Uit de Provincie
Kerknieuws.
Onderwijs
Rechtszaken
Districts-vergaderlng van den
Schoolraad.
dagpauze, Tan 'e morgens 11 tot 's mid
dags 5 uur. Vrijdag wordt hot onderzoek
voortgezet. De verwachting bestaat, dat
de afdeelingen dezen tweeden dag met
haar werkzaamheden gereed zullen ko
men.
Na beëindiging van het afdeelingson-
derzoek zal de commissie van voorberei
ding, die, zooals men weet, uit zeven le
den en zeven plaatsvervangers bestaat,
bijeenkomen tot het in ontvangst nemen
van de vijf rapporten van het afdeelings-
ondorzoek.
Uit deze rapporten wordt, met behulp
van de griffie der Kamer, een concept
voor een voorloopig verslag vastgesteld.
Nadat dit verslag in een nieuwe vergade
ring van de commissie van voorbereiding
is vastgesteld, zal het worden gepubli
ceerd. De mogelijkheid daartoe is door
een pas aangebrachte wijziging van het
reglement van orde der Kamer gescha
pen.
Nadat de regeering haar memorie van
antwoord heeft ingediend zal de commis
sie van voorbereiding overwegen omtrent
welke punten zij nader mondeling overleg
met de regeering gewenscht acht. De ver
wachting bestaat, dat dit mondeling over
leg ditmaal vrij veel tijd in beslag zal ne
men, ook al, omdat alle ministers bij het
ontwerp betrokken zijn.
Het ligt intusschen in de bedoeling alle
werkzaamheden aan de voorbereiding van
de openbare behandeling van dit wetsont
werp verbonden, zooveel doenlijk te be
spoedigen.
Nationale schaakwedstrij-
den te Middelburg. Aanvankelijk
zouden de wedstrijden om het schaak
kampioenschap van Nederland dit jaar
te Eindhoven plaats hebben, doch dit
bleek op bezwaren te stuiten. Na onder
handeling met het bestuur van den
Nederlandschen Schaakbond heeft thans
de Middelburgsche Schaakvereeniging
besloten de schakers, die deelnemen aan
den nationalen wedstrijd, te ontvangen.
De wedstrijden zullen plaats hebben
van 5 tot 10 Augustus.
Het ligt in de bedoeling te trachten
een afzonderlijken wedstrijd voor het kam
pioenschap voor dames er aan te ver
binden.
Middelburrt. Aangehouden. De po
litie heeft aangehouden en naar het Huis
van Bewaring overgebracht de koopman
M., die reeds ter beschikking der regee
ring was gesteld en die het in een deel
der stad onveilig maakte door o.a. jon
gens met een geopend mes achterna te
zitten.
De winkelsluiting. Het be
stuur van de Vereeniging „Handelsbelang"
stelt een enquête in onder de winkeliers,
die lid der vereeniging zijn, naar aan
leiding van een vraag van B. en W.,
om advies over een verzoek van het be
stuur van de Middelburgsche Banket-
bakkersvereeniging om te willen bevor
deren, dat gedurende de maanden Juni,
Julie Augustus en September aan banket
bakkers gelegenheid wordt gegeven hun
winkels op Zaterdagavonden tot 10 uur
open te houden, waarbij nog uur „Af-
helptijd" zou komen.
Het bestuur van „Handelsbelang" vraagt
den leden om hun oordeel en als dit gun
stig luidt, tevens om dat over de beide
volgende vragen:
le of alsdan niet tevens voor alle
andere winkels het Zaterdagavondslui-
tingsuur op 10 uur zou behooren te wor
den bepaald;
2e. wanneer het antwoord op de eerste
vraag ontkennend luidt of er dan geen
bezwaar wordt gemaakt, dat het bestuur
aan B. en W. adviseert aan het verzoek
van het Bestuur der Banketbakkersver-
eeniging te voldoen.
VlissinQen. Thans is de lijst der Rev.
Soc. Arb. Partij ook voor kieskring III
volteekend en kon ook deze lijst worden
goedgekeurd.
Goes. Aan Mej. C. Hillebrand alhier is
op haar verzoek eervol ontslag verleend
als hulp-onderwijzeres aan de openbare
bewaarschool.
Hedenmorgen omstreeks 8 uur had
aan de haven een ongeluk plaats. De heer
W. Mol, commissionair van 's-Graven-
polder, voor wiens rekening aardappelen
werden geladen aan boord van een
scheepje, kwam door de gladheid van het
dek in het ruim te vallen, waarbij hij on
gelukkig neerkwam.
IDr van den Berg, ontboden zijnde, con
stateerde een beenbreuk en verwonding
aan het hoofd. De heer Mol werd naar
het ziekenhuis vervoerd ter verpleging.
Bruinlssa. Donderdag herdacht de heer
A. C. Lambrechtse onder groote belang
stelling, dat hij voor 25 jaar als ge
meente-veldwachter alhier in dienst trad.
In den loop van den middag werd hij
gefeliciteerd namens den Baad bij monde
van burgemeester Hage, die hem een
gouden horloge overreikte.
Dhr J. van 't Leven, gem.-veldwachter
alhier, boad den jubilaris namens de
onderafdeeling van den A. N. P. B. en na
mens de in de omgeving wonende rijks
veldwachters, een vulpen aan. Van het
secretarie-personeel werd hem een porte
feuille aangeboden.
Van verschillende burgers mocht hij nog
eenige cadeaux in ontvangst nemen, bij
een stroom van telegrammen en kaartjes.
St. Maartensdijk. Woensdagmiddag j.l.
kwamen de ingelanden van het Water
schap „Si-Maartensdijk", onder voorzitter
schap van den dijkgraaf, den heer W.
Kloet, in voorjaarsvergadering bijeen. De
rekeningen over het dienstjaar 1984—1985
en de begrooting voor het dienstjaar 1935
1936 werden vastgesteld. Ingevolge art. 100
van het reglement op Polders en Water
schappen bracht de ontvanger-griffier
verslag uit omtrent den toestand van het
Waterschap. Dit verslag werd voor ken
nisgeving aangenomen. Het dijkgeschot
voor de verschillende polders werd voor
het nieuwe dienstjaar alsvolgt vastgesteld:
Oudeland f 14; Middelland f 11; Noord
f 14.50; Uiterst Nieuwland f 11; Bavens-
oord f 5; Groote- en Kleine Landekens f 5;
Slabbecoorne f 19; Malen f 20; Pluimpot
f5; Vroonlanden Waterschap f0.20;
Vroonland Vier Polders f 6.20; Vroonlan
den Slabbecoorn f 14.
Op zijn verzoek werd aan den ontvan
ger-griffier van het Waterschap, den heer
J. J. Polderman, met ingang van 1 Sept.
a.s. eervol ontslag verleend uit die be
trekking, wegens gevorderden leeftijd.
Niet minder dan 45 jaar heeft de heer
Polderman deze betrekking bekleed.
Stavenlsse. Donderdagmiddag j.l. werd
door de Commissie van de Prov. vereeni
ging tot verbetering van het rundvee in
Zeeland, bestaande uit de heeren Kloek,
Koopman en Kleinepier, een veekeuring
gehouden op het terrein van de villa
„Vredenburgh" alhier. Aangevoerd wer
den 6 stieren en 17 stuks vee. Over het
algemeen was de kwaliteit van het aan
gevoerde vee goed tot uitmuntend. Toe
gekend werden voor stieren: Piet, eig.
C. Steendijk, alhier, 1ste pr.; Fiena's Wo-
dan, eig. A. C. Geluk, St.-Annaland, 1ste
pr.; Dorus, eig. D. Vermaas, St.-Maartens-
dijk, 2de pr.; Frans 100, eig. Abr. Geluk,
id., lste pr.; niet geplaatst werden Luk-
Jes Wodan 4 en id. 5, eig. A. Geluk te id.
Uitslag keuring koeien: lste kalf: Anna
3, eig. C. Steendijk, alhier, 81,5 pnt; id.
Baaltje 16, eig. id., 79 p.; id. Baaltje 15,
eig. W. A. Steendijk, alhier, 74% P-
2de kalf: Mina, eiges. Wed. A. E. v. d.
Slikke, St.-Maartensdijk, 79 p; id. Lukje
32, eig. C. Steendijk, alhier, 78 p.; id.
Freule 17, eig. id. 77% p.; id. Lukje 33,
eig. id., 76% p.; id. Nora, eig. id. 74% p.;
id. Bertha, eiges. Wed. A. E. v. d. Slikke,
St.-Maartensdijk, 74% p.
Oudere koeien: Anna, eig. C. Steendijk
Cz., alhier, 84 p.; Baaltje 3, eig. id. 81 p.;
Lukje 30, eig. id. 79% p.; Freule 16, eig.
id., 78% p.
Rubriek jongvee: Baaltje 18, eig. C.
Steendijk, alhier, le pr.; Freule 19, eig.
id., 2e pr.; Baaltje 17, eig. id., 3e pr.; Anna
4, eig. id., 4e pr.
Van dhr C. Steendijk Cz. werden 2 koei
en, n.l. Anna 3 en Baaltje 16 in het N.R.S.
opgenomen, terwijl ook de stier Fiena's
Wodan, eig. dhr A. C. Geluk te St.-Anna
land, hier in werd opgenomen.
St-Annaland. Ten gemeentehuize zijn
de volgende lijsten met candidaten voor
de a.s. gemeenteraadsverkiezing inge
leverd:
Gecombineerde lijst van C.-H., A.-R. en
5, G. P.: 1. M. J. Heijboer (aftr.); G.
Goedegebuure (aftr.); J. Prinse (aftr.);
J. Hage (aftr.); J. van Dijke; J. Kurvink;
W. Heijboer Gz.
Gemengde lijst van liberalen en wat
meer vrijzinnig kerkelijken: A. C. Geluk
(aftr.); J. van Luijk; J. v. d. Klooster Mz.;
J. L. Goedegebuure Az.
Gemengde lijst van arbeiders en mid
denstanders: F. Stols; M. v. d. Boogaard
Mz.; L. Paape; A. M. Scherpenisse; Chr.
van 'tHof.
Liberale lijst: C. M. Elenbaas (aftr.);
L. Polderman Hz.
Het aftredende raadslid, dhr C. J. J.
Kooijman, wenschte geen candidatuur
meer te aanvaarden.
De nummers 2 en 3 van de vroegere
lijst Quakkelaar, n.l. de heeren A. C. Ge
luk en C. M. Elenbaas, komen nu elk
met een aparte lijst uit.
Ned. Herv. Kerk.
Zestal te Kampen (vacature F. A. van
Schaidk): A. Hijmans te Nijverdal; G. C.
H. Bos te Beekbergen; L. M. J. S. Herf-
kens te Assen; M. Groenenberg te Vlaar-
dingen; H. J. Drost te Aalten en P. F.
van Noort te Oud-LoosdreCht.
Beroepen te Garderen, J. C. Terlouw to
Alkmaar. Te Vaals, M. 'H. Knijff, cand.
te 's-Gravenhage.
Beroepbaar. De heer W. G.
van der I,ecq, cand., wonende 's-Graven-
zandsoheweg 7, Naaldwijk, stelt zich ter
stond beroepbaar in de Ned. Herv. Kerk.
De classis Haarlem der Geref. Ker
ken beeft beroepbaar verklaard de heer
J. Bos te Halfweg (N.-H.), cand. aan de
Vrije Universiteit.
Vandaag werd in het Schuttershof te
Goes de jaarlijksdhe vergadering van het
negende district van den Schoolraad ge
houden. De voorzitter, Ds A. C. H e ij te
Koudekerk e, sprak, nadat gezongen
was Ps. 1055 en 24, na gebed en
Schriftlezing, een openingswoord. Spr.
verwelkomde het personeel van de C'hr.
scholen, de schoolbesturen en twee in
specteurs van het L.O. Groote dankbaar
heid past ons, dat we in volle vrijheid
deze vergadering kunnen houden en vrij
uit onze meening, ook over regeerings-
maatregelen, mogen zeggen. "We loopen
hier niet het gevaar, dat de aanwezige
inspecteurs hier zitten, om de namen
op te schrijven van hen, die naar con
centratiekamp of gevangenis moeten. Wij
moeten echter bij onze czitiek de wacht
bij de uitgangen van het 'hart betrekken.
Dan pas kan ze vruchtdragend zijn.
Spr. zet daarna grondslag en doel van
den Schoolraad uiteen. Hij stelt zich op
den grondslag van Gods Woord. Alleen
door het bloed van Christus is er verzoe
ning voor onze »"nden. Dat willen wij ook
op de scholen oiu,o hinderen leeren. Blij
ven we hierin in gebreke, dan aldus -de
voorzitter van den Schoolraad, Dr Dijk
verbleekt 'het goud onzer scholen met den
Bijbel.
De secretaris, de heer J. C. Ruiten
beek, las daarna de notulen. Uit het ver
slag van den penningmeester, den heer
A. D. Littooy, bleek, dat de uitgaven wa
ren f 147.08, de ontvangsten f 90.40, al-
zoo een tekort van f 56.68, da't -door den
Schoolraad is gedekt. De aftredende be
stuursleden, de heeren Ds P. J. v. Voorst
Vader en R. v. d. Welle, werden 'herko
zen.
Het bezuinigingsrapport.
Hierna spra'k de heer J. Laport te
Goes, over: „Het bezuinigingsrapport".
Di't rapport, aldus spr., moet worden
gezien in het licht der historie van het
onderwijs in de 19e eeuw.
Spreker geeft een korte uiteenzetting
van 'het onderwijs vóór 1801. Toen was
het uitsluitend een zaak van de ouders.
In 1801 kwam de eerste schoolwet tot
stand en langzamerhand wordt de toen
nog Christelijke school een godsdienst-
looze school. Het recht der ouders wordt
terzijde gesteld en overal verrijst de ge
mengde of openbare school. Eerst in de
tweede helft der 19e eeuw komen Chris
telijke scholen tot openbaring. Door sa
menwerking met de Roomsoh Katholie
ken werd na 1889 meerdere vrijheid voor
het bijzonder onderwijs behaald, doch
eerst bij de totstandkoming van de lager-
onderwijswet 1920 werd volledig recht
verkregen.
Het verwijt dat de bijzondere scholen
het onderwijs duur hebben gemaakt, wijst
spreker af. Hij toont dat met cijfers aan.
Vervolgens bespreekt inleider zijn twee
de stelling, dat door de tegenwoordige
tijdsomstandigheden het bezuinigingsont-
werp onvermijdelijk is geworden. De
crisis heeft een totale ommekeer gebracht
'in het economische leven. De publieke
uitgaven, ook 'die van bet onderwijs, moe
ten omlaag.
Een groote verantwoordelijkheid draagt
'bij, die weigerachtig zou zijn, aan de op
lossing naar zijn vermogen mede te hel
pen.
Die oplossing mag echter nimmer lei
den, tot prijsgeving van de onaantastbare
grondslagen der geestelijke vrijheid.
In den breede behandelt spreker nu het
bezuinigingsrapport en wijst op onder-
deelen, die voor de voorstanders van het
bijzonder onderwijs onaanvaardbaar zijn.
Het rapport maakt den indruk over
haast te zijn ingediend. Blijkbaar is 'het
de regeering alleen te doen om een prin-
cipieele uitspraak. Maar hier dreigen
juist groote gevaren, daar de ambtenaren
aan het departement en Ged. Staten te
groote bevoegdheid zullen krijgen.
Op het dure H. B. S.-onderwijs wordt
niets bezuinigd, op het goedkoopere U.
L. O. moet lVs miljoen gevonden worden.
De concurrentie tusschen H.B.S. en U.L.O.
wordt beslecht ten nadeele van het
laatstgenoemde.
De beslissing over de toelating tot de
U.L.O. school zal in feite komen te be
rusten bij den Inspecteur. Er mogen geen
domme leerlingen meer zijn bij het U.L.O.,
maar waarom dan wel bij de andere tak
ken van het onderwijs?
Op de kweekscholen moet lVi miljoen
worden gevonden, op het Hooger Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen één mil
joen, maar op het Lager Onderwijs tien
miljoen.
De leeriingenschaal voor de groote
scholen blijft gehandhaafd, maar die voor
kleine scholen wordt belangrijk veranderd.
Naast de 'hoofden der scholen en de
onderwijzersfessen) krijgen we voortaan
gesubsidieerde en niet-gesubsidieerde
kweekelingen met akte. Iets minder dan
de helft der onderwijzers (essen) zal ver
vangen worden door deze kweekelingen.
Dit zal echter geleidelijk geschieden, wan
neer vacatures ontstaan.
Spr. berekent, dat over 20 jaar 10.000
onderwijzers(essen) door gesubsidieerde
kweekelingen met akte vervangen zullen
zijn. Deze bezuiniging zal dus meer in de
toekomst 'dan direct merkbaar zijn.
Tegen dit instituut kunnen weinig prin-
cipieele, maar wel vele practisChe bezwa
ren worden ingebracht. De kweekelingen
doen precies hetzelfde werk als de on
derwijzers, maar ontvangen veel minder
salaris. Periodieke verhoogingen en uit
zicht op pensioen of wachtgeld heeft spr.
niet kunnen ontdekken.
Verder zullen alle 60-jarige en oudere
leerkrachten worden gepensionneerd.
Daardoor zullen 1626 wachtgelders aan
't bod kunnen komen en blijven er nog
1100 over. Waarom wordt zoo vraagt
spr. deze vervroegde pensionneering
alleen bij bet onderwijs toegepast? Waar
om wordt geen proef genomen met vrij
willige pensionneering? Beter zou het zijn
aan alle gehuwde onderwijzeressen
geen 'kostwinsters zijnde ontslag te ge
ven.
Stopzetting van de opleiding voor om
bepaalden tijid acht spr. in de gegeven
omstandigheden de beste oplossing.
Betreffende de terreinen en gebouwen
krijgen de schoolbesturen met 1 Jan. 193u
de keuze tusschen 5 pet. rentevergoeding
of een uitkeering in eens ad 80 pet. Ook
dit vindt spr. billijk. Spr. geeft in het al
gemeen de voorkeur aan een uitkeering
in eens.
Bij de beperking van het aantal echo-
len voor g.Lo. komt ons rechtvaardig
heidsgevoel In opstand. De openbare
school verkeert ook nu weer in veel gun
stiger conditie dan de bijzondere.
Aan den grondslag der geestelijke vrij
heid wordt geweld aangedaan. Spr. he.
innert hierbij aan art. 195 der Grond
wet. Aan de vrijheid van onderwijs werdt
in theorie niet geraakt, maar practisc'h
komt het bezuinigingsrapport hier toch
op neer. Alleen in Zeeland zijn er 28 bijz.
scholen, die het (nieuwe) vereischte aan
tal leerlingen niet zullen bezitten.
Op de Openbare scholen gaan 400.000
leerlingen. Daarvoor zijn 3000 openbare
scholen. Voor de 800.000 leerlingen der
bijz. scholen zijn echter geen 2 X 3000
maar slechts 4400 scholen. Eerst als er
800 openbare scholen worden opgeheven,
zou het bijz. onderwijs aan de beurt ko
men.
Zijn er dan te veel kleine bijz. scho
len? Op 1 Jan. 1934 waren er 736 open
bare scholen met minder dan 80 leer
lingen en 616 bijzondere!
Toch hoe scherp onze critiek ook is
we moeten iniee willen werken aan
vrijwillige concentratie van bijz.
scholen. Veel bijz. schooltjes zijn het re
sultaat van een on-Ohristelijke daad. De
besturen der kleine 'bijz. scholen moeten
de geschillen trachten op te lossen. We
moeten verder zien dan eigen kring of
belang. De Schoolraad wil bij deze vrij
willige concentratie gaarne advies geven.
De Minister houdt blijkbaar vast aan
den eisch van invoering van gymnastiek
onderwijs op 1 Jan. 1936 op alle scholen.
Beter ware het, deze eisch 'te laten vallen.
Wat de verlaging van salarissen en
pensioenen betreft, deze acht spr. billijker
dan een herclassificatie.
Spreker is ten slotte van meening, dat
de oplossing moet worden gevonden zoo
als 'die is weergegeven in 'het Gewijzigde
Unie-rapport. De school gaat allereerst
uit van de ouders, alle ander groepen
moeten sledhts steunen en mee leiden. De
school moet weer ons bezit worden, w ij
en niet anderen moeten het te zeggen
hebben, 'hoe het met onze scholen
moet gaan.
Aan de bespreking op dit referaat na
men vijf personen deel. Sommigen hun
ner waren van oordeel, dat de inleider
in zijn beschouwing over het aantal open
bare scholen niet billijk was geweest. Door
de afschaffing van 'het ambulantisme b.v.
moesten verschillende openbare scholen
gesplitst worden.
De heer Littooij juichte het toe, dat
voor toelating tot de U.L.O. school geen
dure examen-commissie wordt ingesteld,
maar dat de inspecteur hierin beslist, ter
wijl dhr 't Hooft er met kracht tegen
op kwam, dat een inspecteur hierin zou
hebben te beslissen. Hij wilde de rechten
der ouders zooveel mogelijk handhaven.
De heer Wit zou er de voorkeur aan
geven, als het U.L.O. niet aansloot bij
het 6e maar bij het 7e leerjaar der lagere
school.
Dhr 't Hooft meende, dat het bijz.
onderwijs reden zou hebben gehad om in
1920 de vlag 'halfstok te 'hijschen. Toen
hebben we ons de strop om den hals ge
haald. Het bijzonder onderwijs is toen ge
koppeld aan. het openbaar. Spr. noemde
ook bet instituut van de kweekelingen met
akte een onrecht. Desnoods moet dan de
salarisschaal voor allen herzien wor
den.
De voorzitter meende ook, dat we
ons met alle macht moeten verzetten te
gen de sluiting van tal van bijz. scholen.
Hierna wordt gepauzeerd.
Middagvergadering.
Eerst beantwoordt de 'heer Laport
de gestelde vragen.
Spr. heeft met opzet de cijfers omtrent
de aantallen Openb. en Bijz. scholen ge
noemd om te ontzenuwen de bewering,
dat bet bijzonder onderwijs het onderwijs
duur beeft gemaakt.
De consekwentie van de L. O.-wet 1920
waa te zien, welke behoefte er bestond
bij' het bijz. onderwijs aan schoolbouw.
De voorwaarden waren al niet gelijk: voor
de stichting van een bijz. school werd een
minimum-aantal leerlingen geëischt, voor
een openbare niet. Er is daarna bij het
Openbaar onderwijs zóó gebouwd, dat
nu tal van openbare scholen leeg staan
en ontvolkt zijn.
Men had heel wat kunnen besparen op
het 0. L. onderwijs.
In antwoord op een andere vraag, zegt
Spr., dat scholen, die geen 60 leerlingen
hebben, moeten worden opgeheven.
Daarop zijn uitzonderingen mogelijk, als
er in de naaste toekomst groei van het
leerlingental is te verwachten.
Over het inschakelen van den inspec
teur bij de toelating van leerlingen tot
de U.L.O.-school maakt Spr. zich wel be
zorgd. De daarvoor benoodigde capacitei
ten kunnen alleen het hoofd en het per
soneel der school, waar het kind vandaan
komt, beoordeelen en niet een inspecteur.
Tegen een eenvoudig examen heeft spr
geen bezwaar.
Spr. geeft toe, dat het goed is, domme
kinderen van de U.L.O.-school te weren.
Maar waarom van de U.L.O.-school en
waarom niet van de Hoogere Burgerscho
len en andere inrichtingen van onderwijs?
De L.O.-wet 1920 is inderdaad oorzaak
dat er ook kleine Chr. scholen gekomen
zijn. Spr. heeft daarop gedoeld met de
uitlating „gevolg van een on-Christelijke
daad". Daarom moet nu getracht worden
om te komen tot vrijwillige concentratie.
Ten slotte zegt Spr. dat het minimum
schoolgeld voor de Lagere School zal wor
den f 3 per leerling en f 6 voor de U.L.O.
Ook hierop zijn echter uitzonderingen
mogelijk.
De voorz. dankte den inleider voor
zijn voorlichting en hoopte, dat onze
rechtecha volksvertegenwoordigers in da
Staten-Generaal zullen opkomen voor de
rechten en vrijheden der Scholen met den
Bijbel.
Daarna sprak Dr S. 0. Los te 's Ora-
venhage over:
Het goede in de Reform-
Paedagogiek.
De antithese van de geloovige en de
ongeloovige wetenschap is niet te over
bruggen. Er zijn echter ook vakweten
schappen, waarin de mensch als techni
cus werkzaam is. Op dat terrein kunnen
de tweeërlei beoefenaars van de weten
schap veel van elkander leeren. Zoo ook
verschillen wij Ghr. Onderwijzers van de
Refoim-paedagogen hemelsbreed in zake
de Paedagogiek. Maar in de Didaktiek
kunnen we van elkaar leeren.
De Reform-paedagogie is 't gevolg van
twee stroomingen in de philosophie. De
ééne is het relativisme, dat alle absolute
waarden in den ban doet. De andere, de
levens-philosophie, die door middel van
de intuïtie en de liefde het leven en de
cultulur tracht te doorgronden.
Relativisten zijn Ellen Key en John
Dervey. Zij zoeken' naar normen in de
paedagogie. Levens-paedagogen zijn M.
Montessori en G. Wyneken. Zij putten
hun wijsheid uit de biologie vooral.
Voorts zijn er paedagogen die den staat
vergoden als het orgaan van nieuw le
ven en een nieuwe gemeenschap, zooals
Herschensteiner en Hitier. Ook is er reeds
een reactie tegen die richting merkbaar
door het opkomen van het personalisme
van W. Stern en Kohnstamm, die alle
ingrijpen van den staat in het schoolleven
afkeuren.
Het sterkst verweert zich tegen de
nieuwe richting van de Reform-paedago-
giek de religieuss opvoeding, inzonder
heid de piëtistisch getinte paedagogiek,
waarvan Francke de vader is.
Tot dit type behoorden tal van openbare
scholen, ongeveer een eeuw geleden, als
mede eenige van de eerste Christelijke
scholen. Zij voedden meer op voor het le
ven hiernamaals dan voor het aardsche;
hun leerlingen waren beter bekend met
Palestina dan met Nederland, terwijl ze
in de didaktiek nog de oude methode volg
den om het geheugen van de kinderen vol
te pompen, zonder hen daarbij te leeren
nadenken over 't geen ze doen. Tegenover
dergelijke scholen doet de frissche mor
genkoelte van de levens-paedagogiek aan
genaam aan. Ook zijn, ten gevolge van de
Herbartiaansche paedagogiek sommige
scholen, ook Christelijke, echt intellectua
listisch ingesteld. Tegenover deze zijn de
Reform-scholen een reactie, die hun wat
heeft te zeggen. De Reformers leerden
ons letten op het achterlijke kind, op het
eigen initiatief van den leerling, op de
behoefte van de schoolleerlingen aan lief
de en op hun toerusting voor 't beroep.
Van dezen kunnen sommige Chr. paeda
gogen dus veel leeren.
Bij het vak Vaderl. Geschiedenis, dat
het kind niet alleen feiten, namen en oor
logen moet kennen, maar ook de ontwik
keling van de cultuur (wetenschap, kunst,
techniek). Bij de taai-vakken, dat de leer
lingen voorstellings-complexen gemakke
lijker vasthouden dan enkele voorstellin
gen (globalisatie). Bij het milieu, dat de
schoolomgeving en sfeer de zelfwerk
zaamheid van de kinderen moet opwek
ken. Bij het klasonderricht, dat bij som
mige vakken b.v. rekenen individueel .on
derwijs beter is. Wel behoudt men de
eenheid van de klas als organisatie, maar
niet als leereenheid van vlugge en lang
zame leerlingen, die elkaar in den weg
staan.
De werk-of doe-school heeft de cultu-
reele aardrijkskunde tot centraal vak.
Men begint bij het heden en gaat terug
naar 't verleden (regressie). Die methode
is voor de Chr. onbruikbaar, omdat de
leiding Gods bijl ons op den voorgrond
staat. Doch het opwekken van de zelf
werkzaamheid bij het meten en passen
en bouwen door de leerlingen is een zaak,
die wij van de Reformers kunnen leeren.
Zoo ook is in zake de tucht de verhou
ding van gezag en vrijheid bij de Refor
mers voor de Chr. school onbruikbaar,
wijl deterministisch (motivatie opgevat
als oorzaak en gevolg). Toch ligt er een
waarheid in wat Montessori zegt: „De
vrijheid moet veroverd worden. Daarom
is het goed, dat de souvereiniteit van de(n)
.O'nderwijzer(es) en van het kind ieder in
eigen kring behoorlijik gestipuleerd wor
den. Vrijheid om eigen tempo van
arbeid naar hun groei te bepa
len, om elkaar in nood te helpen,
om spontaan de handen uit de
mouw te steken, doet niet te kort aan het
gezag van de leiders. Zoo ook doet het
gezag met liefde uitgeoefend, in onder
werping aan God, niet te kort aan de vrij
heid van de leerlingen. Als de leerlingen
aan God en Zijn gezagsdragers onderwor
pen blijven, en de leerstof als geschenk
van Gods bijzondere en gemeene gratie
liefdevol ontvangen, is er gegronde hoop,
dat zij tot ware Christelijke karakters
zullen gevormd worden.
Rechtbank te Middelburg.
Uitspraak van 17 Mei.
Mishandeling van een politieagent: J.
A. 29 j. z.b. te Middelburg 3 mnd. gev.-
straf.
Verstoren van een godsdienstige bijeen
komst: J. H. en L. B. beiden van beroep
werkman en wonende te Zierikzee. Voor
ieder; vrijspraak.
Oplichting: J. C. v. G., 19 j., dienstbode
te Vlissingen f25 of 10 d.
Overtr. Jachtwet: P. D. 27 j. z.b. te
N. en St. Joosland. Vernietiging vonnis
Kantongerecht. 4 maal i 7.50 of 4 maal 5
