EERSTE BLAD
VRIJDAG 7 JUNI 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Buitenland
Binnenland
Uit de Provincie
Kerknieuws
Belangrijkste Nieuws
Onderwijs.
Uit den Qoeschen Raad.
1 - -• I III HUI cww—-rrmmmrm*m mjwji i i
üitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emerge" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
A b o n n e m e n t. s p r ij s f '2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f020. Losse nummers 5 cent.
Advertentiftn 80 cent per regel, Tngeeonden
mededesliogBu 60 cent per regel. Kleins
Advertentiën Dinsdags en Vnjdags f0 75, h;j
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Kentering.
Meermalen is reeds gebleken, dat er bij
de S. D. A. P. een kentering is waar te
nemen wat betreft haar houding ten op
zichte van Vaderland en Oranje.
Van die kentering spreekt wat de heer
E. van Hinte schrijft in de „Sociaal-De
mocraat":
„Waarom moet een sociaal-democraat
zich tegen het huis van Oranje Nassau
uitlaten? Er was een reden, toen onze
strijd op uitgestrekter terrein gestreden
werd en toen de regeerende partijen, zoo
als het nu nog is, zich geheel van ons
Koningshuis meester gemaakt hadden.
Maar die reden schijnt ons (en al spreken
'wij voor ons zelf, wij gelooven toch niet,
dat wij alleen staan) thans vervallen...
De S.D.A.P. heeft zich bereid verklaard
aan een democratische regeering deel te
nemen. Wij waardeeren de uitspraak van
ons congres. Wij voorzien, dat er binnen
afzienbaren tijd inderdaad van deelname
aan de regeering sprake zal zijn. Maar
dan hebben wij ook nader onze houding
te bepalen tegenover een der meest be
langwekkende uitingen van Nederlander
schap: het Koningshuis van Oranje-
Nassau. Ons Nederlandsche' volk wenscht,
onafhankelijk van eenige regeerende in
stantie (dat is de laatste tijd duidelijk
bewezen door een partij, die van het
Koningschap een aanfluiting wenscht te
maken) het huis van Oranje-Nassau. Het
Nederlandsche volk leeft met de lotge
vallen van het Vorstenhuis mede. Hoe
dat komt? Het is traditie. En heeft Marx
niet gezegd, dat de traditie als een looden
last op de ideeën van het menschelijk
geslacht drukt? Wij behoeven die Neder
landsche traditie waarachtig niet te ver
anderen. Wij behoeven dat daarom niet
te doen, omdat ons Vorstenhuis bestaat
door democratische opvattingen en het
zijn ontstaan te danken heeft aan het
streven naar vrijheid, dat nog steeds een
goed-Nederlandsche uiting is.
En tasten wij eenig socialistisch begin
sel aan, door het huis van Oranje te
waardeeren? Wij zien dat niet. En wij
doen ons best de zaken zeer nuchter te
bekijken."
Van die kentering spreekt ook het vol
gende bericht in de Socialistische pers:
„Maandag bracht de minister van So
ciale Zaken, Prof. Dr Slotemaker de
Bruïne, vergezeld van den hoofdinspec
teur van de werkverschaffing, Meyer de
Vries, een bezoek aan het werkkamp voor
vaklieden van de A.J.C. te Vierhouten.
De minister arriveerde tegen half één
op den Paaschheuvel, die naast de
roode vI ag d e Neder1 andsche
driekleur droeg."
Wij kunnen hier thans buiten bespre
king laten de vraag, welke motieven hier
werken.
Feit is het bleek ook uit vroegere
publicaties dat de waardeering voor
het Oranjehuis en de erkenning van den
historischen band tusschen Nederland en
Oranje zich ook in Socialistischen kring
baan breekt.
Evenals bij de N. S. B. de zwart-roode
vlag op de eerste plaats staat, gaat ook
hier de roode vlag voorop, maar men
waagt het dan toch over de werklooze
jeugd de Nederlandsche driekleur te doen
wapperen.
Er is eenige kentering.
Een nieuw Pransch kabinet gevormd.
Om 5,25 u, gistermiddag werd het be
kend, dat Piètri de opdracht tot vorming
van een kabinet had teruggegeven.
Piètri zon zich bereid verklaard hebben
zich tevreden te Btellen met beperkte vol
machten.
Hij zou de zitting van het parlement
hebben laten voortduren.
Tegenover zijin concessies had Piètri
echter zijnerzijds den eisch gesteld, dat hij
niet in zee zou gaan met een wankel ka
binet, dat >op papier misschien over 15 of
20 stemmen meerderheid beschikte, maar
slechts met een regeering, die op een
breede republikeinsche meerderheid zou
steunen.
Dit schijnt niet mogelijk geweest te zijn.
In den loop van den avond bleek Laval
voor de tweede maal aangewezen te zijn
om een nieuw kabinet te vormen.
Hij verklaarde nog voor één uur gister
nacht de nieuwe ministerlijst aan Presi
dent Lebrun te zullen voorleggen..
De radicalen hebben dus eieren voor
hun geld gekozen.
In den loop van den nacht is Laval
er inderdaad in geslaagd een nieuw ka
binet te vormen.
Nader wordt gemeld:
Het nieuwe Kabinet ouder leiding van
Laval heeft nadat het zich aan den Pre
sident der Republiek Lebrun had voorge
steld, reeds in den loop van den nacht een
soort Ministerraad gehouden, waarin de
richtlijnen voor de Regeeringsverklaring
werden besproken.
Vanmiddag om 5 uur vindt een 'offici-
eele Kabinetszitting plaats, waarin de Re
geeringsverklaring definitief zal worden
vastgesteld, die reeds te 6 uur in de Ka
mer en in de Senaat zal worden voorge
lezen.
De vlootonderhandellngen te Londen.
De vlootonderhandelingen tusschen
Engeland en Düitschland worden van
beide zijden met de grootste discretie
behandeld.
Düitschland motiveert zijn wensch om
een aanzienlijke vloot te bouwen, met het
Russisch gevaar in de Oostzee en de Bot-
nische golf.
De vergadering van gisterenmiddag
duurde bijna 3 uur. John Simon nam
deel aan de besprekingen, nadat deze
eenigen tijd hadden geduurd. D'e aanwe
zigheid van Simon wijst er op, dat men
in een nieuwe faze der besprekingen ge
komen is. Men beschouwt dit als een aan
wijzing, dat het centrale punt der be
sprekingen van heden veeleer de politieke
zijde dan de zuiver technische kant der
kwestie geweest is.
De grootste terughouding wordt in
acht genomen.
Goering te Belgrado.
Het programma van het bezoek van
Goering aan Belgrado maakt allerminst
den indruk van dat eener particuliere
aangelegenheid. Op het Duitsche gezant
schap, waar Goering ook zijn intrek heeft
genomen, werd gisteravond een galadi
ner gegeven. Vandaag geeft Jeftitsj een
diner en in den loop van den dag zal
Goering door prins-regent Paul en ko
ningin-weduwe Maria worden ontvan
gen.
Het aangekondigde bezoek van rijks
minister Goering aan Rome zal niet di
rect in aansluiting aan zijn reis naar den
Balkan, doch eerst later plaats vinden.
Aardschokken in Italië.
Woensdagmiddag 'is in verscheidene
steden van de provincies Romagna en
Venetië een aantal aardschokken gevoeld.
Tamelijk hevig waren de schokken te
Faënza, waar de bevolking zeer ver
schrikt was. Ook werd hier aanzienlijke
materieele schade veroorzaakt. Het epi
centrum van de beving bevond zich op
ongeveer 30 K.M. van Faënza.
Minder hevige aaxdstooten werden ge
voeld te Bologna, Ferara Forli en Vero
na. Uit vrees verliet een deel der bevol
king de huizen, doch voor zoover tot na
toe vastgesteld kon worden, werd niemand
gewond.
Verdere versterking van de Belgische
luchtmacht.
Overeenkomstig een reeds geruimen
tijd geleden opgemaakt luchtvaartpro
gramma heeft de Belgische minister van
landsverdediging thans weer 30 nieuwe
militaire vliegtuigen besteld. In Septem
ber a.s. zal het luchtvaartregiment te
Evere-Brussel met een eerste escadrilje
worden versterkt.
Tevens bestaat het plan, dit jaar nog
tot een nieuwe bestelling van kanonnen,
voor de luchtvaartartillerie bestemd, over
te gaan.
Versterkte propaganda der Natlonaal-
Sociallsten In Oostenrijk.
De Oostenrijksche staatspolitie heeft
een onderzoek ingesteld naar de actie
van de een dezer dagen ontdekte nieuwe
nationaal-sooialistisohe propaganda cen
trale te Weenen.
Sedert eenige maanden versoheen in
Weenen een „Illegale Korrespondenz",
dat o.a. nationaal-sooialistisoh propagan-
da-materiaal verbreidde en de Oostenrijk
sche regeering en de Italiaansche hou
ding jegens Oostenrijk aanviel.
Ofschoon bij) de politie den zetel van
deze „Korrespondenz" wel bekend was,
wilde men eerst voldoende bezwarend ma
teriaal hebben om te kunnen optreden. In
verloop van tijd bleek, dat tot de leiders
behoorden een „Ministerialsekretar", die
onmiddellijk werd ontslagen, twee inge
nieurs en vier journalisten.
Uit het gevonden materiaal koint duide
lijk aan het licht dat de natiouaal-socia-
listen, na een periode van passiviteit een
uitgebreide actie zoowel in als buiten
Oostenrijk voerden. O.a. zijn een groot
aantal circulaires gevonden, bestemd voor
buitenlandsche hotels, reisbureaux, waar
in vreemdelingen wordt afgeraden om
hun vacantie in Oostenrijk door te bren
gen, vanwege het voortdurend gevaar van
politieke onlusten.
Gebleken is, dat de Duitsche regeering
op de Duitsche correspondenten in Oos
tenrijk een steeds sterker druk uitoefent
om aan de nationaal-socialistische pro
paganda mee te werken. Waarschijnlijk
zal het nat.-socialistisch propaganda-cen
trum thans naar Boedapest worden ver
plaatst.
Italië eischt dat de journalisten zich
beperken.
Naar het Romeinsche blad „H Mes-
sagero" meldt, heeft de onderstaatssecre
taris voor de pers en propaganda, graaf
Ciano, bepaald, dat met ingang van 18
Juni a.s. de Italiaansche dagbladen niet
meer dan eenmaal per week tien pagina's
mogen maken en 'sWoensdas en 's Vrij
dags zes pagina's moeten maken. Dé ove
rige dagen mag de krant in geen geval
uit meer dan acht pagina's bestaan.
Korte Berichten.
Thans wordt het aantal dooden van
de aardbeving in Beloedsjistan opgegeven
als 60.000. Het door de aardbeving getrof
fen gebied is 200 kilometer lang en 30
breed. Men berekent de materieele schade
op verscheidene millioenen pond sterling.
De Portugeesche vlieger Fargo is
zwaar gewond en zijn mecanicien die
onlangs naar Timor was gevlogen, ge
dood, toen hun toestel bij een landing te
Vizou tijdens een luchtvaartfeest veron
gelukte. Het toestel is geheel vernield.
Gisterochtend is het 't „bliksemvlieg-
tuig" der Duitsche Lufthansa gelukt het
traject Keulen—Berlijn in 85 minuten af
te leggen, met een gemiddelde snelheid
van 365 K.M. per uur.
Een ander vliegtuig is deze week van
Hamburg naar Keulen in 70 minuten
gevlogen. De gewone tijd is 95 minuten.
Te Santa Anna in Galifornië zijn
gisteren aardschokken waargenomen,
waardoor de huizen op hun grondvesten
schudden en schilderijen van de muren
vielen. Ongevallen of ernstige beschadi
gingen kwamen niet voor.
NIEUWE RIJTUIGEN VAN DE
SPOORWEGEN.
Drie klassen in één wagen ondergebracht.
Bij Werkspoor, zoo meldt de „Maas
bode", is er een geheel nieuw type wagen
gearriveerd, van een serie, die bij de
spoorwegen-ingenieurs worden aangeduid
als A. B. G. doorgangsrijtuigen.
Het opmerkelijke van deze wagens is,
dat onder één kap zoowel le, 2e als 3e
klasse is aangebracht. Een groote verbe
tering voor 'het doorgaand reizigersver
keer op internationale lijnen, waardoor
het overstappen voor verschillende rich
tingen wederom aanzienlijk wordt be
perkt.
In het jongste nummer van „Spoor- en
Tramwegen" vertelt de heer Ir E. Bolle-
man Kijlstra, hoofdingenieur, chef van
den Rijtuig- en Wagenbouw een en ander
over deze nieuwste aanwinst onzer spoor
wegen.
De nieuwe rijtuigen bevatten één coupé
eerste klasse, één coupé die naar gelang
van de behoefte als eerste of tweede klas
se dient, twee voor de tweede klasse en
zes voor de derde klasse. De geheele wa
gen is eenigszins in stroomlijn gebouwd,
waardoor een vrij sierlijk en opvallend
uiterlijk werd verkregen. Ook aan het in
terieur is veel zorg besteed, waarbij meer
dan in vroegere wagentypen metaal is
verwerkt. Dubbele, metalen schuifdeuren
scheiden de coupé's van de gang en de
constructie daarvan is aldus, dat niet
moer zooals vroeger, alle deuren automa
tisch dichtrollen in de rij-richting, zoodra
de remmen worden aangeslagen.
In de eerst© en tweede klasse is een
trijpbekleeding aangebracht, terwijl deze
klassen resp. aan vier en zes reizigers
zitplaats bieden. Ook de „facultatieve"
eoupó heeft 0 zitplaatsen. Dé derde klas
se, voorzien van een kunstlederen beklee
ding, biedt ruimte voor acht passagiers.
Comfortabele, breede ramen, geven een
vrij uitzicht naar buiten en vooral het uit
zicht aan de zijde van de gang is aanmer
kelijk verruimd.
Een ingenieus systeem voor verwar
ming en luoht-verversching, naar believen
door stoom of electriciteit in werking ge
steld, verhoogt het comfort in de coupé's.
Ten deele werkt de temperatuurregeling
zelfs automatisch door middel van een
thermostaat in de gemeenschappelijke af
voerbuis van de lucht uit de coupé's.
Eén dynamo, aangedreven via een ket
ting van een wiel-as, is in ieder draai-
stel aangebracht. 'De eene dynamo levert
stroom voor de verlichting, de andere
laadt de accumulatorenbatterij voor de
ventilatie op.
Daar de wagens op verschillende Euro-
peesche trajecten zullen worden gebruikt,
moest met allerlei eischen van de andere
spoorwegmaatschappijen en nationale
voorschriften worden rekening gehouden.
D'aarom 'heeft men de draaistellen van
twee remsystemen voorzien, vooreerst de
bekende hoogedruk-Knorr rem, eveneens
van de Henry rem, tenslotte ook van de
voor Oostenrijk voorgeschreven losklep.
SURINAME'S GOUVERNEUR NAAR
NEDERLAND.
Besprekingen met de regeering.
Aan den heer Prof. dr J. G. Kielstra,
gouverneur van Suriname, is met ingang
van den dag in de maand Augustus a.s.,
waarop hij Suriname zal verlaten, in
's lands belang vier maanden verlof naar
Europa verleend.
Als waarnemend gouverneur zal, na
het vertrek van den heer Kielstra, op
treden de beer mr J. G. Brons, voorzitter
van het Hof van Justitie te Paramaribo
Naar aanleiding van dit bericht, kan
er op gewezen worden, dat het in de
laatste jaren meermalen is voorgekomen,
dat de gouverneur van Suriname en Cu
racao naar Holland kwamen om in per
soonlijk contact met den Minister van
Koloniën en diens Departement verschil
lende kwesties te bespreken. Gouverneur
Rutgers is ook in Nederland geweest tij
dens zijn ambtsperiode evenals gouver
neur van Slobbe.
Prof. Kielstra zal nu ook eenigen tijd
in ons land vertoeven en daarbij tal van
staatkundige en economische kwesties,
Suriname betreffende en welke minder
gemakkelijk per correspondentie opgelost
kinnen worden, nader met de Regeering
bespreken.
H. M. de Koningin naar Barneveld.
Tijdens de officieele opening van den
landdag van den B. V. L., welke gister
middag te Barneveld gesohiedde, werd
medegedeeld, dat H. M. de Koningin he
den een bezoek aan Barneveld zal bren
gen. H. M. zal te omtreekt twee uur daar
aankomen, waarop na de officieele ont
vangst de leden van den B. V. L. voor
H. M. de Koningin zullen defileeren.
Herinnerings-enveloppen der K. L. M.
Een enveloppe in oranje-blanje-bleu,
welke op alle kantor ender K. L. M. en bij
de agentschappen gratis verkrijgbaar is,
zal de herinnering levendig houden aan
de opening van den tweemaal wekelijk-
schen dienst Amsterdam-Batavia v.v. op
12 Juni a.s. Boven aan de enveloppe is
in oranje een Douglas-vliegtuig afgebeeld,
waaromheen in een krans de woorden
staan: „Ter herinnering aan de eerste
vlucht van den tweemaal wekelijkschen
dienst Amsterdam-Batavia v.v. 12 Juni
1935". Links op de enveloppe bevindt
zich in blauw de aanduiding: „Per lucht
post - by airmail", waaronder in oranje
het embleem der K. L. M.
Ongetwijfeld vullen verzamelaars deze
uitgave op hoogen prijs stellen.
Hoog bezoek door de lucht.
Hedenmorgen zijn de zes ministers per
Douglas vliegtuig van Waalhaven opge-,
stegen en gevlogen naar Haamstede waar
de koffie werd aangeboden.
Nadat men daar eenigen tijd vertoefd
had, ging het verder door de lucht naar
het vliegveld Vlissingen, waar men te
ruim half elf daalde. Hier was de burge
meester van Vlissingen, de heer G. A.
van Woelderen, aanwezig, die de hooge
bezoekers verwelkomde. De Ministers heb
ben met hun dames enkele oogenblikken
in het restaurant opgehouden en zijn toen
een kijkje gaan nemen bij het sportvlieg-
tuig, dat op de Schelde gebouwd is en
dat men buiten den hangar had gereden.
Met groote belangstelling werd de
machine in ©ogenschouw genomen, waar
na te ruim elf uur weer werd opgeste
gen voor de vlucht naar Eindhoven.
Voor den te Goes te houden Olie-
bollendag ten bate van het Crisis-Comité
is door de Qliefabrieken Calvé-Delft, 100
Kg. olie gratis beschikbaar gesteld.
Schore. De leurder de Pree had gister
het ongeluk, dat het paard, gespannen
voor de kar, op hol sloeg. De kar en het
tuig zijn vernield, terwijl het paard ver
moedelijk moet worden afgemaakt.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Ede, H. A. Leenmans te
Delft.
Bedankt voior Twello, A. Hymans te
Nijverdal.
Geref. Kerken.
Aangenomen naar Hardinxveld, J. J.
Beukenkamp, cand. te Sleenwijk.
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Bruinisse, J. Fraanje te
Barneveld.
Binnenland.
Naar verlaging van de woninghurcn.
Koninklijk bezoek aan Rotterdam.
De afgebroken onderhandelingen met
Düitschland.
Zes ministers in de lucht.
Buitenland.
Een nieuw kabinet in Frankrijk.
De vlootonderhandelingen te Londen.
Aardschokken in Italië.
hage beroepbaar verklaard in de Geref.
Kerken.
Krulningen. In de vergadering van no
tabelen der Ned. Herv. Gem. alhier werd
in de vacature van voorz. gekozen dhr
A. J. Lindenbergh.
Beroepbaar. De heeren J. Plomp
te Rijswijk (Z.H.) en H. J. Spier te 's-Gra-
venhage, beiden cand. aan de Vrije Uni
versiteit, zijn door de classis 's-Graven-
Examen Acte L.O.
Aan de Chr. Kweekschool te Middel
burg slaagden voor het eindexamen de
dames: F. W. Hage, St. Aunaland; J. P.
H. Oggel, Axel; P. Verheul, Oost- en
West-Souburg; M. A. Harinck, |H. G.
Lodewijk en G. D. M. Pel, allen te Mid
delburg en de heer A. Ludikhuize te
Middelburg.
Middelburg. Mej. A. M. Wondergem,
onderwijzeres aan de Chr. school, Singel
straat alhier, heeft wegens huwelijk te
gen 1 Sept. a.s. als zoodanig ontslag aan
gevraagd.
Goes. Bij het op 6 Juni j.l. gehouden
examen voor ziekenverpleging (dipl. A.)
slaagden: de zusters A. Dekker, A. Ch.
M. Koert, Ch. C. v. d. Linde, J. v. d. Mast,
A. J. Schultz. Allen opgeleid in het Gast
huis te Goes.
Bezuiniging bij onderwijs.
Het hoofdbestuur van „Volksonderwijs"
heeft een adres aan de regeering gezon
den, waarin het bezwaar maakt tegen het
bezuinigingsplan-Colijn, en wel in het bij
zonder tegen de voorgestelde verhooging
van de leerlingenschaal voor de school
voor U. L. O., tegen verhooging van de
leerlingenschaal voor de kleinste, de z.g.
één- en tweemansscholen van het ge
woon lager onerwijs, voorts tegen het
voorstel om bijna een derde deel der
onderwijzers te vervangen door z.g. „kwee-
kelingen"; tegen voortgaande opheffing
van openbare scholen met meer dan 60
leerlingen in kleine gemeenten tegen het
voorgestelde art. 205 der L.O.-wet, tegen
het voornemen om alle lagere dagnijver
heidsscholen, waarvan de cursus langer
dan twee jaren duurt, geleidelijk om te
zetten in scholen met een cursusduur
van twee jaren.
Te 's-Gravenhage slaagden van de
zes candidaten, die aan de Industrie- en
Huishoudschool te Middelburg werden
opgeleid voor het examen „Hulp der
Moeder", afgenomen door de Vereeniging
„Tesselschade", de dames J. Drioel, M. H.
Pots, P. van Rigteren, allen Middelburg;
G. J. Lems, Vlissingen; A. S. C. Seijs,
Serooskerke, W. Westland, Vlissingen.
Deze keer heeft de Goesche Raad het
moeten afleggen tegen dien van Middel
burg. De hoofdstedelijke vroedschap was
Woensdag wonder boven wonder
in zeven kwartier klaar, maar die van
Goes deed meer dan drie uur over de
afwerking der agenda. Het was kwart
voor vier, eer men over de ingekomen
stukkon was uitgepraat. Er zaten n.l.
enkele paperassen tusschen, waarover
blijkbaar veel te zeggen viel,
Daar was eerst het omvangrijke rap
port van den directeur van Gemeente
werken over de zoogenaamde contra-pres
tatie door de werkloozen, waarmede B,
en W. zich vereenigd hadden. Daarover
had de S.D.A.P. weinig goeds te zeggen.
In deze bestrijding zat veel overdrijving.
Men kan het stelsel van contra-prestatie,
waarin op zichzelf toch niets verkeerds
zit, doen ontaarden doch daar waakt
de Minister zooveel mogelijk tegen
maar men kan in de bestrijding ook de
redelijkheid uit het oog verliezen. De
hoofdzaak is, maar nogeens, daarop wordt
van hoogerhand gelet, dat de in contra
prestatie uit te voeren werken aan de
gestelde eischen voldoen. Is dit in orde,
dan kan toch niemand eenig steekhou
dend bezwaar opperen.
Ook Goes moet zich schikken in min
der prettige omstandigheden. Liever was
het zeker geheel den Raad, als doorloo
pend de werklooze hoofden van gezin
nen en kostwinners in de werkverschaf
fing een middel van bestaan vonden.
