BERTELS
EERSTE BLAD
ZATERDAG 18 MEI 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - NV 193
De geestelijke waarden.
Buitenland
Binnenland
Bilanjrijkste Nieuws.
Een verstandig boer
voedert Bertels' Voer
Let op ons ongeschonden
loodje aan lederen zak
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
2e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het is al eenige jaren geleden dat een
der voormannen van de S. D. A. P. de
aandacht vestigde op een gevaarlijk zwak
ke plek in het socialistische heilsgebouw.
Hiji ontdekte veel goeds in den strijd
van de S. D. A. P. en daarbij dacht hij
niet in de laatste plaats aan de propa
ganda voor socialisatie. Maar alle her
vormingsplannen, zoo betoogde hij, zou
den tenslotte mislukken, als men er niet
in slaagde de menschen zelf te verbeteren.
Dit was zeer goed gezien.
De kwaal of wil men de vele kwa
len waaraan het menschdom lijdt, zit
dieper dan de oppervlakte. Het zijn niet
de uiterlijke omstandigheden, die beslis
send zijn, al moet daaraan behoorlijk
aandacht worden geschonken. Het is niet
de stof en het stoffelijke waardoor het
leven wordt beheerscht.
Van Anti-revolutionaire zijide is dit
steeds vooropgesteld.
Zeker, ook de dingen van materieelen
aard zijn van niet geringe beteekenis. En
wij mogen dan ook dankbaar zijn, dat er
ook in onze kringen mannen zijn, die een
open oog hebben voor de ingewikkelde
en ingrijpende vraagstukken van fin an -
cieelen en economischen aard.
Maar voor het verkrijgen van betere
toestanden, voor het bereiken van een
betere toekomst is meer noodig.
Het gaat tenslotte am den eisch van de
gerechtigheid van het Koninkrijk Gods.
Het trok onze aandacht, dat hierop in
de deze week gehouden vergadering van
den centralen raad van de Haarlemsche
Hanze zoo met nadruk de aandacht werd
gevestigd.
Door een der sprekers, pater Alexan
der, werd speciaal de nadruk gelegd op
de noodzakelijkheid van de verdieping
van het godsdienstig bewustzijn.
„Door den mensch innerlijk te vernieu
wen, zoo betoogde hij, is de grondslag ge
legd voor de vernieuwing van de maat
schappelijke instellingen. Christus heeft
nooit revolutie gepreekt, maar geen revo
lutie is ooit zoo geweldig geweest als de
vernieuwing van de in Christus herboren
mensch.
Hernieuwing van de maatschappij moet
dan ook gaan door 't hart, van 't hart
naar 't woord en van het woord naar de
daad. Indien wij! een nieuw menschen-
soort in Jezus Christus werden, zou onze
wereldhernieuwing een feit worden. Ge-
keerdheid van het hart naar God, het
einddoel der schepping, moet ook het be
gin zijn van alle maatschappelijke ver
nieuwing!
Dat Christus in ons leeft, moet geen
frase zijn, maar een feit; uit heel ons le
ven moet de Christus-idee naar buiten
treden. Geen tegenspraak dus tegen leer
en leven."
Verder betoogde hij, dat de midden
stand teveel vastzit aan de economische
wanorde, dat zij teveel materieel is inge
steld en dat er te weinig begrip is van de
geestelijke waarden.
Deze gedachten werden later onder
streept door rector Bots.
„De tijdsomstandigheden, aldus deze
spreker, brengen mee, dat men van zelf
tot het inzicht komt, dat het sociale ele
ment onmisbaar is, dat met alleen te
blijven staan niets wordt bereikt. Maar
onder den druk van dezen tijd moge men
ook meer en meer gaan begrijpen, dat we
ons verlassen moeten van den valschen
schijn van het leven, welke de menschen
leeg maakte zonder innerlijke waarde. Het
ideëele is geen luxe, maar de ziel van het
leven.
Deze tijd heeft bewezen, dat alle uiter
lijke civilisatie, welke niet steunt op een
innerlijke structuur, niets is dan een
bordpapier-cultuur. De kunst heeft hier
van een frappant voorbeeld gegeven. Daar
kan men zien, waartoe men komt, wan
neer men losgeslagen wordt van de begin
selen van het leven. Maar het zelfde be
spottelijke beeld vertoont ook het econo
misch leven. Losgeslagen, moeten wij el
kaar weer zien te grijpen aan een doel,
dat eigenlijk een bovennatuurlijk streven
is. Want het materieele is geen woestijn,
maar onze weg naar den hemel. Er moet
geen dubbel leven zijn, maar het mate
rieele moet ook doortrokken zijn van de
grondgedachte van Calvarieë.
De ziel van het leven zal eerst triom
feeren, als de ziel van den mensch tot
gelding is gekomen."
Wij vestigen hierop de aandacht, om- i
dat ook in onzen kring deze dingen nog
te veel over het hoofd worden gezien,
althans in het organisatieleven.
Otnze Christelijke Middenstandsbewe
ging b.v, is ook van oordeel dat het in
de eerste plaats noodig is, de beteekenis
te erkennen van de geestelijke waarden.
Maar haar streven vindt volstrekt niet
algemeen instemming. Velen steunen de
z.g. neutrale organisaties en blijven ze
steunen, omdat het, zoo het dan heet, toch
alleen gaat om vragen van eakelijken en
niet van principieelen aard.
Alsof het zakenleven los zou staan van
de diepere beginselen!
Alles wisselt en verandert, ook in het
maatschappelijk leven.
O'nze voeten, zoo heeft men gezegd,
staan aan de poorten van een nieuwen
tijd. We gaan naar een nieuwe maat
schappij. Het kan zijn.
Maar het zal geen betere maatschappij
zijln, indien zij niet doortrokken is door
zuurdeesem van den godsdienst, indien er
niet is de erkenning van de geestelijke
waarden.
Gevaarlijke plek.
Het orgaan van de „Revol. Social. Ar
beiderspartij" geeft in het nummer van
3 Mei j.l. een uitvoerige beschouwing over
het plan-von Epp, om ingeval van een
oorlog tusschen Frankrijk en Duitsch-
land de Duitsche strijdmachten door Lim
burg en Brabant te laten trekken.
In een naschrift onder het betreffen
de artikel erkent de redactie het gevaar,
dat in een oorlog tusschen Frankrijk en
Duitschland voor ons land zou bestaan,
blijkens hare opmerking:
„Deze feiten spreken duidelijke taal,
èn voor die naïevelingen, die nog al
tijd meenen, dat Holland wel weer ge
spaard zal blijven voor den komenden
oorlogenz."
Natuurlijk zegt „De Nieuwe Fakkel"
dit niet om op verbetering van onze ver
dedigingsmiddelen aan te dringen.
Maar het erkent toch wel, dat hier een
gevaarlijke open plek is, die wanneer het
tot een oorlog tusschen Duitschland en
Frankrijk mocht komen het oorlogsge
vaar voor ons land in niet geringe mate
zal vergrooten.
De scheidingsmuur tusschen beide lan
den is over heel de linie versterkt. Al
leen in ons land is nog een zwakke plek.
ODe van verschillende kanten geuite
wensch het bestaande gat in den schei
dingsmuur te stoppen, m.a.w. Brabant
en Limburg zoodanige verdedigingsmid
delen te geven, dat het voordeel, om er
doorheen te trekken, voor den buiten-
landschen aanvaller teniet gaat wegens
den te grooten weerstand, schijnt ons dan
ook volkomen logisch.
Kamers van Koophandel.
Reeds meermalen zijn pogingen ge
daan om te komen tot verlaging der bij
dragen voor de Kamers van Koophandel.
Maar steeds te vergeefs. Het bleek niet
mogelijk de bijdragen te verminderen.
Nu kwam echter de Regeering met een
voorstel om het aantal Kamers van Koop
handel in te krimpen en nu heet het
plotseling, dat eenzelfde bezuiniging be
reikt kan worden, in hoofdzaak door de
bijdragen belangrijk te verlagen.
Zelfs wordt in een adres aan de Twee
de Kamer gezegd, dat het mogelijk is het
aantal Kamers te behouden en toch voor
het bedrijfsleven een reëeler verlichting te
verkrijgen.
Het is prachtig, dat zulks nu plotseling
mogelijk is.
Maar óók mogelijk is misschien: het
één, zoowel als het ander.
Het plan van de Regeering gecombi
neerd met de denkbeelden van sommige
Kamers van Koophandel.
Met gevolg grootere bezuiniging en ster
kere vermindering van lasten voor het
bedrijfsleven.
Een uitnoodiging van Hitier aan Laval?
De Londensohe News Chronicle ver
neemt uit Berlijn, dat Goering naar War
schau is vertrokken met een uitnoodiging
van Hitier aan Laval om 'hem een bezoek
te brengen. Goering zal de uitnoodiging
overhandigen als hij Laval bij de uitvaart
van Pilsudski ontmoet.
De Parijsche correspondent van ?de
News Chronicle verzekert op „hoog ge
zag" dat, als Laval werkelijk door Hitier
tot een bezoek aan Berlijn wordt uitge-
noodigd, hij de invitatie gaarne zal aan
vaarden.
De Berlijnsche correspondent van Reu
ter heeft aan den woordvoerder van de
Duitsche regeering gevraagd of het juist
is, dat Goering te Warschau Laval na
mens Hitier zal uitnoodigen tot een be
zoek aan Berlijn. Hij kreeg ten antwoord:
„Warschau is thans stellig niet de aan
gewezen plaats voor een dergelijke uit
noodiging en de begrafenis van Pilsudski
is zeker geen geschikte gelegenheid voor
een politieke maatregel van dezen aard.
Duitschland zou gaarne een persoonlijk
onderhoud met Laval hebben, maar daar
voor is het oogenblik nog niet gekomen.
Laat ons zien wat de toekomst zal bren
gen."
De wintersche Mei.
Zware wolkbreuken zijn losgebarsten
boven Noord-Italië. Het San Marcoplein
in Venetië was in enkele uren veranderd
in een meer.
Ook in Verona en omgeving ontstond
een oveTstrooming van de lager gelegen
landen. Het onweer heeft zware schade
toegebracht aan 'den landbouw. De tem
peratuur is aanzienlijk gedaald.
Ook van de kust der Riviera komen
berichten over zware stormen.
Uit Trier wordt gemeld, dat vrij zware
sneeuw- en hagelstormen het gebied van
den HundsrueCk en het Hotóhwald ge
teisterd hebben.
Ook in Beieren heeft het zwaar ge
sneeuwd.
In Fuellen in Zuid-Beieren sneeuwt het
thans reeds 24 uur zonder ophouden. De
temperatuur in de Beiersche Alpen be
draagt maar enkele graden boven het
vriespunt.
Zelfs de oudste inwoners van Zuid-
Beieren kunnen zich niet zulk bar win
terweer in de tweede helft van Mei her
inneren.
Ook in Mueuchen zelf blijft het aan
houdend sneeuwen. Daken en weilanden
paan onder een dikke witte laag schuil.
Een treurigen aanblik leverden in de tui
nen en boomgaarden de bebladerde en
bloeiende boomien en struiken, welker
takken diep neerhangen onder de zware
vracht sneeuw.
O ok in verschillen de deelen van Enge
land heeft het in den afgeloopen nacht
hevig gesneeuwd.
'Op verschillende plaatsen is het te
velde staande gewas door de strenge
nachtvorst ernstig beschadigd.
Milliarden-conversie In België een groof
succes.
Óp een bedrag van fr. 25 milliard, dat
aan Belgische leeningen moest worden
geconverteerd, is slechts fr. 90 millioen
ter afstempeling aangemeld, welke for
maliteit geschieden meest door de ..on-
willigen".
De uitgifte is dus, zooals onder den in-
directen dwang, waaronder zij geschied
de, wel niet anders verwacht werd, een
glorieus succes voor die Belgische regee
ring geworden.
Tuchthuisstraf voor deviezen-smokkelarij.
In de avonduren heeft de president van
het Berlijnsche schepengerec'ht, Jordan,
uitspraak gedaan in de zaak tegen de 42-
jarige religieuze Kat'harina Wiedenhöfer,
zuster Wernera genaamd, die als provin
ciaal-secretaresse van de Orde der Vin-
centineressen een kwart millioen rijks
mark naar het buitenland smokkelde.
Zij werd wegens herhaalde en opzet
telijke vergrijpen tegen de deviezenver-
ordening veroordeeld tot totaal vijf jaren
tuchthuisstraf, vijf jaren eerverlies en een
'boete van 140.000 rijksmark. In geval van
niet-betalen der boete treedt een tucht
huisstraf van nog veertien maanden dn
de plaats. Voorts wordt de confiscatie
van een bedrag van 250.000 mark gelast,
waarvoor de „Charitative Vereinigung"
in Keulen-Nippe borg wordt gesteld.
De eisch was gelijkluidend aan het von
nis. Er zal een vijftigtal gelijksoortige
zaken tegen kloosterbroeders en -zusters
worden behandeld.
Mijnramp in China.
Het aantal slachtoffers, dat bij de vree-
selij'ke mijnramp bij Setsjoean is verdron
ken, bedraagt volgens de laatse opgave
op z'n minst 730.
De ontsteltenis in China naar aanlei
ding van deze catastrofe is zeer 'groot.
Verlenging miliiaire diensttijd in België.
Sedert geruimen tijd werd door de Bel
gische militaire autoriteiten, naar het
door Frankrijk gegeven voorbeeld aan
zekere verlenging van den militairen
diensttijd gedacht. Dit werd eerst door
het departement van landsverdediging te
gengesproken, maar kon later niet meer
worden ontkend.
Thans heeft een militaire commissie,
belast met de bestudeering van de kwes
tie, haar werkzaamheden geëindigd en
een rapport overgemaakt aan den minis
ter van landsverdediging, waarin wordt
voorgesteld den diensttijd, die nu voor
zekere miliciens acht maanden en voor
anderen twaalf maanden bedraagt, op
achttien maanden te brengen.
Korte Berichten.
De door de Sowjetregeering uitge
schreven binnenlandsche leening ten be
drage van 3Vs millard roebel is voitee-
kend, Verschillende organisaties hebben
verzocht het bedrag der leening van 8V2
op 4 milliard te willen brengen. Dit voor
stel wordt thans door het vokscommis-
sariaat van financiën overwogen.
President Roosevelt heeft medege
deeld, dat hij! nog deze week het congres
een speciale boodschap zal doen toeko
men betreffende coördinatie van het ver
keer.
Na een indrukwekkende plechtig
heid op het Mokotowveld te Warschau is
vannacht het stoffelijk overschot van
maarschalk Pilsoedski naar Krakau
overgebracht.
Et Iheerscht opwinding onder de
mijnwerkers van Charleroi en de Bori-
rage. De arbeiders handhaven hun eisch,
een loonsverhooging van 5 pet., in ver
band met de stijging der levensmiddelen.
Het C. N. V. en het Bezulnlglngs-
ordwerp.
Het algemeen bestuur van het Chr. Nat.
Vakverbond heeft tegen Vrijdag 31 Mei
a.s. een vergadering belegd, die tcegan
kelijk is ook voor de overige hoofdbe
stuursleden der aangesloten organisaties.
In deze vergadering zal de secretaris de
heer Stapelkamp de bespreking van het
bezuinigingsontwerp inleiden, terwijl
daarna ruime gelegenheid tot discussie
zal worden gegeven. Het G.N.V zal in
deze vergadering zijn houding vaststel
len.
Ned. Verbond van Chr. Jonge Vrouwen
en Meisjesvereenigingen.
In de Martha-stichting te Alphen a. d.
Rijn heeft bovenvermelde vereen, haar
jaarlijksche ledenvergadering gehouden,
waar 470 afgevaardigden uit alle deelen
van het land tegenwoordig waren
Nadat eerst de gasten groepsgewijze de
stichting bezichtigd hadden, opende mevr.
Hoek, de afd.-presidente, in de kerkzaal
de vergadering en sprak naar aanleiding
van Col. 3 een ernstig woord, waarna zij
de nieuwe presidente mevr. Sickesz Snij
der voorstelde.
Verslagen van secretaresse en penning-
meesteresse en belangrijke bespreking der
verbondsbelangen volgden, tot een gezel
lige maatijd eenige verpoozing bracht.
Een wijidingssamenkomst in de kerk,
waar mej. Avelingh voorging en de meis
jes uit de stichting eenige liederen zon
gen besloot den eersten dag.
De volgende dag sprak mevrouw Ger
ritsen over „Kernvorming" en mej. v. d.
Berg over „Óntwikkeling en ontspanning
der vrouwelijke arbeidende jeugd". Met
een slotwoord van mevr. Sickesz-Snijder,
tevens kennismaking, werd deze bijeen
komst besloten.
Na de koffiemaaltijd werd het leeke-
spel „Johannes" opgevoerd; door een deel
der gasten werd een boottocht naar de
Brasemer Plassen gemaakt.
Kampen en de omliggende gemeenten.
Door het ontslag van den heer W. Meij
er, als burgemeester van IJsselmuiden,
Grafhorst en Wilsum is wederom de
vraag aan de orde gekomen, of samenvoe
ging, combinatie of annexatie van de ver
schillende kleine gemeenten om Kampen,
al of niet met de gemeente Kampen, niet
mogelijk is. Gedep. Staten van Overijssel
hebben het vraagstuk in onderzoek ge
nomen. Van de zijde der gemeente Kam
pen wordt gestreefd naar annexatie van
de gemeente IJsselmuiden; door de ge
meenten IJsselmuiden, Wilsum, Graf
horst, Kamperveen, Zalk en, Veecaten
wordt getracht een combinatie van hun
gemeenten te krijgen tot één welvarende,
landelijke gemeente, onder bestuur van
eén raad, eén burgemeester en eén secre
taris. De toestand, zooals deze op het
oogenblik is, wordt onhoudbaar geacht.
De secretaris van de gemeente IJssel
muiden, Grafhorst en Wilsum, mr Die
penveen, is beëedigd als waarnemend
burgemeester, zoodat Gedep. Staten den
tijd hebben met het onderzoek.
De Rijksverzekeringsbank blijft te
Amsterdam.
Zooals men zich herinneren zal, beston
den ér plannen om de Rijksverzekerings
bank, die te Amsterdam in twee tijdelijke
gebouwen gehuisvest is aan de Pieter
de Hcoghstraat en aan de Lutmastraat
naar Delft over te brengen, waar rijks
gebouwen leeg staan. Het was een voorne
men, dat natuurlijk te Amsterdam zeer
betreurd werd en burgemeester de Vlugt
deed persoonlijk stappen om die verplaat
sing te voorkomen. Thans staat vast, dat
het gevaar voor de hoofdstad is afgewend.
De regeering heeft beslaten te Amsterdam
een nieuw gebouw te zetten, en wel aan de
ApolMaan, op het terrein, schuin tegen
over de Apollohal. Dit zal echter alleen
dienen ter vervanging van het tijdelijk
gebouw aan de Pieter de Hooghstraat;
dat aan de Lutmastraat blijft voorloopig
bestaan. De onzekerheid ten aanzien van
de ziektewet e.d. is van deze gedeeltelijke
oplossing oorzaak.
Rotterdam telt meer dan 12.000 leeg
staande woningen.
Op 30 April stonden te Rotterdam
11.278 woningen leeg. Van 3539 was de
Binnenland.
Aan Minister Marchant is ontslag ver
leend.
Nachtluchtpostverbindingen ingesteld.
Rijksverzekeringsbank blijft te Amster
dam.
Buitenland.
Geen uitnoodiging van Hitier aan Laval?
De miljarden-conversie in België ge
slaagd.
Het wintersche Mei-weer.
Verlenging militaire diensttijd in België.
huurprijs niet bekend. Het grootste aan
tal leegstaande woningen is in huren van
f 300f 350 en f 350f 400 per jaar, n.l.
1369 en 1171.
In aanbouw waren op 30 April 1832
woningen.
Hooge Raad van Arbeid.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lid van
den Hoogen Raad van Arbeid de heer A.
Stapelkamp te Utrecht, en tot plaatsver
vangend lid de heer W. de Jong te
Utrecht, onder bepaling dat laatstgenoem
de zal optreden ter vervanging van eerst
genoemde.
Verlaging openbare uitgaven.
De afdeelingen der Tweede Kamer heb
ben benoemd tot rapporteurs over het
wetsontwerp Verlaging van de openbare
uitgaven, de heeren Albarda, Bierema,
Teulings, Goseling en Ketelaar.
Is het toevallig dat deze commissie zoo
eenzijdig is samengesteld?
Crisis-Varkensbesluit.
De minister van Binnenlandsche Za
ken heeft aan de gemeentebesturen een
circulaire gezonden, waarin wordt ver
zocht, te bevorderen, dat de noodige
maatregelen worden getroffen voor een
verscherpt toezicht op de naleviDg van
de voorschriften van 't Grisis-Varkens-
besluit 1933 door de gemeentelijke keu
ringsdiensten.
H uurverlaging van Woningwetwoningen.
Tengevolge van de bezwaren, die in den
kring der gemeentebesturen tegen een der
regeeringsmaatregelen, welke huurverlar-
ging van Woningwetwoningen ten doel
hebben, zijn gerezen, is de afdoening van
een aantal voorstellen tot huurverlaging
vertraagd. Nu de maatregel tot verlen
ging van den aflossingstermijn is ver
vangen door een toezegging van de Re
geering om in de kosten van verdere
huurverlaging een bijdrage van Rijks
wege te verstrekken, zijn deze voorstellen
opnieuw in behandeling genomen. Een
verdere huurverlaging kan dan ook bin
nenkort worden verwacht.
Tot dusver zijn in verhand met de in
gevoerde vermindering van de rente van
Woningwetvoorscho'ttan huurverlagingen
goedgekeurd voor 87449 woningen in 348
gemeenten. De huurverlaging voor deze
woningen bedraagt f 2.263.089,06 per
jaar.
Ingezonden Mededeeling.
De van OUDS BEKENDE naam
BEKTELS waarborgt gehalte, kwa
liteit en zuiverheid van Uw veekoek-
Jei, varkeni- en pluimveevoeder.
Bestelt bij Uw plaatselijken
voederhandelaar o! coöperatie.
Oliefabrieken N.V. - Amsterdam
DAT LOOPT SPAAK.
Onder dit kopje schrijft „Patrimonium":
Toen Hitier aan het bewind kwam, be
droeg de staatsschuld van het Duitsche
Rijk volgens mededeelingen van een Am-
sterdamsch dagblad:
Geconsolideerde bin-
nenl. schuld R.M. 7.779.700.000
Binnenlandsche vlot
tende schuld 1.514.400.000
Buitenl. schuld 3.037.200.000
Totaal R.M. 12.331.300.000
Einde Februari 1935 was, volgens het
zelfde blad, de totaalschuld van het Duit
sche Rijk, buiten de verplichtingen uit
Steuergutscheinen, Arbeitsbeschaffungs-
wechsel en uit ander door den Staat ge
garandeerd credietpapier, wat de binnen
landsche schuld betreft, 10,537.700.000 R.M.
De buitenlandsche schuld was door een
