BERTELS
EERSTE BLAD
ZATERDAG 1 DECEMBER 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e jaargang - No.
DE STRIJD BLIJFT.
Buitenland.
Binnenland.
Een verstandig boer
voedert Bertels' Voer
Let op ons ongeschonden
loodje aan lederen zak
Staten-Generaal.
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N,V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiön 80 cent per regel, Ingezonden
mcdedcelingon 00 cent per regel, Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Niet vaak genoeg en niet luid genoeg
kunnen we elkander toeroepen, dat de
strijd voor de vrije school blijft!
Zoo schreef eenigen tijd geleden de
heer P. de Zeeuw J.Gz. in een bij Ooster-
baan en Le Cointre te Goes verschenen
brochure over „De School met den ByV
bel".
En dat dit juist gezien was, ia opnieuw
gebleken uit een door den heer G. Vol
kers, Oud-schoolhoofd te Rotterdam, voor
de afd. „Volksonderwijs" te Kapelle ge
houden rede, over: „Waarom openbaar
onderwijs".
Wie gedacht mocht hebben daar iets
nieuws te hooren zal zich wel teleurge
steld gevoeld hebben.
Het was weer blijkens een verslag
in de „Middelb. Grt." het oude liedje
op de oude wij's. De Christelijke school
kweekt haat en verdeeldheid, terwijl de
openbare schotol, waar de Christus ge
weerd wordt, de Christelijke school bij
uitnemendheid moet worden geacht.
Christus heeft geleerd: Laat de kinde
ren tot 'Mij komen en verhindert ze niet,
maar volgens den heer Volkers is het een
bewijs van Christelijkheid als men zich
plaatst tmschen den Christus en het
kind, als men door van Gods Woord te
zwijgen de kinderen afhoudt van den
Christus.
De kinderen mogen niet tot Christus
worden geleid, omdat, aldus de heer Vol
kers, de levensvragen, die alleen door het
geloof beantwoord kunnen worden, niet
geschikt zijn om ze met kinderen te be
spreken.
De Bijbel leert echter het tegendeel.
Telkens weer klinkt daarin de vermaning
de kinderen onderricht te geven in de
woorden Gods, ze te leeren wandelen in
de wegen des Heeren, ze als een Samuël
te leeren luisteren naar de stem Gods, ze
bekend te maken met de groote daden
Gods, zooals die geopenbaard zijn in
Schrift en historie.
Dat alles wil de openbare school niet,
zegt de heer Volkers. Op de vraag of der
gelijke dingen met de kinderen besproken
kunnen worden, zegt de openbare school:
neen! En daarmee bewees hij opnieuw,
dat de openbare school voor Christen
ouders, die met de opvoeding ernst ma
ken, toch werkelijk onbruikbaar is.
De heer Volkers betoogde volgens het
verslag, dat de openbare school bij de
leerlingen Christelijke deugden aan
kweekt zander den Bijbel voor te lezen of
psalmen en teksten uit het hoofd te laten
leeren.
Het is een oud recept, waarvan de on
bruikbaarheid reeds jaren geleden is aan
getoond door wijlen Dr van den Bergh,
toen hij schreef dat dit even dwaas is als
vruchten te willen plukken van een boom
die niet geplant is. En dat is ook dui
delijk. Hoe zal toch een school, die den
Christus verwerpt, tot Christelijke deug
den kunnen opleiden?
Wijlen Jan Ligthart, de beroemde pae-
dagoog, vroeger hoofd van een openbare
school te 's Gravenhage, bleek hierover
ook anders te denken toen hij zeide: „Ik
ben blij en dankbaar, dat ik als kind zoo
veel teksten, psalmen en gezangen geleerd
heb, en niet alleen wil ik het mijn col
lega's van de Christelijke school zeggen:
„Ga voort op dien weg", maar zelfs zou ik
gaarne zien, dat de openbare onderwijzers
hun voorbeeld volgden."
Wij schreven hierboven dat het was
het oude liedje en de oude wijs. Maar dat
is toch niet geheel juist. Er zijn tal van
tegenstanders van de Christelijke school
geweest die toch wisten te waardeeren de
argumenten van de voorstanders, en die
blijk gaven volle respect te hebben voor
de overtuiging van hen die voor hun
kinderen positief Christelijk onderwijs
begeeren.
Bij den heer Volkers echter niets daar
van. Hij weet niets te waardeeren, maar
kan alleen lasteren en verdachtmaken.
De voorstandera van de Christelijke
school worden niet geleid door een hei
lige overtuiging, niets daarvan. Het is
alles eerzucht, eigenwaan en eigengerech
tigheid. De godsdienst wordt slechts ge
bruikt als dekmantel. En ais katholieken
en protestanten samengaan als b.v. in
den strijd voor de vrije school dan is
dat alleen ais er buit te deelen is.
We verstaan het, dat een oud-onder-
wijzer die zoo welwillend oordeelt over de
overtuiging van zijn medemenschen, wel
bij uitstek in staat moet zijn geweest om
bij zijn leerlingen Christelijke en natio
nale gevoelens aan te kweeken.
De heer Volkers heeft blijkens het ver
slag ook voorbeelden gegeven waaruit
kan blijken dati de vruchten van het
Christelijk onderwijs volstrekt niet altijd
aan de verwachtingen beantwoorden. Wat
trouwens niets nieuws is. Het is helaas
waar, dat er onder hen die Christelijk on
derwijs 'Ontvingen zijn, die zich welbe
wust van God en zijn dienst afkeeren.
Maar al is dit waar, het getuigt van
zeer weinig paedagogisch en historisch
inzicht hij een oud-onderwijzer ais hij
meent met dergelijke argumenten de
Christelijke school te kunnen bestrijden.
Of wat zou de heer Volkens wel zeggen
als zijn krenkend en door blinde haat be
zield optreden tegen het Christelijk on
derwijs, door ons als een der vruchten
van de openbare school werd aangeduid?
Wij willen die smaad aan de 0. S. en
haar voorstanders niet aandoen, omdat
we overtuigd zijn, dat zeer velen die uit
overtuiging voor de O. S. hebben gekozen,
toch een strijdwijze als van den heer Vol
kers uit het diepst van hun hart, als on
waardig veroordeelen en afkeuren.
Wij zouden het dan ook niet noodig ge
acht hebben op deze dingen de aandacht
te vestigen, als we hier niet hadden een
symptoom van een beweging die niet ver
waarloosd mag worden.
De actie tegen de pacificatie en vóór
de „neutrale directe Overheidsschool"
wordt steeds krachtiger.
De strijd blijft.
Het gevaar wordt grooter.
Waakzaamheid en werkzaamheid blijft
geboden.
Straf voor hamsteraars.
Vijftienhonderd nationaal-socialisten
waarvan verscheidene met trommels en
hoorns, hebben na een rondgang te heb
ben gemaakt, door het centrum een betoo
ging gehouden voor het huis van den
bankdirecteur Otto Lippold, een der voor
naamste zakenlieden van Leipzig.
De betoogers droegen doeken me! zich
mede, met opschriften als „Lippold de
Hamsteraar", „De vijand van het Volk"
enz.
Voor het huis van den bankier aange
komen traden de trompetters naar voren
en brachten de familie Lippold een „se
renade"
De voortdurend grooter wordende me
nigte werd daarop door eenige nazi-lei
ders toegesproken en Lippold's misdaad
tegenover het volk werd aan het publiek
bekend gemaakt. Lippold werd beschul
digd van het „hamsteren" van levensmid
delen en kleeding.
„Ofschoon hij een vermogen van
1.300.000 Mark bezat, had hij", zoo werd
beweerd, „aan de propagandisten van het
winterhulpfonds welwillend 1 pond meel
geschonken."
Verschillende bladen hebben verzocht,
Lippold in verzekerde bewaring te stel
len, „teneinde hem tegen de woede van
het volk te beschermen".
Dat is tegenwoordig in Duitschland de
gebruikelijke methode om iemand in de
kast te krijgen.
Waar beefde de aarde?
Door de instrumenten van de Wurttem-
bergsche seismologische observatoria:
Stuttgart, Rabensberg en Messtetten, werd
gistermorgen vroeg een nogal sterke aard
beving op korten afstand geregistreerd.
Een juiste berekening van den afstand
is echter nog niet mogelijk, omdat van
den haard uit schijnbaar meerdere hevin
gen achtereen elkaar zijn opgevolgd, die
op de toestellen door elkaar geregistreerd
zijn en daardoor moeilijk zijn te scheiden.
Bovendien werd gelijktijdig een meer
verwijderde aardbeving geregistreerd. De
haard der beving moet waarschijnlijk in
het gebied van de Oost-Alpen zijn gelegen.
Een hevige aardbeving is te Ancona en
in den omtrek tot Venetië en Triëst toe,
gistermorgen om vier uur waargenomen.
De bevolking van Ancona snelde onmid
dellijk de huizen uit. Het schijnt, dat de
aardbeving haar epicentrum in Joego
slavië heeft.
Ook te Belgrado is een vrij hevige aard
beving geregistreerd.
Von Ribbentrop naar Parijs.
Eerst gistermorgen werd medegedeeld,
dat von Ribbentrop den vorigen avond
naar Parijs vertrokken was. Eerst was het
bericht, dat hij gaan zou, tegengesproken!
Rudolf Hess begeeft zich naar Frank
rijk op uitnoodiging van de Fransche oud
strijders, maar zal van zijn reis tevens ge
bruik maken om voor eigen rekening de
kansen na te gaan voor een Fransc'h-Duit-
sche entente, „geleid door den geest van
de oud-strijders".
Naar gemeld wordt, poogt Von Ribben
trop zoo spoedig mogelijk de houding der
Fransche regeering ten aanzien van recht-
streeksche gedachtenwisselingen met
Duitschland vast te stellen, om daarna
binnen vier en twintig uur naar Duitsch
land terug te reizen. De plaatsvervanger
van Hitier, Hess, wordt binnen de eerst
volgende veertien dagen in Parijs ver
wacht.
De Fransche minister-president. Flan-
din, heeft gisteren een langdurig onder
houd gehad met den Duitschen ambassa
deur.
Hess heeft de uitnoodiging van de
Fransche oud-strijders, om naar Parijs te
komen en voor hen een redevoering te
houden, aangenomen.
Korte Berichten.
Van de 13.163 binnenlandsche stu
denten aan de Duitsche hoogescholen wa
ren in het wintersemester 1933'34 rond
8900 Evangelisoh, 4000 R.-Katholiek en
46 Jcodsch. In het eerste semester zijn
deze getallen relatief dezelfde. Er is ech
ter geen enkele Jood meer ander hen.
Uitgestrekte streken van de staten
Louisiana en Mississippi zijn door een
wervelstorm geteisterd. Behalve dat tal
rijke huizen werden vernield, zijn ruim
30 personen gewond.
i In verband met de afschaffing der
broodkaarten, zullen de loonen en sala
rissen van de arbeiders en ambtenaren in
Rusland met minstens 10 pet. worden
verhoogd.
Voor den nieuwen Oostenrijkschen
bondsdag heeft bondskanselier dr
Schuschnigg een groote regeeringsver-
klaring afgelegd, waarin hij o.a. bewa
pening eischte.
Gemeld wordt, dat de Fransch-Ita-
liaansche onderhandelingen zeer goed
vorderen. Het oind-succes dezer Fransch-
Italiaansche onderhandelingen hangt ech
ter nog steeds af van de ontspannig tus-
schen Rome en Belgrado.
De Belgische Senaat heeft met een
meerderheid van 27 stemmen zijn ver
trouwen uitgesproken in het kabinet-
Theunis.
De Belgische regeering zal de alco-
holwet herzien, zoodat vermoedelijk het
schenken van alcoholhoudende dranken
weer zal worden toegelaten.
In den laai sten tijd is kort na elkaar
een aantal leeuwen en luipaarden in den
dierentuin van Lissabon gestorven. De
politie vermoedt, dat de dieren vergiftigd
zijn en stelt een onderzoek in.
i Naar thans bekend wordt, heeft de
storm, welke Woensdagmiddag midden-
Noorwegen heeft geteisterd, buitengewoon
zware verwoestingen aangericht. In drie
uiteenliggende dalen van de provincie
Buskerud zijn 100.000 hoornen omge
waaid.
Ingezonden Mededeeling.
DE LOONSVERLAGING BIJ DE
SPOORWEGEN.
Bemiddelend optreden van Minister
Colljn?
Op 29 November had een delegatie van
de Nederlandsche vereeniging van spoor
wegpersoneel „St. Raphael" en van den
protestantsch christelijken bond van
spoorwegpersoneel, een onderhoud met
den minister-president, Dr Colijn, teneinde
zijn bemiddeling te verzoeken om te ver
krijgen, dat de door den minister van
Waterstaat aanvankelijk gedane conces
sie, om gedurende de jaren 1935 en 1936
de loonregeling van het spoorwegperso
neel met rust te laten, alsnog gestand
zou worden gedaan, ondanks het ontbre
ken van de door den minister geëischte
algeheele overeenstemming. De minister
president heeft toegezegd, deze belang
rijk aangelegenheid met zijn ambtgenoot
van Waterstaat den volgenden morgen te
zullen bespreken. Waarschijnlijk tenge
volge van dit intermediair heeft de mi
nister van Waterstaat een milder stand
punt ingenomen. Op 30 November zou
Z.Exc. aan een delegatie van den B.A.N.S.
en den centralen bond hebben medege
deeld, dat de loonen in 1935 en 1936 niet
op de helling zullen komen, behoudens
de in de bespreking met de directie op
5 November ter sprake geweest zijnde
buitengewone omstandigheden.
Uit een persbericht van den B.A.N.S.
en den C. B. over bovengenoemd onder
houd met den minister van Waterstaat,
op 30 November, blijkt, dat de minister
zijn bevreemding zou hebben uitgespro
ken over een mededeeling in een pers
bericht van een audiëntie, op 27 Novem
ber met de heeren Moltmaker en Timmer
mans, n.l. dat de minister liet verstaan,
dat de loonen in de periode van 1935 en
1936 opnieuw zullen moeten worden her
zien. Deze mededeeling wordt onwaar ge
noemd en de minister zou hebben ont
kend een dergelijke uitlating te hebben
gedaan.
In het midden latende, of de minister
zich inderdaad tegenover de delegatie van
den B.A.N.S. en den C.B. zoo heeft uit
gelaten, moeten de heeren Moltmaker en
Timmermans de gewraakte mededeeling,
als zijnde geheel in overeenstemming met
de waarheid, handhaven. Ook heeft de
minister op een categorische vraag, of
De van OUDS BEKENDE naam
BERTELS waarborgt gehalte, kwa
liteit en zuiverheid van Uw veekoek-
jet, varkent- en pluimveevoeder.
Bestelt bij Uw plaatselijken
voederbandelaar o! coöperatie.
Oliefabrleken N.V. - Amsterdam
hij alsnog bereid was zijn concessie ge
stand te doen, categorisch „neen" geant
woord.
Abonnementskaarten voor rijwielvervoer.
Naar de „Telegx." vernam, zullen de
Ned. Spoorwegen met ingang van 1 Jan.
a.s. abonnementskaarten voor het vervoer
van rijwielen invoeren. De houder van een
zoodanige abonnementskaart zal zijn rij
wiel een onbeperkt aantal malen kunnen
doen vervoeren met alle gewenschte trei
nen. ook met sneltreinen, waarmede rij
wielvervoer plaats heeft.
Niet af te nemen kalveren.
Het Tweede-Kamerlid de heer Kersten,
heeft aan den minister van Economische
Zaken de volgende vragen gesteld:
Kan de minister mededeelen wat land
bouwers moeten doen met kalveren, die
door de regeering te veel geacht worden,
en die door niemand worden afgenomen?
Is de minister bereid maatregelen te ne
men, dat geen crisisheffingen worden ge-
eischt voor huisslachtingen en deze niet
langer beperkt worden?
Landbouwbesprekingen met België.
De Belgische regeering is voornemens,
eerlang met verschillende agrarische lan
den, waaronder in de eerste plaats met
Nederland en Ierland, onderhandelingen
te openen, die ten doel zullen hebben den
Belgischen uitvoer naar deze landen uit
te breiden.
Als compensatie zal België een verrui
ming van invoercontingenten voor land
bouwproducten uit deze landen aanbieden.
Dergelijke onderhandelingen zijn trou
wens reeds sedert eenigen tijd met Dene
marken aan den gang.
Overstappen in een hoogere klasse.
Tot heden moest men bij; het reizen in
een hoogere spoorklasse dan waarvoor
men een plaatsbewijs had genomen bijbe
talen; bij overgang van de derde naar de
eerste klasse een plaatsbewijs enkele reis
derde klasse; bij overgang van de tweede
naar de eerste klasse of van de derde naar
de tweede klasse een kinderkaart derde
Met ingang van 1 December 1934 wordt
bij overgaan in een hoogere klasse het
werkelijke verschil in enkele reisprijs ge
heven over de afstand, waarover men in
de hoogere klasse reist, wat veelal een
voordeel voor de reizigers is.
TWEEDE KAMER.
De Defenslebegrooting.
Minister Deckers slaat van zich af.
Voortgezet wordt de behandeling van
de Defenslebegrooting.
D'e heer Albarda (S. D. A. P.) zegt
dat de Minister een feilen aanval heeft
gedaan op de marine-bonden en de S. D.
A. P. Spr. zegt dat deze alles hebben ge
daan om de gebeurtenissen in Indië te
voorkomen. Zonder bonden is de kans op
ongeregeldheden op de vloot juist veel
grooter. De marine-bonden waren erkend.
Waarom zouden ze geen contact mogen
hebben met de Kamerleden? Er is grie
vend tegen de S. D. A. P. opgetreden. Zij
zullen ook dit dragen. Spr. protesteert bij
voorbaat tegen het misbruik, dat van
's Ministers woorden zal worden gemaakt.
Wat de uitdrukking betreft, dat de heer
Drop door Marinebonden geïnstrueerd
zou zijn, dit beteekent alleen, dat er in
lichtingen zijn gegeven. Zoowel hier als
in Indië hebben de marinebondsafdeelin-
gen alles gedaan om ongeregeldheden te
voorkomen. Spr. verzoekt om een nauw
keurig onderzoek of de Soc. Dem. Kamer
leden de ongeregeldheden hebben bevor
derd.
De heer V a n R a p p a r d (V. B.) heeft
niet een belasting bedoeld zooals de heer
Westerman wil, doch een kleine heffing
per week van 'hen, die niet in militairen
dienst worden geroepen, naar het voor
beeld van Zwitserland.
De heer Geseling (R. K.) merkt op,
Binnenland.
De begroeting van Defensie afgehandeld.
Volgende week stemming,
Voorloopig Verslag over de begrooting
van financiën.
Landbouwbesprekingen met België.
Buitenland.
Aardbevingen geregistreerd,
Von Ribbentrop naar Parija.
dat er ten aanzien van de landsverdedi
ging tusschen de regeering, de R. K. frac
tie en den heer Joekes geen principieel
verschil bestaat.
Primair is het belang eener defensie
binnen de grenzen van wat noodzakelijk
en mogelijk is. Het zou inconsequent zijn
als de vrijz.-democraten tegen de begroo
ting stemden.
De heer Sneevliet (Rev. Soc.) hoopt
dat de Minister nog eens overwegen zal,
de slechte gevolgen van de muiterij op de
„Zeven Provinciën" weg te nemen of te
beperken.
De heer K r ij g e r (C. H.) houdt nog
maals een pleidooi voor 't vooroefenings
instituut.
Spr. zal echter thans niet door een mo
tie een uitspraak van de Kamer trachten
te verkrijgen. Hij verzoekt den minister
zijn standpunt te herzien.
De heer Duymaer van Twist
(A. R.) 'betoogt, dat het standpunt van de
vrijz.-dem. bij het uitbreken van een oor
log als een kaartenhuis zal ineenstorten.
Spr. verzocht den Sec.-Dem. duidelijk hun
standpunt t. a. v. de resolutie van het
laatste congres uiteen te zetten.
Dhr K. ter Laan, (V.-D.) vraagt of
spr. en de zijnen zich moeten laten belee-
digen door den minister (de voorzitter ha
mert). Spr. komt op tegen 's ministers
houding inzake de soc. democraten en de
bonden. Spr. waarschuwt den minister, 't
vooroefeningsinstituut niet buiten de Ka
mer om af te schaffen.
De heer T H a n u s (C.-H.) zegt, dat in
geestelijk opzicht een radicaal omkeeren
bij de sociaal-democratie noodig is. De
rede van den heer Ter Laan ligt nog versch
in het geheugen. Toen het bericht der on
geregeldheden in Indië hier te lande ont
vangen was, heeft een van 's heeren Al-
barda's fractiegenooten daarin openlijk
een satanisch genoegen getoond. Spreker
hoopt, dat de minister eiken band radicaal
zal afsnijden die leger en vloot verbinden
met de soc. democratie.
De heer Westerman (Nat. Herstel),
dankt den minister voor de zakelijke be
strijding van spr.'s betoog. Had deze mi
nister een sterke weermacht, hij ware tot
wonderen in staat. Spr. erkent een fout te
hebben gemaakt in zijn qualificatie van de
„Hertog Hendrik" tegen een buitenland-
sc'hen zeeofficier. Maar erkend moet ook
worden, dat er zeer veel aan de uilrus
ting van leger en vloot ontbreekt.
De heer De Geer '(C.-H.) zegt, dat er
geen principiëele verschillen zijn tusschen
den minister en de vrijz. democraten, wel
ke dezen zouden nopen, tegen de 'begroo
ting te stemmen. Men moet steeds zóó
stemmen, als men willen zou, dat ieder
een zou stemmen.
Dhr Joekes (V.-D.) kan den minis
ter niet mededeelen, dat er niet voldoende
reden meer is om tegen diens begrooting
te stemmen. Spr. ontzegt anderen het
recht, den vrijz. democraten te verwijten,
dat ze de consequenties van hun stem niet
zouden durven aanvaarden.
De Minister van Defensie,
de heer Deckers, dupliceert. Spr. ver
klaart, dat wachtgelders in hun politieke
gedragingen de voorschriften voor actief
dienenden hebben te volgen.
Wat de marinebonden betreft, spr. kan
niet toelaten, dat daarin dezelfde geest
heerscht als in de kringen der S. D. A. P.
De klassenstrijd kan niet in het leger toe
gelaten worden. Toen de berichten uit In
dië kwamen, begon het kwade geweten
bij de bondsbestuurders dadelijk te spre
ken.
De heer K. ter Laan (S.D.): Dat
laat de voorzitter wel toe. (De voorzitter
hamert lang en luid).
De Minister betoogt dat een be
stuurder heeft gezegd, dat men in Indië
de zaken beter in 't geheim wist te doen
dan hier. Is dat de krijgstucht steunen?
Dat is haar ondermijnen.
Spr. noemt andere voorbeelden van de
krijigstuchtondermijnende woorden en da
den van bondsbestuurders.
Spr. heeft aan een onderzoek als de
heer Albarda vroeg, geen behoefte. Hij
heeft trouwens geen soc. dem. Kamerle
den beschuldigd.
Spr. bestrijdt het militairisme met
evenveel overtuiging als wie ook. Maar
