MAANDAG 25 MAART 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. 148
Buitenland
Binnenland
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws,
I
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2,50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vüssingen !0.20. Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel. Ingebonden
mededeelingen 80 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 1075. bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0 85.
Bij contract belangrijke korting.
GRATIS.
ZIJ, DIE ZICH THANS ABONNEE-
REN, ONTVANGEN DE NOG IN MAART
VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
Een politiek advies.
De N. S. B. zal, zooals bekend, wel aan
de Statenverkiezing deelnemen.
Niet, om op die wijze de belangen
van de verschillende gewesten en hare
ingezetenen te bevorderen, maar, zooals
de heer Mussert officiéél mededeelde,
in het belang van de beweging.
Aan de Gemeenteraadsverkiezingen zal
de N. S. B. niet meedoen.
Voor de gemeentepolitiek heeft zij geen
interesse. Het welzijn der gemeenten laat
haar koud.
In de gemeenteraden moet gewerkt
worden. Daar gaat het niet om politieke
beschouwingen, maar om het eenvoudige
rustige werk, dat niet betaald wordt,
maar vaak wel veel inspanning eischt
en dat van zoo groote plaatselijke, maar
ook nationale beteekenis is.
Daarvoor wil de N.S.B. haar krachten
niet geven. Alweer, omdat bij haar het
partijbelang domineert. De rest laat
haar koud.
Maar... de N. S.B.-ers zullen toch aan
de stembus moeten verschijnen.
Daarom is nu van den Leider een poli
tiek advies uitgegaan. De heer Mussert
adviseert zijn aanhangers te stemmen op
de kleine partijen in wie hij in zooverre
bondgenooten ziet, dat zij het gezag van
de Regeering pogen te verzwakken en
het parlementaire stelsel ondergraven.
Hoe meer verwarring hoe beter oor
deelt de heer Mussert. En daarom moeten
de N.S.B.'ers stemmen op den Platte
landersband, Nat. Herstel, de partij Ver
aart, de H.G.S., de Chr. Dem. Unie en....
de Staatk. Geref. partij'.
Het grappige hierbij is, dat de vier
eerstgenoemde groepen behoudens groote
uitzondering eveneens niet aan de gemeen
teraadsverkiezingen deelnemen. Maar dat
•is een blunder, die de volgelingen hun
Leider niet al te zwaar zullen aanreke
nen.
Blijven lotver de Staatk. Geref., die zich
sterk kanten tegen de Sociale wetgeving
en de Chr. Dem. Unie, die op dit gebied
nog veel verder wil gaan. De Staatk.
Geref., die voorstanders zijn van een
sterke weermacht en de G. D. U. die
voor vollkomen afbraak
van onze weermacht een
krachtige propaganda
voert
Niets is ons te dol, verklaarde inder
tijd een vooraanstaand Socialist.
De heer Mussert blijkt het hierin met
hem eens te zijn.
De kabinetscrisis in België.
De heer Paul van Zeeland, vice-gou-
verneur van de Nationale Bank van Bel
gië, die aanvankelijk deel uitmaakte van
de vorige regeering-Theunis als finan-
ciëel adviseur, doch deze spoedig daarna
heeft verlaten, naar verluidt wegens on-
eenigheid met den toenmaligen minister
van financiën Sap, heeft van den koning
opdracht tot kabinetsformatie ontvangen.
Deze opdracht is door hem aanvaard.
Van Zeeland verklaarde een kabi
net van nationale eenheid te willen samen
stellen met als voornaamste taak de
economische hernieuwing van het land.
Van Zeeland zou in zijn pogen geslaagd
zijn. Het kabinet zou er als volgt uitzien:
Minister-president en minister van Fi
nanciën Van Zeeland (R.K.); Binnenland-
sche Zaken Pierlot (R.K.); Landbouw, De
Schrijver (R.K.) Economische Zaken, Van
Isacker (R.K.); Koloniën, Koelman (R.K.);
Buitenlandsche Zaken, Forthomme (Lib.);
Landsverdediging, Devèze (Lib.); Justitie,
Bovesse (Lib.); Openbare Werken, Mer-
lot (Lib.); Openbaar Onderwijs, Bouchery
(Soc.-Dem.); Arbeid en Soc. Voorzorg,
Wauters (S.D.); P.T.T. (waarschijnlijk)
Spaak, (S.D.).
De belangrijke, Internationale
besprekingen.
De Italiaansöhe onderstaatssecretaris
Suvich is Zaterdag in de Fransche hoofd
stad aangekomen.
Tegen tien uur verscheen de Britse'he
lordzegetbewaarder, Eden, op den Quai
d'Orsey, waar hij een onderhoud had van
een half uur met den Fransdhen minister
van buitenlandsche zaken Laval.
Na Eden werd de Italiaansc'he onder
staatssecretaris Suvich aangediend, die
zich eveneens eenagen tijd met Laval al
leen onderhield.
Even na elf begon de gemeenschappe
lijke drie mogendheden-conferentie.
Er is besloten, dat de ministers van
buitenlandsche zaken van Engeland,
Frankrijk en Italië, na het Berïijnsche be
doek en de andere Engelsche bezoeken
aan 'Moskou, Warschau en Praag op 11
April in 'Stresa zullen bijeenkomen.
Een dreigement der Kleine Entente.
De Roemeensche minister Titulescu is
naar Belgrado vertrokken, waar hij ver
tegenwoordigers der kleine entente en van
de Balkanpact-mogendheden zal ontmoe
ten.
Naar in diplomatieke kringen verluidt,
zullen bedoelde mogendheden een verkla
ring publiceeren, waarin zij met mobili
satie zullen dreigen, voor het geval de
landen der vroegere vijanden Dhitschland
navolgen wat het invoeren van den
dienstplicht betreft.
De aardgasramp van Enzersdorf.
De uitbarsting van aardgas in Enzers
dorf bij Weenen is nog in hevigheid toe
genomen. D'e boortoren is bijna geheel
weggescheurd. De installaties zijn zwaar
beschadigd. Men denkt niet, dat de laat
ste nog overeind staande pijler van ien
boortoren nog lang weerstand zal kun
nen bieden aan de geweldige kracht der
gasmassa's.
De hoogte der gaszuilen bedraagt nu
honderd meter. De omgeving wordt kilo
meters ver met een groenachtig glinste
rende leemlaag bedekt. De schade aan
den bodem laat zich nog niet schatten.
Alleen al de waarde van de verloren ge-
gane gasmassa wordt tot nog toe op
200.000 schilling geschat. Daarbij komt
nog de waarde der vernielde installaties.
Troepenverplaatsing in Frankrijk.
Meer dan de helft van de Fransche
troepen, die in garnizoen lagen aan de
Fransch-Italiaansche grens, zullen, naar
United Press verneemt, naar de Duitsche
grens worden overgebracht ter verster
king van de verdediging in deze gebieden.
De Fransche minister van Oorlog, ge
neraal Maurin, deelde mede, dat deze
troepenverplaatsing mogelijk is gewor
den door de verbetering van de betrekkin
gen tusschen Italië en Frankrijk, als ge
volg van de accoorden van Rome.
Mussolini roept de lichting-1911 op.
Mussolini heeft in zijn kwaliteit van
minister van Defensie de oproeping gelast
van de geheele lichting 1911.
De mobilisatie dezer lichting is naar
de „Giornale d'Italia" meldt een
„voorzorgsmaatregel", die ten doel heeft
de sterkte van het leger aan te passen
aan de huidige situatie, ten einde aan
onverschillig welke gebeurtenis het hoofd
te kunnen bieden.
Men vestigt er in dit verband de aan
dacht op, dat Italië op het oogenblik
600.000 man onder de wapens heeft.
In internationale kringen te Genève
ziet men in de mobilisatie der lichting
1911 door Italië meer een votorzorgsmaat-
regel in verband met den politieken toe
stand in Europa, dan als een maatregel
•die op het conflict met Abessinië betrek
king heeft.
Hoover zet zijn aanval tegen Roosevelt
voort.
De Amerikaansche oud-president Hoo
ver heeft in een manifest een beroep
gedaan op de jongere elementen, ten einde
hem te steunen in zijn strijd tegen de
regeering van president Roosevelt.
Het Amerikaansche volk moet be
schermd worden tegen de regeering, al
dus verklaart Hoover. De huidige situa
tie is onheilspellend.
De steunmaatregelen der regeering, ver
volgt de oud-president, en de bepalingen
van de New Deal zullen tenslotte een
soort van gecentraliseerde, zichzelf ver
nieuwende regeering doen ontstaan. De
productie van den landbouw zal worden
ingekrompen, hetgeen tot gevolg zal heb
ben, dat buitenlandsche levensmiddelen
de Vereenigde Staten binnenstroomen.
De consequenties van Roosevelts politiek
zijn een verhooging der kosten van levens
onderhoud en een vertraging van het
economisch herstel.
Amerika blijft neutraal
De Amerikaansche Staatssecretaris
Huil heeft een verklaring afgelegd, vol
gens welke de bondsregeering geen for
meel protest tegen de invoering van den
militairen dienstplicht in Duitschland
zal indienen. Evenmin zal zij mondelinge
démarches bij de rijksregeering te Ber
lijn ondernemen.
Mussolini bepleit verhooging van
geboortecijfer
De „Paris Soir" publiceert eenige ver
klaringen van Mussolini over de daling
van het geboortecijfer in de meeste
landen, welke, naar de Duce meent, een
van de oorzaken der werelddepressie is.
Er is geen overproductie, maar 'onder-
oonsumptie, betoogde hij'. De menschen
moeten meer kinderen hebben, talrijke
kinderen. Ik heb er zelf vijf.
Het economisch leven van een land
hangt van zijn bevolking af, aldus Mus
solini. Het is een monsterlijke dwaling te
beweren, dat een talrijk volk een arm
volk wordt.
De naties dienen talrijke kinderen te
hebben, anders zijn ze gedoemd te ster
ven. De sterke volken, de veroveraars der
toekomst, zullen alleen die volken zijn,
die veel kinderen hebben.
De Volkensbondsraad bijeengeroepen op
15 April.
Volgens een mededeeling van het Ania-
tolische TelegraafaJgentscbap, 'heeft Tewfik
Rusjtu Aras, de Turksühe minister van
buitenlandsche za'ken, die op het oogen
blik voorzitter van den Volkenbondsraad
is, 'het secretariaat van den Volkenbond te
Genève er van in kennis gesteld, dat ihij
den Volkenbondsraad tegen 15 April bij
een roept, derhalve na de conferentie van
Stresa en de andere besprekingen, waar
voor plannen bestaan.
Orkaan boven de zee van Azow.
Volgens een bericht uit Noord-Kaukasie
woedt op de zee van Azow een zware
storm, waardoor 100 visschers zijn afge
dreven.
Er bevonden zich ook verschillende
schepen in nood, omtrent welker lot ech
ter niets bekend is.
De kerkstrijd In Duitschland.
Er is in het departement van Binnen-
landsche Zaken een conferentie gehou
den over het conflict dat onstaan is uit
het manifest van de Pruisische predi
kanten der Oppositie-Partij tegen het
„nieuwe heidendom". Voor de oppositie
waren dr Koch, de leider der Belijdenis
Beweging in Pruisen, en twee andere af
gevaardigden aanwezig; minister Frick
en eenige hoofdambtenaren vormden de
andere partij. De bijeenkomst heeft eenige
uien geduurd.
De conferentie heeft geen definitief re
sultaat opgeleverd; het is te verwachten,
dat de predikanten, die het manifest nog
niet hebben voorgelezen, dit nu toch zul
len doen, misschien met een duidelijker
uitlegging, dat het tegen den nieuwen
heidenschen godsdienst gericht is, en niet
tegen den Staat.
De verkoop van den Oosterspoorweg.
Zaterdagmorgen zijn te Tokio in een
plechtige bijeenkomst de verdragen on
derteekend in zake den verkoop van den
Chineeschen Oosterspoorweg door Rus
land aan Mandsjoekwo.
Na de onderteekening der documenten
overhandigde de gezant van Mandsjoek
wo Ting aan den Russischen gezant te
Tokio Joerenef een chèque van 23.330.000
yen, zijnde de eerste termijn op den koop
prijs.
Korte Berichten.
Hitler is van zijn verblijf te Wies-
baden te Berlijn teruggekeerd.
In Duitschland zijn verscheiden pro
vinciale kloosteroversten gearresteerd.
Uit Kars, in Albanië, wordt gemeld,
dat aldaar tijdens een sneeuwbui roode
sneeuw is gevallen, die bijna een deci
meter hoog ligt.
Notariaat.
Bij Kon. besluit is aan A. Faber op
zijn verzoek met ingang van 29 Maart
ontslag verleend uit zijn betrekking van
notaris te Langweer.
Invoer van veekoeken.
De vele bezwaren tegen de nu geldende
regelingen ten aanzien van den invoei
van veekoeken hebben den minister van
occonomische zaken aanleiding gegeven,
hierin eenige wijzigingen aan te brengen
De vaste monopolieheffing van f 1.50
per 100 K.G. voor alle soorten veekoeken
zal worden vervangen door een wisselen
de heffing, die voor verschillende soorten
veekoeken verschillend kan zijn.
Het ligt in de bedoeling, dat door den
minister iedere week de hoogte der hef
fingen zal worden vastgesteld, waarbij de
minister zal worden voorgelicht door een
commissie van deskundigen, waarvoor
zal worden aangewezen het Groepsbe
stuur Veekoeken van de stichting Neder-
landsche meelcentrale.
De importeurs zullen onder bepaalde
voorwaarden in de gelegenheid worden
gesteld, om tegen een door de commissie
vast te stellen heffing, importen voor la-
teren termijn te fixeeren, in den geest
zooals dit nu voor Indische mais geldt.
Beroepsbescherming van den architect.
Naar men weet heeft minister Mar-
chant in de Eerste Kamer meegedeeld,
dat een architectenwet zijn departement
heeft verlaten.
De bedoeling van de regeering schijnt
te zijn, dat een architectenraad wordt in
gesteld, die zal bepalen, wie zal worden
ingeschreven in de architectenregisters.
Het zal kunnen gebeuren, hetzij op diplo
ma's, hetzij na een afgelegd examen, ter
wijl tevens als eisch zal worden gesteld,
dat de candidaat voldoende practische
ervaring heeft. Hoogstwaarschijnlijk zal
ook geregeld worden dat degeen, die in
het register wordt ingeschreven, als ar
chitect werkzaam zal zijn volgens bepaal
de vast te stellen ïegelen. Dat beleekent,
dat de architecten de onafhankelijke ad
viseurs zijn van hun bouwheeren en dus
geen uitvoerders van bouwwerken mogen
zijn.
Verlaging Wethouderssalarissen.
Kort geleden nam de gemeenteraad van
Dordrecht het voorstel van B. en W. aan,
om de wetihouderssalarissen van f 4000
op f 3600 per jaar terug te brengen. Thans
deelen Ged. Staten mede, dat zij deze sa
larissen hebben bepaald op f 3500 tot 1
Sept. a.s. en daarna op f3000. Een ver-
laging dus van 25 pet.
De Vrijheidsbond.
De Liberale Staatspartij De Vrijheids
bond heeft te Amsterdam haar algemeene
vergadering gehouden onder leiding van
Mr M. H. de Boer, inplaats van den
voorzitter Mr Wendelaar, die door on
gesteldheid verhinderd was.
Het jaarverslag, uitgebracht door Dr H.
J. Pippel, vermeldt o.m., dat het aantal
afdeelingen op 31 Dec. j.l. bedroeg 362.
Van de 362 afdeelingen hebben 212 hun
aantal leden opgegeven. Zij telden 22172
leden. In het afgeloopen jaar werden zes
nieuwe afdeelingen gesticht.
Hoog bezoek op Schiphol.
Op doorreis naar Hitier.
Gistermiddag kwart voor 12 landde het
toestel van Sir John Simon, den Engel-
schen minister van buitenlandsche zaken
op Schiphol, komend van Londen. Een
paar minuten later raakten de wielen
van het toestel van den Engelschen mi
nister Eden, de lord-geheim zegelbewaar
der, den grond. Minister Eden kwam uit
Parijs.
Aan de in grooten getale verzamelde
journalisten verklaarde Simon: „U be
grijpt, dat we onder de gegeven omstan
digheden niets kunnen zeggen.
Tijdens de lunch werd een telegram
ontvangen van minister Colijn, waarin
hij de hooge gasten welkom heette in
Nederland en goede reis wenschte, welk
telegram Sir John Simon mede namens
den heer Eden telegrafisch met eenige
vriendelijke woorden van dank beant
woordde.
Om zeven minuten voor 2 vertrokken
de heeren per vliegtuig naar Berlijn.
Ingezonden Mededeeling.
Pijn in de gewrichten.
Gewrichtspijnen worden veroorzaakt
door urinezuur, dat zich heeft kunnen af
zetten tengevolge van onvoldoende zuive
ring van het bloed door de verzwakte
werking der bloed-filtreerende organen.
Zijn deze organen gezond, dan wordt het
urinezuur geregeld met de urine uit het
lichaam afgevoerd. Zijn ze verzwakt, dan
raakt het bloed oververzadigd ermede,
het urinezuur kristalliseert en zet zich af
in de spieren, gewrichten enz. D'e scherpe
kanten dier kristallen veroorzaken die
ondragelijke pijnen.
Door de bloed-filtreerende organen tot
gezonde werking te brengen, wordt het
urinezuur geregeld afgevoerd. Hiertoe
kunt gij niets beters gebruiken dan het
middel, dat reeds jarenlang zijn deugde
lijkheid bewezen heeft en waarvan dui
zenden verklaren, dat het hun uitstekend
geholpen heeft: Foster's Rugpijn Nieren
Pillen. Deze werken uitsluitend op de bo
vengenoemde organen, doen slechts één
ding, doch dan ook uitermate goed. Haal
nog heden een doos en overtuig u van de
uitstekende werking van dit probate mid
del.
Ver krijgbaar
bij apothe
kers en dro
gisten k
fi.-, f 1.75 en
f 3.- per doos,
omzetbel. in
begrepen.
Let vooral op den juisten naam.
Het zeehospitium „Zonneveld" te
Oostkapelle.
Het is heden voor bestuur, directie en
verder bij de stichting „Zonneveld" be
trokkenen een dag van beteekenis, nu het
nieuw aangebouwde deel in gebruik kon
worden gesteld en de onthulling plaats
had van een gedenkplaat ter eere van de
nagedachtenis van de stichtster, Mej. E.
D. van den Broecke.
Hedenmorgen heeft het dagelijksch be
stuur een krans op het graf van wijlen
Mej. van den Broecke gelegd. De onthul
ling van de plaat is geschied door Mevr.
Quarles van Ufford, echtgenoote van den
Commissaris der Koningin.
De voorzitter der stichting, Dr G. Or-
baan te Middelburg, deelde iets mee van
de wordingsgeschiedenis van Zonneveld
en den nieuwbouw.
Binnenland.
Twee Engelsche staatslieden te Schiphol.
Ernstige ontploffing te Breda.
Buitenland.
Simon en Eden naar Berlijn.
De Volkenbondsraad tegen 15 April bij
eengeroepen.
Een nieuw Belgisch kabinet.
Mussolini roept de lichting 1911 op.
Hoover tegen Roosevelt.
De kerkstrijd in Duitschland.
In het begin van deze eeuw rijpte bij
Mej. v. d. Broecke het plan op Walcheren
een inrichting te stichten, waar zwakke
Zeeuwsche kinderen en zoo mogelijk
ook andere herstel van gezondheid
zouden kunnen vinden. De financien tot
uitvoering van dit plan bracht zij zelve
mede, evenals de liefderijke toewijding, die
door het hoofd der inrichting zou moeten
worden betoond. Zoo werd de stichting
haar levenswerk al evenzeer als haar le
vensdoel. Gemakkelijk is do oprichting
niet van stapel geloopen.
De badplaats Domburg griezelde en een
aantal tegenstanders schoot als paddo-
stoelen uit deu grond. Maar mannen als
Dr Rerdenis van Berlekom en Dr Hoor
weg en de toenmalige inspecteur van de
Volksgezondheid, Dr den Houter, ston
den op de bres. De tegenstanders hebben
den bouw van de particuliere stichting
Zonneveld niet tegen kunnen houden en
in 1909 is de inrichting geopend. Oostka
pelle verleende asylrecht en dit is onge
twijfeld mede de oorzaak, dat burgemees
ter Jhr van Teijlingen in het stichtings
bestuur van heden is opgenomen. Van
den aanvang af tot heden was Dr Vaan
drager er de enthousiaste, behandelende
geneesheer.
De oorlogsjaren brachten vele moeilijk
heden, maar Mej. v. d. Broecke gaf geer
kamp. Eiken zomer opnieuw. 20 jaar laiif
wijdde zij zich vrijwillig en uit behoef ti
des harten aan de op zich genomen le
venstaak. Spr. wil vergeten, dat voor dit
zeer bijzondere Provinciale monument
niet altijd de belangstelling bestond die
het toekwam, maar wil memoreeren, dat
met het klimmen der jaren aan de sticht
ster een welverdiende Kon. Onderschei
ding ten deel viel en dat zij zich bewust
werd, dat de toekomst van haar Zonne
veld veilig moest worden gesteld. Zij dacht
het zich op den duur als onderdeel van de
Prov. Zeeuwsche Vereeniging tot bestrij
ding der tuberculose. Het werd echter een
zelfstandige stichting, met een zelfstan
dig bestuur, onder patronaat van die ver
eeniging. Kort daarop werd zuster Out
tot directrice benoemd en werd het plan
uitgevoerd ook des winters open te blijven.
In October 1932 overleed Mej. van den
Broecke en mocht spr. met enkele woer
den aan haar open graf de belofte afleg
gen, haar stichting in haar geest te zullen
handhaven. Dit sloot de mogelijkheid van
verbouwing niet uit, gezien het feit, dat
bij testamentaire beschikking nog een
nieuw bedrag voor eventueelen nieuw
bouw werd gereserveerd. Het bestuur was
huiverig al te spoedig stappen in deze
richting te doen, maar de ijverige secre-
taresse-penn.esse, Mevr. van der Have,
bracht het contact met een al even ijverig
'architect uit Hilversum, dhr de Groot.
Het kwam tot een grootschen opzet,
waarbij plaats zal zijn voor 50 kinderen.
De kosten kwamen nu op ongeveer 35.000
gld. Nog menigmaal heeft dhr de Groot
het plan moeten wijzigen, doch op 17 Mrt
1934 is het definitieve plan goedgekeurd
en op 28 Juli de bouw gegund, waarbij het
eindbedrag getaxeerd werd op f 45.000.
Thans kunnen de genoodigden het resul
taat 'aanschouwen.
Diegenen, die zich d9 oude situatie nog
herinneren, zullen bemerken, dat er in het
oude gebouw heel veel is veranderd en dat
er een aanzienlijke nieuwbouw is bijgeko
men met grootere en kleinere zalen, ruime
corridors, een dokterskamer enz.
Natuurlijk is de begrooting eenigszins
overschreden. Spr. dankt allen, die aan
den bouw hebben medegewerkt.
Hierna bracht spr. dank aan de direc
trice Out, die juist heen gaat, voor al
haar goede zorgen in de afgeloopen jaren
aan de inrichting betoond.
De aanstaande directrice, zuster Drenth,
begint met deze openingsplechtigheid. Spr
hoopt, dat zij in deze verjongde inrichting
tot haar tevredenheid en die van het be
stuur zal werken.
Van harte wenschte spr. ooi. Dr Vaan
drager geluk met dezen dag en hoopte,
nog een lange reeks van jaren hem in
het nieuwe milieu verbonden te zien.
Reeds onmiddellijk na 't overlijden van
Mej. E. D. v. d. Broecke rijpte het plan
bij het bestuur door een eenvoudige ge
denkplaat haar naam definitief aan Zon
neveld te verbinden. Het is goed, dat op
de daad van Maj. v, d. Broecke nog eens
