AKKERTJES
Kunt Ge niet slapen?
EERSTE BLAD
VRIJDAG 28 JUNI 1935
DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No, 228
Kosten van het onderwijs.
Buitenland.
AKKER.CACHETS
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchöque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advertcntiön 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdeclingcn 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
In de memorie van toelichting op het
wetsontwerp betreffendë verlaging van
de openbare uitgaven (afdeeling onder
wijs) schrijft de Regeering o.m.:
Verdere belangrijke bezuiniging op de
kosten van het lager onderwijs is naar
het oordeel van de Regeering alleen te
bereiken, hetzij door belangrijke verlaging
van de salarissen, hetzij door hernieuw
de wijziging van de z.g. leerlingenschaal.
Wanneer van een drastische salarisver
mindering wordt afgezien, is dus wijzi
ging van de leerlingenschaal niet te ont
gaan."
De vraag komt op, of deze stelling juist
is.i Bestaat er inderdaad geen andere
uitweg om tot de noodig geachte verlaging
van de onderwijsuitgaven te geraken?
In verband hiermede trok onze aan
dacht een artikeltje in de „Telegraaf" on
der het kopje: „Ons dure onderwijs in
1931", waarvan we hier een gedeelte laten
volgen.
„Dat men wel tot het allerlaatste oogen
blik gewacht heeft met de besnoeiing van
onze onderwijsuitgaven, blijkt duidelijk
uit de cijfers die het Centraal Bureau
voor de Statistiek zoo juist heeft gepu
bliceerd over de kosten van ons lager on
derwijs in 1931. Ofschoon het niet bepaald
recente gegevens zijn, waarmee dit Bu
reau thans komt aandragen, achten wij ze
belangrijk genoeg om er een korte be
schouwing aan te wijden.
De netto-uitgaven van rijk en gemeente
te zamen voor het gewoon lager onderwijs
bedroegen in het verslagjaar ruim 134
millioen gulden tegen ruim 125 millioen
in 1930. Van de totale netto-uitgaven
kwam bijna 77 millioen ten laste van het
bijzonder onderwijs en ruim 57 millioen
voor rekening van de openbare school.
De argelooze lezer zou op het eerste ge
zicht denken, dat deze stijging van de
absolute uitgaven haar oorzaak vindt in
het accres van het aantal leerlingen over
bedoeld tijdvak. Dit is niet het geval. On
danks het feit, dat de thans voor ons lig
gende cijfers reeds het derde crisisjaar
betreffen, stegen de netto-overheidsuitga
ven per leerling van het gewoon lager
onderwijs gemiddeld van f 100.80 tot
f 105.90.
Elke leerling van een openbaar lagere
school kostte aan de overheid in dit jaar
f 122.een leerling van een bijzondere
school f 96.40. Deze laatste twee cijfers
zijn over het daaraan voorafgaande jaar
respectievelijk f 117.70 en f90.40.
Met andere takken van onderwijs is het
trouwens al niet veel beter gesteld. De
netto-uitgaven voor den leerling van een
openbare bewaarschool stegen in het ver
slagjaar van f 112.70 tot f 117.50; voor
den leerling eener bijzondere bewaar
school van f 23.40 tot f 24.70."
Deze cijfers geven te denken
Hieruit blijkt toch, dat wanneer de kos
ten van het lager onderwijs over de ge
heels linie werden teruggebracht tot die
van het bijzonder onderwijs, reeds een
zeer belangrijke besparing zou zijn ver
kregen.
Het verschil in kosten bedraagt blijkens
de hier genoemde cijfers plm. f 26 per
leerling. i1 i tl
Waren dus niet de kosten van het open
baar maar die van het bijzonder onder
wijs als maatstaf genomen, dan zou dat
over 1931 reeds een besparing hebben
gegeven van rond f 10 millioen.
Natuurlijk kan er ook op de kosten van
het bijzonder onderwijs worden bezuinigd.
De tijd van weelde is voorbij'. Een uiterst
zuinige exploitatie is nu geboden.
Reeds eerder hebben wij herinnerd aan
de oplossing in het Gewijzigd Unie-rap-
part aan de hand gedaan.
Werd in deze richting de oplossing van
de moeilijkheden gezocht, zoodat uit de
openbare kassen beschikbaar werd gesteld
een vaste bijdrage, naar zoodanigen maat
staf, dat de kosten van een gewone, een
voudig ingerichte lagere school werden
gedekt, dan zou een zeer belangrijke be
zuiniging worden verkregen. En de vrij
heid van onderwijs zou zijn gered.
Mussolini dorscht.
Mussolini heeft den eersten steen gelegd
van een groot bouwwerk, dat de grootste
suikerfabriek in Europa zal worden. Ver
volgens begaf hij zich naar een boerderij
in Littoria, waar men bezig was graan te
dorschen. Hij trok zijn jasje uit en be
klom de landbouwmachine, waar hij de
boeren hielp, om daarna met hen tezamen
den landelijken maaltijd te gebruiken, tij
dens welke hij zich over alle mogelijke
levensomstandigheden van de arbeiders
en boeren liet voorlichten. Van hier af be
gaf hij zich naar een andere gemeente,
Pontinia, zelf zijn auto besturende, waar
hij hartelijk ontvangen werd. D'e duce
heeft ook in verschillende andere plaatsen
boerenwerk verricht, waarbij hij zelfs ge
durende een uur met ontbloot bovenlijf in
de gloeiende zon heeft staan dorschen. Dit
alles wekte gxoote geestdrift onder de be
volking.
Hitier opvolger van Von Neurath?
D'e maandenlange beraadslagingen over
een grondige mutatie in het Duitsche di
plomatieke corps en de bezetting van ge
wichtige posten aan Buitenlandsche Za
ken hebben blijkbaar nog steeds niet tot
een definitieve beslissing geleid.
Intusschen meldt „Un. Press", dat do
voorgenomen groote veranderingen in den
diplomatieken dienst waarschijnlijk eerst
na de vacanties zullen plaats hébben.
Hitier zou persoonlijk de leiding van
het departement van buitenlandsche za
ken overnemen en zou de tegenwoordige
staatssecretaris von Bülow aan genoemd
departement vervangen door van Ribben-
trop.
Over het a.s. aftreden van von Bülow
is reeds geruimen tijd gesproken, wijl er
nog steeds principieele meeningsverschil-
len bestaan tussohen hem en de opperste
leiding over de te voeren buitenlandsche
politiek.
Von Neurath zal dan waarschijnlijk als
ambassadeur naar Rome terugkeeren.
De arbeidsdienst in Duitschland.
Zooals wij1 reeds meldden, is in de zit
ting van het Duitsche kabinet de alge-
meene arbeidsdienstplicht wettelijk vast
gesteld.
In aansluiting daarop heeft de rijks
kanselier verordend, dat de diensttijd in
den arbeidsdienst tot nader order een
half jaar bedraagt.
D'e sterkte van den arbeidsdienst zal
gedurende het dienstjaar van 1 October
1935 tot en met 30 September 1936, met
inbegrip van het oorspronkelijke en het
hulppersoneel, de 300.000 man niet over
schrijden.
Blijkens de officieuze commentaren op
de wet inzake den verplichten arbeids
dienst is de wet zoowel op jonge vrouwen
als op jonge mannen van toepassing.
Voor den arbeid der vrouwen zal een
latere regeling de modaliteiten nog vast
stellen.
Het monstercongres der Duitsche nazis.
Op het oogenblik is men reeds druk be
zig met het treffen van voorbereidende
maatregelen voor het jaarlijksche mon
stercongres van de nationaal-socialisten,
dat dit jaar tusschen 10 en 16 September
te Neurenberg zal worden gehouden.
Men verwacht, dat dit congres door
honderdduizenden personen zal worden
bijgewoond.
De dwlnglandij der Nazi's.
D'e trustee voor den hrbeid voor het ge
bied Saksen, Stiehler, heeft tijdens een
conferentie in Anneberg verklaard, dat
het Duitsche Arbeidsfront het in 't vervolg
niet meer zou dulden, dat in de bedrijven
nog menschen werkzaam zijn, die geen
lid zijn van h?t Duitsche Arbeidsfront.
Wanneer door een vreedzame schikking
het niet mogelijk is deze elementen te ver
wijderen, zal de trustee ingrijpen.
Dergelijke onruststokers komen speciaal
uit de kringen der „Ernstige Bijbelonder
zoekers".
Menschen, die bij het zingen van het
Horst-Wessellied niet meezingen of niet
hun hand ter begroeting van Hitier op
heffen, of beweren, op gronden van hun
geloof geen lid van het Arbeidsfront te
kunnen zijn en door daden van sabotage
de gemeenschap benadeelen, kunnen in de
bedrijven niet worden geduld.
Hevig noodweer boven Duitschland.
Volgens een bericht van het Meteorolo
gisch Instituut te Breslau, is de tempera
tuur in Sleeswijk Donderdag buitenge
woon hoog gestegen. Waarschijnlijk is het
de hoogste, die ooit in Midden-Europa,
ja wellicht in geheel Europa, werd gecon
stateerd.
In Breslau werd gistermiddag een tem
peratuur van 38 graden Celsius geregis
treerd, hetgeen de hoogste temperatuur is
sedert 1791.
Eén buitengewoon zwaar onweder, dat
in den nacht van Woensdag op Donder
dag geheel Mecklenburg en Voor-Pomme-
ren heeft geteisterd en met wolkbreuk-
aohtige regens gepaard ging, heeft in het
geheele gebied van de Oost-Zeekust groote
schade aangericht.
Vele boerenwoningen en veestallen wer
den door den bliksem getroffen.
Ook werden talrijke boomen geveld, ter
wijl de ruiten van tal van huizen spron
gen.
Ook Bremen en Danzig zijn door een
hevig onweder geteisterd.
Te Danzig-Neufahrwasser sloeg de
bliksem in een spiritusfabriek, tengevolge
waarvan twee met spiritus gevulde ketels
explodeerden. D'e explosie was zóó hevig,
dat in verren omtrek de ruiten sprongen.
In totaal werden 200.000 liter spiritus
door de vlammen verteerd.
Hittegolf in Boedapest.
De hitte-golf boven Midden-Europa
heeft in Boedapest een temperatuurstij
ging tengevolge gehad, welke bijna niet te
diagen is. Donderdagmiddag werd 37 gra
den Celsius geconstateerd.
Veertien personen werden in den na
middag door de warmte bevangen en
moesten in een ziekenhuis worden opge
nomen.
Het verbruik van water is dusdanig ge
stegen, dat de waterleidingbedrijven bij
aanhoudende hitte niet in de behoefte zul
len kunnen voorzien.
Het tweede onderhoud Eden-Laval.
Geen resultaat.
D'e conferentie tusschen Eden en Laval
te Parijs duurde twee uur.
Eden is naar Londen teruggekeerd, ua
met Laval de lunch te hebben gebruik'.
Men gelooft, dat het onderhoud tusschen
Eden en Laval niet beslissend is geweest
en dat de gedachtenwisseling langs diplo
matieken weg zal worden voortgezet. De
instructies welke Eden van Britsche zij
de ontvangen had, beantwoordden niet
geheel aan wat Frankrijk had gehoopt.
Lavals voorstellen zouden op de vol
gende drie punten betrekking hebben ge
had:
1. de hernieuwde bevestiging van do
onderlinge afhankelijkheid van de
Fransch-Engelsche verklaring van 3 Fe
bruari en de uiteindelijke verbinding vaa
luchtpact, D'onaupact en regeling van do
wapeningen te land;
2. de onderlinge afhankelijkheid van de
strijdmachten te land, te water en in de
lucht;
3. de noodzakelijkheid om het algemeens
karakter van het tusschen de mogendhe
den van Locarno te sluiten luchtpact te
bewaren, ten einde hierdoor bilaterale
overeenkomsten te versterken, die krach
tig den wederzijdschen bijstand, den
grondslag van het algemeene verdrag, ver
sterken.
Men weet niet welke punten tot moei
lijkheden aanleiding hebben gegeven van
Engelsche zijde.
Aardbevingen In Duitschland en
Zwitserland.
In verschillende kantons o.a. in Bazel,
Zürich en Bern, in Oost-Zwitserland en
Centraal-Zwitserland is Donderdag een
aardbeving geconstateerd, die 4 seconden
aanhield.
In Zürich, Bazel en St. Gallen werden
talrijke huizen hevig geschokt.
Berichten over de veroorzaakte schade
zijn nog niet binnen gekomen.
Ook te Stuttgart en vooral op de om
liggende hoogten is een krachtige aardbe
ving waargenomen.
In Balingen (Schwabische Alp) was de
aardschok zoo krachtig, dat de inwoners
in hun eerste schrik voor een deel hun
huizen verlieten. In Heidenheim a/d
Brenz en in Steinheim voelde men eerst
een lichten en daarop een zeer krachtigen
aardschok.
Kasten, deuren en vensters kwamen in
heftige beweging.
In Biberach in Ober-Schwaben'werd
de beving begeleid door een op een don
der gelijkend rumoer. In verschillende
straten vielen schoorsteenen naar bene
den.
Korte Berichten.
Te Mont de Marsan in Zuidwest-
Frankrijk, heeft gisternacht een krachtige
wervelstorm aanzienlijke schade aange
richt. Van verschillende huizen werden
de daken afgerukt, boomen ontworteld en
muren ingedrukt. De kelders van talrijke
gebouwen liepen onder water. In de ge
heele omgeving is de oogst vernield.
Korten tijd geleden waren te Biele
feld en Brackwede 20 personen ziek ge
worden na het gebruik van rauw gehakt.
Inmiddels zijn 3 der patiënten overleden,
terwijl bij eenige anderen de toestand
zorgwekkend is geworden.
Bij een groote brand in een wol
spinnerij te Tourcoing is 50.000 K.G. ge
sponnen wol vernield. De schade bedraagt
1 1*4 millioen francs.
Een vijftigtal arbeiders is voor den tijd
van een maand werkloos geworden.
Volgens een niet-officieele statistiek
is de werkloosheid in de Vereenigde Sta
ten in de maand Mei met 90.000 gestegen
en bedroeg het aantal werkloozen aan het
einde van Mei 9.711.000 of 510.0Q0 meer
dan in Mei 1934.
i D'e bekende een-oogige Amerikaan-
sche vlieger, Wiley Post, is voornemens
een vacantierondvluc'ht te maken boven de
sovjet-unie.
i D'e gouverneur van Slovenië heeft
besloten, dat landloupers, die weigeren in
de werkverschaffing te arbeiden, voortaan
in speciale concentratiekampen moeten
worden ondergebracht.
Neem dan voor 'l naar bed gaan
eens zoo'n "AKKERTJE en
slaap heerlijk rustig en fijn door
Volgens recept van Apotheker Dumorrt
i In bijna alle alpengebieden in Oos
tenrijk is gister tegen 18 uur een krach
tige aardbeving gevoeld.
i De regeeringspresident in Dusseldorf
heeft op aangifte van het bureau voor
prijscontrole twee groothandelaars in
aardappelen in arrest doen stellen, daar
zij te 'hooge prijzen vroegen.
Onze landbouw kan geen zaken doen met
Rusland.
Eenigen tijd geleden heeft zich in op
dracht van het college van regeerings-
commissarissen der Landbouw-Crisiswet
1935, een drietal ter zake deskundige per
sonen naar Rusland begeven, ten einde
te onderzoeken of en in hoeverre moge
lijkheden bestonden om tot exportzaken
met de Sovjet-Unie te geraken. Het col
lege van regeeringscommissarissen achtte
dit rechtstreeksche contact gewenscht, na
dat verschillende pogingen om door mid
del van tusschenpersonen tot handels
transacties te geraken, niet tot resultaat
hadden geleid.
Naar wij vernemen is uit de thans bij
het college ingekomen rapporten geble
ken, dat op dit oogenblik nagenoeg geen
mogelijkheid bestaat voor het tot stand
brengen van nieuwe handelstransacties
met de Sovjet-Unie ten aanzien van pro
ducten, welke onder de Landbouw-Crisis
wet 1933 vallen, meer in het bijzonder
dus ook niet ten aanzien van vee, var
kens, spek, rundvleesch in blik en zui
velproducten.
Intusschen kon door het tot stand ge
komen rechtstreeksche contact met de
bevoegde Russische instanties beter de
aandacht gevestigd worden op onze im-
portmogeiij kneden, hetgeen, indien de be
langstelling voor onze producten mocht
toenemen, naar het oordeel der regee
ringscommissarissen van belang kan zijn.
De handelsbesprekingen mei Italië.
Naar wij vernemen, worden de bespre
kingen te Rome over de regeling van het
handels- en betalingsverkeer met Italië
nog voortgezet. Wanneer de Nederland-
sche delegatie zal terugkeeren is derhalve
op dit oogenblik nog niet bekend.
Uitvoer van boter naar Duitschland.
Op de vragen van den heer Lovink
in zake spoedige vaststelling van een tij
delijke garantieregeling ter bevordering
van den uitvoer van boter naar Duitsch
land, welke uitvoer door de leden van den
Bond van Coöperatieve Zuivelverkoopver-
eenigingen werd gestaakt, luidt het ant
woord van minister G e 1 i s s e n als volgt:
Inderdaad hebben de leden van den
Bond van Coöperatieve Zuivelverkoopver-
eenigingen den export naar Duitschland
gemeend te moeten staken, wijl zij het
daaraan verbonden risico te groot acht
ten.
Ten einde dezen export wederom voort
gang te doen vinden, is inmiddels een re
geling getroffen in den zin als heeft ge
golden in den aanvang van dit jaar.
De bezwaren der exporteurs zijn hier
door ondervangen.
Het Kweekschoolontwerp.
„Het Volk" verneemt, dat het nieuwo
Kweekschoolontwerp het in de Tweede
Kamer niet tot een openbare behandeling
zal brengen. De bezwaren van vele leden
der Kamer tegen voorname onderdeelen
van dit wetsontwerp zijn zoo groot, dat
de kans op aanneming gering zou zijn.
Onder die omstandigheden geeft men er
blijkbaar de voorkeur aan de zaak te la
ten rusten.
Het ontwerp bevatte, zooals men zich
zal herinneren, een nieuwe regeling van
de onderwijzersopleiding, die in de toe
komst vijf jaar zou duren en waarbij de
hoofdacts zou worden afgeschaft. Voor
onderwijzeressen was een afzonderlijke
bevoegdheid voor het lesgeven in de la
gere klassen voorgesteld, welke bevoegd
heid na een driejarige studie zou zijn te
verkrijgen.
Reeds in de memorie van toelichting op
het bezuinigingsontwerp kwam de ver
wachting tot uiting, dat het ontwerp-
Kweekschoolwet door de Tweede Kamer
niet zóó tijdig zou worden be'handeldi dal
deze wet op 1 September van dit jaar zou
kunnen worden ingevoerd. Thans blijkt
het ontwerp geheel van de baan te raken.
Binnenland.
Begrootingen Zuiderzeefonds en Ver-
keersfonds door de Eerste Kamer aan
genomen.
De wijziging in de Ziektewet.
De Tweede Kamer 'over de verlaging der
loodsgelden.
Geen vee, enz. naar Rusland.
Buitenland.
Noodweer in Duitschland.
Aardschokken in Zwitserland en Duitsch
land.
Tweede onderhoud tusschen Laval en
Eden.
Gaat Hitler Buitenlandsche Zaken be
zetten?
De tertiaire wegen.
In de Eerste Kamer heeft Minister Van
Lidth de Jeude medegedeeld, dat een
wetsontwerp nopens de tertiaire wegen
naar de provinciale besturen is gezonden
voor advies.
DE NIEUWE ZIEKTEWET*
Voornaamste wijzigingen.
In een persconferentie te Amsterdam
heeft de Raad van Arbeid mededeeling
gedaan omtrent de voornaamste wijzi
gingen, die in de Ziektewet zijn aange
bracht.
Deze wijzigingen komen in hoofdzaak
op het volgende n,eer:
Van hen, die vroeger niet voor verzeke
ring in aanmerking kwamen, zijn thans
wel verzekerd de arbeider, in dienst van
een rechtspersoon, optredende als hoofd
of bestuurder der onderneming; de ar
beider, in dienst van een publiekrechtelijk
lichaam, belast met de onmiddellijke lei
ding van een tak van dienst, de arbeider
in dienst van een buitenlands gevestigde
onderneming, belast met de leiding der
hier te lande verrichte werkzaamheden.
Hij, die persoonlijk arbeid in aangeno
men werk verricht, die verband houdt
met den in een onderneming uitgeoefen-
den arbeid en die geen verzekeringsplich-
tig bedrijf ingevolge de Ongevallenwet uit
oefent.
Vaste provisiereizigers voor één firma
(geen bijbetrekking).
Thuiswerkers met niet meer dan twee
hulpen, werkende voor één of ten hoog
ste twee werkgevers in bij Algemeenen
Maatregel van Bestuur te noemen bedrij
ven.
Ambtenaren en personen in dienst van
een publiekrechtelijk lichaam zijn alleen
vrijgesteld van den verzekeringsplicht,
ten opzichte van hun dienstverhouding
tegenover deze lichamen; in andere dienst
verhoudingen zijn zij verzekerd volgens
de Ziektewet.
D'aartegenover staat, dat niet verzekerd
is hij, die een vast loon heeft van f 3000,
waarbij' het onverschillig is of hij dit loon
in één of meer betrekkingen verdient.
Op verzoek kan van de verzekering wor
den vrijgesteld de zeventigjarige; hij, die
bij den aanvang der verzekering ongt-
schikt tot werken is (voor niet langer dan
drie maanden); zij, die bij den aanvang
der verzekering zwanger is (voor den
duur der zwangerschap).
Vervallen is de vrijstelling bij een loon
van f 0,40 per dag.
Wettelijk vastgesteld is de verplichting
om in ieder geval zich te melden binnen
24 uur en de bevoegdheid der Raden van
Arbeid om hij te late ziekmelding zieken
geld te weigeren over de dagen, vooraf
gaande aan den derden dag na de ziek
melding.
Als eerste wachtdag geldt de dag,
waarop wegens ziekte niet gewerkt is, of
de dag, waarop wegens ziekte het werk is
gestaakt.
Bij herhaalde ongeschiktheid tot wer
ken uit eenzelfde ziekteoorzaak is het
aantal uitkeeringsdagen tijdens het eerste
jaar in het vervolg onbeperkt, tenzij bin
nen vier weken herhaling intreedt na het
eind van het eerste ziektegeval, in welk
geval de maximumduur van 26 weken
blijft gelden.
Aan de verzekerde gehuwde vrouw
(waarmee een weduwe gedurende 300 da
gen na het overlijden van haar man wordt
gelijk gesteld) moet thans verloskundige
hulp voor rekening van de ziekenkas ver-
strékt worden.
Ziekengeld mag geweigerd worden aan
een 70-jarige, die in het laatste halfjaar
voor zijn ziekte geen 60 dagen in dienst
betrekking is geweest.
Recht op ziekengeld na beëindiging der
verzekering bestaat bij ziek worden bin
nen één maand, wanneer men voor het
einde der verzekering 2 maanden onaf
gebroken heeft gewerkt; bij ziek worden
binnen acht dagen, wanneer men in de
twee maanden voor het eind der verzeke
ring 16 dagen heeft gewerkt.
De verzekering wordt geacht voort te
duren tijdens de periode, dat uitkeering