DONDERDAG 28 FEBRUARI 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. 127
Buitenland.
Binnenland
Staten-Generaal.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg: Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20, Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel,. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 70.75, hij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Op 74-jarigen leeftijd is heden overle
den de heer A. W. F. Idehburg, lid van
den Raad van State, oud-minister en oud
gouverneur-generaal van Ned.-Indië.
Het heengaan van den heer Idenburg
beteekent voor land en volk en in 't bij
zonder ook voor de A. R. partij een zwaar
verlies.
Wat in dezen staatsman, wiens voor
treffelijke capaciteiten bij vrienden en te
genstanders bewondering afdwong en
vooral aantrok was zijn zeldzame trouw
Hij was trouw aan zijn Heiland en Ko
ning, Wiens dienst hij zich, hoe hoog ook
geplaatst, nooit schaamde.
Toen hij als genie-officier in Indië ver
toefde achtte hij zich niet te hoog om zich
te voegen bij de kleine, pnaanzienlijke
groep belijders van den Christus, om als
ouderling de godsdienstoefeningen te lei
den als dit pas gaf, en door huisbezoek
en catechisatie de gemeente te helpen bou
wen.
En zoo is het gebleven.
Bij de verkiezingen van 1913 werd hij
vanwege zijn trouw aan zijn beginsel van
vrijzinnige zijde gehoond als den dweper
van Buitenzorg, die zoo spoedig mogelijk
uit Indië diende te verdwijnen.
Maar dezelfde man, die op zoo schan
delijke wijze de kiezers tegen een hoog
staand gouverneur opzweepte, kon later,
minister geworden, niet anders doen dan
de groote verdiensten van den heer Iden
burg in het licht stellen en het was het
zelfde vrijzinnige Kabinet, hetwelk als
vrucht van de hetze van 1913 optrad, dat
later den heer Idenburg verzocht in 's
lands bejang, langer dan dit voor zijn ge
zondheidstoestand gewenscht was, als
gouverneur-generaal aan te blijven.
Met groote trouw en toewijding heeft de
heer Idenburg Vorstin en Vaderland ge
diend als officier, als minister, als gou
verneur van Suriname, als landvoogd
in Indië en als lid van den Raad van
State. Zijne verdiensten werden dan ook
erkend door 'zijn benoeming tot ridder,
later tot commandeur in de orde van den
Nederlandschen Leeuw, zijn begiftiging
met het grootkruis van die orde en zijn
benoeming tot Minister van Staat.
Maar met niet minder trouw en toe
wijding beeft de beer Idenburg zich ge
schaard onder de banier van Koning
Jezus en het was daardoor, dat hij' in de
Antirevolutionaire partij een voorname
plaats innam.
<De overledene had altijd onmiddellijk
contact met het Antirevolutionaire volk,
omdat hij uitsprak wat er diep in de
harten, waarvan hij1 de teerste snaren in
beroering wist te brengen, leefde.
De heer Idenburg is gestorven.
God heeft hem geschonken genade en
eere.
Worde zijn nagedachtenis onder ons in
eere gehouden, door een 'leven van trouw
en toewijding aan de beginselen, waaruit
de overledene leefde.
De reis van Simon.
In goedingelichte politieke kringen ver
luidt, dat de datum van Simons reis naar
Berlijn vastgesteld zal worden na het be
zoek van den minister aan Parijs. Ver
ondersteld wordt, dat Duitschland welis
waar ernstige bezwaren aan zal voeren
tegen de Fransch-Engelsche voorstellen,
maar toch haar poorten voor de onder
handelaars niet zal sluiten.
Ook de mogelijkheid van een reis naar
Moskóu wordt onder het oog gezien. Hier
omtrent zou echter nog geen definitieve
beslissing zijn genomen.
Weer Itaiiaansche troepen vertrokken.
Het vertrek van Itaiiaansche troepen
naar Oost-Afrika duurt voort. Te Messi
na hebben zich 1200 man en 110 officie
ren ingescheept. Uit Napels is een schip
vertrokken met oorlogsmateriaal en 400
man aan. boord. Een ander schip zal bin
nenkort ook uit Napels volgen. Eerlang
zullen contingenten van de divisie van
generaal Gavinana over drie gereedlig
gende schepen worden verdeeld en ver
trekken.
In het Engelsche Lagerhuis is 'de toe
stand in Abessynië ter sprake gebracht.
De liberale afgevaardigde Mander stelde
voor, dat de Volkenbond een internatio
naal troepencon'tingent, evenals men dat
Saargebied heeft gedaan, naar
Abessynië zou zenden. Minister Simon
antwoordde, dat de toestand in het Saar
gebied niët gelijkt op dien aan de grens
van Italiaansch Somaliland en Abessynië.
Kechtvaa.rdigerwijze moet gezegd worden,
dat de moeilijkheden daarin bestaan, dat
de grens tusschen Italiaansch Somaliland
en Abessynië nooit nauwkeurig is vastge
steld.
Gelukkig voor Italië I
Een minuut rust in heel Duitschland.
Het was in heel het Saargebied te mer
ken, da't nog maar één dag het scheidt
van de inlijving bij Duitschland. Overal is
men bezig de straten en huizen te versie
ren.
D'e minister van binnenlandsche za
ken, Frick. zal morgen te 10 uur 15 uit
Saarbrücken een korte toespraak richten
tot het volk. Daarna zal het commando:
„Hijscht de vlag" weerklinken; dit is het
sein voor het hijschen der vlaggen in het
geheele land. Op hetzelfde oogenhlik zal
het verkeer in alle steden voor een mi
nuut worden stopgezet. Alle fabriekssire
nes zullen loeien; waa.r zulks mogelijk
is zal het werk gedurende een minuut
worden gestaakt. D'e kerkklokken zullen
een uur lang beieren.
Generaal Brind, de bevelhebber der in
ternationale troepen in het Saargebied,
heeft Saarbrücken Woensdagmiddag ver
laten.
De macht der Belgische regeering beknot.
De Belgische regeering heeft voldaan
aan de eischen die haar door de coalitie
partijen werden gesteld. Ze heeft wel is
waar besloten een verlenging van de vol
machtsperiode van drie maanden aan te
vragen, maar de nieuwe volmachten zul
len zich beperken tot het nemen van
maatregelen die alleen het financieele en
economische herstel van het land, als
mede de verlichting van de op de parti
culiere en overheidsbedrijven drukkende
lasten ten doel hebben. Verdergaande vol
machten vraagt zij niet.
Groote droogte in Singapore.
Singapore heeft op het oogenhlik te
lijden onder een langdurige periode van
groote droogte, die de ergste is sedert
menschenheugenis.
Een maand lang is er geen regen ge
vallen.
D'e olifanten hebben, dol geworden door
het opdrogen van de drinkplaatsen, reeds
veel schade aan de te velde staande ge
wassen toegebracht. Zij komen de dorpen
binnen en verwoesten daar de hutten.
De droogte heeft eveneens groote scha
de aan het fruit veroorzaakt, dat thans
reeds meer dan een maand in ontwikke
ling ten achter is.
Stormweer.
De storm aan de kust van Bretagne
duurt nog steeds voort. Ook in verschil
lende andere deelen van Frankrijk blijft
het weer stormachtig.
Uit Laroehe sur Yon wordt gemeld, dat
een bark met 4 opvarenden, waarvan se
dert Vrijdag niets meer was gehoord, ver
moedelijk 'vergaan is. Men vreest, dat de
4 opvarenden om het leven zijn gekomen.
In Savoie zijn de lijken van drie toe
risten gevonden, die tijdens een sneeuw
storm doorgevroren zijn.
Korte Berichten.
1 De officieele sterfte-statistiek van
Ceylon wijst uit, dat er in November, De
cember en Januari bijna 40.000 men-
schen meer dan in dezelfde maanden van
het jaar tevoren zijn overleden, waar
schijnlijk allen ten gevolge van de mala
ria-epidemie.
1 Het s.s. Blairgowrie" dat op weg
van Engeland naar de Vereenigde Staten
in een storm geraakte, is met 26 man aan
boord spoorloos verdwenen.
O'berlandsgerichtsrat von Grunau
deelt mede, dat tot dusver de wet op de
sterilisatie v. erfelijk belasten in Duitsch
land in ongeveer 180.000 tot 200.000 ge
vallen is toegepast.
Rijkskanselier Adolf Hitler heeft
den 42-jarigen N. Janssen, die door de
juryrechtbank te Aurich ter dood was ver
oordeeld, begenadigd en de doodstraf ver
anderd in levenslange tuchthuisstraf. J.
eu zijn tot 12 jaar tuchthuisstraf veroor
deelde vrouw hadden in 19281932 drie
kinderen, kort na hun geboorte, van het
leven beroofd.
Tegen acht ambtenaren van de door
een explosie verwoeste potloodenfabriek
te Moskou is een bevel tot arrestatie uit
gevaardigd.
1 D'e Duitsche Heldenherdenkdag zal
den 17den Maart a.s. vooral te Berlijn met
groote plechtigheid worden gevierd.
MINISTER VAN STAAT
A. W. F. IDENBURG. f
Hedenochtend vroeg is in 'het Roode
Kruis Ziekenhuis te 's-Graven'hage over
leden de Minister van Staat, Staatsraad
A. W. E, Idenburg, oud Gouverneur-
Generaal van Ned. Indië, oud Gouverneur
van Suriname, oud Minister van Koloniën.
De 'heer Idenburg was 74 jaar oud en
werd sinds eeni'gen tijd in het Roode
Kruis Ziekenhuis verpleegd.
Tengevolge van een hartverlamming is
'hedenochtend het einde gekomen.
De heer Idenburg kon terugzien op een
'buitengewoon eervolle staat van dienst.
Aanvankelijk was hij opgeleid voor den
militairen dienst; hij ging in 1881 als
jong officier naar Ned.-Indië.
In 1901 keerde hij als kapitein der genie
terug en werd toen gekozen als Tweede
Kamerlid.
Hiermee was zijn politieke loopbaan be
gonnen, welke 'hem tot de 'hoogste posten
zou voeren. Drie maal was hij Minister
van Koloniën. Eerst in het Kabinet-Kuy-
per, als opvolger van Jhr van Asch, van
Wijck, daarna dn het Kabinet-Heemskerk
en vervolgens in het Kabinet-Ruys de
Beerenbrouck, In Augustus 1918 als
Minister opgetreden, moest 'hij echter
reeds in November 1919 wegens gezond
heidsredenen aan H. M. de Koningin ont
slag vragen.
Voorts was hij van 19051908 gouver
neur van Suriname en van 19091916
Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië.
In later jaren werd hij lid der Eerste
Kamer en dn 1923 benoemde H. M. de
Koningin hem tot Minister van Staat.
In het volgend jaar trok 'hij zich geheel
uit de actieve politiek terug, toen hij' be-
no'emd werd tot lid van den Raad van
State.
De heer Idenburg heeft in de kringen
van de A.R.-partij een bijzondere plaats
ingenomen.
Hij' genoot 'groot aanzien en zijn woor
den hadden zeer veel gezag.
Vanwege de 'Geref. Kerken was de over
ledene aangewezen als deputaat voor de
correspondentie met de Hooge Overheid
en voor de geestelijke bearbeiding van de
verstrooide 'Gereformeerden in Neder'L-
Indië.
Voorts was de heer Idenburg sinds
jaren Directeur van de Vereen, voor Hoo-
ger Onderwijs op Geref. Grondslag en
curator van de Technische Hoogeschool
te Delft.
Naar wij vernemen zal de ter aarde be
stelling van het stoffelijk overschot van
den overleden Minister van Staat A. W.
F. Idenburg plaats vinden Maandag a.s.
op de algemeene begraafplaats. Vertrek
van het woonhuis aan den Gremerweg om
half twaalf. Het is de wensch van den
overiedene, dat er geen toespraken zullen
worden gehouden.
KONINKLIJKE FAMILIE GENIET
VAN DE WINTERSPORT.
Gistermorgen een lange wandeling
gemaakt.
H. K. de Koningin heeft gistermorgen
met H. K. H. Prinses Juliana een lange
wandeling in de omgeving gemaakt,
waarna de beide Koninklijke gasten zich
aan de rodelsport wijdden, waarvoor juist
een bijzondere gelegenheid bestond in ver
band met het feit, dat tot een dikte van
40 c.M. versche droge sneeuw was geval
len.
Des middags heeft H. M. de Koningin
te zamen met H. K. H. Prinses Juliana
op het halkon van het hotel in ligstoelen
zonnebaden genomen, terwijl de verschil
lende leden van het Koninklijke gevolg
een skitoer in de omgeving maakten.
In Unterwasser zijn thans in totaal
ongeveer 240 gasten aanwezig
Koningin en Prinses in Zwitserland.
D'e „Toggenburger Anzeiger" van 22
Februari bevatte de volgende in het Ne-
derlandsch geschreven welkomstgroet
aan H. M. de Koningin en Prinses Ju
liana bij' haar komst in Unterwasser:
„Wederom vertoeven, binnen het tyds-
bestek van nauwelijks een jaar, Uwe Ma
jesteit en Uwe Koninklyke Hoogheid in
ruilden van het eenvoudige bergvolk van
hef Toggenburg te Unterwasser. D'e bevol
king van het gansche Toggenburg niet al
leen, maar het geheele Zwitsersóhe volk
weten de aanwezigheid van Uwe Majes
teit en Uwe Koninklyke Hoogheid ten
zeerste te waardeeren. Zy wenschen
hunne vreugde over dit hooge bezoek ter
kennis van Uwe Majesteit te brengen en
roepen U beiden van harte hun welkom
toe. D'e herinnering aan Uwer Majesteit
eenvoud en beminnelykheid tydens het
eerste verblyf in Unterwasser leeft nog
in aller harten voort. Moge God ook dit
maal den hoogen gasten gezondheid en
een aangenaam verblyf in de schoone ber
gen van het Toggenburg doen ten deel
worden!" R.
Contingenteering van sieenkolen.
De door den Minister van Economische
Zaken ingestelde commissie voor de
steenkolencontingenteering werd gisteren
namens den minister door den directeur
generaal van Handel en Nijverheid geïm
stalleerd. De commissie heeft nog den
zelfden dag haar werkzaamheden aange
vangen.
Verlichting van overwegen.
Men neemt thans bij de Spoorwegen
proeven teneinde tegemoet te komen aan
den wensch naar een hetere verlichting
van overwegboomen, en om het veelvuldig
stukrijden te voorkomen met electrische
verlichting op den afsluitboom zelf.
Op iederen boom wordt n.l. een electri
sche lantaarn (model autolantaarn) met
zoeklicht bevestigd, die, zoodra de boom
in beweging komt, automatisch gaat wer
ken, en den afsluitboom scherp verlicht.
Juist gedurende de beweging is de ver
lichte boom tegen den duisteren achter
grond, reeds op grooten afstand een uit
stekende waarschuwing voor den nade
renden autobestuurder.
Het spreekt vanzelf, dat deze overweg-
boomverlichting het meest tot haar recht
komt, waar weinig of geen andere ver
lichting is. Gebruiken de autobestuurders
dus bun volle verlichting, dan zal de
boomverlichting minder goed zichtbaar
zijn. De proeven worden thans genomen
op een tiental plaatsen in het land. Het
ligt in de bedoeling daarmee door te gaan
en de verlichting geleidelijk aan te bren
gen op plaatsen waar dit wenschelijk en
nuttig wordt geacht en waar dit mogelijk
is, want er moet natuurlijk over electrisch
licht kunnen worden beschikt.
TWEEDE KAMER.
Verbindend verklaring ondernemers-
overeenkomsten.
De Tweede Kamer heeft gisteren voort
gezet de behandeling van het wetsont
werp „algemeen verbindend en onverbin
dend verklaren van ondernemersovereen
komsten".
Eerste spreker was de heer Snee-
v i e t (Rev. Soc.) die het ontwerp be
streed, omdat het een nieuwe belemme
ring beteekent van productieve krachten.
De heer J o e k e s (V.D.) verdedigde
het ontwerp. Aan een bindende regeling
bleek behoefte, om een moordende con
currentie uit te schakelen, een gevolg
soms van den onwil van enkele bedrijfs-
genooten om tot een heilzame regeling
mee te werken.
Het kan en mag niet de bedoeling zijn
een bedrijf te sluiten. Dat het verbrui-
kersbelang geschaad zou worden, gelooft
spr. niet, doch het is raadzaam, dat de
overheid op dit belang voortdurend het
oog gericht houdt. Voor elke verbindend
verklaring een aparte wet te eischen,
acht spr. onjuist.
De heer v. d. Tempel (S.D.) achtte
de tegen dit ontwerp aangevoerde bezwa
ren niet steekhoudend.
Het wordt steeds noodiger, dat de al
gemeene belangen, bijl de ondernemers-
overeenkomsten betrokken, rechtstreeks
en krachtig behartiging vinden. Deze al
gemeene belangen omvatten zoowel het
verbruikersbelang, 't volksbelang bij' een
tot mededinging op de wereldmarkt be
kwaam bedrijfsleven en het belang van
de klasse der werknemers.
Men zegt, dat de wet gevaar van prijs-
verhooging doet ontstaan, maar dit ge
vaar bestaat juist bij ongecontroleerde
ondernemersovereenkomsten.
De heer Schouten (A.R.) zegt, dal
zijn partij' zich steeds heeft verzet tegen
een individualisme, gepaard gaande met
een individueele ongebondenheid, waar
door het maatschappelijk leven te niet
gaat. Het socialisme en het collectivisme
echter willen het individu opofferen aan
de gemeenschap. Hiertegen gaat spr.'s
verzet, omdat God individu en maat
schappij' heeft geschapen en omdat alleen
door gehoorzaamheid aan die ordening
wezenlijke ordening van het maatschap
pelijke leven kan worden verkregen.
De sociaaldemocraten staan een orde
ning voor, gericht op de opheffing van
den privaten eigendom. Aan ordening met
dat doel werkt spr. niet mee. De private
eigendom is ,geen onveranderlijke groot
heid, maar spr. is principieel tegen af
schaffing.
Voorts wijst spr. op een ordening van
het maatschappelijke leven bij staatsde-
creten. Hij verfoeit deze dwingelandij',
want daarbij treedt de staat op een ter
rein op, dat het zijne niet is en waarvoor
hij' niet is uitgerust. De staatsbemoeiing
met landbouw en veeteelt leert ons, dat zij
niet moet optreden, als het niet strikt
noodzakelijk is.
Spr. gaat met het wetsontwerp mee,
wat niet zeggen wil dat zijn verwachtingen
zeer hoog gespannen zouden zijn. De ar-
beidsgeschillenwet heeft niet de rampen
gebracht, die haar tegenstanders voor
spelden, en ook niet het parades van
vrede en geluk, dat sommige voorstanders
ervan verwachtten. Iets dergelijks zal het
geval zijn met de bindendverklaring.
De heer B i e r e m a (Lib.) ontwikkelde
verschillende bezwaren tegen het ont
werp. Als de regeering in bepaalde ge
vallen, bij wijze van crisismaatregel met
een wet ware gekomen, had hij daaraan
willen meewerken.
De heer Schdlthüis (V©.) ver
klaarde met het ontwerp in te stemmen,
Binnenland.
Minister van Staat A. W. F. Idenburg
overleden.
Begroeting van koloniën door Eerste Ka
mer aangenomen.
De Tweede Kamer over de ondernemers-
overeenkomsten.
Het eind der contra-prestatie
Buitenland.
Morgen overdracht van bet Saargebied.
Weer Itaiiaansche troepen vertrokken.
evenals de heer Korten horst (R.K.)
die het met warmte verdedigde.
De heer de Geer betoogde dat het
ontwerp van een juist beginsel uitgaat en
in een reëele behoefte voorziet. Het heeft
nutteloos veel stof opgejaagd. Spr. citeert
wat in de memorie van toelichting staat
over 'tfeit, dat een kleine minderheid in
een bedrijfstak een gemeenschappelijke
regeling onmogelijk kan maken. Hier ligt
een onderwerp voor de Staatstaak.
Spr. geeft nog enkele aanvullingen
van het wetsontwerp, onderdeelen betref
fende, in overweging. De heer Bierema
stemme voor. Het woord „ordening" wekt
bij hem griezelige gedachten, maar daar
voor is geen reden.
Vandaag zal Minister Steen
berg h e de sprekers beantwoorden.
CONTRA-PRESTATIE
BIJ STEUNVERLEENING.
D'ezer dagen werd gemeld, dat overeen
komstig den wensch van den minister van
sociale zaken het z.g. contra-prestatie-sy
steem, zooals het voor het eerst te Bos
koop en Alphen a. d. Rijn op initiatief
van burgemeester P. A Colijn werd inge
voerd, is vervangen door het oude systeem
van werkverschaffing.
D'e burgemeester van Alphen a. d. Rijn
verklaarde het besluit van den minister
ten zeerste te betreuren, omdat daarmee
een eind is gemaakt aan een regeling,
welke in de practijk steeds ten volle heeft
voldaan, en die juist om haar principe
ook in zoovele andere plaatsen ingang
heeft gevonden.
In wezen is echter een deel van het
oude systeem behouden. Zoo zijn b.v. ook
nu nog alle door de gemeente aange
vraagde objecten, ook de kleine, waarvoor
geen kapitaalsuitgaven noodig zijn en die
zich daarom zoo goed leenen voor werken
in contraprestatie, toegestaan.
Voorts kunnen de steunt rekkenden o-ofc
thans rog, al naar gelang van de grootte
van het steunbedrag, van een lot zes
dagen per week te werk worden ge
steld, doch daarnaast is er dan het ver
schil, dat in den vervolge weer de be
palingen van de invaliditeits- en ziekte
wet moeten warden toegepast, terwijl
voorts alles weer moet worden aange
vraagd bij' den inspecteur der werkver
schaffing en de Ned. Heide-Mij. Wat den
eisch der sociale verzekering betreft, gaf
de burgemeester als zijn meening te ken
nen, dat daarvoor geen verandering van
bet systeem zelf noodig was geweest. De
gemeente zou van haar kant waarschijn
lijk wel bereid zijn gevonden dezen maat
regel, waarvan de beteekenis voor den
steuntrekkende vrij problematisch is, om
dat nu eenmaal slechts om de 5 of 6 we
ken wordt gewerkt, in te lasschen.
Dit is dan ook van 'ondergeschikt be
lang. Hoofdzaak is, dat men in regee-
ringskringen bezwaar had tegen de aan
duiding „werken voor steun". Wij voor
ons, aldus zei de burgemeester, zien niet
in welk bezwaar er tegen valt aan te voe
ren, dat van een arbeider voor den door
hem ontvangen steun ook wederdienst
wordt gevraagd; integendeel het moet
door hem op prijs worden gesteld, te we
ten, da.t hij het door hem te ontvangen
bedrag heeft verdiend. De ervaring, wel
ke wij over een vol jaar opdeden, moti
veert deze zwenking in geen enkel op
zicht. Men was met het begrip „werken
voor steun" allengs volkomen vertrouwd
geraakt en men was er, de billijkheid van
gaan inzien.
Het inschakelen van de Nederl. Heide
Mij. maakt het werk omslachtiger dan
noodig is. Elke week moeten de loonsta-
ten in viervoud naar de Ned, Heide Mij,
ter goedkeuring worden opgezonden. Bij
groote werken, waarbij voorlichting noo
dig is, moge de inschakeling van dit in
stituut haar beteekenis hebbent, bij een
zoo groot aantal kleinere objecten, als ex
tra reiniging van riolen, ophoogen van
trottoirs, puin kloppen, extra straatvegen
enz., vraagt men zich af of deze bemoeie
nis eenigen zin heeft.
Een groot bezwaar van de nieuwe rege
ling is ongetwijfeld de grootere admini
stratieve omslag, aldus de burgemeester.
Nog voordat wij de regeling in practijk
