BEITELS
Politiek en wereldbeschouwing.
EERSTE BLAD
ZATERDAG 9 MAART 1939
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. tSB
Buitenland
Binnenland
Helanqrijkste Nieuws.
Op Fok- en Vermeer-
deringsbedrijven
Bertels' Kunstkorrel
Staten-Generaal
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
j, 1. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f 0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Dat er een nauw verband is tusschen
beginselen en belang en dat de politiek
die men drijft steeds beheerscht wordt
door de wereldbeschouwing die men a n-
hangt, wordt nog voortd-trend ontkend.
Le liberalen zijn voor niets zoo be
vreesd, dan wat men noemt vermenging
van godsdienst en politiek.
Le N. S. B. zegt *>p hetzelfde stand
punt te staan. Zij wil kerk en godsdienst
respecleeren, mits aan den godsdienst
geen eischen worden ontleend voor het
staatkundige leven.
„Wij zullen zoo heet het in een van
de officieele uitgaven, streven naar
handhaving van volledige godsdienst- en
gewetensvrijheid. Wij zullen de vrijheid
van godsdienst hoog houden, maar niet
toelaten dat de godsdienst voor politieke
doeleinden wordt misbruikt." Het is wel
duidelijk wat hier bedoeld wordt. De uni
verseel© beteekenis van den godsdienst
wordt niet erkend.
Wat dit betreft staan ook de sociaal
democraten op hetzelfde standpunt.
Bij het begrootingsdebat in de Eerste
Kamer in 1922 betoogde de heer Vliegen,
dat men, doordat men den godsdienst in
de politiek mengt, een onwaarachtige
partijformatie krijgt. De godsdienstige
grondslagen, de pxincipieele partijforma
ties, zoo zeide hij, kunnen ons niet verder
brengen. Niet de godsdienst, maar de eco
nomie moet de politiek beheerschen.
Wij herinneren hieraan, omdat dit
standpunt nog altijd door de S.D.A.P. ge
deeld wordt, maar ook om in herinne
ring te brengen, wat door wijlen den heer
Idenburg in verband daarmede werd
opgemerkt.
Tegen de materialistische opvatting
door den heer Vliegen verdedigd, kwam
de heer Idenburg in een krachtig betoog
in verzet.
Juist in dezen tijd, aldus Spr., waarin
het stoffelijke zoozeer op den voorgrond
treedt, en de vervulling van de materieele
behoeften zooveel aandacht vraagt, is het
noodig, dat het politiek en het sociaal in
zicht steun en kracht en voedsel
ontvangt uit de g e e s t e 1 ij k e beginse
len.
Wie den politieken strijd groepeert om
stoffelijke belangen, om economische leu
zen, om verbetering van het maatschap
pelijk stelsel, verhoogt den strijd niet,
doch haalt dien naar beneden.
Die doet het materieele vooropgaan en
hoogstens het ideëele volgen en, bedoeld
of niet bedoeld, is hij oorzaak dat het
stoffelijk belang van bepaalde groepen en
klassen zooal niet wordt de inzet, dan
toch de doorslag gevende factor van den
politieken strijd.
Dit geldt voor de vrijzinnige partijen,
maar nog veel meer voor de S. D. A. P
ook na de laatste oriënteering; ook wan
neer men bij de arbeiders, waar men voor
opkomt, indien men den klassenstrijd pre
dikt, indeelt ,.de kleine boeren, de sociaal
voelende inlellectueelen, de verbruikers
van niet kapitalistischen aard en de amb
tenaren", dan blijft het toch een strijd om
stoffelijke belangen.
Het kan niet anders. Hier botst levens
beschouwing tegen levensbeschouwing;
het historisch materialisme
tegen het historisch idealisme
van het Christendom.
Yoor de historisch materialisten be
paalt de stof den geest, loopt de schei
dingslijn .tusschen bezitters en niet-bezit-
ters of in de nieuwe terminologie, tus
schen particulier en maatschappelijk be
drijf swezen.
Voor ons gaat het geestelijke voor
op, is het geestelijke beslissend; voor ons
ligt de groote scheidingslijn bij de gees
telijke beginselen.
En terwijl voor de sociaal-democraten
de basis ligt in het gemeenschappelijk
aanvaarde maatschappelijk inzicht, waar
op zich de materieele tegenstellingen ver
scherpen, ligt voor ons de grondslag In
het gemeenschappelijk beleden geestelijk
beginsel, waardoor wij de tijdelijke din
gen zien in eeuwigheidslicht, een grond
slag vinden zóó breed, dat hij kan onder
spannen ons gansche nationale leven met
zijn verschillende groepen en klassen, en
zóó diep. dat daarboven de niet te ontken
nen en noodzakelijke onderscheidingen en.
tegenstellingen zich kunnen verzoenen.
Daarnaar te streven is niet onwaarach
tig, is niet een dwaling, doch is reëele,
practische en nationale politiek.
Na dan verder betoogd te hebben dat de
heer Vliegen feitelijk niets anders deed
dan een langzamerhand verouderde
zienswijze te verdedigen, ging de heer
Idenburg aldus voort:
Het verband tusschen levensbeschou
wing en politiek kan eigenlijk niet worden
ontkend.
Toen ik bij de Indische begrooting over
deze zaken sprak, heb ik er reeds opge-
wezen, dat het verband tusschen religie
en cultuur alle eeuwen door is beleden,
onder alle volken is beseft. En eigenlijk
is dat ook zoo duidelijk voor de hand lig
gend. Elke levensbeschouwing beweegt
zich tusschen drie polen: God, wereld en
mensch.
Welnu, onze gedachten omtrent God
beslissen over onze gedachten omtrent
den mensch en de natuur en over ons
zelf.
Wie gelooft in een God, die zich heeft
geopenbaard ook over de dingen van dit
leven, zal bij de beoordeeling van de din
gen van dit leven met die openbaring in
zijn redelijk denken rekenen; wie niet in
eon openbaring van God gelooft voor de
dingen van dit leven, zal daarbij alleen
op zijn redelijk denken afgaan.
Het is dus niet vreemd, het is niet on
waarachtig, het is niet gekunsteld, het is
natuurlijk, dat het politiek inzicht uiteen
gaat bij de vraag of er een Openbaring is
waarmede te rekenen valt of niet.
Dit klare betoog van den heer Iden
burg heeft ook nu nog volle beteekenis.
Wij zouden zelfs kunnen zeggen: juist
nul Nu meer dan ooitl
Bij de komende Slatenverkiezingen zal
van alle kanten een beroep worden ge
daan op de kiezers, om met loslating van
'hun beginsel, bepaalde candidaten te
s'teunen.
Daarom is het noodig, dat terdege
wordt verstaan welk een nauw verband
er is tusschen politiek en wereldbeschou
wing.
He partij of beweging die Gods Woord
als richtsnoer voor het politieke leven
verwerpt, mag nog zoo vriendelijke woor
den spreken over den godsdienst, in de
practijk zal haar wereldbeschouwing
steeds den doorslag geven.
Zooals ook bij de kiezers die zich plaat
sen op den grondslag der Heilige Schrift,
hun wereldbeschouwing hun stem zal
hebben te bepalen.
DE STRIJD IN GRIEKENLAND.
Dreigen er verwikkelingen op den Balkan?
De secretaris-generaal van den Volken
bond, Avenol, heeft gisteren nogmaals be
zoek ontvangen van den Bulgaarschen
vertegenwoordiger bij den Volkenbond,
Antonoff..
Een bezoek van den Grie'kschen verte
genwoordiger bij den Volkenbond -kon
natuurlijk niet uitblijven, nadat de Turk-
sc-he gezant te Bern reeds gewezen had
op de Bulgaarsche bezetting aan de Griek
sche grens.
He Grieksche vertegenwoordiger heeft
verklaard, dat de Bulgaarsche bezetting
niet alleen onnoodig, maar ook gevaar
lijk is.
He Turken hebben hun maatregelen ge
troffen uit vrees, dat Bulgarije op een
gegeven oogenblik Venizelos, een verwoed
tegenstander van het Balkan-pact, steun
zal verleenen en met de troepen, die reeds
aan de Grieksche grens staan, Grieken
land zullen binnentrekken. Gebeurt dit,
dan is Turkije gereed binnen 24- uur Zuid-
Bu'lgarije te bezetten.
Het ge aar van verwikkelingen is dus
niet denkbeeldig.
Ho berichten over den toestand in Grie
kenland hebben in politieke kringen te
Parijs eenige onrust verwekt.
De door Turkije en ook door Bulgarije
genomen maatregelen doen vreezen, dat
de tot nog toe zuiver binnenlandsche aan
gelegenheden een internationale uitwer
king zouden kunnen hebben, waartegen
over de mogendheden, die 'bij den vrede
op den Balkan en aan de Middellandsehe
Zee geïnteresseerd zijn, niet onverschil
lig zouden kunnen blijven.
Wat den strijd in Griekenland zelf be
treft, meldt de Grieksche regeering, dat
bet weer nog steeds de operaties belem
mert. Van andere zijde wordt echter ge
meld
Het offensief van het Kondylis-leger is
in den nacht van Honderdag op Vrijdag
tot staan gekomen. De verliezen aan bei
de zijden moeten 800 dooden en ongeveer
3000 gewonden bedragen.
Het afbreken der gevechten
moet door gebrek aan munitie
bij de regeeringstroepen
noodzakelijk z ij n geworden.
De revolutionaire stemming breidt zich
nu verder in den rug der regeeringstroe
pen uit.
Kondylis eisc'ht van de regeering drin
gend troepen versterkingen en munitie.
Naar de bijzondere correspondent van
de „Daily Express" meldt, is de toestand
van de regeering-Tsaldaris wanhopig.
De commandant der opstandige vloot
moet aan de regeering een ultimatum
hebben gericht, waarin gezegd wordt, dat
ingeval Tsaddaris geen ontslag neemt, da
hoofdstad onder vuur genomen zal wor
den en door de scheepskanonnen der re
bellen-vloot zal worden gebombardeerd.
Opnieuw gaan geruchten, dat Venizelos
naar Egypte zou zijn gevlucht, doch een
bevestiging er van was tot nog toe niet
te krijgen.
In Volos (Thessalië) is uit zee een
radiobericht opgevangen, volgens hetwelk
Venizelos bij de gevechten op Kreta, res
pectievelijk bij het bombardement van
Ganea door regeeringsvliegtuigen, gewond
zou zijn en zich op het oogenblik op weg
bevindt naar Alexandrië.
Hoewel de Zuid-Slavische pers in geen
geval een overwinning van de opstande
lingen in Griekenland zou toejuichen,
'blijkt uit haar berichten, dat de toestand
van de regeeringstroepen niet alleen in
Macedonië, doch ook op de eilanden van
de Egeïsche Zee langzamerhand slechter
wordt.
Sedert Donderdagmiddag is in Macedo
nië een groote slag aan den gang, waarhij
echter niet de regeeringstroepen, doch de
rebellen de aanvallers schijnen te zijn. De
slag schijnt zich ten gunste van de op
standelingen te ontwikkelen.
Berichten uit Saloniki melden, dat de
stad in staat van verdediging wordt ge
bracht.
Saloniki is gisteren door de vliegtui
gen der Grieksche rebellen gebombar
deerd.
Ondanks de nog altijd zeer ongunstige
weersgesteldheid waren namelijk eenige
vliegtuigen der Venizelisten opgestegen.
Zij slaagden er in de stad te bereiken,
waar zij de openbare gebouwen met bom
men bestookten.
Voorts verwacht men ieder oogenblik
een zeeslag tusschen de vloot der muiters
en die der regeering. Deze slag zal wel
licht de beslissing brengen in den strijd
om de macht in Griekenland.
Sabotage in Spanje.
Donderdagmiddag is in bijna alle snel
treinen van de Spaansche Zuider Spoor
weg-maatschappij. die dienst doen op de
lijn tusschen de hoofdstad en Sevilla, Gra
nada, Alicante, Saragossoa en andere
steden, bijna op hetzelfde moment brand
uitgebroken.
De tot dusver bekend geworden bijzon
derheden daarover spreken elkaar tegen
Volgens mededeelingen uit de eene bron
zijn de postwagens der treinen door de
vlammen aangetast en alle postzendingen
vernield. Volgens andere berichten zijn
de bagagewagens een prooi der vlammen
geworden.
Ofschoon nadere gegevens ontbreken,
neemt men in verband mot de eigenaar
dige nevenverschijnselen aan, dat het hier
gaat om goed voorbereide daden van sa
botage, waaraan waarschijnlijk het trein
personeel niet geheel onschuldig zal zijn.
Nazi-activiteit in Oost-België.
Donderdagmiddag zijn vier en twintig
huiszoekingen gedaan in de kantons
Fupen, St. Vith en Mal'medy.
De huiszoekingen hebben plaats gehad
bij lieden op wie uit een nationaal oog
punt verdenking rustte.
Bij sommige inwoners werden 'honder
den kilo's tijdschriften en prospectussen
met anti-vaderlandsche strekking gevon
den en ook volledige militaire uitrustin
gen. Bij een verdachte werden in beslag
genomen 53 rugzakken. 44 gordels en 55
patroontasschen, waarop de namen van
nationaal-socialistische militairen ge
schreven stonden.
Op een andere plaats vond men een lijst
met namen van leden van een anti-Bel
gische instelling. De nationaal-socialisti
sche kleedingstukken werden in beslag
genomen.
Te Eupen werd een zekeren Neuhaus,
een propagandist van den Heimatbund,
gearresteerd en in het bezit gevonden van
belangrijke documenten.
De strijd tegen de Joden in Duitschland.
Vele Joodsche uitgevers, zoowel van
dagbladen als vakbladen van iederen
aard, hebben officieele mededeeling ont
vangen, dat zij hun ondernemingen moe
ten verkoopen, daar het de plicht van do
pers is. de nationaal-socialistische theo
rieën te propageeren, wat voor Joden on
mogelijk is.
Tevens werden zij gewaarschuwd, niet
over te gaan tot schijnverkoopen.
Welingelichte kringen te Berlijn ver
nemen, dat sedert ongeveer twee weken
alle mannelijke en vrouwelijke Joodsche
emigranten, die naar Duitschland terug-
keeren, onmiddellijk na 'hun aanmelding
bij de politie door de geheime staatspoli
tie in de gevangenis worden opgesloten.
Aan de bloedverwanten van de betrok
kenen wordt mededeeling gedaan, dat de
betreffende persoon door de geheime
staatspolitie in verzekerde bewaring
wordt gehouden, om hem een, specialen
„voorlichtingacursus" te doen meemaken.
Een samenzwering tegen Hitler?
Sedert eenige dagen is Kopenhagen vol
geruchten en veronderstellingen over de
1012'arrestaties, wslke aldaar en elders
in Denemarken plaats hadden en waar
omtrent de autoriteiten een zoo geheim
zinnig stilzwijgen in acht nemen.
De correspondent van de „Daily Tel."
in de Deensche hoofdstad, weet thans te
melden, dat deze arrestaties er de politie
autoriteiten van hebben overtuigd, dat
men een wijd vertakt terroristisch complot
op het spoor is van den zelfden aard als
het moordcomplot, dat te Marseille tot den
moord op Koning Alexander van Joego
slavië heeft geleid en Europa aan den
rand van een oorlog bracht.
Het blijkt thans, dat de bende zich neg
een andere taak gesteld had dan de z.g.
spionnage, waarvan de eerste berichten
inzake deze arrestaties gewaagden. Een
der doeleinden moet n.l. zijn geweest het
uit den weg ruimen van Hitier en de orga
nisatie van een opstand in Duitschland.
Op een der Woensdag gearresteerden
vond de politie een aantal documenten,
kaarten en brieven en daaruit blijkt, dat
er bij de heeren reeds vergevorderde plan
nen bestonden, om nog deze maand een
aanslag te plegen op het leven van Hitier.
Korte Berichten.
De Berlijnsche correspondent van
Reuter heeft bij informatie te bevoegder
plaatse vernamen, dat „Ribbentrop nu
niet naar Londen gaat".
(Von Ribbentrop is de gemachtigde
van Hitler in ontwapeningskwesties
Volgens een bericht van Reuter uit
Sofia zij'n gisteren de reservisten, die ver
leden jaar October uit actieven dienst
gekomen zijn, onder de wapenen geroe
pen. Men zegt dat zij de troepen moeten
vervangen, die naar de Grieksche grens
zijn gezonden.
Te St Poelten (Beneden Oostenrijk)
is een geheime communistische drukkerij
gesloten. 21 communisten zijn gearres
teerd.
Ook in Italië ia in de weesgesteldheid
na warm voorjaarsweer de terugslag ge
komen. Te Milaan woedde een sneeuw
storm.
Gistermorgen vroeg heeft 'het ook te
Weenen hevig gesneeuwd, zoodat 8000
man aan het werk werden gesteld om de
straten schoon te vegen.
Belangrijke order aan de firma Stork
Naar wij vernemen is door een onzer
grootste rubber-maatschappijen aan de
Gebr. Stork Go. in opdracht gegeven een
complete installatie voor het vervaardigen
van rubber in korrelvorm.
Deze bestelling is het gevolg, zoowel van
de goedgeslaagde proefnemingen hier te
lande, als ook van de resultaten die men
bereikt heeft met de een jaar geleden door
Stork geleverde proefmachine op Ceylon.
De thans bestelde installatie is bestemd
voor een rubberonderneming op Sumatra.
Verlaging boterprljs gevraagd.
De Nederlandsche Vereeniging van
Werkgevers in het Bakkersbedrijf heeft
zich met een adres gericht tot den minis
ter van Economische Zaken ten einde te
wijzen op een toestand, die naar haar
meening niet langer mag blijven voortbe
staan.
De Nederlandsche bakkerij gebruikt in
haar banketartikelen bijna geen Holland-
sche natuurboter meer. De prijs is ten
gevolge van de crisismaatregelen zóó hoog
dat bet veiwerken van natuurboter, voor
al nu 'het publiek uitsluitend interesse
heeft voor goedkoope artikelen, onmogelijk
is. Er worden derhalve allerlei surrogaten
verwerkt, die voor een deel bestaan uit
buitenlandsche grondstoffen. Adressante
wijst nu op het onlogische van één en an
der. Wij koopen met onzen duren Hol-
landschen gulden buitenlandsche vetten en
traan en eten de daarvan vervaardigde
producten hier te lande op. Daarentegen
verkoopen wij onze eigen natuurboter te
gen spotprijzen aan het buitenland.
Adressante verzoekt óf den boterprijs
over de geheele linie te verlagen, óf al
thans voor de bakkers en banketbakkers
de mogelijkheid te openen goedkoopere bo
ter te betrekken.
Ondernemers-overeenkomsten.
De Ned. Vereen, van Werkgevers in
het bakkersbedrijf heeft zich met een
adres gewend tot den voorzitter van de
Eerste Kamer teneinde hem te verzoeken,
zoo spoedig mogelijk een aanvang te wil
len doen maken met de behandeling van
het wetsontwerp op de verbindendver
klaring van onderneme.'s overeenkomst en
Rijksbemiddelaars in actie.
De Rijksbemiddelaar de heer Bloemers
heeft vandaag te Leeuwarden een confe
rentie met partijen, betrokken bij een
Binnenland.
De Eerste Kamer verwerpt het wetje in
zake lintbebouwing.
De Tweede Kamer over het Landbouw
crisisfonds.
Een oplichtende bankinstelling te Den
Haag.
Buitenland.
De burgeroorlog in Griekenland. Tegen
strijdige berichten. Gevaar voor inter
nationale verwikkelingen.
Sabotage in Spanje.
Een samenzwering tegen Hitier?
dreigend conflict in het Friesche Zuivel
bedrijf.
Te Maastricht zal de Rijksbemiddelaar
prof. Aalberse een conferentie houden mei
partijen, betrokken bij een dreigend con
flict in het bouwbedrijf te Maastricht.
Dinsdag a.s. wordt onder leiding van
den Rijksbemiddelaar prof. Josephus
Jitta op het stadhuis te Almelo een confe
rentie gehouden door partijen, betrokken
bij een dreigend conflict aan de textiel
fabriek van Jansen en Tilanus ta Vrie-
zenveen.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit van 4 Maart is aan
J. H. M. Vermeulen, op zijn vorzoak, mat
ingang van 1 Mei eervol ontslag verleend
als burgemeester der gemeente Princen-
Belasting voor aanhangwagens.
De bond van bedrijfsautohouders in
Nederland heeft onlangs in een adres aan
den minister van financiën de aandacht
gevraagd voor een onbillijkheid in de wet
op de motorrijtuigenbelasting ten aanzien
van de lichte aanhangwagens.
In de wet op de motorrijtuigenbelas
ting, welke op 1 Januari van kracht ia
geworden, wordt n.l. de aanhangwagen
belast, als ware 'hij' een afzonderlijk mo
torrijtuig, in tegenstelling met vroeger
toen het trekkende motorrijtuig werd be
last volgens bepaalde gewichtsgrenzoc
met een minimum van f 18.
Daar het minimum van de belasting
thans op f 72 is gesteld, moet dat bedrag
nu ook voor het lichtste aanhangwagentje
worden betaald. Er worden echter kleine
tweewielige aanhangers gebruikt, waar
van 'het gewicht niet meer bedraagt dan
200 of 300 kg. Het kan uiteraard niet in
d'e bedoeling hebben gelegen, dat voor
deze lichte wagentjes ook het minimum
van f 72 wordt betaald.
De B. B. N. heeft thans bericht ontvan
gen, dat maatregelen in overweging zijn,
waardoor het tarief voor vrachtaanhang
wagens zal worden verminderd.
Ingezonden Mededeeling.
waar géén kunstverlichttng
mag worden toegepfast kan
in géén geval gemist worden. Bertels'
Kunstkorrel voorkomt het ontijdig in den
rui vallen van Uw jonge hennen en be
vordert den winterleg. Bestelt bij Uw
plaatselijken handelaar of coöperatie.
Oliefabrieken N.V. - Amsterdam 9
EERSTE KAMER.
Het ontwerp tegen lintbebouwing met
9 tegen 26 st. verworpen.
Minister Colijn heeft gisteren
den nieuwen Waterstaats-minister een
nederlaag bespaard.
Ruim een jaar geleden is het ontwerp
tegen lintbebouwing door de Tweede Ka
mer met 70 tegen 7 st. aangenomen.
Maar in de Eerste Kamer kwam scher
pe critiek los.
Het voorloopig verslag bevatte een niet
malsche critiek, zoowel van hen, die mee-
nen dat het wetsontwerp ter beteugeling
van de lintbebouwing en ter bescherming
van het natuurschoon niet krachtig ge
noeg ingreep, als van de zijde dergenen,
die van oordeel waren, dat het ontwerp
ten aanzien van de belangen en rechten
van grond- en huiseigenaren te ver ging.
De klachten over het plaatsen van hek
ken voor den ingang van woningen aan
rijkswegen, over het graven van „greppels
e.d. waren legio en de Eerste Kamer
heeft daaraan behoorlijk aandacht ge
schonken.
De vraag zou kunnen rijzen, aldus da
Minister bij zijn verdediging, waarom hjl
