Begin
Afgewezen beschuldigingen.
f vf D_
f k by "hei
Beitels1
Opfokvoeder
EERSTE BLAD
ZATERDAG 4 MEI 1938
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - *o. 18?
Buitenland
Binnenland.
Maak er goede legsters van
door ze te voederen met
Vraag bi| Uw leverancier
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergn" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mcdedeelingen 60 cent per regel. Kleins
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags fü.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het Christendom voorzoover het zicu
houdt aan de belijdenis van den Chris
tus, en de Kerk bevinden zich voortdu
rend in het brandpunt van veler belang
stelling.
Met argusoogen wordt nagegaan of ook
fouten zijn aan te wijzen en altijd weer
staan de beschuldigers gereed om het
zondenregister af te lezen.
Toen in 1914 de groote wereldoorlog
uitbrak werd spottend gevraagd of dat nu
de vruchten waren van 19 eeuwen Chris
tendom. Een vraag die straks in een po
sitieve beschuldiging werd omgezet als
het heette dat de Christenheid de groote
catastrophe op haar geweten had.
Het positieve Christendom werd zon
der meer verantwoordelijk gesteld voor
den schrikkelijken oorlog en de gruwelen
welke daarmede gepaard gingen.
üp sociaal terrein zien we hetzelfde
verschijnsel. Het Christendom, zoo wordt
betoogd, draagt een kapitalistisch karak
ter. Het houdt de menschen dom en ge
dwee, het beschermt de rijken boven de
armen, het kiest partij voor de machti
gen en tegen de zwakken.
Van de Kerk, als ze vasthoudt aan de
belijdenis van den Christus en banier
draagster van het ware Christendom,
heet het dat zij is de beschermster van de
brandkast.
Wij doen geen poging een opsomming
te geven van de beschuldigingen welke
zooal tegen het Christendom worden inge
bracht, maar constateeren alleen het feit,
dat de beschuldigers vele zijn en dat het
zondenregister buitengewoon groot is.
We hebben hier niet te doen met een
verschijnsel van den nieuwen tijd. Het is
zoo oud als het Christendom zelf.
De Heere Jezus werd ter dood gebracht
als iemand die 'het volk beroerde, als een
lasteraar van God en de ovei heden. En
toen Paulus na velerlei vervolgingen te
Rome kwam, was daar van het Christen
dom nog weinig bekend, maar zóóveel
wist men toch wel, dat het hier betrof
„een secte die overal tegengesproken
wordt".
En zoo is het gebleven tot op den hui-
digen dag.
De omstandigheden zijn anders gewor
den en de inhoud der beschuldigingen is
veranderd, maar de beschuldigingen zelf
zijn gebleven.
Tegen deze verwijten hebben wij ons te
weer te stellen.
Want het is onjuist dat het Christen
dom de omwikkeling en verbetering der
toestanden zou tegenhouden en in den
weg staan. Het fs juist als een vrucht van
het Christendom aan te merken, dat er
op velerlei gebied we denken hier o.m.
aan sociale toestanden zooveel verbe
terd is, met name ook in ons land.
Niet het Christendom is de oorzaak
geweest van het uitbreken van den groo-
ten oorlog, maar wel de verderfelijke aan
alle ware Christendom gespeende z.g.
„hooge politiek".
En als vroeger of later een nieuwe oor
log mocht uitbreken, dan zal dat alweer
niet de schuld zijn van het Christendom,
maar een gevolg van het feit, dat men
gemeend heeft het bij de reparatie en do
restauratie van de ontreddende wereld
buiten den Christus en buiten het Chris
tendom te kunnen stellen.
Wanneer volken en overheden zich
hadden willen buigen onder de tucht van
Gods Woord, we zouden een andere en
betere samenleving hebben gehad. Ook in
ons land.
De beschuldiging als zou het Christen
dom schuldig staan aan de ontreddering
van dezen tijd, kan en moet met de meeste
beslistheid worden afgewezen.
Maar we moeten daarbij voorzichtig
zijn en er voor waken het Christendom
niet te verwarren met de Christenen.
Want dan i met schaamte moet het
beleden komt de zaak wel een weinig
anders te staan.
En nu denken we hierbij niet in de eer
ste plaats aan hen, die zich Christenen
noemen, omdat dat nu eenmaal gekleed
staat en omdat ze niet tot de Joden en
hoewel steeds meer heidensche gebruiken
ingang vinden - toch ook niet tot de hei
denen gerekend willen worden, maar die
overigens tegenover het Christendom
even vreemd staan als de blinde heidenen.
Neen, we denken hierbij aan hen, die
in waarheid belijden in Christus te geloo-
ven, die Jezus Christus erkennen als hun
Heiland en Koning, maar die en wie
gaat hier vrij uit in schier elk opzicht
tekort schieten.
Dat maakt het Christendom vaak zoo
machteloos.
Dat is oorzaak dat er smalend gespro
ken wordt, niet alleen over de Christe
nen, maar ook over het Christendom en
zelfs overden Christus.
Er is menigmaal niet alleen een groote
afstand, maar een scherpe tegenstelling,
tusschen leer en leven.
In het gezin, in handel en wandel, in
maatschappij en staat.
Het Christendom komt zoo weinig in
de practijk van het leven tot uiting.
Laten we daar niet licht overheen loo-
pen.
Het is een feit van hoogst-ernstige be-
teekenis.
En als dan het Christendom beschul
digd wordt, en de Christus gehoond, la
ten wij ons dan afvragen of wij waarlijk
zijn wat we behooren te wezen, een licht
op den kandelaar, een zoutend zout.
De dienstplicht in Duitschland.
Naar men verneemt zal de dienstplicht
in Duitschland worden ingevoerd op 1
October van dit jaar. De dienstplichtigen
zullen een jaar moeten dienen. Boven
dien kunnen bij speciale eenheden, zooals
vliegdienst en motordienst, vrijwilligers
in dienst treden, die langer onder de wa
penen moeten blijven.
Belijdende predikanten voor volks
rechtbank?
In kringen van de belijdende kerk in
Duitschland is uiting gegeven aan do
vrees, dat de zaak van de oppositiepredi
kanten. die zich thans in het Columbia
Haus onder arrest bevinden, voor de
volksrechtbank gebracht zou kunnen wor
den.
De gearresteerde predikanten zijn ge
heel van de buitenwereld afgesneden en
het is zelfs hun advocaten niet toegelaten
hun een bezoek te brengen. Indien da
aanklacht wegens revolutionnaire activi
teit tegen hen gehandhaafd blijft, vreest
men, dat dit beteekent, dat de belijdende
kerk hierdoor buiten de wet wordt ge
steld. De gangen van alle predikanten
van de belijdende kerk te Berlijn worden
door de geheime staatspolitie nauwkeu
rig nagegaan.
Moskou voldaan over pact met Parijs.
In een telegram aan Laval geeft Litwi-
nov uiting aan zijn vreugde over het slui
ten van het Fransch-Russisch pact, dat
het resultaat is van het streven der twee
regeeringen met het oog op de pacificatie
en de veiligheid van alle volken.
Aardbeving eischt 500 dooden.
In de buurt van Kars (Kaukasus), die
onlangs door een aardbeving werd geteis
terd, zijn de laatste 24 uur vijf nieuwe
minder sterke schokken waargenomen.
Het aantal slachtoffers is thans geste
gen tot 500 dooden en 1200 gewonden.
Er zijn 1300 huizen verwoest.
De kerkstrijd in Duitschland.
Een telegram uit Berlijn meldt, dat
verscheidene r.-katholieke bladen, die ge
dateerd zijn op a.s. Zondag 5 Mei, in be
slag gencinen zijn, o.a, het kerkelijk or
gaan voor het bisdom Berlijn. De reden
is, dat in deze bladen gepubliceerd werd
een herderlijke brief van de Pruisische
bisschoppen, die naar het oordeel der
regeering onduldbare critiek bevat op
maatregelen der overheid.
Reuter seint uit Londen, dat twintig
leden van de confessioneele kerk uit Leip
zig naar Berlijn zijn gegaan om den mi
nister van Binnenlandsche Zaken te
smeeken, de achttien predikanten der op
positie, die zich in concentratiekampen
bevinden, hun vrijheid terug te geven.
Korte Berichten.
De stad Louisville in den staat Ken
tucky, alsmede verscheidene plaatsen in
den omtrek, zijn door hevige stormen ge
teisterd. De straten zijn met puinen be
dekt. Talrijke electrische geleidingen zijn
gebroken. Tot nu toe wordt melding ge
maakt van drie dooden.
Spanje wordt door een sprinkhanen
plaag bezocht. In de provincie Madrid al
leen zijn 21 dorpen door deze insecten
zoodanig geteisterd, dat men den geheelen
oogst als verloren beschouwt.
De opstandelingen op de Philippij-
nen hebben drie steden bezet. Bij de ge
vechten zijn reeds meer dan 60 dooden
gevallen.
Het Spaansche kabinet Lerroux is
gisteren afgetreden; de crisis zou vermoe
delijk reeds heen worden opgelost.
Vreemdelingen en politiek.
In antwoord op de vragen van het
Eerste Kamerlid, Mr Mendels, in verband
met een op 29 en 30 Maart j.l. te Amster
dam gehouden internationale fascistische
conferentie ter bevordering van het uni
verseels fascisme, heeft Minister Van
Schaik medegedeeld, dat de politie van
de bijeenkomst kennis gekregen heeft op
een tijdstip, dat de besprekingen, zoover
kon blijken, reeds afgeloopen waren. Op
het tijdstip der controle kon geen voldoen
de inzicht worden verkregen of de ge
houden conferentie al dan niet moest
worden beschouwd als te vallen onder het
verbod van politieke actie voor vreemde
lingen. In verband daarmede zijn toen
geen genoegzame termen aanwezig ge
weest om tegen de betrokken vreemdelin
gen op te treden.
Aan den heer Schalker, die over dezelf
de kwestie vragen had gesteld, heeft de
minister voorts medegedeeld, dat graaf
Oberdorff, die aan de bijeenkomst zou
hebben deelgenomen als „chef van de af-
deellng buitenlandsche zaken" der N.S.B.,
de Nederlandsche nationaliteit bezit, en
dat de minister geen aanleiding ziet om
een onderzoek in te stellen naar de z.g.
afdeeling buitenlandsche zaken der N.S.B.
Geen politiek bij de vierdaagsche.
Naar aanleiding van een bericht in
„Volk en Vaderland" omtrent de Inter
nationale vierdaagsche afstandsmar-
schen, welke van 23 t/m 26 Juli a.s. te
Nijmegen zullen worden gehouden, ver
zoekt het hoofdbestuur van den Ned.
Bond voor Lichamelijke Opvoeding ons,
er de aandacht op te vestigen, dat het een
vaste regel is, waaraan ook dit jaar
streng de hand zal worden gehouden, dat
groepen, die als vertegenwoordigers van
een politieke richting, welke ook, aan de
marschen wenschen deel te nemen, niet
tot deelneming worden toegelaten.
Zoo ook worden uitingen van politieko
gezindheid tijdens de marschen, welke
ook, niet geduld, op straffe van uitslui
ting van deelneming.
Mechanisatie In de sigaren-industrie.
Gisteren hebben de ministers van Eco
nomische Zaken, van Sociale Zaken en
van Financiën in audiëntie ontvangen
een afvaardigig van de commissie tegen
de beperking der mechanisatie in de si-
garenindustrie, bestaande uit de heeren
Van Lonkhuyzen, Van Schuppen en
Boele.
Deze heeren hebben bij die gelegenheid
het request der commissie, waarin be
pleit wordt de vrije, zich aanpassende
ontwikkeling der sigarenindustrie, niet
aan te tasten door van overheidswege
maatregelen tegen de mechanisatie te ne
men, nader toegelicht en daarbij tevens
nog enkele aanvullende geschriften over
gelegd.
De financieels betrekking tusschen Rijk
en Gemeenten.
De Minister van Financiën heeft, naar
de „Rotterd." meldt, aan de gemeentebe
sturen mededeelingen gedaan inzake de
vaststelling -van de voorloopige uitkeering
uit het gemeentefonds. Daar de opbrengst
van de middelen van dit fonds beneden
de raming is gebleven, zal voor deze uit
keering niet f 59.200.000 beschikbaar
worden gesteld, doch slechts f 54.825.000,
hetgeen slechts 92.61 pet. van de oor
spronkelijke uitkeering is.
Het conflict In de mijnindustrie.
In verband met de onder de mijnwer
kers gehouden referenda inzake al of
niet staken verneemt men nader, dat ge
bleken is dat bij den R.K. Mijnwerkers-
bond 95.5 pet. der arbeiders voor staking
is. Bij den Ohristelijken mijnwerkersbond
werden in totaal 250 stemmen uitge
bracht. Hiervan waren twee blanco en
een tegen staking. De leden van den Al-
gemeenen Nederlandschen Mijnwerkers-
bond en den Neutralen Bond verklaarden
zich unaniem voor staking.
DE EERSTE KAMER OVER ONDER
NEMERSOVEREENKOMSTEN.
Het voorlooplg verslag.
Verschenen is 't voorloopig verslag der
Eerste Kamer over het wetsontwerp op
het algemeen verbindend en onverbin
dend verklaren van ondernemersovereen
komsten.
Blijkens dit verslag opperden verschei
dene leden ernstige bezwaren. Het houdt
h.i. een bedenkelijke aantasting van de
contracts- en bedrijfsvrijheid van den
particulieren ondernemer in. Veel beden
kelijker nog achtten deze leden de risico's
verbonden aan een ordening van het be
drijfsleven op ruimere schaal, waartoe dit
wetsontwerp de voorbereidende stap heet
te zijn. In stede van den drang tot eigen
initiatief dreigt middelmatigheid, nimmer
de essentieele eigenschap der meerder
heid, hoogtij te gaan vieren. Het publiek
moet daarvan het slachtoffer worden.
Werkloosheid zal in hooge mate erdoor
worden bevorderd, want bedrijfsorgani
satie moet ertoe leiden, de stichting van
nieuwe ondernemingen te bemoeilijken of
onmogelijk te maken.
Deze leden achtten de indiening van
het wetsontwerp in geenertei opzicht ge
motiveerd en al evenmin te rechtvaardi-
Ingezonden Mededeellng.
gen met een beroep -op de structureele
veranderingen in de volkshuishouding.
Het staat toch allerminst vast, dat die
wijzigingen van blijvenden aard zijn.
Vele andere leden hadden deze be
schouwingen in hooge mate verbaasd en
zij hadden zich afgevraagd, waarom pas
thans dit verzet tegen de ordeningsge
dachte in deze Kamer zoo sterk tot uiting
komt.. Deze leden waren van oordeel, lat
noch de ondernemersdurf, noch het ini
tiatief gevaar loopen. Integendeel, zoo be
toogden zij, beide zullen veeleer krachtig
worden beschermd. Dat de overheid een
taak heeft bij het bevorderen en bekrach
tigen van de pogingen der ondernemers
om misbruik der vrijheid te voorkomen,
volgt hieruit, dat het algemeen belang on
middellijk bij deze materie is betrokken.
Geenszins duchtten zij achterstelling van
den consument, daar voor diens belangen
op juiste wijze is zorg gedragen.
Weder andere leden verklaarden met
dit wetsontwerp in te stemmen uit prac-
tische overwegingen, in het belang
van de nationale industrie, welke be
hoefte heeft aan maatregelen, als welke
de ontworpen regeling beoogt te bevorde
ren. Deze leden waren van oordeel, dal
de regeering hier den juisten middenweg
heeft gekozen.
Verscheidene leden opperden het be
zwaar, dat de in het voorstel opgenomen
voorschriften aan de arbeiders mede
zeggenschap in de gestie der ondernemin
gen verleenen.
Vele andere leden betwistten, dat de
arbeiders in aangelegenheden als de on
derhavige slechts een zuiver passieve po
sitie behooren in te nemen. Zij betreurden
echter, dat niet de geheele ordening, wel
ke dit wetsontwerp bedoelt te bevorderen,
was gelegd in handen van de bedrijfs-
raden in plaats van in die van de on
dernemers alleen.
Ernstige bedenkingen werden geopperd
tegen het duurzaam karakter der ontwor
pen regeling. Van andere zijde kou men
zich met deze critiek niet veieenigen.
Vele leden, die overigens bereid waren
hun stem aan dit wetsontwerp te geven,
betreurden, dat zoo groote macht in han
den van den minister is gelegd.
Het 25-jarig Burgemeestersjubileum van
den heer M. Fernhout.
Als vierde en laatste spreker trad de
heer J. H. Kok uit Kampen op het po
dium.
Spr. zeide, dat het voor de Kampena
ren een oorzaak van groote vreugde is,
dezen gedenkdag te mogen meevieren en
den 'burgemeester de verzekering te bie
den, dat daar ginds, in het Noorden, in
de hem zoo goed 'bekende IJselstad, waar
zulk een belangrijk deel van zijn levens
werk ligt, recht hartelijk met hem en de
zijnen wordt medegeleefd.
Deze viering is zoo geheel in overeen
stemming met zijn karakter. Rumoerig
feestgedruisch zou hem niet welgevallig
zijn. Maar een waardig even stilstaan bij
een zoo groot voorrecht als hij heden mag
gedenken, dit zal ook zijn hart dankbaar
stemmen. Vijf en twintig jaren, her vier
de van een eeuw, heeft hij thans als bur
gemeester mogen arbeiden in den dienst
der gemeenten, wier leiding hem werd
toevertrouwd, en wier belangen door hem
Binnenland.
De Eerste Kamer over de ondernemers-
overeenkomsten.
Herdenking 70-jarig bestaan A.R. Kies-
vereeniging te Goes.
Het jubileum van burgemeester Fernhout
te Middelburg.
Buitenland.
Rusland tevreden over bet Fransoh-
Russische pact.
De kerkstrijd in Duitschland.
Het Spaansche kabinet afgetreden.
Aardbeving in den Kaukasus.
met zooveel liefde en zooveel ijver werden
behartigd.
25 jaar lang heeft hij thans de Konin
gin en de gemeenten gediend. Niet minder
dan een vijftal heeft van zijn rusteloozen,
ambitie-vollen arbeid en zijn bedachtzame
leiding mogen profiteeren. Spr. kan niet
oordeelen over andere gemeenten, doch
alleen over de wijze, waarop de burge
meester 13 jaren in Kampen zich van
zijn taak gekweten heeft. Als een onbe
kende is hij in 1919 naar Kampen geko
men. Hij heeft rustig zijn arbeid aan
vaard, als een man die wist wat hij wilde,
en die wilde wat hij wist. Door zijn per
soon en door zijn werk heeft hij zich niet
alleen spoedig een plaats in het gemeente
leven veroverd, maar heeft hij een groote
plaats in aller hart weten te vinden.
En toen hij in 1933 van Kampen weg
ging, bleek wel duidelijk hoe noode men
hem wilde en kon missen. Burgemeester
Fernhout is een geboren burgemeester.
Vele kwaliteiten voor dit ambt sieren hem.
Zijn beginsel verloochent hij niet.
Spr. 'hoopt niet, dat zijn woorden als
overdreven menschen-vergoding zullen
worden beschouwd. Daarvan moet de heer
Fernhout niets hebben en spr. ook niet.
De Hollanders komen niet gauw uit de
plooi. Zij zijn zoo bang om iemand in zijn
aangezicht te prijzen. Zij zijn er wel gauw
bij als er critiek te oefenen is. Maar als
iemand zijn plicht, ja veel meer dan zijn
plicht doet, vinden zij dat eigenlijk heel
gewoon. En zeker niet om te prijzen.
Maar spr. wil nu een uitzondering
maken en het volle licht laten schijnen op
de wijze, waarop de heer Fernhout in die
afgeloopen 25 jaar getoond heeft te zijn
een geboren burgemeester, of liever: een
geboren 'burgervader.
God zegene U aldus spr. in uw
verdere loopbaan, Hij spare U met Uw
vrouw, die al die jaren zulk een trouwe
en krachtige steun voor U is geweest en
schenke U het voorrecht als Burgervader
nog vele jaren, naar den wensch van
Uw hart, te mogen arbeiden in het ba-
lang van de U toevertrouwde gemeente.
Van harte hoopt spr., dat hij nog eens
zijn 40-jarig jubileum zal mogen beleven.
Moge het den heer Fernhout gegeven
worden zijn stad met beleid heen te lei
den door de moeilijke jaren, waarin wij
thans te worstelen hebben om het be
staan.
Antwoord van burgemeester
Fernhout.
De heer Fernhout kreeg nu het
woord en zeide, dat hij aan de openbare
herdenking van zijn 25-jarige ambtsver
vulling niet heeft kunnen ontkomen, al
thans het „Comité van vrienden" was
reeds gepubliceerd zonder dat er van de
plannen daartoe, ook maar iets tot hem
was doorgedrongen. Hij dacht, toen hij
er van las, „had ik dat maar kunnen
voorkomen".
Van zijn verblijf in de gemeenten Tien
hoven, Mijdrecht en Wilnis, scheiden hem
immers een groot aantal jaren, Kampen
liet zich met de hartelijkheid, die het
niet minder dan de reeds genoemde ge
meenten kenmerkt, niet onbetuigd toen
spr. daar 12^ jaar in functie was ge
weest en het heeft hem nog maar goed
2 jaar geleden op zöo'n ondubbelzinnige
en onvergetelijke wijze, zijn blijvende sym
pathie en genegenheid betoond. In Mid
delburg is spr. nog maar zoo kort, voor
Middelburg heeft hij nog maar zoo wei
nig kunnen zijn en nog maar zoo bitter
weinig kunnen bereiken. En tenslotte
veler hoofden en harten zijn in deze dagen
van allerlei zorgen vervuld.
Zelfs de geruststellende verzekering, dat
deze herdenking een meer intiem-parti-
culier, besloten en sober karakter zou dra
gen, heeft spr. aanvankelijk nog maar
met zekere berusting, den 3den Mei doen
tegemoet gaan.
Maar aan den anderen kant was er
dadelijk een sterk gevoel van zeer groote
erkentelijkheid voor de vriendelijke be
doelingen der initiatiefnemers en van
dankbaarheid voor de goede gezindheid
te zijnen opzichte, waarvan de onder aan
voering van den heer Smeding gesmede
plannen, het bewijs gaven. Tenslotte heeft
spr. zich geheel verzoend met de voor
nemens, die men voor dezen dag koes
terde.
