m228
rg
PUBBEL% STER
NG.
firma
VRIJDAG 1 MAART 1935
DAGBLAD VODR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. 128
EERSTE BLAD
Bij den dood van Idenburg.
Buitenland
BinnenEand.
Belangrijkste Nieuws.
Rook*
NIEMEIJER'S
9-
ve leer-
aart a.s.
uur in de
jeebrengen
tuur:
H. d. Sch.
serlingen
at Hoofd
3STUUR.
UUR VAN
r 1935,
ir, in het
n:
tering van
Geersdljk
a den weg
k en van
Kortgene,
'rovinciaal
3 nummers
de werken.
Maart 1935
isecretarie.
p, zoolang
r verkrijg-
3 port voor
zal ge-
8 Maart
uur.
begin van
van den
en ligt van
,age op de
1935.
sster.
Secretaris.
sop, uit-
arialen,
treffende
1EN
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 10, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 00 cent. per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75r hij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
In verband met :het overlijden van den
heer Idenburg, scnrijft de Nederlan
der o.m.:
Een staatsman niet een Evangelie
belijder.
Wie denkt niet aan dat woord van
Groen van Prinsterer, zijn geestelijken
voorzaat, als hij hoort van het ontslapen
van Idenburg, den christen-staatsman,
die Koningin, land en volk zulke trouwe
diensten bewees?
De dokterszoon uit Utrecht heeft zijn
militaire carrière in Nederlandsch-Indië,
waar hij het wapen der genie diende,
als subaltern officier afgesloten met de
mooiste vertrouwenspost, die het Indi
sche leger kent: adjudant van den leger
commandant. Hij vervulde dat ambt in
Batavia, terwijl hij tevens 's Zondags als
voorganger optrad in het kleine gerefor
meerde kerkje van Kwitang. Men kan
zich, vandaag, moeilijk meer voorstellen
wat dit beteekende in het Batavia van
die dagen, de stad, waar in géén der
boekwinkels een Bijbel te koop bleek: de
adjudant van den legercommandant oefe
naar.
Zijn heele staatkundige loopbaan door
is Idenburg die houding trouw gebleven.
Hij heeft zich het Evangelie van Chris
tus niet geschaamd het was hem over
al steeds een kracht.
In zijn ministerschap van Koloniën,
di ie maal. In zijn gouverneurschap van
Suriname. In de landvoogdij van Ne
derlandsch-Indië
En verder: Voor de antirevolutionaire
partij, die hij kort heeft mogen leiden,
na dr Kuypers heengaan, is hij een va
derlijk raadsman gebleven.
In alles trouw heeft hij zijn land, zijn
kerk, zijn partij gediend tot het einde. Hij
was een partijman van de beste soort:
trachtte bij elkaar te brengen, allen die
God liefhebben, was een oprecht vriend
van saamwerking.
Een christen-staatsman gaat met
Idenburg heen, zooals het land er wei
nig heeft.
Niet alleen de grooten zullen met eer
bied staan aan zijn baar.
Oók de armen verliezen in hem een
waren vriend."
De „Maasbod e" (R.K.) zegt:
Het overlijdensbericht van oud-gouver
neur-generaal en oud-minister Idenburg
zal ontroering wekken. Niet alleen in anti
revolutionairen kring, maar stellig ook
onder alle geledingen van ons volk, spe
ciaal onder de Katholieken.
Met hem ging heen een christen-staats
man in den vollen zin des woords, een
diepgeloovige, die zich bij alles in zijn
leven, van het allergeringste tot het meest
gewichtige liet leiden door de beginselen
van de religie, die hij met zoo innige,
weldoende pretentielooze, diep-gefun-
deerde overtuiging beleed.
Wij erkennen het eerlijkwanneer
deze oud-minister optrad voor den kring
van zijn geestverwanten, in welke functie
of onder welke omstandigheden ook
b.v. wanneer 'hij sprak over de Vrije Uni
versiteit dan vingen wij; de lezing van
het -door hem gesprokene steeds aan in
de 'hoop en de stellige verwachting, dat
wij' iets zouden vernemen, dat ons tot een
stichting zou wezen.
Deze militair heieed zijn christelijk ge
loof zóó oprecht gemeend, met zulk een
treffenden, zelfs roerenden eenvoud, dat
wij ons_ aan den weldadigen invloed daar
van mét graagte overgaven.
Een beminnelijk man, maar tevens een
hoogst bekwaam man.
Iemand, die als onbekend Indisch mili
tair hier op het politiek tooneel ver
scheen, terstond deed aanvoelen, dat 'hij
een rol van beteekenis zou spelen, en toen
hij daartoe dan ook wel zeer spoedig ge
roepen werd, aan de hoogste verwachtin
gen meer dan voldeed.
Met volle vertrouwen gaf men zich aan
deze door-en-door oprechte, candide fi
guur, in het veilig-besef, dat door hem
's lands belangen werden behartigd met
de reinste bedoelingen, het diepste plichts
besef en grondige bekwaamheid meteen.
Bene m e r i t u s de p a t r i a een
voor 't land hoogst verdienstelijk burger
ging met deze aantrekkelijke figuur heen.
Aan een artikel in het liberale „Han
delsblad" ontleenen wij:
Een nobele figuur is in den heer Iden
burg heengegaan, en iemand die ook
waarlijk wel een koloniale staatsman
mag worden genoemd. Hij is op dezelfde
wijze als de heer Colijn, even eenvoudig
als deze, n.l. als Indisch officier, in de
Tweede Kamer gekomen, maar heeft
daarna een snellere politieke carrière ge
maakt.
Hij trad in de Kamer aanstonds, bij' de
eerste behandeling der Indische begroo
ting, als woordvoerder van de anti-revo
lutionairen op, en degenen die dat 'hebben
bijgewoond, zullen zic'h nog wel het merk
waardige oratorische duel op langen af
stand tusschen hem en Van Kol herinne
ren. Op langen afstand, want Idenburg
zat in den uitersten hoek rechts (aan de
zaalzijde waar de ministerstafel staat) en
Van Kol aan den uitersten hoek links
diagonaal daar tegenover, en ze spraken
beiden van hun plaats af. "Wat ze ook
gerust konden doen, daar ze allebei zeer
krachtige stemmen hadden, zoodat dit
parlementaire duel een soort van kanon-
nade werd, over de heele Kamer heen, nu
eens gevoerd met het kletterende snel
vuur van Van Kol's pathetiek, en dan
weer met de metalige knallen van Iden-
'burg's rustige stelligheid.
Idenburg heeft zich, zoowel in zijn
eerste als in zijn tweede en derde minis
terschap, alsook als gouverneur van Su
riname en G.-G. van Nederlandsc'h-Indië,
en in zijn lidmaatschappen van de beide
Kamers, steeds een waarachtig Christen-
staatsman getoond, waarbij gelijke nadTuk
moet vallen op beide qualificaties. Als
G.jG. heeft hij' den „ethisc'hen koers" in
geluid, maar in een gesprek dat wij, vóór
onze eerste reis naar Indië, met hem 'had
den, meenden wij duidelijk te kunnen mer
ken, dat 'de ethische lijn hem toen reeds
wat ver doorgetrokken scheen. Hij' was
een zeer zuivere figuur, die ziohzelve
steeds, onder alle omstandigheden, gelijk
gebleven is, en bij wien de diepe vroom
heid ook zijn oud-kameraden die we
wel eens spraken, hadden daarvoor groo
ten eerbied hem nederig deed blij
ven en hem, ook in de hoogste functies,
zic'h even eenvoudig deed gedragen als
ware hij nog een gewoon soldaat. Hij was
een van die Christenen, die, gelijk A. F.
de Savornin Lohman, door 'hun geloof zich
dienaar voelen, dienaar van hun taak,
hun land en hun 'God.
Met Idenburg verdwijnt, uit ons volks
leven, een ridder „zonder vrees of blaam".
Een van de mooiste koloniale figuren die
wij ooit hebben gehad.
Een eerlijke en onvervaarde „soldaat"
in het leger Gods en in den dienst van
zijn land is 'deze man geweest. Een groote
en goede „koloniaal".
Tot en met 9 Maart.
Het is nu weer de tijd om de aandacht
te vestigen op de wettelijke bepalingen in
zake de vaststelling van de kiezerslijsten.
Tot en met den 16en Maart ligt nu in
elke gemeente de kiezerslij'st ter inzage.
Belangstellenden doen echter goed niet
tot 16 Maart te wachten om na te gaan
of zij al dan niet op de kiezerslijst zijn
geplaatst.
Immers artikel 11 van de Kieswet
schrijft voor, dat een ieder tot en met
den 9en Maart bevoegd is bij' het
gemeentebestuur verbetering van de door
dat bestuur vastgestelde kiezerslijst te
te vragen, op grond dat hij zelf of een an
der in strijd met de wet daarop voorkomt,
niet voorkomt, of niet behoorlijk voor
komt, of a'l dan niet voor eenige ver
kiezing aangewezen is als bevoegd bij
volmacht te stemmen.
Deze bepaling heeft dit jaar bijzondere
beteekenis doordat zoowel voor de Pro
vinciale staten als voor de Gemeentera
den verkiezingen zullen plaats hebben.
Over het algemeen kan worden gecon
stateerd, dat de kiezerslijsten met groote
accuratesse worden vastgesteld.
Toch komt het meermalen voor, dat
iemand denkt te kunnen gaan stemmen
en dat hij daartoe ook bevoegd zou zijin,
maar dat zijn naam op de kiezerslijst niet
voorkomt.
Dan is het echter te laat.
Daarom verdient het, vooral voor hen
die voor het eerst kiesgerechtigd zijn of
die in het afgeloopen jaar van woon
plaats verwisselden, aanbeveling zich tij
dig te overtuigen of hun naam op de
kiezerslijst voorkomt.
Het spreekt vanzelf dat ook de bestu
ren der Kiesvereenigingen aan deze zaak
volle aandacht schenken.
De Saarfeesten.
Reeds gisteren heerschte overal in het
Saargebied een ongewone drukte.
Met koortsachtigen ijver werden de
laatste voorbereidingen voor de feestelijke
overdracht van het Saargebied aan
Duitschland getroffen.
Saarbrücken en het geheele Saarge
bied maakten zich op, om den vooraan
staanden persoonlijkheden van het rijk,
die Vrijdag naar Saarbrücken zullen ko
men een feestelijke ontvangst te bereiden.
Vandaag worden te Saarbrücken 56 ex-
tra-treinen verwacht, met in totaal 60.030
personen.
Men schat, dat bij de plechtige over
dracht voor het paleis van de regeerings-
commissie voor het Saargebied, 300.000
personen zullen tegenwoordig zijn.
De hotels zijn tot barstens toe gevuld,
vol met officieele persoonlijkheden uit
het Duitsche rijk. De rijksregeering heeft
op de plaatsruimte in de hotels beslag ge
legd, zoodat buitenlanders en ook de jour
nalisten, in particuliere huizen een on
derdak hebben moeten zoeken.
Donderdagmiddag om 17,20 u. heeft
de officieele overdracht van het Saarge
bied door de regeeringscommissie aan de
commissie van drie uit den Volkenbond
in het gebouw der regeeringscommissie
plaats gevonden.
Het gerucht gaat, dat Hitier ter gele
genheid van de feestelijkheden bij' de
overdracht van het Saargebied aan
Duitschland zich naar Saarbrücken zal
begeven.
In gezaghebbende nationaal-socialisti-
sche kringen acht men dit niet onmoge
lijk, maar men merkt op, dat het onwaar
schijnlijk is, gezien den tegenwoordigen
internationalen toestand dat Hitier Ber
lijn zal verlaten.
Ter gelegenheid van den terugkeer van
het Saargebied naar Duitschland heeft
de rijksregeering een amnestiewet uitge
vaardigd.
De amnestie beperkt zich tot daden, die
door inwoners van het Saargebied zijn
gepleegd.
Schipbreuk. Verscheidene slachtoffers.
Twee-en-twintig mannen zijn verdron
ken in het gezicht van de haven van Ca
sablanca.
Een Spaansche kotter was in gevaar
en seinde om hulp. De reddingboot, die
onmiddellijk in zee stak werd door de
golven uit de koers geslagen en tegen de
rotsen aangeslingerd. Hierbij kwam de
geheele bemanning van de reddingboot,
bestaande uit 13 man, waaronder 4
Europeanen om het leven. Van het
Spaansche schip bereikte slechts één
man zwemmende de kust. In totaal ver
loren 22 menschen het leven.
Volgens aanvullende berichten 'heeft de
scheepramp van de Spaansche kotter
Ursula 14 slachtoffers gemaakt. Van de
bemanning van de omgeslagen Fransche
reddingboot zijn de kapitein en 4 leden
der bemanning omgekomen in de golven.
D'e Ursula verging eveneens toen van
geen enkele zijde meer hulp werd ver*
leend, 4 lijken zijn reeds aangespoeld, 5
personen worden nog vermist, de overi
gen wisten zich op een eilandje in veilig'-
heid te brengen, maar wegens den storm
zijn zij hiervan nog niet afgehaald Eén
militair vliegtuig heeft hen touwen, le
vensmiddelen en kleeding toegeworpen,
opdat zij den nacht op het eilandje kon
den doorbrengen. Een ander lid van de
bemanning wist zich op een rots niet ver
van het strand in veiligheid te brengen,
alle pogingen om hem hulp te verleenen
mislukten echter wegens den storm en
de invallende duisternis. Men betwijfelt
of de ongelukkige den nacht zal overle
ven. Dè reddingspogingen worden van
daag voortgezet.
De Zondagsheiliging in Italië.
De hooge raad van het fascisme, ken
nis genomen hebbende van de gunstige
gevolgen van de toepassing der 40-urige
werkweek, verordent, dat deze arbeids
regeling, onafhankelijk van internatio
nale overeenkomsten in het geheele ko
ninkrijk zal worden doorgevoerd. De mi
litaire vooroefeningen zullen uitsluitend
gehouden worden des Zaterdagsvoor-
middags.
D'oor dit besluit van den hoogen raad
van het fascisme zal de Zondag niet
meer besteed mogen worden, aan de mi-
l'taire vooropleiding der jeugd.
Bijna 180.000 honden afgemaakt.
Blijkens een statistiek heeft de Bul-
g'aarsche veterinaire dienst in 1934 bijna
180.000 zwervende honden, meest lijden
de aan hondsdolheid afgemaakt.
In verschillende deelen des lands kwa
men veelvuldige gevallen van hondsdol
heid voor, en 25 personen zijn er het
slachtoffer van geworden, ongerekend
het vee en de andere dieren, welke wer
den gedood.
Volgens een schatting der autoriteiten
bedroeg het aantal honden in Bulgarije
twee jaar geleden twee millioen.
De strijd, dien de overheid voert te
gen de veelvuldig voorkomende hondsdol
heid heeft er echter toe geleid, dat thans
in sommige dorpen in 'het geheel geen
honden meer voorkomen, zoodat hoe lan
ger hoe meer rooftochten van wolven
voorkomen.
Het conflict Italië-Abessynië.
Uit Caserta zijn 800 soldaten met 26
officieren vertrokken naar Napels, waar
zij ingescheept zullen worden met bestem
ming voor Oost-Afrika.
Uit Messina is vertrokken de „Arabia"
met troepen, materiaal en lichte artillerie.
Volgens den diplomatieken correspon
dent van Reuter te Rome bestaat er hoop
dat Italië en Abessynië binnenkort de
geschillen langs diplomatieken weg zul
len regelen. De Britsche vertegenwoordi
gers te Rome en te Addis Abeba blijven
bij de twee mogendheden aandringen op
de noodzaak om te onderhandelen, zooals
de Volkenbond dat heeft aanbevolen.
De reis van Minister Simon.
In verband met het aanstaand bezoek
van den Engelschen minister Simon aan
Berlijn meldt de „Times", dat hij waar
schijnlijk door den Lord zegelbewaarder
Eden zal worden vergezeld. Simon zal
vervolgens naar Londen terugkeeren om
rapport uit te brengen.
Het is mogelijk, dat hij zich dan nog
maals naar Parijs zal begeven, om over
hetgeen te Berlijn besproken is ook met
Laval en Flandin van gedachten te wis
selen.
In den tusschentijd zou Eden een be
zoek brengen aan Warschau en aan
Moskou.
Pas na Simons terugkeer uit Berlijn zou
het Britsche kabinet beslissen of de mi
nister naar Moskou zal gaan.
Zooals reeds gemeld, vertoeft Simon
thans te Parijs, waar hij gisteren confe
reerde met de Fransche staatslieden.
Korte Berichten.
Op den weg Marseille-Parijs heeft
de politie een auto in beslag genomen, die
150 K.G. opium.-vervoerde. In de auto
ontdekte zij bovendien een document, dat
kan leiden tot de arrestatie van zich te
Parijs bevindende smokkelaars in verdoo-
vende middelen.
De griep-epidemie in Boedapest en
vooral in de provincie blijft onverminderd
aanhouden. In Sopron zijn alle scholen
gesloten. In sommige fabrieken is 80 pet.
van de werklieden ziek.
Het opperste gerechtshof te Madrid
heeft tien van de twaalf doodvonnissen,
die voor den krijgsraad van Saragossa
zijn uitgesproken tegen deelnemers aan
den Octoberopstand van het vorig jaar,
bekrachtigd.
Tengevolge van het plotseling smel
ten der sneeuw zijn in Oud Servië bijna
alle rivieren buiten haar oevers getreden,
waardoor groote gebieden overstroomd
zijn.
De stad Montreal in Canada, een
handelscentrum met ruim 800.000 inwo
ners, verkeert in financieelen nood..
De locomotoren bij de Spoorwegen.
Als onderdeel van de bezuinigings
maatregelen bij de Nederlandsche Spoor
wegen heeft men o.a. ook in plaats van
goederentreinlocomotieven op de stations
de locomotoren ingevoerd.
Het aantal van deze kleine trekvoer-
tuigen breidt zich steeds uit. In 1928 be
gon men met dit systeem, uitgevonden
door den hoofdingenieur Labrijn van de
Ned. Spoorwegen. Aanvankelijk waren
het benzinemotoren, waarvan er thans 52
zij'n. Later ging men over tot de Diesel-
motorische beweegkracht, waarvan er nu
12 in gebruik zijn. Deze bevallen zoo goed,
dat verleden jaar een bestelling van 21
stuks aan de Nederl. industrie volgde,
zoodat weldra in totaal 85 van die kleine
trekvoertuigen in gebruik zullen zijn.
De Diesel locomotoren winnen 't verre
weg van de benzinemotoren, zoodat we
wel kunnen aannemen, dat aan deze laat
ste geen uitbreiding meer gegeven zal
worden. De Diesels bevallen zoo goed in
de practijk, dat de 21 bestelde reeds nage
noeg alle geplaatst zijn en zelfs overwogen
wordt een nieuwe bestelling te doen. Het
kan ook niet anders. Niet alleen dat zij
veel zuiniger in gebruik zij'n dan de ben
zine locomotoren, maar zij sparen perso
neel en stoppingen van goederentreinen
ja hier en daar zelfs heele goederen
treinen uit.
Was het bij de invoering aanvankelijk
de bedoeling daarmee rangeerkracht op
de grootere stations uit te sparen, thans
gebruikt men ze ook om bovendien de
omliggende kleine stations te bedienen.
Natuurlijk is de trekkracht van een
locomotor beperkt en een dergelijke rege
ling is dan ook alleen mogelijk, nu het
vervoer tot ongeveer op de helft is inge
krompen.
Wijziging van de Kieswet.
Het Tweede Kamerlid mevr. De Vries
Bruins heeft op het wetsontwerp in
zake wijziging en aanvulling van de Kies
wet, de Provinciale wet en de Gemeente
wet, waarbij, wat de beide laatste wets
wijzigingen betreft, bestuurders van bon
den van overheidspersoneel uit gemeente
raden en Provinciale Staten worden ge
sloten, een amendement ingediend, strek
kende om het derde lid, van art. 25 der
Gemeentewet te doen vervallen.
Bij aanneming van dit amendement
Binnenland.
Minister Steenberghe verdedigt de ver
bindendverklaring der ondernemers
overeenkomsten.
De „wilde" autobusdiensten.
De bouw van goedkoope arbeiderswonin
gen.
De begrooting van sociale zaken in de
Eerste Kamer aangenomen.
Buitenland.
Het conflict Italië-Abessynië.
De reis van minister Simon.
De Zondagsheiliging in Italië.
D'e overdracht van het Saargebied aan
Duitschland.
Ingezonden Mededeeling
VONS
komt in het artikel te vervallen de bepa
ling, dat de echtgenoot van den in dit arti
kel van het lidmaatschap uitgeslotene
evenmin lid van den raad of de Staten
kan zij'n.
Ccntingenfeering wollen dekens.
Bij het aideelingsonderzoek der Tweede
Kamer over het wetsontwerp tot contin-
genteering van den invoer van wollen en
halfwollen dekens, werd de opmerking
gemaakt, dat volgens de memorie van
toelichting de contingenteering van de
kens aan het gestelde doel heeft beant
woord. Deze leden meenden echter te we
ten, dat onlangs een fabriek van wollen
dekens te Maastricht wegens gebrek aan
orders gesloten moest worden en dat ook
eenige fabrieken te Leiden groote moei
lijkheden blijven ondervinden. De bedoe
ling der contingenteering kan wel geen
andere zijn, dan behoud van de werkge
legenheid in de Nederlandsche bedrijven;
blijkbaar is in deze richting slechts wei
nig bereikt. Gaarne zouden deze leden
daaromtrent eenige nadere inlichtingen
ontvangen.
De vaste lasten bij de binnenscheepvaart.
De heer .D'uymaer van Twist
heeft aan den Minister van Waterstaat
a.i. en van Binnenlandsche Zaken de vol
gende vragen gesteld:
Zijn de ministers niet van oordeel, dat
de vaste lasten, 'die op het binnen-
scheepvaartbedrijf drukken in den vorm
van tollen, brug-, kade-, sluisgelden enz.,
welke de uitoefening van het bedrijf zeer
bemoeilijken en een der hoofdoorzaken
zijn, waardoor de binnenscheepvaart in
zeer zor^wekkenden toestand gaat verkee-
ren belangrijk dienen te worden verlaagd?
Zoo ja, welke maatregelen zullen dan
worden getroffen om deze verlaging te
verkrijgen?
Uitvoer van slachtgevogelte.
D'e Minister van Economische Zeiken
heeft het eerste lid van de Grisisrestitutie-
beschikking 1935 voor slachtgevogelte als
volgt gewijzigd:
I. ten einde tegemoet te komen aan de
verhoogde productiekosten voor slachtge
vogelte tengevolge van de heffing op gra
nen, behoudens nadere wijziging, uit het
Landbouw-Grisisfonds voor iedere hoe
veelheid slachtgevogelte, welke overeen
komstig de bepalingen van het „Export-
reglement Nederlandsche Centrale voor
Eieren en Pluimvee" wordt uitgevoerd
door hen, die als georganiseerden zijn
aangesloten bij de Stichting Nederlands
sche Centrale voor Eieren en Pluimvee,
gevestigd to Apeldoorn, en b,1s zoodanig
zijn ondergebracht in de groep „expor
teurs van eieren en/of pluimvee", een na
der omschreven vergoeding te verleenen.
Tweede hypotheken voor arbeiders
woningen
Onlangs deed het bericht de ronde,
dat de verstrekking van tweede hyppthe-
ken van overheidswege voor den bouw
van arbeiderswoningen zou worden stop
gezet.
