BERTELS
EERSTE BLAD
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e 1AARGANG - No. 287
TIJD EN TAAK.
Buitenland
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Een verstandig boer
voedert Bertels' Voer
Uitg,; JN.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergn" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs 2,50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes m
Vlissingon f 0,20. Losse nammsrg 5 sast.
Advcrtcntiön 30 cont por rcgol. Ingozo
mcdcdeclingcn CO cent per regel. Kleins
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto i 0.85,
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
In het bij Kok te Kampen verschenen
interessante boekje „Wereldproblemen
van nu", zegt de schrijver in zijn inlei
dend woord o.m. dit:
„Groote dingen gebeuren er in de
wereld. We staan op een keerpunt der
tijden, een keerpunt van buitengewone
beteekenis; maar van dat buitengewone
zien de meeste menschen niets; zij heb
ben er zelfs geen vermoeden van.
We beleven een „Umwertung aller
Werte"; alle waarden krijgen nieuwen
inhoud. Iets volslagen nieuws is bezig
te worden. Niets blijft zóó als het heden
is en wie zich verbeeldt, zich blijvend
te kunnen verheugen in de rust en ge
makkelijkheid van zijn kleinburgerlijk
bestaan, die mensch zal op een goeden
dag wonder na wonder aanschouwen en
schrik na schrik zal hem de ziel door
trillen.
En te midden van al dat gebeuren
staat de Christen. Ik wensch zeer, dat
mij gelukken moge de poging om de
Christenen op een hoogen wachttoren te
voeren en hun een blik te geven op het
wereldleven, die hen het onbeteekenende
van hun eigen leed doet vergeten; een
blik, die hun heel de grootheid toont
van den tijd, te midden van welken wij
staan, en in welken God ons een zeer
groote en geweldige roeping gegeven
heeft."
Wij leven in een tijd waarin groote
dingen gebeuren. Veel grooter misschien
dan wij thans in staat zijn te beseffen.
Wie let op de nieuw opkomende stroo
mingen in het leven der volkeren, op
het communisme in Rusland, het fas
cisme in Italië, het nationaal-socialisme
in Duitschland, de opkomende drang bij
Aziaten en Afrikaners om aan de „blanke
overheersching" een einde te maken, op
de grenzenlooze verwarring in het econo
mische leven, het vooruitdringen in Chris
tenlanden van het nieuwe heidendom, en
zoo veel meer, die zal-moeten toegeven,
dat alles er op wijst, dat we staan op
een beslissend keerpunt in de geschiede
nis.
Internationaal, maar ook nationaal.
Wat de toekomst zal brengen weet
geen mensch.
Alleen dit staat vast: dat God de
Heere ook in de branding van deze
tijden Zijn werk volvoert en dat, hoe
het ook moge gaan, Zijn raad zal be
staan; maar óók, dat juist in deze ge
wichtige tijden de Christenen een zeer
groote en geweldige roeping hebben.
In het volkerenleven. Wie huivert niet
bij de gedachte wat er gebeuren kan als
de machthebbers inplaats van het recht
hoog te houden en zoo den vrede te
dienen, in de eerste plaats blijken be
dacht te zijn op eigen belang, als zij
om redenen van „hooge politiek" toelaten,
dat het zwakke door het sterke vertreden
wordt?
Maar ook nationaal. Als in ons land
de Christelijke partijen niet meer blijken
te verstaan de noodzaak om eendrachtig
samen te werken tot behoud van wat
God ons volk in den loop der historie
heeft willen schenken, dan valt voor ons
volksleven het ergste te vreezen.
Het zal er nu op aankomen of de Chris
tenen blijken hunne hooge roeping te
verstaan.
Bij velen is dat zeker niet het geval.
Zij trekken zich van al de vraagstuk
ken, die het leven beroeren, eenvoudig
niets aan. De groote strijd op staatkun
dig en maatschappelijk gebied gaat langs
hen heen. Of ook wel, ze werpen zich
in den strijd, maar alleen om voor zich
zelf eer en voordeel te bereiken. Om voor
zichzelf een naam te maken.
Alsof dót van beteekenis kan zijn voor
het leven van het volkl
Neen, niet de vraag of w ij iets be-
teekenen en bereiken is van belang, maar
I de vraag of de Naam van onzen God
zal worden geheiligd, of de komst van
I Gods Koninkrijk wordt bevorderd, of de
Naam van onzen Heiland en Koning
Jezus Christus wordt groot gemaakt en
geprezen.
De roeping van den Christen, van
alle Christenen is, mee te werken aan
de toepassing en de doorwerking van de
beginselen, die zijn naar het Woord van
God.
Als dót wordt verstaan, dan staat de
zaak niet hopeloos.
IWant in het houden van Gods geboden
ligt grooten loon.
Mogen dan ook de Christenen in Zee-
land blijk geven hunne roeping te ken
nen door krachtig te ijveren voor het
behoud en de versterking van de Christe
lijke grondslagen van ons volksleven.
OPWINDING TE GENèVE BEDAARD.
Een commissie van vijf benoemd.
De opwinding, die Donderdagavond ont
staan was door de heftige taal van den
vertegenwoordiger van A'bessynië, Jèze, en
door het daardoor veroorzaakte heengaan
van de Italiaansche gedelegeerden uit de
Raadszaal, was gister weer bedaard.
De openbare raadsbespreking over bet
Italiaansch-Abessynische geschil 'kon zeer
kort zijn, omdat in een vergadering achter
gesloten deuren overeenstemming over de
op te lossen procedure-kwesties verkregen
w as-
De voorzitter kon aan den raad 't voor
stel doen, een raadscommissie van vijf
leden te benoemen.
De raadscommissie bestaat tenslotte
toch weder uit vijf leden, zooals aanvan
kelijk bet plan was, dat toen later door
den tegenstand van Italië tegen de benoe
ming van Engeland en Frankrijk in de
commissie werd opgegeven en door bet
plan van een raadscommissie van drie
was vervangen.
Ten aanzien van de taak van de raads
commissie is men het ook eens1 geworden.
De commissie is niet benoemd zooals
Abessynië verlangd had, op den grond
slag van artikel 15 van het volkenbond»
verdrag, doch heeft overeenkomstig den
Italiaanschen wensch zonder aanduiding
van eenig artikel van het volkenbond»
verdrag de opdracht gekregen, „de Ita-
liaansch-Abessynsche betrekkingen in
haar geheel te onderzoeken, om een
vreedzame oplossing te vinden".
De raadscommissie van vijf zal van
daag met baar moeilijke werk beginnen
Italië's aanknopen.
In de eerste zes maanden van dit jaar
beeft Italië 150.000 ton ijzer gekocht in
Amerika, tegen 97.000 ton in dezelfde pe
riode van bet vorig jaar.
Ook zijn groote hoeveelheden materiaal
gekocht, terwijl ook de hestellingen ben
zine en petroleum zeer groot zijn.
Vooral werden besteld, speciaal-staal
voor granaten, koper, ijzer, staal, machi
nes, werktuigen, katoen, conserven, enz.
Zal Engeland de vlootreserve
oproepen?
Set gerucht gaat, dat de Engelsche re
geering voornemens zou zijn, indien de
omstandigheden dit eischen, een beroep
te doen op de reserve van de vloot, welke
bestaat uit manschappen en kader, die te
werk zijn gesteld in arsenalen en havens,
en elk jaar 14 dagen doorbrengen aan
boord van een oorlogsbodem.
De ouders van Koningin Astrid richten
een dankbaren groet tot het
Belgische volk.
Na de droeve gebeurtenissen der laat
ste week, rond het overlijden van konin
gin Astrid. hebben haar ouders, prins Ka-
rel en prinses Ingeborg, aan bet Belgische
volk de volgende ontroerende boodschap
gezonden:
Vanaf het oogenblik dat onze welbe
minde dochter Astrid den voet gezet heeft
in haar nieuw vaderland, heeft de Belgi
sche natie eensgezind haar met warme
genegenheid onthaald en de omvang en
de warmte van die genegenheid groeiden
met de jaren aan.
Niemand weet het beter dan wij, haar
ouders, dat de liefde van het Belgische
volk en zijn vertrouwen in den goeden
wil van Astrid om zich heel en gansch
aan haar nieuw vaderland te geven, haar
hebben versterkt en boven het geluk dat
zij als gade en moeder heeft genoten,
haar ook het geluk hebben geschonken
zich bemind te voelen -door haar volk.
Nooit werd dit geluk geschonden.
Het is dan ook natuurlijk, dat wij en
onze kinderen den kostbaren plicht ver
vullen, aan het Belgische volk, uit den
grond van onze bedroefde harten onze er
kentelijkheid te betuigen voor de overvloe
dige liefde met dewelke het onze betreur
de dochter Astrid omringd heeft.
Uw beweende vorstin, uit een Zweedsch
gezin geboren, had België hartstochtelijk
lief. De genegenheid van de Belgische na
tie vervulde haar jeugdig en ruim hart
met wederliefde.
Wij deelen in uwe smart. D'och boven
onze eigen smart plaatsen wij onze diepe
sympathie voor uwen jeugdigen koning,
die toch zoo zwaar beproefd werd, en voor
zijn lieve drie kinderen, alsmede onze
groote erkentelijkheid jegens hem voor het
grenzeloos geluk, dat hij aan onze welbe
minde dochter geschonken heeft."
Toenemende duurte in België.
In verband met de stijging van de kos
ten van het levensonderhoud, als gevolg
van de muntvervalsching, worden de sa
larissen, vergoedingen en pensioenen van
het personeel in rijksdienst met 5 pet.
verhoogd. Deze maatregel zal 1 October
in toepassing treden. Ingevolge een over
eenkomst getroffen door de regeering
met de provinciën en de gemeenten zal
dezelfde verhooging ook voor de tracte-
menten van de ambtenaren en arbeiders
in dienst van deze provinciën en gemeen
ten gelden.
Voor gewesten als Brabant en Hene
gouwen beteekent zulks een verhooging
der uitgaven met verscheidene millioenen
francs.
Aardbeving In Griekenland.
Donderdag is de omtrek van Marga-
riti bij Prevesa, in den Epirus, door een
aardbeving getroffen. Naar tot dusver bek
kend werd zijn 60 a 90 huizen ingestort.
De inwoners bleven evenwel ongedeerd.
Doordat de telegraaf- en telefoonlijnen
verbroken waren, werd bet bericht pas
gisteren ontvangen.
Malversaties bij de politie te Berlijn?
Naar verluidt, is de chef der staatspo
litie bij het Berlijnsche hoofdbureau vaD
politie, von Steinmeister, gearresteerd.
Ook eenige zijner aanhangers zijn in
hechtenis genomen. Over de motieven
van deze maatregelen is nog niets be
kend. Bij geruchte verluidt, dat er sprake
is van financieele malversaties.
Italië maakt zich gereed.
Naar men te Triest in goed ingelichte
kringen verzekert, heeft de Italiaansche
minister van arbeid gelast de uitvoering
van alle publieke werken onverwijld te
staken, ook de particuliere bouwbeweging
in geheel Italië zal sterk aan banden wor
den gelegd; alleen huizen, die reeds in
aanbouw zijn vallen buiten de beperken
de bepalingen. D'eze maatregel heeft ten
doel al bet in het binnenland beschik
bare materiaal voor de operaties in Oost-
Afrika ter beschikking te krijgen.
Orkaan boven Georgia.
De orkaan, die zulke reusachtige ver
woestingen heeft aangericht in Florida
en daarbij zooveel slachtoffers heeft ge
maakt, heeft zijn weg naar het Noorden
voortgezet door Georgia heen. Ofschoon
de kracht van den stormwind door de
hinderpalen op het land veel aan snel
heid had ingeboet, wordt toch zijn weg
aangegeven door een breed spoor van
vernielde oogsten en aan huizen toege
Irachte schade. In het Zuiden van Geor
gia is zeer veel schade aangericht aan de
katoenoogsten, terwijl vele steden in het
donker gehuld werden, tengevolge van het
feit, dat de storm verschillende electrici-
teitsgeleidingen vernielde.
Een bericht meldt nog nader, dat de
tornado ook groote schade heeft aange
richt in Noord-Elorida en in Noord- en
Zuid-Carlina.
Spanning
tusschen Polen en Tsjecho-Slowakije.
In verband met de toenemende Poolsch-
Tsjechische spanning heeft de regeering
te Praag het noodig geoordeeld, de grens
wacht te versterken.
Inzake de anti-Poolsche demonstraties
in Ts'jecho-Glowa'kije schrijft de „Express
Povanny", dat Tsjecho-Slowaaksch Silezië
is omgevormd tot een 'groote gevangenis.
De Fonische minderheid zal evenwel
alle vervolging overleven en geen staat van
beleg of straf-expeditie zal haar kunnen
afhouden van den strijd om de heiligste
rechten.
Korte Berichten.
i Uit Belfast wordt gemeld, dat daar
iemand aan typhus is overleden. Boven
dien zijn verschillende gevallen van ty
phus geconstateerd.
Binnenkort zal er een postzegel met
den beeldenaar van koningin Astrid wor
den uitgegeven. Er is nog niet vastgesteld
of het een gewone rouwzegel zal zijn, zoo-
als er ook een is uitgegeven na den dood
van koning Albert, of een postzegel, die
iets duurder zal zijn dan de daarop aan
gegeven waarde en die ten bate van de
Belgische vereeniging ter bestrijding der
tuberculose zal worden verkocht.
Volgens een mededeeling in 't staats
blad van Wurtemberg is het noodig geble
ken, teneinde een verspreiding van kin
derverlamming bij het a.s. congres van de
N. S. D. A. P- in Neurenberg te voorko
men, eenige gouwen in Wurtemberg, de
deelneming aan het congres te ontzeggen.
De epidemie neemt overigens af. Er be
staat geen reden tot bezorgdheid.
Volgens bericht aan 'de „Evening
Standard" uit Addis Abeba beeft de Ne
gus de algemeens mobilisatie in geheel
Abessynië afgekondigd. Bevestiging van
dit bericht uit andere bron ontbreekt nog.
Verbartd van A.-R. Propagandaciubs.
Het Verband van A.-R. Propaganda-
clubs, zal a.s. Woensdag 18 September te
Utrecht vergaderen.
Aan de orde komt o.m. de verkiezing
van een voorzitter en drie leden der Com
missie van Uitvoering. De Voorzitter, de
beer J. Schouten, heeft in verband met
zijn drukke werkzaamheden, ontslag ge
vraagd.
In de middagvergadering zal de heer
J. Schouten een inleiding houden over den
politieken toestand.
Werk voor de
scheepsbouw en machine-Industrie.
Het departement van defensie heeft
den bouw opgedragen van vier mijnen
vegers en wel van twee stuks aan de ma
chinefabriek en scheepswerf van P. Smit
Jr te Rotterdam en van twee stuks aan de
Werf Gusto te Schiedam.
De machine- en iketelinstallaties zullen
vervaardigd worden in de fabrieken van
J. en K- Smit's Scheepswerven te Kinder
dijk en van de Machinefabriek Gebr. Stork
Co. te Hengelo.
De aanleg van het electrisch gedeelte
geschiedt door de firma Rietschoten en
Hou'wens en de firma A. de Hoop te Rot
terdam.
Wordt het brood duurder?
De dagelijksche besturen der vijf Ne
derlandsche bakkersorganisaties hebben
gistermiddag vergaderd, teneinde onder
de oogen te zien den toestand in de brood
bakkerij, ontstaan tengevolge van de ver-
hooging der monopolierechten.
De prijs der voornaamste grondstof
van het brood, de tarwebloem, is sinds
eenigen tijd voordurend stijgende, zoodat
een verhooging van f 1,50 per 100 K.G.
geconstateerd kan worden. D'e jongste
verzwaring van de monopolierechten ver
oorzaakte 1/3 van die stijging. O'ok de
andere grondstoffen, zooals melk en vet
ten vertoonen een prijsstijging, hoofdza
kelijk tengevolge van de steunmaatrege
len.
Tot nu heeft het Bakkersbedrijf ge
tracht een broodprijsverhooging te voor
komen; des te meer werd in de vergade
ring de thans afgekomen maatregel be
treurd.
Men kwam tot de conclusie, dat thans
in vele plaatsen een broodprijsverhooging
onvermijdelijk zal zijn.
De kosten der ompakregeling voor boter.
Dë Vereeniging van Handelaren in
melk, boter, kaas en eieren heeft aan den
Minister van Landbouw en Visscherijen
bet verzoek gericht het daarheen te lei
den, dat de kosten, welke moeten wor
den gemaakt in verband met de ompak
regeling voor boter, welke regeling per
1 September is uitgebreid, zullen worden
gedragen door de Crisis Zuivel Centrale.
Dë vereeniging motiveert haar verzoek
met er op te wijzen, dat ten gevolge van
den financieelen toestand van den mid
denstand speciaal van dien der zuivel
handelaren, deze belangrijke kosten moei
lijk door laatstgenoemden kunnen worden
gedragen.
De staking te Tilburg.
Het stakingscomité heeft aan prof Aal-
berse per brief het volgende antwoord ge
geven op de vragen, welke bij telegrafisch
had gesteld.
„1. Dat nooit of te nimmer aan den bur
gemeester is toegezegd, dat, als 60 pet. van
het loon zou worden uitbetaald, de sta
kers zich zouden verbinden Dinsdag 3
September de fabrieken weder in te gaan;
„2e. Dat het advies van het stakings
comité is geweest, de 60 pet. van bet loon
in ontvangst te nemen, waardoor geen
enkele verplichting voor de stakers ont
stond, omdat zij recht hadden op dat loon
en op Dinsdag niet de fabriek in te gaan."
De staking beeft zich gisteren nog weer
met een kleine 100 personen uitgebreid.
'In een bijeenkomst van de stakers heeft
de leider medegedeeld, dat bet comité van
plan is, nogmaals een conferentie aan te
vragen met verschillende autoriteiten. Gis
teren nog had spr. een onderhoud met den
commissaris van politie. Deze adviseerde
eerst aan het werk te gaan, en Aan te zien
wat er met het bestuur van „St. Lamber-
tus" overeengekomen kan worden. Maar
spr. heeft gezegd, dat men eerst gaat wer
ken, als de verlaging zal zijn ingetrokken.
Ten slotte spoorde spr. de stakers aan,
de arbeiders, die de fabriek nog ingaan,
niet uit te jouwen. Als de menschen door
pressie uit de fabriek gehaald moeten
worden, kan men ze beter laten werken.
Het staken moet spontaan geschieden.
Wethouders te Rotterdam gevraagd!
De beer R. J. Dijk (S.D.) die Dinsdag
j.l. tot wethouder van Rotterdam be
noemd werd, doch die benoeming in be
raad hield, heeft thans voor het wethou
derschap bedankt.
Hij heeft aan den Raad een brief ge
schreven, waarin hij mededeelt, dat zijn
fractie bij bet overleg met de andere par
tijen zeer nadrukkelijk als haar meening
heeft uitgesproken, dat zij het in het be
lang der Gemeente achtte, dat bet nieuw
te vormen College wederom uit vijf wet
houders zou bestaan en dat daarin naast
drie sociaal-democraten, ook twee ver
tegenwoordigers van andere op demoera-
tiscben grondslag staande partijen zitting
zouden nemen.
Binnenland.
Wordt het brood duurder?
Het piloten-tekort bij de K.L.M.
Jaarvergadering der Chr. Werkgevers-
vereeniging.
Buitenland.
Het Italiaanseh-Abessynisch conflict. Dë
Volkenbondsraad benoemt een studie
commissie.
Salarisverhooging in België.
De orkaan boven Georgia.
Spanning tusschen Polen en Tsjecho-Slo
wakije.
Aan een zoodanige samenstelling van
het College blijft de fractie bereid haar
medewerking te verleenen.
D'e verantwoordelijkheid drukt de roode
heeren die zoo sterk waren in het beloven
blijkbaar wel wat al te zwaar.
Uitkeeringen Nationaal Crisis-comité.
In de maand Augustus werden door het
Nationaal Crisis-Comité aan Plaatselijke
comité's uitkeeringen verstrekt tot een to
taalbedrag van f4835,75 in natura.
Voor 31 bijzondere gevallen werd voorts
door tusschenkomst van Plaatselijke Co
mité's f3590 verstrekt.
Bijzondere vermelding verdient een uit-
keering van f 3000 asm het Nederlandsch
Jeugdleidersinstituut, voor kampwerk '35,
alsmede een uitkeering van f 1000 aan de
Amsterdamsche Maatschappij voor Jon
gemannen, ten behoeve van het Zeemans
buis te Rotterdam.
Uitvoer van Nederlandsche zuivel
producten naar Duitschland.
Voor Nederlandsche landbouwproduc
ten betaalde Duitschland niet den wereld-
prijs, maar den veel hooger liggenden in
Duitschland geldenden prijs. In Juli j.l.
betaalde Engeland b.v. voor Nederland
sche boter 40Va cent, Duitschland echter
95 cent per kg. Deze regeling was destijds
op initiatief van het Duitsche ministerie
van landbouw in het belang van de Ne
derlandsche en Duitsche boeren tot stand
gekomen. Wij vernemen, dat het Duitsche
ministerie van economische zaken haar
echter per 1 Januari a.s. niet wenscht te
continueeren.
De K. L. M. zoekt piloten.
Niet alleen direct, maar ook tegen 1936
heeft de K.L.M. meer piloten noodig.
Gisteren zijn vijf officieren-vliegers en
elf sergeants van de militaire luchtvaart
aan een onderzoek onderworpen door een
speciale commissie, die daarvoor op
Schiphol bijeen was gekomen. Deze com
missie bestond uit de heeren A. Plesman,
directeur van de K.L.M., I. A. Aler, chef
van den vliegdienst van de K.L.M., Vi-
ruly, gezagvoerder bij de K.L.M., dr K. M.
Slotboom, leider van den geneeskundigen
dienst van de K.L.M., en Van Doorn, ka
pitein van het Indische leger.
Uit deze zestien personen zullen er
ten slotte elf gekozen worden, die in het
begin van 1936 gereed zullen moeten zijn
voor de taak van verkeersvlieger bij de
K.L.M. Het onderzoek was vrij diepgaand,
niet alleen wat betreft de kwaliteiten als
vlieger, maar ook karakter- en moreele
eigenschappen, politieke inzichten van de
candidaten en hun naaste betrekkingen
enz. speelden een min of meer belang
rijke rol. Opmerkelijk is, dat de vroegere
eisch, dat de candidaat een vijfjarige
H.B.S. of een dergelijk instituut moest
hebben afgeloopen, niet meer gesteld
werd, terwijl tevens in enkele gevallen
uitzondering werd gemaakt voor de ge-
wenschte leeftijdsgrens van 25 jaar. Een
en ander natuurlijk in verband met het
heerschende tekort aan K.L.M.-piloten.
Behalve deze elf piloten zullen, zooals
gemeld, nog enkele andere ervaren vlieg
tuigbestuurders uit het buitenland wor
den aangenomen. Uit verschillende lan
den kwamen aanbiedingen van uitste
kende krachten binnen; de onderhande
lingen met deze vliegers duren nog voort.
Ingezonden Mededeeling.
De van OUDS BEKENDE naam
BERTELS waarborgt gehalte, kwa
liteit en zuiverheid van Uw veekoek
jes, varkens- en pluimveevoeder.
Let op ons ongeschonden
loodje aan iederen zak
Bestelt bi] Uw plaatselijken
voederhandelaar oi coöperatie.
Oliefabrieken N.V. - Amsterdam
