scholten van Utrecht, de nieuwe voorzit
ter van de A.R.J.A. spreken zal over:
„Wat dunkt U van ons parlement". De
heer G. Gilbuis van Utrecht zal enkele
verzen declameeren. Na afhandeling van
het agendum zal de heer A. J. Dekker,
voorganger van de Ned. Herv. Evang. op
Geref. grondslag te Oudshoorn, een op
wekkend slotwoord spreken, getiteld: „In
eendracht voorwaarts".
Versterking onzer weermacht.
In de Troonrede is aangekondigd, dat
de regeering heeft besloten maatregelen
