Zoo rillerig?
AKKERTJES
Belangrijkste Nieuws.
DINSDAG 22 jANUARI 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG: - No. 95
Buitenland
Binnenland
Uit de Provincie.
AKKER.CACHETS
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.5C per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes 3n
Viissingen f0,20. "sse nummers 5 cent,
Adveriantiën 30 rent per regel inge. den.
mededeel)ngon 80 rent oer regei. Kleine
Advert,entiën Dinsdags en Vrijdags i0,75, bij
vooruitbetaling, Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
„Nederland Waakzaam".
Sinds jaren wordt er, inzonderheid als
verkiezingen op til zijn, gevraagd naar
geschikte en goedkoope propagandalec-
tuur.
Wanneer, zooals nu weer het geval is,
van alle kanten gewrikt wordt aan de
Christelijke grondslagen van ons volksle
ven, als daar een stelselmatig pogen is
om de massa op te zweepen, het gezag
van de Overheid te ondermijnen, ver
deeldheid te zaaien met als gevolg ver
minderde invloed van de Christelijke par
tijen op het staatsbeleid, dan komt telkens
weer de vraag op: moet daartegen niet
méér gedaan worden. Is het niet nood
zakelijk de breede massa voor te lichten
en tegenover het pogen om ons volk te
.misleiden iets anders te stellen?
Omtrent de noodzakelijkheid van een
dergelijke propaganda bestaat geen ver
schil van meening.
Maar er was tot voor kort niemand die
de zaak aanpakte.
Daarin is nu verandering gekomen.
Het Comité voor Christelijke Volkslec
tuur, „Pro Patria et Regina" is begon
nen met de uitgave van een christelijk-
nationaal volksblad: „Nederland
W aakzaam".
Omtrent het doel van dit blad werd
in bet eerste nummer geschreven:
„Het wil saambinden, en het wil
afweren. Samenbinden de van huis
uit anti-revolutionairen, maar van wie
velen met de moeilijkbeden des levens
geen raad weten en een prooi dreigen te
worden van den lokkenden vogelaar. Wij
willen moed inspreken bij het hoog gaan
der golven, wijzen op den machtigen arm
van onzen Vader in de Hemelen. Die in
het verleden zoo kennelijk Nederland
heeft gezegend. Wij willen aantoonen, hoe
groot nog de zegeningen zijn. Hoofden
en harten doen opheffen naar omhoog.
Wij willen niet alleen moed
inspreken aan onze heen en weer ge-
schudden en onze vooraanstaande man
nen verdedigen, doch ook den g e e s t e -
ken tegenstander aanvallen.
Hun drogredenen, waarnaar te veel ge
luisterd wordt, uiteenrafeien. Een kijkje
nemen in eigen tuin, waar het onkruid
zoo welig opschiet. Hun beginselen toet
sen aan onze beginselen. Nauwkeurig let
ten op hun daden op het terrein van het
publieke leven. De caricatuur ter hand
nemen, in de hoop, dat ook hiermede
vlijmend scherp de waarheid kan worden
gezegd. Opdat wapenen aanwezig zijn
voor onze vrienden, wanneer zij aange
rand worden op straat, bij het stempel
lokaal, in fabriek of werkplaats, op de
veiling of op de markt, in het kort overal,
waar de aanval kan worden verwacht."
Er zijn thans vier nummers van „N e-
derland Waakzaam" verschenen.
En met uitzondering van het eerste num
mer dat we niet in alles konden bewon
deren, kan worden getuigd, dat hier een
voortreffelijk propaganda-middel wordt
geboden.
Hierbij kan het nu echter niet blijven.
tls niet genoeg dat er wapens zijn.
Ze moeten ook gebruikt worden.
Hier ligt een taak voor onze kiesver-
eenigingen. Voor weinig geld kan nu be
trekkelijk veel worden gedaan.
De vijand slaapt niet.
Waakzaam daarom, en werk
zaam I
Slotzitting Volkenbondsraad.
De vier en tachtigste zitting van den
Volkenbondsraad is gisteravond gesloten.
Op dezen laatsten dag hebben de kleine
mogendheden de overwinning behaald in
een strijd tegen de gxoote mogendheden
over de beteekenis van artikel 11, para
graaf 2. van het volkenbondsverdrag.
Zij hebben weten te verhinderen, dat
de raad aan artikel 11 een zoo beperkte
interpretatie gegeven heeft, dat het arti
kel voor vredelievende, kleine staten prac-
tisch geheel waardeloos zon zijn gewor
den.
Dé raad heeft bovendien nog zonder
eenige discussie besloten, het vraagstuk
inzake de Saarvluohtelingen, waarover
Laval een memorandum had ingediend,
in studie te nemen.
Tenslotte behandelde de raad nog het
grensregelingsgeschil tusschen Irak en
Perzië. Hier was het niet mogelijk, reeds
tot een regeling te komen.
De gedelegeerden van Irak en Perzië
verklaarden zich tot het voorgestelde uit
stel bereid en beloofden in den tusechen-
tijd niets te zullen doen, dat de regeling
van het geschil zou kunnen bemoeilijken.
De volgende raadszitting zal in de
maand Mei gehouden worden, tenzij nog
een buitengewone zitting in Februari zal
worden gehouden, om een beslissing te
nemen over die technische kwesties be
treffende het Saargebied.
Mijnramp In Servië. Talrijke dooden en
gewonden.
Bij Sajefsjar, in Sérvië, heeft een ge
weldige mijngasontploffing plaats gegre
pen.
Volgens een communiqué der mijn-
directie zouden in het gebied, waar de
ontploffing plaats vond, 24 arbeiders aan
het werk zijn geweest. Van deze groep
werden zes dooden kort na de explosie
naar boven gebracht.
Dé „Prawda" maakt verder gewag van
een gerucht, volgens hetwelk reeds 30
dooden zouden te betreuren zijn.
Een nader communiqué van den mijn
eigenaar deelt mede, dat volgens de laat
ste, echter nog niet bevestigde berichten,
het aantal dooden elf bedraagt. Zeven an
dere mijnwerkers zouden zwaar en vijf
licht gewond zijn, terwijl een arbeider
nog vermist wordt
Mijnexplosie in Amerika. Reeds 9 dooden
geborgen.
In de kolenmijn Gilberton, welke op on
geveer twintig kilometer van Portsville
(Pennsylvanië) ligt, heeft door tot nog
toe niet bekende oorzaak een ontploffing
plaats gehad. Ruim dertig mijnwerkers,
welke op de verdieping, waar de ontplof
fing plaats had, werkzaam waren, wer
den onder neerstortend puin bedolven.
Negen hunner konden slechts als lijken
geborgen worden. Niemand van de overi
gen kon tot nog toe worden gered.
Belangrijke maatregelen tegen
werkloosheid.
Dé Belgische regeering heeft zich bezig
gehouden met de quaestie van de bestrij
ding der werkloosheid. O.a. werd een pro
ject voor den aanleg van gemeentewegen
en waterleidingen besproken. Alleen bij
den aanleg en de verbetering van ge
meentewegen zouden ruim 10.000 werk-
loozen te werk gesteld kunnen worden.
Er werd een interdepartementaal comité
benoemd, dat de quaestie van de tewerk
stelling van werkloozen grondig zal be-
studeeren. Men overweegt o.a. jonge in-
tellectueelen in den staatsdienst op te ne
men en plaats voor hen vrij te maken
door oudere ambtenaren te pensionnee-
ren. Voorts wil men trachten oudere in
dustrie-arbeiders tot keuterboertjes te
maken door hen een stukje land ter be
schikking te stellen en kleine pachthoe
ven voor hen te laten bouwen. Ook wordt
de mogelijkheid van een algemeene ver
korting van den werktijd ernstig onder
het oog gezien.
Korte Berichten.
Zondagavond zijn in Batoem en
verschillende plaatsen van Zuid-Rusland
sterke aardschokken waargenomen, 'die
zich meermalen hebben herhaald. Tlot
dusver kwamen nog geen mededeelingen
over eventueele schade binnen.
In de nabijheid van Versailles is gis
ternacht een goederentrein ontspoord,
waarmee slachtvee naar het Parijsche
abattoir zou worden vervoerd. Vele hon
derden stuks vee werden gedood, lof zóó
zwaar gewond, dat de beesten ter plaatse
moesten worden afgemaakt.
Goedkoope treinen.
Be „Tel." verneemt, dat er een achter
uitgang valt te constateeren in de alge
meene bezetting van de goedkoope trei
nen. De bezetting vooral van de tweede
klasse is zoo gering geworden, dat de
spoorwegen tijdens den a.s. zomer in de
goedkoope treinen geen tweede klasse-rij
tuigen moer zullen laten loepen. Ook zal
het aantal goedkoope treinen in den a.s.
.zomer worden verminderd.
Groote order voor onze Industrie
behouden.
Naar gemeld wordt is onlangs een be
langrijk rapport uitgekomen van den di
recteur der Amsterdamsche Gem. Electri-
citeitswerken, den heer dr W. Lulofs,
omtrent de vervaardiging van een groote
turbine-installatie. Een werk van dezen
omvang was tot dusverre door de Neder-
landsche industrie nog nooit geleverd. Na
verschillende onderhandelingen is'men er
echter in geslaagd, de geheele vervaardi
ging van het complex in Nederland te
kunnen houden, zonder dat dit meerdere
kosten meebrengt, terwijl de kwaliteit de
vergelijking met de aanbiedin'gen uit het
buitenland glansrijk blijkt te kunnen
doorstaan.
Met de vervaardiging is ongeveer een
half millioen gulden gemoeid.
Salarieering van gemeentepersoneel.
Naar men verneemt heeft de Minister
van Binnenlandsche Zaken aan de Ge
meentebesturen verzocht hem een opgave
te willen verstrekken van de tegenwoor
dige salarissen en Iconen met inbegrip
van toelagen, inkomsten uit gemeentelijke
nevenfuncties e.d. zonder aftrek van het
pensioenpremieverhaal, en indien aan
wezig, van de salarisschalen van ieder
der funcionnarissen, wier bezoldiging
door den Raad geregeld wordt, alsmede
van de in de gemeente bestaande kortin
gen, kindertoeslagen, diplomatoelagen,
e.d. Voorts wensoht de minister inlich
tingen te ontvangen betreffende het aan
tal ambtenaren, werklieden enz. dat in
de onderscheidene gemeentelijke functiën
werkzaam is.
Controleurs landbouw-crisiswet
gewapend.
Dé Minister van Economische Zaken
heeft bepaald, dat de controleurs Land-
bouw-Crisiswet 1933 gedurende de uit
oefening van hun functie het hun door
den Centralen Crisis-Controledienst ver
strekte of door dezen dienst goedgekeur
de wapen bij zich mogen hebben.
De faillissementsstatistiek over 1933.
Evenals ten aanzien van den algemee-
nen economischen toestand van Neder
land bracht het jaar 1933 naar uit de
Faillissementsstatistiek van het Centraal
Bureau voor de Statistiek blijkt ook
ten aanzien van de hoeveelheid der uit
gesproken vonnissen van faillietverkla
ring een zekere stabiliteit. Na een voort
durende stijging van het aantal faillesse-
menten sedert 1929, n.l. van 2729 in 1929
tot 4539 in 1932 (per 100.000 der gemid
delde bevolking resp. 35.1 en 55.9) kan er
volgens de verschenen faillissementssta
tistiek iover 1933 (in één publicatie met
de Justitiëele Statistiek) van een verdere
toeneming in laatstgenoemd jaar niet ge
sproken worden, 't Werkelijke cijfer was
nog wel een weinig (17) hooger, het re
latieve (per 1000 inwoners) liep daaren
tegen terug van 55.9 tot 55.3.
Het aantal door insolventie afgedane
faillissementen vermeerderde vani 2050
in 1932 tot 2454 in 1933 (stijging van
19.7 pet.). Het totaalbedrag der baten
steeg van f 7.840.091 tot f 9.761.897 lof
24.5., dat der passiva van f 43.639.991 tot
f 63.393.405 of 46,3 pet. Voor 1933 vorm
de het bedrag der activa 15,39 pet. van
het bedrag der passiva, voor 1932 18.09
procent.
Aan de preferente crediteuren in de
door insolventie geëindigde faillissemen
ten werd uitgekeerd 46.7 pet. van het to
taal hunner vorderingen (1932 61.6 pet.).
Viaor de concurrente schuldeischers kwam
slechts 8.1 pet. van het totaal der vorde
ringen terecht (1932 9,4 pet.).
In de Statistiek over 1933 zijn voorloo-
pige cijfers van de maanden Januari tot
en met November 1934 opgenomen. Sa
mengeteld bedroeg het aantal faillisse
menten in deze maanden 4275 tegen 4245
in dezelfde maanden van '33. Het aantal
faillissementen in de genoemde 11 maan
den van '34 was dus 30 of 0.7 pet. hooger
dan in 't overeenkomstige tijdsverloop van
het vorige jaar..
DE GEHUWDE AMBTENARES.
Nota van Minister Colijn.
Geen verder strekkende maatregelen.
Naar aanleiding van zijn in de verga
dering der Tweede Kamer van 14 Novem
ber 1934 gedane toezegging de aangele
genheid van de gehuwde ambtenares na
der te onderzoeken, heeft Minister
Colijn der Kamer in een Nota de re
sultaten van dit onderzoek medegedeeld,
alsmede de overwegingen, waartoe zij der
Regeering aanleiding hebben gegeven.
Het onderzoek betreffende de gehuwde
ambtenares, aldus deze Nota, heeft aan
getoond, dat in den geheelen Rijksdienst,
de Rijksonderwijsinrichtingen inbegrepen,
onder de ruim 60.000 personen, daarbij
werkzaam, zich op 31 December 1938
320 gehuwde vrouwen bevonden.
Dit aantal omvat niet enkel de gehuw
de ambtenaressen, doch alle gehuwde
vrouwen met uitzondering slechts der
werkvrouwen in 's Rijks dienst werk
zaam, hetzij in vasten, tijdelijken of con-
tractdienst, ongeacht of de vervulde be
trekking is aan te merken, dan wel als
een onbeduidende nevenfuctie, waarin te
gen een geringe belooning slechts in voor
komende gevallen behoeft te worden dienst
gedaan (b.v. reserve-bewaarster bij' het
gevangeniswezen, visiteuse bij den belas
tingdienst e. a.).
Van deze 326 gehuwde vrouwen (van
wie 113 in vasten, 182 in tijdelijken en 31
in contractdienst) waren 134 in meer vol
ledige en 192 in nevenbetrekkingen werk
zaam.
Van laatstgenoemde 192 gehuwde vrou
wen vervulden 178 een specifiek vrouwe
lijke nevenfunctie, van wie 159 die van
tijdelijke visiteuse bij' den belastingdienst,
voor welke functie, beloond met f 2 tot
f 10 per maand, gehuwde vrouwen meer
in het bijzonder in aanmerking komen.
Van de 134 in volledige betrekkingen
werkzame gehuwde vrouwen vervulden 61
een specifiek vrouwelijke functie, waaron
der 42 die van telefoniste bij' het Staats
bedrijf der P. T. T. en 17 die van naaister
bij Defensie.
Slechts de. 73 overigen (van wie 55 in
vasten, 6 in tijdelijken en 12 in contract-
dienst) vervulden een volledige betrekking
welke ook door een mannelijke kracht zou
kunnen worden bezet. Daaronder waren
23 kantoorhouder bij het Staatsbedrijf
der P. T. T., een functie, waarbij de amb
telijke werkzaamheden binnen de echte
lijke woning worden verricht. Van de 50
overigen waren 38 in zuiver administra
tieve betrekkingen werkzaam.
Aangenomen mag worden, al zijn daar
omtrent zonder nader individueel onder
zoek geen concrete cijfers te verstrekken,
dat voor vele, zoo niet voor de overgroote
meerderheid, dezer gehuwde vrouwen
geldt, dat zij óf kostwinster zijn, óf door
ongelukkige huwelijksomstandigheden ge
dwongen zijn in eigen onderhoud te voor
zien.
Zooals uit de geproduceerde gegevens
blijkt, heeft het onderzoek den indruk be
vestigd, dat i dank zij de sinds jaren
voor het rijk getroffen maatregelen: van
het verleenen van ontslag bij huwelijk, van
het de gehuwde ambtenares-niet-kostwin-
ster voorrang verleenen hij de afvloeiing
en van het niet in dienst nemen van ge
huwde vrouwen, behoudens in zeer bij
zondere uitzonderin:, evalien de aan
gelegenheid van de gehuwde ambtenares
voor wat den Rijksdienst betreft niet en
kel geen principieels, doch ook geen prac-
tische beteekenis meer heeft.
Naar het oordeel der Regeering bestaat
dan ook geen voldoende aanleiding tot
het nemen van verder strekkende maat
regelen voor den Rijksdienst.
Ten aanzien van het openbaar en
bijzonder onderwijs, met uit
zondering van dat aan Rijksonderwijs
inrichtingen, waarvan het personeel in
voorgaande opgave omtrent den Rijks
dienst is begrepen, valt het navolgende
te vermelden,
N ijverheidsonderwijs. On
der de 6577 leerkrachten waren op 1 Ja
nuari 1934 1977 vrouwen. Onder deze be
vonden zich 65 gehuwde leeraressen, vrij
wel allen verbonden aan huishoudscholen.
Bij dit nijverheidsonderwijs geldt sinds
1 Januari 1925 de bepaling, dat de hu
wende ambtenares, tenzij ouder dan 45
jaar, wordt ontslagen.
Middelbaar en voorberei
dend hooger onderwijs. Op
1 Januari 1934 waren aan de hoogere
burgerscholen, lycea, gymnasia en han
delsscholen op een personeel van 4072
ambtenaren, w.o. 685 vrouwen, 52 gehuw
de vrouwelijke leerkrachten verbonden, nl.
40 bij het gemeentelijk en 12 bij het bij
zonder onderwijs.
Lager en uitgebreid La
ger onderwijs. Op 1 Januari 1934
bevonden zich onder de 38.213 leerkrach
ten, waaronder 16.537 onderwijzeressen,
921 gehuwde vrouwen.
In tegenstelling met de overige vermel
de aantallen zijn hij het L. O. in deze op
gave tevens begrepen de gehuwd geweest
zijnde onderwijzeressen.
Zooals door den Minister reeds bij het
mondeling debat op 14 November j.l. toe
gegeven werd, heeft de kwestie van het
al of niet handhaven van de gehuwde
ambtenares bij' het onderwijs, meer in het
bijzonder hij 'het lager onderwijs, nog wel
practische beteekenis.
Gezien de resultaten bij den Rijksdienst
van de in 1934 genomen principieele be
slissing, mag met vertrouwen verwacht
worden, dat de doorvoering van dezelfde
beginselen bij het openbaar en bijzonder
onderwijs het aantal gehuwde onderwij
zeressen en leeraressen snel zal doen af
nemen.
Een voorschrift tot ontslag van de in
dienst zijnde gehuwde vrouwen acht de
Regeering daarom ook voor Onderwijs
niet voldoende gemotiveerd.
Wat betreft de provinciën, gemeenten
en overige publiekrechtelijke corporaties,
zoo staan der Regeering geen gegevens ter
beschikking aangaande de aantallen ge
huwde ambtenaressen, in dienst dier li
chamen.
Op grond van de aanschrijving van den
Minister van Binnenlandsche Zaken d.d.
20 December 1933, moeten alle ambtena
renreglementen een regeling van het ont
slag van de huwende ambtenares inhou
den van ten minste even verre strekking
als die van de artikelen 97 en 97a van het
Alg. Rijksambtenarenreglement. Aanbevo
len werd de opneming eener bepaling, vol
gens welke de gehuwde ambtenares-niet-
kostwinster bij ontslag in de eerste plaats
daarvoor in aanmerking zal komen.
Mitsdien geldt thans voor den geheelen
Overheidsdienst, dat de huwende ambte
nares, die in concubinaat is gaan leven,
wordt ontslagen.
Ook de aanbevolen regel, dat de gehuw
de ambtenares-niri-kostwinster bij ontslag
moet voorgaan, wordt, voor zoover be
kend, steeds gevolgd.
Candidaatstelling Provinciale Staten.
De centrale A. R. Kiesvereeniging te
Binnenland.
Nota Minister Colijn over de gehuwde
ambtenares.
Buitenland.
Slotzitting Volkenbondsraad.
Mijnrampen in Servië en Amerika.
Werkloosheid in België.
Gij hebi kou gevat en voelt de koorts
opkomen. Ga naar bed en neem
"AKKERTJES", die als kabouters in
den nacht Uw opkomende verkoud
heid, Uw Griep zullen verdrijven.
Morgen staat Ge op zonder koorts en
voelt Ge U weer prettig en gezond.
Iflederlandsch Ongeëvenaard bij gevatte kou
I Product Grjep( rheumatische pijnen,
Zenuwpijnen, Hoofdpijn, enz.
Per 12 st. 52 ct. Zakdoosje 20 cU
Volgens recept van Apotheker Dumont
Zierikzee hield onder voorzitterschap van
dhr W. den Boer een vergadering tot de
finitieve vaststelling van de candidaten-
lijst voor de Provinciale Staten.
Ze luidt als volgt:
1. W. den Boer, Zierikzee; 2. W. v. d.
Berg, Bruinisse; 3. C. W. den Boer, Brou
wershaven; 4. S. W. Vis, Haamstede; 5.
S. Hage, Bruinisse; 6. P. Verbeek, Zie
rikzee; 7. A. A. van Eden, Nieuwerkerk;
8. G. v. d. Sluis, Kerkwerve; 9. A. S. v.
Hoeve, Oosterland; 10. G. L. de Jonge,
Nieuwerkerk.
Tot afgevaardigden naar het Prov. Co
mité werden benoemd dhrn W. den Boer,
A. Timmerman en I. Gatsman
Verder werd de propaganda voor de
Statenverkiezing besproken. Verschillen
de sprekers zullen voor de kiesverenigin
gen optreden. Het propagandablad „Ne
derland Waakzaam" zal worden ver
spreid.
Door de kiesvereeniging van Haamste
de werd een motie van afkeuring inge
diend over de A. R. burgemeesters, die op
Zondag als voorzitters van de stembu-
reaux in het Saargebied hebben gefun
geerd. Besloten werd de motie aan het
Centraal Comité door te zenden.
Behalve van Oosterland waren de af
gevaardigden van alle kiesvereenigingen
aanwezig.
Zangershond „Zang Veredelt".
Zaterdag hield de Zeeuwsche Zangers-
bond „Zang Veredelt", hare jaarvergade
ring te Goes.
In zijn openingswoord gaf de voorz.,
de heer C. Flipse, van Wiasenkerke, oen
overzicht over het jaar 1934. Hij herin
nerde o.m. aan het mooi geslaagde con
cours te Ierseke op 13 Juni. Terwijl de
vereeniging „O. B. K." van Goes genood
zaakt was als bondslid te bedanken, tra
den 2 nieuwe leden toe, n.l. de Chr. zang1-
vereeniging „Dé Lofstem" te St. Maar
tensdijk en „Zanglust" te Kapelle. Dé
bond 'telt nu 19 leden.
Het onverwacht overlijden van den
heer J. Blansaart, directeur van „Ore-
lio" te Axel werd herdacht. Terwijl de
aanwezigen zich van hun zetels verhie
ven, schetste de voorzitter in gevoelvolle
woorden, wat de overledene èn voor Ore-
lio èn voor den bond is geweest.
Het verslag van den penningmeester
den heer A. de Priester van Borssele,
gaf een goed slot aan van f 691.
De aftredende secr. J. van Houte
('sH. Arendskerke) werd met algemeene
stemmen herkozen. Déze zal in 1936, 25
achtereenvolgende jaren als bondssecreta-
ris in functie zijn geweest.
Met 18 tegen 1 stem werd besloten
dit jaar weer een concours te organi-
seeren en werden m.a.st. herbenoemd
als jury-leden de heeren Henri van Nieu-
wenhoven (Breda) en Eduard Flipse
(Rotterdam).
