LAATSTE DAG
S. WIENER Co.
Middelburg
Het Christelijk beginsel in
de Staatkunde.
Buitenland.
Donderdag 14 Februari
Staten-Generaal
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
4Sw JA„..GANG No. 1i4
n.
Binnet.iand
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg. Fa BOEKHANDEL
J. J. FANOY, Lange Burg B 16, Tel. 28.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abcnuemec-gprijs i2,50 pev kwartaal,,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes au
Yüssing-m "0,20, msvtwc S eeni
Jvw-;. isjdSw, dö n.y- jfte
aiededeoiingtfsi eo cent pw -'egel. .Kl«tao
Adverteniiën Dinsdags: sn Vrijdags 0,76, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto ïö.85.
Bij contract belangrijke korting.
Niet alleen het christenvolk, de kerken
en de politieke partijen hebben een roe
ping ten opzichte van de geestelijke en ze
delijke ontaarding van ons volk, maar, al
dus Dr van Lonkhuyzen in zijn eerder
aangehaald artikel, ook de christelijke
Staat heeft hier een taak.
De schrijver erkent zich met dit onder
werp op een zeer moeilijk terrein te 'be
geven, omdat de opvattingen, vooral als
men komt aan de practische toepassingen
en conclusies, vaak hopeloos uiteen loo-
pen.
Mogen we wat ons land betreft van een
Ghristelijken Staat spreken? Dr van Lonk
huyzen beantwoordt deze vraag bevesti
gend.
„Wij zijn een Christelijk volk. Onze na
tie heeft aan het Christendom haar wor
ding te danken. Het Christendom sprak
zich dan ook uit in de beste oogenblikken
van ons nationale leven. De Overheid er
kent te regeeren bij de gratie Gods en te
zijn Gods dienaresse. Zij moet der
halve in het staatkundig leven de rechten
Gods handhaven".
De volmaaktheid zal ook hierin nimmer
bereikt worden.
„De Staat is Christelijk om het meer en
meer te worden; zich door de Christelijke
beginselen in wetten en instellingen en
verhoudingen meer en meer te laten be
ïnvloeden. De Overheid, die aan het hoofd
van den Staat geplaatst is heeft de natie
in dezen weg te leiden, de Chr. grondsla
gen van het staatsleven meer en meer te
beschermen, Gods opperhoogheid en rech
ten in dien staat meer en meer tot erken
ning te doen komen".
„Hiermede zoo heet het verder
wordt voorkomen, dat men het karakter
van den Christelijken staat gaat zoeken
in het christelijk geloof der personen,
welke het gezag dragen. Dit persoonlijk
geloof maakt het instituut nog niet Chris-
telijk. We zullen een vaster punt moeten
hebben dan de „consiëntie der Overheid"
of der Overheidspersonen, hoe gewenscht
de wakkerheid daarvan ook moge zijn.
(Er zou aanleiding kunnen zijn hier het
'betoog van den schrijver te onderbreken
en nadere verduidelijking te vragen. De
indruk zou toch gewekt kunnen worden
alsof D'r v. L. hier het standpunt van de
A. R. partij weergaf en veroordeelde. Dit
zal echter niet de bedoeling zijn. Het is in
geheel anderen zin dat „Ons Program"
spreekt van de „consciëntie der Over
heid".).
Br v. L. betoogt voorts, dat gelijk het ge
zin opkomt uit de gemeene gratie, maar
zich toch als christelijk gezin heeft te
laten beïnvloeden door de Christelijke be
ginselen en die in zijn midden heeft te
beschermen en te laten doorwerken
het zoo ook staat met den Ghristelijken
staat.
Natuurlijk moet hierbij voor oogen wor
den gehouden, dat de uitoefening
van het Overheidsgezag anders is dan die
van den vader van een gezin. Het Over
heidsgezag is beperkt en heeft andere
kringen en hun souvereiniteit te respec
teeren.
„Maar het punt van vergelijking is hier:
beide ontstaan uit het natuurlijke leven en
laten zich beïnvloeden door de Christelij
ke beginselen. En beiden hebben die dan
ook in hun midden te verdedigen en
te bescherme n".
De Christelijke Staat heeft Gods Woord
zoover doenlijk te volgen, zooals Groen van
Prinsterer leerde: De Christelijke Staat is
onderwerping van de Overheid aan de ge
openbaarde geboden Gods. Zij heeft zich
te gedragen naar den geopenhaarden wil
van God.
Belangrijk is de vraag die daarna aan
de orde komt, wat hieromtrent nu prao-
tisch in de wetgeving kan worden uitge
werkt.
Hierbij wordt er allereerst op gewezen,
dat het Christelijk volksbesef wakker
moet worden gemaakt en dat de Christe
lijke wetenschap al meer den wille Gods
uit Zijn Woord moet onderwijzen en de
toepassing daarvan op het nationale leven
uitdragen.
Natuurlijk, niet alles kanv of kan in
eiken t ij d, of bij elk volk, zooals wij
dat gaarne zouden wenschen. Er moet
aansluiting zijn bij de geloofsbeseffen der
natie.
Na er dan op gewezen te hebben, dat
Groen's ideaal al moest hij om erger
te voorkomen den z.g. neutralen Staat
aanvaarden - bleef: de Protestantsch-
Christelijke Staat, vervolgt de schrijver:
„Voor ons komt dit ideaal nu eenigszins
anders te staan. Door den weg waarin
Gods voorzienig bestel de geschiedenis
van ons land en die der Christelijke poli
tiek geleid heeft, valt dat Protestantsch
van ons ideaal af. En wordt het nu een
algemeen-Christelijke Staat. Al zal toch
de gang onzer Christelijke staatkunde blij
ven gaan in den weg der Christelijk-
historische ontwikkeling der natie"
„Roept nu onze tijd niet tot beslist en g e-
z a m e n 1 ij k voortgaan in de richting
van meerdere volmaking van het Christe
lijk karakter van onzen Staat? We zullen
elkander vinden, als wij als Anti-revoluti
onairen meer a n t i-revolutionair wor
den, als Ghristelijk-historischen meer
C h r i s t e 1 ij k-historisch, als Roomsch-
Katholieken meer Katholiek. Wat de
laatsten betreft in den zin als de heer Mr
van Lanschot het in de Eerste Kamer uit
sprak: „De christelijke beginselen alléén
kunnen ons volk door deze donkere tijden
heen leiden". Inderdaad, die en die al
leen".
In een volgend artikel zien we, wat vol
gens D'r v. L. van den Christelijken Staat
verwacht kan worden.
Het Duitsche antwoord aan Engeland en
Frankrijk.
Het voorloopige antwoord van Duitsch-
land aan Engeland en Frankrijk op de
mededeelingen omtrent de overeenkomst
van Londen is gereed.
Duitschland zal zich principieel bereid
verklaren te onderhandelen, zoowel over
het luehtpact als over een groot deel van
de andere pacten, zij het ook onder voor
behoud.
Ten opzichte van het Oostelijk pact in
zijn tegenwoordigen vorm zal het voor
behoud wel zoo groot zijn, dat het met
een afwijzing gelijk zal staan.
Duitschland zal de leus van Frankrijk:
„eerst veiligheid", ofschoon in niet scher
pen vorm, ook op zichzelf toepasselijk ma
ken en wijzen op zijn in militair opzicht
geëxponeerde positie.
Ultimatieve eisch van Italië.
Italië heeft aan de Abessynische re
geering den eisch gesteld tot het betalen
van een schadeloosstelling en het brengen
van eerbewijzen aan de Italiaansche vlag
Ofschoon geen ultimatum is gezonden,
staat het ontwijfelbaar vast, dat bij de re
geering van Ahessynië zeer scherp gestel
de protesten zijn ingediend in verband
met de Abessynische grens.
De politieke waarnemers beoordeelen
den toestand zeer ernstig. Men is van
meening, dat Ahessynië niet geneigd is,
de ultimatieve eischen van Italië in te
willigen, met name den eisch tot het aan
bieden van foraieele verontschuldigingen
en het brengen van eerbewijzen aan de
Italiaansche vlag.
De Amerikaansche regeering vraagt 38
millioen voor versterking der vlootbasis
in den Stillen Oceaan.
De Amerikaansche regeering heeft het
congres een wetsvoorstel voorgelegd,
krachtens hetwelk 38 millioen dollar zul
len worden beschikbaar gesteld voor du
versterking en uitbreiding der vloot-
steunpunten in den Stillen Oceaan en
verhooging van het aantal manschappen
der oorlogsmarine.
Van deze 38 millioen zullen 15 millioen
dollars gebruikt worden voor de uitbrei
ding der vestingwerken in den Hawaii-
archipel. Het aantal mariniers zal met
12.000 man worden verhoogd.
Betoogingen en arrestaties te Weenen.
De Oostenrijksche regeering had uitge-
bieide voorzorgsmaatregelen genomen om
te voorkomen, dat er gisteren, op den
verjaardag van den socialistischen op
stand van verleden jaar, betoogingen met
daaruit voortkomende relletjes zouden
ontstaan. Over het algemeen is het dan
ook dezen 12den Februari te Weenen rus
tig gebleven, zij het ook niet heelemaal.
Er ontstonden samenscholingen op het
kerkhof in de wijk Simmering, waar so
cialisten trachtten kransen neer te leg
gen op graven van de terechtgestelde aan
voerders van den republikeinschen schut-
tersbond. De politie belette zulks en nam
30 lieden in hechtenis.
Erger is het toegegaan in wijk 16, Otta-
kring, waar bij een botsing tusschen com
munisten en politie een betooger werd
gedood en twee politie-agenten gewond.
Ook in de handelshoogeschool zijn be-
toogingen gehouden, en wel door marxis
tische studenten. Deze wierpen ook groote
■hoeveelheden strooibiljetten uit de ramen
op straat. De politie drong de hoogeschool
binnen en hield verscheidene studenten
aan.
In totaal zouden te Weenen 42 men-
schen zijn aangehouden.
De doodstraf tegen Hauptman geëlscht.
In heftige bewoordingen heeft de pro
cureur-generaal Wilentz gisteren het
eind-requisitoir uitgesproken in het pro
ces tegen Hauptmann, den moordenaar
van het kind van Lindbergh. Hij eischte,
dat de beschuldigde naar den electrischen
stoel zou worden gezonden, wegens moord
met voorbedachten rade. Een giftiger
slang had Lindberghs baby niet kunnen
aanvallen, aldus Wilentz, het was het
werk geweest van een individu, in wiens
aderen ijzig bloed liep, een individu ove
rigens, dat zich reeds in Duitschland had
schuldig gemaakt aan inbraken en dat
een schande was voor zijn land.
Zelfs in de bank der verdediging is er
geen mensoh, die aan zijn onschuld ge
looft.
Vandaag zal de rechter een resumé ge
ven van het proces en daarna zal de jury
haar beraadslagingen aanvangen.
Bioscopen en Zondagsheiliging.
Alle 142 leden van den Londenschen
graafschapsraad hebben een geharnast
protest ontvangen van den bond tot hei
liging van de Zondagsviering tegen het
voorstel om de openingstijd van de bios
copen een half uur te vervroegen en van
6 uur op 5.30 uur te brengen.
De bisschop van Londen heeft adhae-
sie betuigd aan het protest en verklaard,
dat het halve uur meer weer op kosten
zou gaan van Zondagsscholen, avond
diensten in de kerken en andere bijeen
komsten waar men den Zondag nog als
den dag des Heeren gehandhaafd wilde
zien.
De koude.
De tweede koudegolf, die sedert eenige
dagen in geheel Spanje heerscht, laat in
het land, dat op deze temperaturen niet
berekend is, treurige sporen achter.
Bij El Ferrol is op den weg het lijk
gevonden van een ouden bedelaar, die
was doodgevroren. In San Fernado heeft
men een visschersboot, die vermist werd,
stuurloos gevonden. De visschers waren
doodgevroren.
In vele provinciën hebben ooft en
groenten zeer te lijden. Op de sinaas
appelenplantages bij Valencia zijn nu en
dan temperaturen tot 4 en 5 graden onder
nul gemeten.
De bevloeiïngs-installaties zijn voor het
grootste deel bevroren, terwijl het haven-
verkeer stil ligt.
De sneeuw veroorzaakte den dood van
veel vee.
De koudegolf heeft sinds eenige dagen
ook in Hongarije ongewoon lage tempe
raturen teweeg gebracht, welke vergezeld
gingen van hernieuwden sneeuwval.
De Donau is geheel met drijfijs bedekt.
De temperatuur is in Boedapest Dinsdag
van 19 op 26 graden vorst gedaald en
in de buitenwijken zelfs tot 30 gr. Celsius
onder nul. Een dergelijke koude is hier
sinds tientallen jaren niet meer gecon
stateerd.
In de omgeving van Boedapest ligt de
sneeuw ongeveer y2 M. hoog. Het
spoorweg- en autobus verkeer lijdt door de
hevige sneeuwstormen aanzienlijke ver
traging.
De Balkan wordt opnieuw door een
koudegolf geteisterd. Op enkele plaatsen
in Zuid-Slavië daalde de thermometer tot
27 graden onder nul. Enkele spoorweg
verbindingen moesten door den hevigen
sneeuwval worden gestaakt. Menschen-
levens zijn tot dusverre niet te betreuren.
Korte Berichten.
i De Belgische regeering heeft aan
de Britsche regeering een nota doen toe
komen met de mededeeling, dat België
het voorstel van een luchtconventie, als
ook dat betreffende gelijktijdige onder
handelingen omtrent gelijkheid en veilig
heid, gunstig gezind is.
i Dinsdagavond is geheel onver
wachts een nogal geheimzinnige doch
korte Belgische ministerraad gehouden,
waarin de minister van Buitenlandsche
Zaken zijn collega's op de hoogte heeft
gebracht van den stand der handelsbe
sprekingen met diverse landen. Ook zou
nog in het algemeen de internationale
toestand in verband met het Ialiaansch-
Ahessynische geschil besproken zijn.
De correspondent van de Times te
Berlijn meldt, dat bisschop Marahrens,
de leider van de belijdenis-kerk. de vo
rige week een soort ultimatum tot minis
ter Frick heeft gericht, waarin het aftre
den van Müller als rijksbisschop, erken
ning door den staat van de confessio-
neele richting en de aanvaarding van
verscheidene reorganisatie-voorstellen
werd geëischt.
i Te Duffel, tusschen Mechelen en
Antwerpen, is Dinsdag, tengevolge van
den dooi, een deel van den opgehoog-
den spoordijk, bestemd voor de electri-
sohe lijn BrusselAntwerpen, verzakt
op het oogenblik, dat er een smalspoor
treintje over reed. Verschillende wagens
van het treintje stortten naar beneden
en kwamen te midden van een troep ar
beiders terecht. Eén der arbeiders bleef
op slag dood. Twee anderen moesten
zwaar gewond naar hun woning worden
overgebracht.
Ingezonden Mededeeling.
De 1e klasse der Ned. Spoorwegen.
In het tijdschrift „Spoor- en Tramwe
gen" wordt aangetoond, dat de le klasse
voordeelig ia voor de Ned. Spoorwegen,
wat beteekent, dat de netto-opbrengst in
1933 grooter was dan zij zou geweest zijn,
indien alle reizigers le klasse in de 2de
klasse waren vervoerd, onder gelijke om
standigheden als zulks met de (andere)
reizigers 2e klasse geschiedt.
De mogelijkheid om dit vraagstuk op
te lossen, ia te danken aan de omstandig
heid, dat de dienst van tractie en materi
aal de kosten van onderhoud, rente en af
schrijving per rijtuigzitplaats heeft bere
kend. Deze kosten bedragen gemiddeld
(de oudste rijtuigen zijn buiten rekening
gelaten) voor de drie klassen 83, 59 en
37 gulden per jaar.
In '33 waren 10300 van de totaal 177000
zitplaatsen aangewezen voor de le klasse.
Het aantal reizigerskilometers per zit
plaats en per jaar bedroeg in 1933 voor de
drie klassen afgerond 9000, 15000, 19000.
Had er in 1933 geen le klasse bestaan,
dan zouden deze reizigers vervoerd kun
nen zijn in 9/15 X 10300 6200 zitplaat
sen, waarbij zij dezelfde accomodatie zou
den verkregen hebben als de (andere) rei
zigers 2e klasse. 10300 zitplaatsen le klas
se kostten in 1933 10300 X 83 gulden
854900 gld.; 6200 zitplaatsen 2e klasse
6200 X 59 gld. 365800 gld., er zou dus
een voordeelig verschil van 489100 gld
zijn ontstaan.
Daarentegen zouden 95 millioen reizi
gerskilometers le klasse (abonné's inbe
grepen) zijn afgelegd en betaald in de 2e
klasse; zulks geeft een nadeelig verschil
van gemiddeld 0.6 per reizigerskilometer
(2.5 cent tegen 3.1 cent) of totaal rond
570.000 gld. Indien dus de capaciteit vaD
het rijtuigpark niet (sedert jaren) reke
ning had gehouden met drie klassen, doch
slechts met 2, dan zou de netto-opbrengst
van N. S. in 1933 rond f 80.000 lager zijn
geweest.
De groote capaciteit in het park, die de
le klasse boven het verkeer van gelijken
omvang in de 2e klasse vergt, wordt dus
ruimschoots met de hoogere opbrengst van
het hoogere tarief betaald. Daarbij komt
nog, dat de stille reserve, die de plaats
ruimte in de le klasse biedt, voor de to
tale capaciteit van het rijtuigenpark een
niet te versmaden voordeel is, terwijl bo
vendien niet alle reizigers le klasse zich
als een baaltje suiker laten verplaatsen
naar de 2e klasse, maar wel eens de voor
keur zouden kunnen geven aan het soe
pele kleine verkeersmiddel, dat den open
baren weg volgt.
D. Hans uit den Vrijheidsbond.
De heer Hans, hoofdredacteur van de
„Avondpost", deelt in zijn blad mede, dat
hij voor het lidmaatschap van den Vrij
heidsbond heeft bedankt. Hij zegt, dat hij
zeer ernstig bezwaren heeft tegen de prac
tische liberale politiek van den lateren tijd
Ten deele is dit een gevolg van het gewij
zigd inzicht bij zichzelf, dat hij vroeger
al heeft erkend (o.a. ten aanzien van het
contact tusschen staatkunde en religie)
voor een ander en zeer belangrijk deel
echter ook van de wendingen in de libe
rale politiek zelve, met name op sociaal
gebied. De heer Hans zegt echter de libe
rale beginselen te zullen blijven verdedi
gen.
Geen rljksgeld meer voor keurings-
diensten?
In het algemeene bezuinigingsplan, dat
de regeering voorbereidt, zal, naar het
„Volksblad" verneemt, ook de zorg voor
de Volksgezondheid niet worden ge
spaard.
Bij geruchte vernam het blad, dat het
in de bedoeling ligt op de inspectie van
de Volksgezondheid te besparen door
Binnenland.
De Eerste Kamer behandelt de begroo
ting van defensie, de Tweede de In
dische begrooting.
Memorie van Antwoord over de begroo
ting van Econ. Zaken.
Felle brand te Giessendam.
De werkloosheid in Zeeland.
Buitenland.
Amerikaansch luchtschip vergaan.
Het Duitsche antwoord aan Engeland en
Frankrijk.
De koude in verschillende landen.
Het optreden van Italië.
Uitbreiding der Amerikaansche vloot
vermindering van het aantal hoofdin
specteurs en inspecteurs.
Een andere bezuiniging zal verkregen
worden door intrekking van de begro
tingspost van f660 000, waai uit de bij
dragen aan de gemeenten voor de keu
ringsdiensten van waren werden bekos
tigd. Bé vosten van de keuringsdiensten
(voorzoover zij onder die omstandighe
den te handhaven zouden zijn) zouden
daardoor geheel ten laste van de gemeen
telijke budgetten komen.
EERSTE KAMER.
De begreoting van Defensie,
In de Eerste Kamer kwam gisteren aan
de orde de Defensiebegroting voor 1935.
Mevr. P o t h u i s - S m i t (S. D.) be
toogde, dat de Soc. Dem. blijven strijden
voor ontwapening, terwijl ie regeering
die zooals men weet ook op de uitgaven
voor de weermacht bezuinigt meedoet
aan den bewapeningswedloop.
De heer V a n E m b d e n (V. D.) ont
kende, dat de kleine volken in technisch
opzicht zich kunnen opwerken tot een fac
tor van beteekenis aan de eene of andere
zijde. Verder bepleitte Spr. de belangen
der oud-gepensionneerden.
De heer Visser (R. K.) zeide geen
diepgaand verschil te zien tusschen lucht,
macht en veiligheidsmacht. De bewering.
„We kunnen toch niet tegen een groote
mogendheid op", is een gemeenplaats. Het
bezit van een leger is voor ons niet enkel
jegens den Volkenbond noodzakelijk; het
is dit nog meer voor zelfhandhaving der
eigen neutraliteit (stemmen: zeer juist).
Dat nationale ontwapening van ons land
een spoorslag zou zijn voor anderen om
dit voorbeeld te volgen, is geen argument,
waaraan Spr. eenige waarde toekent. Hij
critiseerde de houding der Soc. Dem. en
vooral der Vrijz. Dem., die tegen de De
fensie-begrooting stemmen. Dit beteekent
dat ze daarvoor een regeerings-crisis zou
den aanvaarden.
De heer B 1 o m j o u s (R. K.) kwam
mede op tegen defaitisme en ondermijning
onzer weerkracht. We moeten al het mo
gelijke doen om ons bestuur in eigen han
den te houden, ook in de overzeesche ge
westen.
Spr, juichte het optreden van de burge
meesters in het Zuiden van ons land ten
behoeve der weermacht toe. Nederland
heeft in de na-oorlogsjaren reeds teveel
gestaan onder den druk van de ontwape-
naars. Spr. vroeg of het niet plicht is, zoo
noodig het jaarlijksche contingent te ver-
hoogen.
Het is onverantwoordelijk, ons volk wijs
te maken, dat het de kracht zou missen
om zich te verdedigen.
De heer Heerkens Thijssen
(R. K.) betoogde, dat wie bereid is, onze
grondwettelijke voorschriften na te leven,
aan een behoorlijke weermacht moet mee
werken. Spr. wenscht een zoo goed moge
lijke geoefendheid, desnoods, door minder
lichtingen en grooter contingenten.
TWEEDE KAMER.
De Indische begrooting.
De Tweede Kamer heeft gisteren een
aanvang gemaakt met de behandeling van
de Indische begrooting.
De heer C r a m e r (S. D.) critiseerde
het optreden van den Gouverneur-Gene
raal en ontwikkelde bezwaren tegen diver
se bezuinigingsmaatregelen. Hij drong aan
op industrialisatie van Indië. Ook de
maatregelen tegen revolutionaire elemen
ten hadden natuurlijk niet zijn instem
ming.
De heer Van Boetzelaar van
Dubbeldam (C. H.) zette uiteen, dat
de industrialisatie heel wat gevaren mee
brengt. Spr. is huiverig den weg der zelf
voorziening op te gaan. Verdere inkrim
ping van de gezagsmiddelen acht hij even
als de regeering niet verantwoord. Ver
der bepleitte hij een onderzoek naar de
mogelijkheid van een fiscaal uitvoerrecht
op rubber, waardoor een welkome verster
king van 's Lands middelen, verkregen zou
kunnen worden.