BERTELS
eerste blad
^^li&orijdüvmkou
ZATERDAG 12 JANUARI 1935
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. SF
Een jaar van strijd.
Buitenland
Binnenland
Helanqrijkste Nieuws.
Op Fok- en Vermeer-
deringsbedrijven
Bertels' Kunstkorrel
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Buroaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèquo en Girorekening 44405.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Tclcf. 250,
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingon f0.30. L"?se nummers 5 cent.
Advortcntiün 30 cent per regel. Ingci ndon
mededeelIngcn 00 cent por regoi. Klolne
Advortcntiün Dinsdags on Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling, Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Met dit opschrift doelen wij: niet op de
internationale politieke verhoudingen, al
zal op dat terrein wrijving en strijd wel
niet ontbreken.
En wij doelen ook niet op den strijd,
zooals die in ons land in parlement en
raadszaal, in vergaderingen en pers, weer
met meer of minder scherpte 'gevoerd zal
worden.
Als wij van 1935 spreken als een jaar
van strijd, dan denken wij zeer speciaal
aan de verkiezingen die dit jaar zullen
gehouden worden, eerst voor de Provin
ciale Staten en dan voor de gemeente
raden.
In 't bijzonder wat betreft de Staten
verkiezingen, kunnen we er wel op reke
nen, dat deze een ongewoon scherp ka
rakter zullen dragen.
Behalve de partijen, die vroeger aan
deze verkiezingen deelnamen, zullen nu
ook zoowel de Chr. Dem. Unie als de N.
S. B. van de partij zijn. En we 'kunnen er
wel op rekenen, dat de aanvallen van die
zijde scherp zullen zijn. Dat hebben, wat
de C. 'D. U. betreft, de tusschentijdsche
gemeenteraadsverkiezingen in Heerenveen
en Enschede geleerd, waar niet in de eer
ste plaats het gemeentebelang aan de orde
werd gesteld, maar waar met groote
vrijmoedigheid gespeculeerd werd op de
moeilijkheden waarmede velen in dezen
tijd hebben te kampen en waardoor ze
eerder dan anders geneigd zijn aan veel
belovende en scherp critiseerende groe
pen het oor te leenen. En wat de N. S. B.
betreft, leeren de publicatiën van die zijde
dat men voor geen klein gerucht ver
vaard is.
Beide partijen rekenen 'bij de komende
Statenverkiezingen op een geweldige over
winning.
Van de zijde der 'N. ;S. B. is b.v. ge
profeteerd, dat men in 1937 zeker twintig
Tweede Kamerzetels zal bezetten en dat
in 1935 zeker vier Nat. Socialistische se
natoren zullen worden gekozen. Waaruit
volgt, dat men er op rekent straks onge
veer tweemaal zooveel leden te 'hebben in
de Prov. Staten dan nu de A.R. partij.
In hoeverre we hier met grootspraak
dan wel met stellige welgefundeerde ver
wachtingen te doen hebben kan ons koud
laten. Hoofdzaak is, dat men er van die
zijde op rekent een geweldig aantal stem
men te halen en dat als gevolg daarvan
de A.R. partij, op wie niet in de laatste
plaats de aanvallen gericht zullen zijn,
een geduchte aderlating zal hebben te on
dergaan.
Deze voorspellingen bevatten dus in elk
geval een ernstige waarschuwing. Zij wij
zen er op, dat het er straks zal spannen.
De in 1931 gehouden Statenverkiezin
gen 'hadden voor de rechtsche partijen in
het algemeen en de A.R. partij' in 't bij
zonder een bevredigende uitslag. Het A.R.
s'temmencijfer steeg in 'Zeeland tot 20486,
terwijl 8 van hare candidaten gekozen
werden, wat weer tengevolge had, dat zij
hare leden in het college van 'Ged. Staten
'kon handhaven.
Zal dat nu anders worden? Wij weten
het niet.
Maar wei weten we 'dat ons een ern
stige strijd te wachten staat en dat van
verschillende zijden al 'het mogelijke zal
worden gedaan om de A.R, partij een ge
voelige nederlaag toe te 'brengen.
Daarom is 'het noodzakelijk, dat wij ons
do groote bcibeokenis van de komende ver
kiezingen duidelijk voor oogen stellen,
Vooreerst om het Provinciaal belang.
De Provinciale Staten mogen over hol
geheel weinig id i r e c t e n invloed uit
oefenen, hun indirecte invloed is van
verre strekking.
In de eerste plaats omdat door hen
en uit hun midden de Gedeputeerde Stalen
worden gekozen, een college, dat met de
dagelijksche leiding en uitvoering der za
ken is belast en dat tevens is aangewezen
om toezicht uit te oefenen op de gemeente
besturen, Voorts, en dat is ook van veel
beteék'enis, behoort tot de taak der Gede
puteerden, recht te spreken in geschillen
van 'bestuur of andere geschillen-, waarbij
zij door de wet als rechters zijn aange
wezen.
Zijn de Provinciale Staten in meerder
heid links, 'dan bestaat de groote meerder
heid van het college van 'Gedeputeerden
uit mannen van de linkerzijde. Vroeger,
toen de liberalen het voor heb zeggen had
den, werden als regel alle plaatsen be
zet. Dat komt nu zelden meer voor. Maar
het spreekt vanzelf, dat een linksöhe
meerderheid in de Staten zich ook aftee-
kemb in het college van 'Gedep. Staten.
Behoort daarentegen de meerderheid van
de Prov. Staten tot de rechterzijde, dan is
ook de meerderheid van 'Gedeputeerden
rechts.
Het is dus van veel belang, dat de
rechtsche meerderheid in de Staten
waar ook telkens punten van principieel
belang aan de orde komen wordt be
houden en dat daarbij de invloed van de
A.R. beginselen niet wordt verzwakt,
Octk in het algemeen landsbelang is dit
gowenscht. De leden van d'e Eerste Kamer
worden n.l. gekozen door de Provinciale
Staten.
Bij de 'komende verkiezing wordt dus
niet alleen beslist over de samenstelling
*an de Provinciale Staten, maar in be
ginsel ook over 'die van het college van
Gedeputeerden en van de Eerste Kamer.
Een krachtige actie zal dus noodiig zijn.
Onze leiders, de 'bestuurders van onze
plaatselijke en centrale kiesvereenigingen
moeten hierin voorgaan.
Maar zij staan machteloos als de leden
niet volgen en als er onder de troepen
niet ge onden wordt heilige geestdrift
voor de beginselen.
Wij hopen hierop nog wel nader de
aandacht te vestigen.
Ons doel was nu slechts even te laten
gevoelen, dat 1935 belooft te worden een
jaar van strijd en dat 'het daarom
voor allen, die de A.R. beginselen lief
hebben, ook moet zijn een werkjaar
bh uitnemendheid.
Van harte hopen wij dat onze mannen
en vrouwen hunne groote verant-
w o o r d e 1 ij' 'k 'h e i d ten dezen opzichte
zullen gevoelen.
Dat zij niet in de eerste plaats zullen
rekening houden met eigen zin en be
geerte, maar dab zij zichzelf ernstig zullen
afvragen welke taak hen hi'erbij van
Go'dswege op de schouders is gelegd.
Uit het Saargebied.
De leiders van de beweging, welke den
status quo propageert, hebben aan den
Volkenbondsraad een telegram gezonden,
waarin gewezen wordt op de ongehoorde
en steeds toenemende nazi-terreur in het
Saargefoied tegen alle groepen en bladen
van den status quo, waardoor de vrijheid
der volksstemming verijdeld wordt.
Leden van de plebisciet-commissie vree
zen, in verband met de geweldige pressie
welke wordt uitgeoefend door 'het Duit-
sche front, dat de geldigheid van het
stemmingsresultaat in twijfel getrokken
zou kunnen worden.
Derhalve zal de commissie den leider
van het D'uitsche Front een zeer ernstige
waarschuwing doen geworden.
D'e commissie zal er op wijzen, dat de
eindbeslissing 'bij den Volkenbond berust,
en dat deze 'bij de appreciatie van het re
sultaat en 'bij de beslissing van het toe
komstig lot van het Saargebied, ten zeer
ste rekening zal houden met de omstan
digheden, waaronder de verkiezingscam
pagne en derhalve de stemming heeft
plaats gehad.
Gemeld wordt, dat met de telling der
stemmen den 14den Januari om 5 uur
's namiddags een aanvang zal worden ge
maakt en dat het resultaat den löden om
8 uur 's ochtends bekend zal worden ge
maakt.
De reden hiervan is, dat men den uit
slag niet in den avond bekend wilde heb
ben in verband met mogelijke gevaarlijke
uitingen van geestdrift der bevolking.
Het stijgend aantal spoorwegongelukken
in Rusland.
Het in den laatsten tijd op onrustba
rende wijze toenemende aantal spoorweg
ongelukken heeft de sovjet-regeering aan
leiding gegeven, een scherpe verordening
uit te vaardigen, waarbij den justitionee-
len ambtenaren wordt opgedragen, met
alle strengheid op te treden tegen beamb
ten, die bij spoorwegongelukken schuld
blijken te hebben.
Op grond van deze verordening zijn
gistoren te Koergen (Siberië) twee spoor
wegbeambten ter dood veroordeeld, die
dronken in dienst waren gekomen. Het
vonnis is onmiddellijk voltrokken,
Nog een boodschap van Roosevelt.
President Roosevelt is voornemens, de
volgende week een boodschap aan het
congres te zenden, betreffende de voorge
nomen sociale maatregelen, nadat hij het
speciale rapport zal hebben bestudeerd,
dat is uitgewerkt door een commissie.
De koude.
In den nacht van Woensdag op Don
derdag, bereikte in Stolp (in Pommeren)
de thermometer met 21.6 gr. onder nul
zijn laagsten stand gedurende de thans
heerschende koudeperiode.
De koude is tengevolge van den Oosten
wind van zeer onaangenamen aard.
De Oostzeehaven Stolpmünde en Rue-
genwaldermiinde beginnen reeds dicht te
vriezen, zoodat scheepvaart en visscherij
dreigen stil gelegd te worden.
In Roemenië heerscht nog steeds een
hevige koude. Te Boekarest ia de thermo
meter tot 20 graad en op het land tot 30
graad onder nul gedaald.
D'e haven van Constanza is wegens
zwaren ijsgang gesloten. Ook op de D'o-
nau is het scheepvaartverkeer onmoge
lijk.
Op het platteland zijn reeds menschen
doodgevroren.
Vele schepen verkeeren op de Zwarte
Zee in nood.
De stormen gaan vergezeld van vorst,
zoodat de haven van Noworossisk zoozeer
door ijs geblokkeerd is, als sinds jaren
niet is beleefd.
Ook Italië wordt de laatste dagen door
een hevige koudegolf geteisterd. Na een
lieftigen sneeuwstorm in Noord-Italië is
in Bologna de thermometer tot tien gra
den onder nul gedaald. Uit verschillende
streken worden sneeuwbuien en tempe
raturen tot 12 graden onder nul gemeld.
Boven Napels woedt sedert eenige da
gen een storm, welke aanzienlijke schade
aangericht en het scheepvaartverkeer tij
delijk stilgelegd heeft.
Korte Belichten.
De weigering van den Duitschen mi
nister von Neurath op de uitnoodiging
van den Engelschen ambassadeur te Ber
lijn, om deel te nemen aan de komende
zitting van den Volkenbondsraad, wordt
door de Fransche pers scherp veroor
deeld.
In de omgeving van Ankara hebben
aardschokken groote verwoestingen aan
gericht. Er zijn 361 huizen verwoest en
ruim 900 huizen beschadigd.
De nieuwe zitting van den Zweed-
schen rijksdag is gisteren met een troon
rede van Koning Gustaaf geopend. Daar
in wordt de economische toestand gun
stiger beoordeeld.
Ter conferentie van de kleine en
tente te Laibach is men ten aanzien van
het accoord van Rome tot overeenstem
ming gekomen.
De Volkenbondsraad zal heden bij
eenkomen, om in een vertrouwelijke zit
ting over de Saarkwestite te beraadsla
gen.
De dichte nevel welke verscheidene
dagen boven New-York heeft gehangen
is in den loop van den Vrijdag door een
opkomenden Westenwind weggevaagd.
Ongeveer 85 voor den haveningang voor
anker liggende passagiersschepen en
vrachtbooten konden zoodoende de haven
binnenluopien.
MINSTENS 15 PCT. NATUURBOTER
IN DE MARGARINE.
De prijzen vastgesteld.
De Minister van Economische Zaken
heeft bepaald, dat met ingang van 13 Ja
nuari a.s. met wijziging van vroegere be
schikkingen de margarine ten minste 15
pet. natuurboter dient te bevatten.
Voorts is de prijs van het merk voor
margarine A bepaald op 42 cent per KG.
met dien verstande, dat de ruilmerken
kosteloos verstrekt worden.
D'e prijzen van het merk voor marga
rine A bedraagt 49.4 cent per K.G., die
van het merk voor margarine B (onver
mengde plantaardige en ritueele onver
mengde margarine) bedraagt 56 K cent
per K.G. met dien verstande, dat laatst
bedoelde merken slechts worden verstrekt
tegen betaling van een bedrag naar boven
afgerond tot op 1 cent,
De Minister heeft voorts bepaald, dat
met ingang van 13 Januari de prijs van
de vervoervergunning voor margarine B
bestemd voor erkende margarine produc
ten vastgesteld is op 75 cent per K.G.
De beteekenls der verlaging.
Wij hebben, zegt de „Maasbode", eens
geïnformeerd naar de beteekenis van deze
verlaging,
Ons werd meegedeeld, dat deze maat
regel, voorlo'opig althans, een tijdelijk ka
rakter draagt. Het is een gevolg van het
fei't, dat er in de wintermaanden minder
boter wordt geproduceerd, waardoor het
niet noodzakelijk is thans het mengper
centage op 25 te handhaven.
Hoelang het mengpercentage 15 pet. zal
kunnen bedragen is moeilijk te zeggen; de
exportverhoudingen spelen hierbij een
groote rol. Intusschen heeft de Regeering
nog eenige vrijheid van beweging, doordat
meer boter in de koelhuizen kan worden
opgelegd.
Wanneer de botervoorraden aanzien
lijk oploopen, kan altijd weer tot 'n meng-
gebod van 25 pet. worden teruggekeerd.
Wat de verlaging van het mengpercen
tage beteekent, kan blijken uit de volgen
de cijfers. Het binnenlandsch boterver-
bruik bedraagt ongeveer 58 millioen K.G.
Hiervan wordt circa 45 millioen onver
mengd gebruikt en ongeveer 13 millioen
K.G. gemengd door de margarine. Wan
neer nu het mengpercentage van 25 op 15
wordt teruggebracht, wordt twee vijfde
van 13 millioen K.G. of 5.2 millioen K.G.
boter minder in de margarine gemengd.
BEZUINIGING IN INDIE.
Besparing f 80.000 per jaar.
De regeering heeft een webontwerp in
gediend tot wijziging van de Indische
staatsregeling, Be strekking er van is het
aantal leden van het college van gedele
geerden uit den Volksraad terug te bren
gen tot 15 leden, wier voorzitter is de
voorzitter van den Volksraad. De regeling
waarborgt, dat de overeenstemmende wil
van elk viertal volksraadsleden leid', tot
dienovereenkomstige vervulling van een
plaats in het college van gedelegeerden.
'i'ot dusver is het mogelijk geweest,
deelt minister Colijn in de toelichting
mede, het peil der uitgaven van den
Volksraad aanmerkelijk te drukken zon
der maatregelen, welke wijziging beleeke-
nen in de werkwijze en samenstelling eau
den raad. De uitgaven ten behoeve van de
leden werden, op initiatief van den Volks
raad zelf, reeds verminderd.
Van f 983.0U0 in 1931 tot f750.000 in
1935 (raming).
Daar aile andere middelen zijn uitge
put, acht de regeering het oogenblik aau-
gebroken om een vermindering van het
aantal leden van het college van gedele
geerden van 20 tot 15 aan de orde te
stellen.
Aanvankelijk was in het wetsontwerp
in den vorm, waarin het ter advisee ring
aan den Volksraad werd voorgelegd,
voorgesteld om het aantal leden van het
college van gedelegeerden terug te bren
gen op 12. De Volksraad heeft geadvi
seerd tot aanneming van het ontwerp met
inachtneming van den in een door het
college aangenomen motie uitgesproken
wensch, dat het aantal leden van liet
college van gedelegeerden niet tot 12,
doch tot 15 worde teruggebracht.
De voorgestelde maatregel zal een be
sparing van ongeveer f 80.000 's jaars
opbrengen.
Koninklijk bezoek aan jonge werkloozen.
H. M. de Koningin heeft gisteren met
klein gevolg een bezoek gebracht aan het
tehuis voor jeugdige werkloozen en aan
het tehuis van het crisis-comité, beiden
in de Vijzelstraat te 's-Graavenhage.
De reis van de K XVIII.
Van de K XVIII is gisteren het volgen
de telegram ontvangen:
Ware plaats om 12 uur: O gr. 18 min.
Z. B., 18 gr. 38 min. W. L. Wij deden
heden zeer belangrijke zwaartekracht
waarnemingen en vonden de grootst le
kende diepte van den trog van den Al'.nn-
tischen Oceaan en wel 7600 meter. Ont
vingen op den voormiddag Neptunus en
hielden doopfeest voor zeven nieuwelin
gen. Alles is wel. Niets bijzonders.
Een industrlebank in Overijssel?
De Commissaris der Koningin in de
provincie Overijssel, Mr A. E. Baron van
Voorst tot Voorst, nam eenige wenen ge
leden het initiatief om aile daartoe be
langhebbenden in een vergadering te
Zwolle bijeen te roepen, teneinde een be
spreking te houden over de vestiging van
een industriönanic in zijn provincie. Het
resultaat van deze vergadering was, dat
een Commissie van Onderzoek werd in
gesteld.
Op deze vergadering, die werd ingeleid
door Prof. Geiissen, oleken de meeningen
d,er verschillende woordvoerders nogal uit
een te loopen. Zelfs werd van zexere zijde
voor teleurstelling gevreesd.
Thans heeft de Commissaris aan het
persbureau V. D. over deze kwestie nog
het een en ander medegedeeld.
Het is niet juist, zoo begon de Com
missaris, te veronderstellen, dat liet mij
in de eerste plaats te doen is om binnen
zeer afzienbaren tijd in de provincie een
Industriebank te vestigen en dat ui zou
verwachten, dat tengevolge hiervan aller
lei industrieën uit den grond zouden ver
rijzen. Wij moeten in de eerste plaats be
ginnen met te onderzoeken, welke moge
lijkheden de provincie op industrieel ge
bied nog biedt,
De industriebank kan een gevolg zijn
van het onderzoekwerk, dat thans door
onze Commissie is begonnen.
Principieel ben ik voor de oprichting
van een Nederlandsche Industriebank.
Wanneer het niet gelukt door particulie
ren, gemeenten, Kamers van Koophandel
en Provinciën deze op te richten, dan moet
de staat 'helpen, doch tot het uiterste zal
ik mij verzetten, indien de nationale in
dustriebank een Staatsindustriebank zal
worden, waardoor de Overheid zeggings
kracht zal krijgen in de interne bedrijfs
leiding der verschillende industrieën en
dit dus zou leiden tot staatssocialisatie
der bedrijven.
Alhoewel ik niet zal ontkennen, dat er
wel enkele bedrijven zijn, die voor Staats
exploitatie in aanmerking komen, zooals
het steenkolen-mijnbedrijf. Dit is een ge
vaar waarvoor wij ten stelligste moeten
waken. Wij mogen niet vergeten, dat alles
slechts ondernomen wordt om het parti
culiere initiatief te stimuleeren.
Binnenland.
Vermindering pensioenen spoorwegambte
naren.
Mengpercentage margarine verlaagd.
Groote branden.
Uitvoer eieren naar Duitschland.
Buitenland.
De koude en stormen in verschillende
landen.
Dinsdagmorgen uitslag volksstemming
Saargebied.
in hoofd en neus door inademing
Ij/vT) der geneeskrachtige dampen van
DOOZEN
i D a m d o van3o ct.
MWf V w ll
Wat Mi|nhnrdt maakt 1» goed
De loonen in den tuinbouw.
Te Loosduinen heeft een bespreking
plaats gehad tusschen de besturen van
de afdeelingen van den Chr. Boeren- en
Tuindersbond, R.-K. Land- en Tuinbouw-
bond en Ned. Tuindersbond met de ver
tegenwoordigers van de drie landarbei
dersorganisaties.
Aan de arbeidersorganisaties is het vol
gende voorstel gedaan in verband met het
collectieve arbeidscontract 19351936. Er
zal over het komende seizoen een loon-
korting van 3 4 gulden per week worden
toegepast, met dien verstande, dat een
fonds zal worden gevormd, waaruit de
gehuwden, met uitzondering van hen, die
meer dan f25 per week verdienen, een
wekelijkschen bijslag zullen ontvangen.
De werknemersbonden hebben dit voor
stel nog niet aanvaard. Men wil van die
zijde de loonen en verdere arbeidsvoor
waarden van het contract 1934—1935
handhaven.
SPOORWEGPENSIOENEN W0R3EN
VERLAAGD.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Pensioenwet voor de Spoor
wegambtenaren 1925.
Aan de Memorie van Toelichting wordt
het volgende ontleend
Door de Sterke schommelingen in 'het
prijspeil tijdens en na den oorlog, is de
loonregeling van 'het personeel, in dienst
bij de N.V. Maatschappij tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen en bij' de N.V. Hol-
landsche IJzeren Spoorweg-Mij., herhaal
delijk 'herzien, waarbij aanvankelijk de
loonen zeer aanmerkelijk werden ver
hoogd, doch nadien geleidelijk onderschei
dene verlagingen zijn ingevoerd.
Ten aanzien van een groot deel der
lo'opende pensioenen wordt in toenemende
mate het bezwaar gevoeld, dat de nor
male spanning tusschen salaris en pen
sioen afneemt, hetgeen tot onbillijke ver
houdingen leidt tusschen het in dienst
zijnde personeel en de gep-ensionneerden.
In de praktijk is reeds gebleken, dat bij
sterk opwaartsche beweging der conjunc
tuur de reeds toegekende pensioenen niet
op het oude peil gehandhaafd konden blij
ven. Gewezen zij op de overeenkomsten,
bekrachtigd bij de wet van 11 Juni 1921
waarbij de op 1 Januari 1920 loopende
pensioenen met 40 pet. zijn verhoogd.
'Omgekeerd dient thans op ruimere
schaal de mogelijkheid te worden ge
opend om de pensioenen meer met het
sterk gedaalde prijspeil in overeenstem
ming te brengen, teneinde aldus te voor
komen, dait met het betalen van te hooge
pensioenen wordt voortgegaan.
Dit do-el kan worden bereikt door het
opnemen van een nieuw artikel 80a, waar
bij aan de Kroon de bevoegdheid wordt
gegeven om, indien wijzigingen van de
loonregelingen voor spoorwegambtenaren
daartoe aanleiding geven
Ingezonden Mededeellng.
waar géén kunstverlichting
mag worden toegepast kan
in géén geval gemist worden. Bertels'
Kunstkorrel voorkomt het ontijdig in den
rul vallen van Uw jonge hennen en be
vordert den winterleg. Bestelt bl] Uw
plaatselijken handelaar of coöperatie.
Oliefabrieken N.V. - Amsterdam
