DONDERDAG 21 MAART 1935 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 49e JAARGANG - No. 145 Staten-Generaal. Buitenland. Binnenland. Gemeenteraad van Middelburg. Belangrijkste Nieuws. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Ve Zeeuw Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel, Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85, Bij contract belangrijke korting. GRATIS. ZIJ, DIE ZICH THANS ABONNEE- REN, ONTVANGEN DE NOG IN MAART VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS. EERSTE KAMER. De begrooting van Onderwijs. Het spellingvraagstuk. De 'gisteren door Minister MaT- c 'h a n t -gehouden rede was voor een goed deel gewijd aan de spellingkwestie. Voor de geweldige oppositie was naar spr. betoogde, geen reden. Zij 'kon worden gevoerd, danik -zij' het instandhouden van 'misverstanden. Wat betreft het niet op volgen van de wemschen der regeeTing, in sommige gemeenten, meent spr., dat die gemeenten wel zullen inzien, dat de kinderen van. die handelingen de slacht offers worden. Mocht de regeering zich daarin vergissen, dan zou zij maatregelen moeten nemen om de schade tot een mini mum te beperken. De Kamer zal met spr. van meening zijn, dat wijziging van het systeem van thans niet meer mogelijk is. Men zal zich er bij neerleggen, hier en in België. Ne derland is verplicht overleg te plegen met België, maar Nederland kan zijn maatregelen niet afhankelijk stellen van beslissingen in België. De regeering kan niet op haar stand punt terugkomen. Wie nu toch de actie voortzet, verspilt energie. •Spr. komt nu op de 'begroeting van Onderwijs. De aanwijzingen, die gegeven zijn om trent het onderwijs aan schippers kinderen zal spr. ter harte nemen. Een ontwerp monumentenwet heeft spr.'s departement verlaten. Even als het ontwerp' ardhitectenwet. Voorts is er een ontwerp Natuurbescher mingswet gereed. De heer Ossendorp besprak de quaestie van het „Wilhelmus". 'Spr. is bezorgd door den zwendel die bedreven wordt met dit lied. Oranje kan door de revolutie worden verjaagd, 'het kan ook worden op gesloten m zijn 'kasteel. Vermeden moet worden dat één of andere avonturier zich een weg baant naar dit kasteej, gedekt door de oranjevlag en uitzingende ons historisch „Wilhelmus". Wat de concentratie betreft, spr. verdedigt deze nader en wijst er op, dat op de bijzondere school de bevolking toe nam in plaats van afnam, zooals op de openbare school. Het belang van het on derwijs is te veel geïdentificeerd met het belang van 'het personeel. Een razzia is nimmer gehouden. Geen enkele school is opgeheven zonder onder zoek. Dat er een betrekkelijk .groot aantal ge meenten is zonder openbare school zegt niets en is niet in strijd met de grond wet. De concentratie was onvermijdelijk voor het openbaar onderwijs. De leus: gelijke monniken, gelijke kappen, wordt dikwijls misbruikt door gelijke kappen té eischen voor volkomen ongelijke monniken. Van afbraak van 'het onderwijs is geen sprake. Zoolang het verschiet donker blijft is aanpassing noodig. Wat ten slotte de vervroegde pensionneering betreft, deze zal zijn belichaamd in een eerstvolgend wetsontwerp. TWEEDE KAMER. De wijziging van de Kieswet. De Tweede Kamer heeft gisteren voort gezet de behandeling van het wetsont werp Wijziging en aanvulling van de Kieswet, de provinciale wet en de ge meentewet. De heer De Geer, C.-H., zegt niet voor het ontwerp te kunnen stemmen. Zijn bezwaar geldt de bepaling, dat driemaal den kiesdeeler zal moeten worden bereikt. De artt. 8 en 9 van het ontwerp acht spr. in strijd met de Grondwet. Het grond wettig bezwaar kan niet worden gemaakt tegen het districtenstelsel. Het volstrekte gezag van den kiesdeeler is de grondslag van de evenredige vertegenwoordiging, al of niet territoriaal geregeld. Hiermee staat of valt zij, en dus moet men aan den kiesdeeler niet tornen. Als men den kiesdeeler loslaat, kan men evengoed een vijfvoud als een drie voud eischen, ja, er gaan zelfs stemmen op om het aantal partijen in het parle ment tot twee te bepalen. De wijze van behandeling van dit ont werp acht spr. een zeer goede noot van het parlement, want er is al geschreven, dat de groote partijen natuurlijk vóór het ontwerp zouden stemmen, dat zij machtspolitiek zouden uitoefenen, enz. Spr. is voorstander van het heffen van een waarborgsom. Het districtenstelsel zou hij echter nog prefereeren boven het thans aanhangige ontwerp. De heer Bongaerts, R.-K, zegt, dat bij de laatste verkiezingen 54 lijsten heb ben meegedaan, waarvan er in de Kamer 14 zijn gekomen, waaronder 6 eenlingen. De werkmeerderheid wordt gevormd niet eens door alle acht andere. Het groote aantal snipperpartijtjes, meedoende aan de verkiezingen, doet schade aan den ernst van het verkiezingswerk. Men maakt er een pretje van. Daartegen stelt de minister voor, invoering van een waar borgsom. Spr. gaat er mee accoord. Tegen 's ministers voorstel betreffende uitsluiting kleine partijen, bestaan be zwaren, ontleend aan strijd met de Grond wet en met den geest der Kieswet. De Kamer moet zelfs den schijn vermijden van te willen handelen in strijd met de Grondwet. Spr. verdedigt verder de door hem in gediende amendementen. De heer Van den Heuvel, A.-R., acht het onjuist, dat het niet op den weg van het kabinet zou liggen, den op komstplicht af te schaffen. Dit kabinet is een bezuinigingskabinet en de vervol gingen wegens niet-voldoen aan den op komstplicht kosten telkenmale 3 ton. Wat betreft de uitsluiting van bestuur ders van organisaties van overheidsper soneel van het lidmaatschap van staten en gemeenteraden, de meerderheid van spr.'s fractie is het met den minister eens. Den eisch van storting van een waar borgsom achten wij alleszins verdedig baar. Wat betreft den eisch van driemaal den kiesdeeler, de groote meerderheid van spr.'s politieke vrienden is tot de volgende conclusie gekomen. De wille keurigheid van „driemaal den kiesdee ler" kan worden toegegeven. Maar de leeftijd, waarop men het kiesrecht krijgt, heeft ook iets willekeurigs. Daarbij be hoeft de redelijkheid niet uit het oog te worden verloren. „Drie" is niet wille keuriger dan andere cijfers in onze wet geving. De groote meerderheid van spr.'s po litieke vrienden is van meening, dat in 's ministers voorstel van onderdrukking geen sprake is. Men kan kleine partijtjes blijven oprichten, zooveel als men wil, maar zij komen minder gemakkelijk in de Kamer. De eisch van driemaal den kiesdeeler voert ons niet af van den grondslag der evenredige vertegenwoor diging, dien de grondwet eischt. De grondwetgever van 1918 is op ver schillende punten ingegaan tegen het advies der staatscommissie-Oppenheim, juist omdat hij de evenredige vertegen woordiging niet zag als iets wiskundigs, maar als een politieke doelmatigheid. Als de heeren Vliegen en De Geer éénmaal den kiesdeeler als minimum eischen, heeft dit evenzeer iets willekeurigs als 's mi nisters eisch van driemaal den kiesdeeler. Het denkbeeld-Bongaerts aangaande de veertien lijsten met de hoogste stemmen- cijfers, doet nog meer gevaar ontstaan voor onderdrukking dan het regeerings- voorstel. De heer De Visser, C.P., betoogt, dat het wetsontwerp het algemeen kies recht om hals wil brengen. Daarom is het reactionair. Het is ook fascistisch, want het wil het aantal partijen vermin deren, totdat er tenslotte geen partijen meer zullen zijn. Als men een waarborgsom van f 250 per kieskring moet betalen, beteekent dit een storting van f4500 voor alle kieskringen. Zoo bindt men het kiesrecht weer aan den geldzak, zooals deze vroeger daaraan gebonden was. De uitsluiting van bestuurders van or ganisaties van overheidspersoneel is af te keuren als een aantasting der belan gen van de arbeidersklasse. De heer D r e e s, S.D., zegt, dat de meerderheid zijner fractie over de kwes tie van het districtenstelsel anders denkt dan de heer Vliegen, gelijk de laatste zelf reeds heeft te kennen gegeven. Terecht heeft de heer de Geer er op gewezen, dat bij het districtenstelsel de evenredige vertegenwoordiging niet zoo zuiver wordt verwezenlijkt. Daarbij komt, dat bij een verdeeling van het land in vier districten de kans op boffen of wan boffen tengevolge van toevallige omstan digheden viermaal zoo groot wordt als nu. Voor een kleine partij kan dit heel ernstige gevolgen hebben. Spr. hoopt, dat zijn partij in de Kamer meer zetels zal krijgen, maar dit moet dan het gevolg zijn van een reëele uit breiding van den aanhang in het land. Ons praktische bezwaar, zegt spr., is, dat het districtenstelsel voor kleine par tijen geen zuivere oplossing geeft, voor de middelpartijen een kansspel veroor zaakt en de groote partijen te zeer be gunstigt. Ons politieke bezwaar is, dat het districtenstelsel onjuist is, omdat daarbij de samenstelling der Kamer niet klopt met de verhoudingen tusschen de stroomingen in het land. Spr. verdedigt tenslotte afschaffing van den stemdwang. Men moet menschen, die zich er niet voor interesseeren, niet dwin gen om in het stembureau te komen. Waarom de onverschilligen en de aan het parlement vijandigen naar de stem bus te drijven? De heer Sneevliet, R.S., ziet in het ontwerp geen 8nkel element, dat hij kan steunen. De heer Zandt, S.G., zegt, dat door het regeeringsvoorstel het kiesrecht wordt ontnomen aan wie zich niet bij een groote partij kan aansluiten. De constellatie der anti-revolutionaire partij staat met dit wetsontwerp in verband. Zij wil gaarne den staatkundig-gereformeerden een doo- delijk schot door dit wetsontwerp zien toegebracht. Het is verkrachting van de grondwet en inbreuk op het beginsel der evenredige vertegenwoordiging. De eisch van driemaal den kiesdeeler is willekeur. Het wetsontwerp is een immoreele be voorrechting van de groote partijen. Spr. is tegen het amendement-Bongaerts om een districtenstelsel in te voeren. De heer Vervoorn, Plattel., verklaart tegen het wetsontwerp te zullen stemmen. DE INVOERING VAN DEN DIENSTPLICHT IN DUITSCHLAND. De stappen van Frankrijk. In 'den Fransöhen senaat heeft minis ter-president Flandin gisteren een rede gehouden, waarin hij o.a. constateerde, dat de Duitsche herbewapening reeds vóór 16 Maart 'bestond. Frankrijk kan de t'hesis van Duitsch- 'land niet aanvaarden. Het is niet waar, dat 'het Duitsche volk de wapens heeft ge strekt na een oorlog van vier en een half jaar, welken het niet zou hebben gewild. En even onjuist is het te beweren, dat wij geweigerd hebben beloften na te komen inzake ontwapening. 'Sinds den wapenstilstand kenden wij geen ander verlangen dan te ontwapenen, en indien wij niet verder gegaan zijn, dan vond zulks uitsluitend zijn oorzaak in de aldoor verder gaande herbewapening aan ■gene zijde van den 'Rijn. De Fransc'he ministerraad heeft zijn goedkeuring géhecht aan de protestnota, welke in antwoord op de Duitsche mede- deeling van 16 Maart aan de Duitsche regeering zal worden overhandigd. Ook werd besloten, de Duitsche daad voor d'en Volkenbond te brengen." Men neemt als zeker aan, dat de Vol kenbondsraad eerst zal bijeenkomen na de reis van Simon naar Berlijn. Reeds de omstandigheid, dat Litwinoff drie dagen noodig heeft, om te Genève aan te komen, maakt een vroegeren datum on mogelijk. Men verwacht dus, dat de Vol kenbondsraad Donderdag of Vrijdag van de volgende week haar buitengewone zit ting zal aanvangen. De Engelsche en de Duitsche journalis ten te Genève betreuren den Fransöhen stap, waarvan zij: vreezen, dat deze de kansen op succes van Sir John Simon's reis naar Berlijn heeft verminderd en vooral den terugkeer van Duitsc'hland naar den Volkenbond zal bemoeilijken. De Fransche nota aan Duitsdhland zal vanmorgen te Berlijn overhandigd wor den en dan gepubliceerd worden. De correspondent van Reuter meent te weten, dat de nota een protest bevat tegen de schending van het verdrag van Ver sailles door de wederinvoering van den militairen dienstplicht; tegen de sdhen- dinig van de declaratie van 3 Februari, welke door Berlijn werd aanvaard als basis van onderhandelingen; tegen de schending tenslotte van het internationaal recht, waarvan een essentieel principe is eerbied voor internationale verdragen. De En'gelsch-Fransdh-Italiaanscfae sa menkomst zal Zaterdag a.s. te Parijs plaats hebben. Vertegenwoordiger van Engeland bij deze consultatie zal Edten zijn. De crisis in België. In verband met de regeeringscrisis heeft koning Leopold gisteren weer verschil lende personen 'geraadpleegd. Opvallend daarbij was, dat de vorst .zijn consultaties niet 'beperkte tot leidende politieke per soonlijkheden, maar ook naar het paleis leiders, van katholieke en socialistische arbeidersorganisaties, benevens een ver tegenwoordiger van den landbouw, heeft ontboden, en de voorzitter der Kamers van Koophandel van Brussel en van Ant werpen, wat nooit te voren is geschied. De algemeene raad der socialistische partij deelt mede, dat de socialisten be reid zijn, deel te nemen aan de besprekin gen voor het samenstellen eener niéuwe regeering, die in staat is een parlemen taire meerderheid te bekomen en het ver trouwen in het land te 'herstellen. Ernstige aardbeving in Italië. Uit de streek van Foggia wordt ge meld, dat aldaar een korte, doch betrek kelijk krachtige aardbeving heeft ge- heerscht, die Dinsdagmorgen om 9.30 uur ook in Florence, Turijn en Genua is waargenomen. Ofschoon op verschillende plaatsen een paniek is ontstaan, schijnt nergens schade van belang te zijn aan gericht. Korte Berichten. Dit jaar zal in België de zomertijd worden ingevoerd in den nacht van 30 op 31 Maart a.s. Het geboortecijfer in 'Oostenrijk is sedert den oorlog op schrikwekkende wijze gedaald. In het meerendeel der Oosten- rijksche districten lag de geboorteterug- gang tusschen de twintig en vijftig pro cent. Het mengpercentage van boter in margarine. In verband met de in de voorjaars- en zomermaanden altijd sterk toenemende hoeveelheid boter, die wordt geproduceerd zal er naar alle waarschijnlijkheid wel weer overgegaan moeten worden tot een verhooging van het percentage van de boter, die in de margarine wordt ge mengd. Hierop is men in vakkringen dan ook voorbereid. Gisteren is gemeld, dat reeds aanstaanden Maandag tot een verhooging van het mengpercentage van 15 tot 25 pet. zou worden overgegaan. Naar de „N.R.Crt." te bevoegder plaatse wordt meegedeeld, is dit voorbarig en zal de verhooging vermoedelijk niet Maan dag in werkingtreden, maar eerst op een later tijdstip. Vestigingseischen middenstandsbedrijven. Naar gemeld wordt is thans gereed ge komen het vóórontwerp eener wettelijke regeling betreffende het stellen van vesti gingseischen voor den detailhandel, het ambacht en de kleine nijverheid. De Mi nister van Economische Zaken heeft hier over het advies verzocht van den Econo- mischen raad en den Middenstandsraad. Vervroegd pensioen vonr onderwijzers. Naar minister Marc'hant gistermiddag in de Eerste Kamer heeft medegedeeld, zal een voorstel tot vervroegde pension neering van onderwijzers worden opge nomen in een spoedig in te dienen wets ontwerp. De minister doelde hier blijk baar op het 'algemeene bezuinigingsplan der regeering. Gistermiddag vergaderde de Gemeente raad van Middelburg. Voorzitter de bur gemeester. Afwezig met kennisgeving dhr van Roo. Verschillende adressen (o.a. over verlichting Seisweg, verlaging aantal vergjunningen en verloven en over rooilijnen in de Bleek) gaan naar B. en W. om prae-advies. Verkeerspaaltjes Blau we d ij k. Dhr Paul is voor dit voor stel, maar meent, dat de provincie daarin 75 pet. en niet 70 pot. moet bijl- dragen. Ook kunnen uit de f 200 voor jaarlijkscb. onderhoud niet èn de aflossing der leening èn de kosten van verliohting der paaltjes worden be taald. Weth. Onderdijk geeft dit toe. Het voorstel wordt z.h.st. aangenomen. Presentiegeld. De voorz. deelt mede, dat Gedep. Staten het presentie geld voor de leden van den Raad hebben bepaald op f 3.50 per lid en per zitting, ingaande 1 April a.s. De beslissing van de Kroon inzake de 5e klas school. G (reeds gepubliceerd) z&l ter visie van den Raad worden gelegd. Dhr v. d. F e 11 z vraagt, of ook samen voeging van scholen in overweging wordt gegeven. De voorzitter antwoordt ontkennend. De vergadering gaat hierna op voorstel van den voorzitter in geheime zitting. Na heropening worden de leden der stembureaux voor de a.s. verkiezingen be noemd. Hernieuwde vaststelling lege s-v erordèning. Dhr J e r o n i- m u s heeft tegen deze verordening in haar geheel bezwaren. Van enkele verhoogingen ziet Spr. de wenschelij'k- heid niet in. Vraagt iemand een vergun ning volgens de hinderwet, dan vraagt hij geen gunst, maar moet hij voldoen aan een wettelijke verplichting. Ook bewijzen van Nederlanderschap zijn soms noodig voor sollicitaties. Het grootste bezwaar kleeft Spr. tegen de progressieve ver hooging van de bouwvergunningen. De bedoeling van een leges-verordening is: betaling van gedanen arbeid, en niet om een bron van inkomsten te scheppen. Dhr Mes heeft ook bezwaren. Het 'Op leggen van nieuwe lasten is in strijd met den eisch tot beperking van publieke lasten. De voorz. antwoordt, dat het plicht is de ontvangsten van de gemeente tot een redelijke hoogte op te voeren. Dit eischt het Rijlk. Binnenland. De Tweede Kamer over de wijziging van de Kieswet. De Eerste Kamer over de Onderwijsbe- grooting. Een motie over de spelling kwestie. Treinongeluk bij Dordrecht. Buitenland. Frankrijks stappen tegen Duitsohland. Buitengewone zitting van den Volken bondsraad. De kabinetscrisis in België. Tot heden waren hier de legesheffingei aan den lagen kant. In vele andere ge meenten waren ze hooger. Het is waar, dat de leges voor een akte van aanstelling niet worden ver hoogd, maar daaraan is ook veel minder werk verbonden dan aan een hinderwet vergunning. Weth. Onderdijk zegt, dat bij d8 bouwvergunningen een publiek belang is betrokken. Aan nieuwbouw en grooten verbouw is voor de bouwpolitie veel meer werk verbonden dan aan een kleine ver bouwing. Daarom wordt voorgesteld mot bet heffen van leges daarmee rekening te houden. Ook andere gemeenten doen ait. D'hr Jeronimus acht het criterium onjuist, dat de bouwpolitie er meer werk aan heeft. Het gaat er om, of de s e c r e- t a r i e dit heeft. De voorz. 'ontkent dit. De leges wor den geheven ter secretarie, maar niet om dat alleen de secretarie er werk aan heeft. D'hr Paul vindt het opleggen van nieuwe lasten onprettig. Een progressieve bouwvergunning is echter billijk. De ver goeding voor hinderwet-vergunningen was hier laag. Het voorstel wordt aangenomen (tegen dhrn Jeronimus en Mes). Uitbreiding commissie van b ij'stand voor de be- d r ij v e n. Dhr v. d. F e 11 z voelt niet veel voor vergrooting dezer commissie. Spr. acht ze niet noodig. De benoeming van een nieuw lid acht Spr. niet op haar plaats in een vermoeiden, steriender Raad. (Gelach.) De voorz.: daar heb ik tot heden niets van gemerkt! Spr. wil in ieder ge val uitbreiding van een oommissie niet achterwege laten, als dit noodig is. Weth. Boas son verdedigt het voor stel op practische gronden. Het gevaar van staken van stemmen dient te worden voorkomen. Het voorstel wordt z.h.st. aangenomen. Tot lid der commissie wordt benoemd de beer Paul. Regeling neurologische behandeling 3e klas-pa tiënten. De meerderheid der fin. com missie kan zich met het voorstel vereeni gen. De minderheid zou art. 7 willen schrappen (recht op doorbetaling van sa laris bij ziekte en eventueel recht op zie- kenhuisverpleging), maar een regeling op arbeidscontract willen treffen. Wil men art. 7 handhaven, dan zou de minder heid in plaats van verpleging in klasse 1 willen lezen 2a. D'hr J eronimus vraagt hoe deze zaak in Vlissingen geregeld is. De voor z. kan daarop ni8t antwoor den. De inlichtingen zijn nog niet binnen. Dhr J e r n i m u s beeft persoonlijk inlichtingen uit Vlissingen gekregen, vol gens welke de neurologische verpleging daar niet meer dan f 1000 kost. Daar schijnt per geval te worden betaald. Toch zal de zenuwachtigheid er wel niet groo- ter zijn dan hier. De Raadsvergaderingen duren er korter! (Gelach.) De voorz.: Ik zou maar gauw van dit gevaarlijk terrein afstappen. D'hr Jeronimus is dankbaar voor de bezuiniging, die reeds is verkregen, maar zou het voorstel willen aanhouden, tot 'O'fficieele inlichtingen uit Vlissingen zijn verkregen. Mevr. W e ij l vindt het voorstel accep tabel en alleszins billijk. Het is gegrond op de ervaring. Waar het maar loopt tot 1 Jan. 1936 zoui Spr. het willen aanne men, gezien ook het financieele voordeel. Verder bepleit Spr. recht op ziekenliuis- verpleging in de le klasse voor den neu roloog. D'hr de Bruin vindt bet voorgestel de 'gunstiger dan het voorafgaande en zou het willen aannemen. Verder vraagt Spr. inlichtingen over de beoordeelmg van den maatschappelijken welstand der patiënten. Is hier geen objectieve maat staf mogelijk? D'e voorzitter acht dit laatste heel moeilijk. Dhr Paul vindt het voorgestelde ook voordeelig. Spr. 'heeft geen bezwaar om inlichtingen te Vlissingen te vragen, maar dan ook in andere vergelijkbare gemeen ten. Spr. wil voor dén neuroloog geen be-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1935 | | pagina 1