DINSDAG 6 NOVEMBER 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. 32
Buitenland.
Binnenland
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent, per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Mag dat maar allemaal
Deze vraag 'kan men herhaaldelijk hoo-
ren den laatsten tijd.
Speciaal wordt daarbij gedoeld op het
optreden van leden van revolutionaire
organisaties in besturende en vertegen
woordigende lichamen.
En veelal, wordt er dan onmiddellijk aan
toegevoegd, dat de regeering maar alles
rustig laat begaan, en dat zij zonder meer
toelaat, dat op staatskosten het gezag
wordt aangerand.
In verreweg de meeste gevallen gaat 't
bij' het stellen van dergelijke vragen dan
ook meer tegen die regeering dan tegen de
revolutionaire elementen.
Dat is wel duidelijk gebleken bij het op
treden tegen de communisten bij de ope
ning der Staten-Generaal. Toen de roode
heeren nog vóór zij de kans hadden om
een begin te maken met de verstoring van
de orde uit de zaal werden verwijderd,
was het 't orgaan van de N. 'S. B., dat
daarop aanmerking maakte, omdat de
grondwettelijke rechten van deze leden
zouden zijn aangetast.
Maar goed, de vraag, of „dat" maar
allemaal mag, wordt gedaan en meestal
omgezet in een bevestigende uitroep, om
dan onmiddellijk de regeering in staat van
beschuldiging te stellen.
Opzettelijk wordt dan echter verzuimd
melding te maken van wat de regeering
ten opzichte van deze dingen reeds gedaan
heeft of nog doet.
En toch is dat wel van beteekenis.
Er zijn gedurende den laatsten tijd tal
van maatregelen genomen in het belang
van de openbare orde. Sommige daarvan
hebben uitsluitend betrekking op ambte
naren en werklieden in overheidsdienst,
terwijl andere ten doel hebben de open
bare orde te beschermen tegen daarop ge
richte aanslagen van volksvertegenwoor
digers in publieke colleges.
■Zoo is in het reglement van orde der
Tweede Kamer een wijziging gebracht die
den voorzitter van dat college en de Ka
mer zelf meerdere bevoegdheid schenkt
ten opzichte van de leden die 'zich in de
Kamer door woord of daad misdragen.
Verder is de het vorig jaar door de re
geering ingestelde staatscommissie Koo
ien met verschillende voorstellen ter
handhaving van de apenbare orde geko
men.
Volgens de geldende wettelijke bepalin
gen kunnen volksvertegenwoordigers en
leden van provinciale staten en gemeente
raden niet gerechtelijk vervolgd worden
voor hetgeen zij' in de vergaderingen van
d'etze colleges 'hebben gezegd, of schriftelijk
aan haar hebben voorgelegd.
Natuurlijk geldt voor deze leden ook bet
verbod van opruiing, beleediging enz.
maar de strafrechtelijke sanctie wordt ten
deele opgeheven doordat gerechtelijke ver
volging uitgesloten is.
Nu is deze sanctie voor de Kamerleden
door de wijziging van het reglement van
orde reeds belangrijk verscherpt, doordat
aan den voorzitter de bevoegdheid is ge
geven een lid dat zich aan verstoring der
orde en het aansporen tot onwettige han
delingen schuldig maakt, van het bijtvo-
nen van vergaderingen op denzelfden dag
uit te sluiten en het door dat lid
gesprokene te schrappen uit het ka
merverslag, terwijl de Kamer op zijp
voorstel zelfs de uitsluiting van een der
gelijk lid kan verlengen tot den geheelen
zittingsduur.
Hieraan wensoht de commissie Kooien
nu een nieuwe sanctie toe te voegen, n.l.
de vervallenverklaring van leden der Sta
ten-Generaal, van de Provinciale Staten,
en van de gemeenteraden, die hun be
voegdheid voor revolutionaire doeleinden
misbruiken.
Bovendien heeft deze commissie nog
voorgesteld, den rechter te v e r p 1 i c 'h-
t e n, om bij veroordeeling van een lid der
Staten-Generaal, van de staten eener pro
vincie, of van een gemeenteraad, wegens
misdrijf tegen de veiligheid van den Staat,
wederspannigheid, smaad, laster, oprui
ing en andere delicten tegen de openbare
orde, dat lid tevens als bijkomstige straf
te ontzetten van 'het recht om te kiezen of
gekozen te worden bij krachtens wettelijk
voorschrift uitgeschreven verkiezingen.
Wij gaan nu den inhoud van de reeds
genomen en nog te nemen maatregelen
niet verder bespreken.
Ons doel was slechts te doen uitkomen,
dat maar niet alles mag en dat niet juist
is de bewering, dat er niets gedaan wordt,
tegen het optreden van revolutionaire agi
tatoren.
Doodvonnissen in Spanje.
D'e Spaans'che regeering deelt mede,
dat twee doodvonnissen zullen worden
uitgevoerd en dat aan een en twintig per
sonen, die ter dood veroordeeld waren,
door den president der republiek gratie
is verleend.
Van de twee ter dood veroordeelde re
bellen, die zullen worden terechtgesteld,
heeft de een een bom geworpen in een
vrachtauto waarmede verscheiden leden
van de stormgarde werden vervoerd.
Hierbij werden tal van leden van de
stormgarde gedood. De andere heeft een
politieman neergeschoten.
Bisschop Meiser weder op den kansel.
De Beiersche landbisschop dr Meiser
heeft Zondag voor de eerste maal weer
gepreekt, sedert bij in zijn functie is
hersteld.
Ruim 20.000 personen waren naar
Neurenberg gekomen, om den bisschop
te verwelkomen. De gouwleider van Fran
kenland, Julius Streicher, had alle de
monstraties .verboden, maar de menigte
negeerde het verbod en verbrak de po-
litie-afzetting.
Op plechtige wijze werd hij door den
geestelijke van de Lorenz-kerk aan den
ingang van bet Godshuis ontvangen en de
kerk binnengeleid, die tot de laatste
plaats was bezet. Toen dr Meiser den
kansel besteeg, stonden de tranen hem in
de oogen.
Duizenden, die geen plaats meer in de
kerk hadden kunnen krijgen, wachtten
op de straat zijn terugkeer af. Op de
Lorenz-kerk waren de vlaggen van de Be-
lijdeniskerk (een rood kruis op witten
grond) en van het rijk geheschen.
Hef bureau der ontwapeningsconferentie
definitief tegen 20 Nov. bijeengeroepen.
Naar wordt medegedeeld, heeft de
voorzitter der ontwapeningsconferentie,
Henderson, in overleg met de voornaam
ste belanghebbende regeeringen thans
definitief besloten, de bijeenkomst van
het presidium der ontwapeningsconferen
tie op 20 of 21 November, dus gelijktij
dig met de buitengewone bijeenkomst van
den volkenbondsraad. vast te stellen.
In bet licht van de waarschijnlijke ont
wikkeling der politieke gebeurtenissen in
de naaste toekomst ziet Henderson in dat
een onmiddellijke hervatting van het ont-
wapeningswerk niet mogelijk is, en hij
stelt dan ook voor dat het bureau, wan
neer bet 20 November bijeenkomt, tot
verandering van methode zal besluiten.
Henderson is van oordeel, dat de po
gingen om de ontwapeningsproblemen tot
een oplossing te brengen tot begin vol
gend jaar uitgesteld dienen te worden.
Locomotief van den sneltrein Calais
Brussel ontspoord.
Elven buiten het station van Ath is
gisteravond een locomotief van den snel
trein GalaisBrussel ontspoord. De ma
chinist was op slag dood en de stoker
werd vrij ernstig gewond.
Door den schok liepen ook eenige rei
zigers min of meer ernstige verwondin
gen op.
Naar 40-urige werkweek in Italië.
Als gevolg van de samenwerking tus-
scben den fascistischen arbeidersbond en
den fascistischen bond van industrieelen
zullen binnenkort vermoedelijk belang
rijke wijzigingen worden ingevoerd. O.a.
zal de 40-urige werkweek worden inge
voerd met behoud van het oude loon
voor arbeiders met kinderrijke gezinnen.
Voorts zal worden nagegaan hoeveel
vrouwen en kinderen door arbeiders ver
vangen kunnen worden.
Storm in Zuid-Afrika.
De storm aan de kust van de Provence
houdt aan. Vele schepen hebben belang
rijke vertragingen. In Marseille zelf is
groote schade aangericht.
Talrijke hoornen zijn ontworteld en
draden van electrische leidingen gebro
ken.
Ook elders aan de kust is veel schade
aangericht.
De komende winter.
Naar Reuter uit Berlijn vernoemt,
verluidt daar dat de voorraden levens
middelen die voor den winter worden op
geslagen voor enkele artikelen zooals
rijst, erwten, thee, onvoldoende zullen
zijn. Vleeschschaarschte is echter niet te
verwachten. Klaarblijkelijk tracht de re
geering de prijsregeling te centraliseeren;
reeds is een rijkscommissie voor de con
trole van de markten aangewezen en de
provinciale autoriteiten hebben opdracht
gekregen de strengste maatregelen tegen
woekerwinst te nemen.
De huisvrouwen toonen zich niet ge
neigd de Ersatzlevensmiddelen, die met
aanmoediging van de regeering worden
aangeboden te aanvaarden.
Korte Berichten.
i Te Warschau zijn ongeveer veertig
jonge Joden gearresteerd, die als com
munistische propagandisten optraden
voor de betoogingen, die op 7 Nov., den
verjaardag van de revolutie, in de voor
steden Prag'a en Bola van Warschau ge
houden zouden worden.
In de kelders van een hotel te Bad
Aussee (Oostenrijk) werd door de politie
een opslagplaats van wapenen ontdekt en
in beslag genomen. Het bleek, dat de
eigenaar van het hotel met de zaak niets
uitstaande had en dat de wapenen en
munitie zander zijn voorkennis in het
hotel waren gebracht. Enkele personen
zijn in verband met deze zaak gearres
teerd.
Op een veiling te Londen zullen 318
brieven te koop worden aangeboden, die
door Napoleon tot keizerin Marie Louise
zijn gericht.
Uit Tanger wordt gemeld, dat de
Spaansche autoriteiten in het Marok-
kaansche protectoraat er kennis van
hebben gekregen, dat een lading van
20.000 geweren en eenige duizenden re
volvers aan land gesmokkeld zullen wor
den.
De wapens zijn van Duitsoben oor
sprong en moeten voor de Riffkabylen be
stemd zijn.
De overwinning van de arbeiders
partij bij de Engelsche gemeenteraads
verkiezingen heeft te Parijs eenige be
zorgdheid gewekt.
ii In een gistermorgen onder voorzit
terschap van rijkskanselier Hitier ge
houden zitting van het rijkskabinet is een
wet goedgekeurd, waarbij tot rijkscom
missaris voor de prijscontrole wordt be
noemd de opperburgemeester van Leip
zig, dr Goerdeler. De rijkscommissaris
staat direct onder den rijkskanselier.
i In Kassei zijn eenige slagerswin
kels tijdelijk gesloten omdat zij booger
prijzen hadden vastgesteld. Na korten tijd
zijn deze winkels echter weer geopend.
Hetzelfde geschiedde te Fulda.
Rijksbisschop Müller heeft aan alle
predikanten in het Duitsche rijk bevel
gegeven in hun gemeente bij de Zondags
diensten regelmatig een gebed voor Hit
ler's gezondheid en welzijn op te dragen.
DE PLANNEN INZAKE DEN
ZENDEBBOUW.
Oprichting van een naamlooze
vennootschap.
In aansluiting met de mededeeling in
de memorie van antwoord betreffende de
P.T.T.-begrooting, dat de commissie in
zake den zenderbouw thans haar werk
zaamheden heeft geëindigd en een rap
port heeft ingediend, verneemt „Het
Volk", dat het in de bedoeling van den
minister van binnenlandscbe zaken ligt
binnen korten tijd een vergadering met
de besturen van de vier omroepvereeni-
gingen, de N.G.R.V., de V.A.R.A., de
A.V.R.O. en de K.R.O. bijeen te roepen,
ten einde met hen van gedachten te wis
selen over dit rapport en daarna een be
slissing te nemen, door een wetsontwerp
inzake den zenderbouw bij de volksver
tegenwoordiging in te dienen.
Gezien den inhoud van bet rapport,
verneemt het blad, dat waarschijnlijk is,
dat dit wetsontwerp zal inhouden de op
richting van een naamlooze vennoot
schap, die de basis zal vormen voor een
gemengd omroepbedrijf, waarbij de meer
derheid der aandeelen in handen zal zijn
van de regeering. Elk van de vier om-
roep-organisaties zal van de minderheid
der aandeelen een vierde toegewezen
krijgen.
Het maatschappelijk kapitaal zal ver
moedelijk worden vastgesteld op
f 1.000.000.
De raad van beheer zal het oppertoe
zicht over dit bedrijf hebben, waarbij zoo
mogelijk in één gebouwencomplex de ap
paratuur voor uitzendingen op de korte
en lange golf zal worden ondergebracht.
Het zenderbedrijf zal als monopolie toe
gewezen krijgen de geheele verzorging
van de technische voorzieningen, noodig
voor den geheelen Nederlandscben om
roep.
Zoowel de desbetreffende minister als
de Kroon zal op de gestes van de even
tueel op te richten naamlooze vennoot
schap een zekere controle uitoefenen.
DE DUITSCH-NEDERLANDSCHE
CLEARING.
In verband met de beëindiging van bet
Ned.-Duitsche clearingverdrag op 16 No
vember a.s., wordt de aandacht op bet
volgende gevestigd:
Voor de eerste helft van November zul
len de Duitsche autoriteiten „Devisen-
scheine" afgeven, welke recht geven op
betaling op de clearingrekening bij' de
Rijksbank tot een bedrag, dat voor Ne-
derlandsche goederen 'over het algemeen
overeenkomt met 75 pet. van de helft van
de voor October vastgestelde betalings
contingenten. Voor goederen, waarvoor
in het Ned.-Duitsche handelsverdrag be
paalde hoeveelheden voor den uitvoer
naar Duitschland werden vastgesteld, zul
len „Devisenscheine" warden afgegeven
tot een zoodanige hoeveelheid, dat de ar
tikelen, welke binnen het kader der ver
dragsbepalingen werden gekocht, ten volle
op de clearingrekening zullen worden be
taald.
De reductie, welke op den Nederland-
schen export wordt toegepast, houdt ver
band met den van Nederlandsche zijde
bestaanden wensch, achterstand in de
clearing te voorkomen.
Zooals de stand van zaken thans is, zul
len belanghebbenden zich dienen te reali-
seeren, dat betaling op de clearingreke
ning in Duitschland alleen tot 16 Novem
ber kan plaats hebben. Dit beteekent, dat
betaling van vóór dien datum geëxpor
teerde goederen op de clearingrekening
alleen kan plaats hebben wanneer de stor
ting tijdig bij de Rijksbank geschiedt.
Na 16 November a.s. zal men echter
niet op een vrij betalingsverkeer met
Duitschland mogen rekenen, aangezien
dan de autonome clearing weder van
kracht zal woirden. Op welke wijze de vor
deringen wegens exporten, welke na 16
November vervallen, in Duitschland zul
len worden betaald, staat thans nog niet
vast. Nadere mededeelingen daarover zul
len zoodra mogelijk warden verstrekt.
Op grand van het bovenstaande zal
iedere exporteur hebben te beoordeelen of
hij, zijn export al dan niet zal kunnen
voortzetten.
Voor de betaling van exporten, afkom
stig uit de overzeesche gewesten, geldt
mutatis mutandis hetzelfde.
DE NIEUWE BURGEMEESTER VAN
GOES.
Wij konden gisteren nog de benoeming
melden van den heer Mr R. M. van Dus-
seldorp, lid van Ged. Staten van Zee
land, wonende te Middelburg, tot burge
meester van Goes.
Het overwegend rechtsche Goes heeft
dus 'n rechtschen burgemeester gekregen,
wat niet anders dan voldoening kan wek
ken. Bovendien mag gezegd, dat de heer
Van Dusseldorp iemand is, die in het fi
nancieel gemeentebeleid geheel thuis is,
wat in deze omstandigheden voor Goes
van zeer groote beteekenis geacht kan
worden.
Behalve de gisteren reeds gepubliceerde
bijzonderheden kunnen wij thans nog mel
den, dat de heer Van Dusseldorp is:
Kringcommissaris voor Zeeland van het
Ned. Roode Kruis en voorzitter der Mid-
delburgsche afdeeling van deze instel
ling, lid van het hoofdbestuur der Ghr.-
Hist. Unie, en voorzitter der plaatselijke
kiesvereen., lid van het college van re
genten van het Huis van Bewaring te
Middelburg, bestuurslid der Zeeuwsche
vereen, tot bestrijding der tuberculose,
voorzitter van de Chr. Burgerschool te
Middelburg, eere-voorzitter der Chr. Jon-
gelingsvereen. te Middelburg, en bestuurs
lid van diverse organisaties op philantro-
pisch terrein.
Naar wijl vernemen, zal de heer Van
Dusseldorp tot de a.s. Statenverkiezing
lid van de Prov. Staten blijven.
In de e.k. zitting van de Prov. Staten
zal in de vacature in Gedep. Staten moe
ten worden voorzien. Als candidaat hier
voor wordt genoemd de heer Van der
Wart.
Chineesche wolhandkrab.
Sinds enkele weken worden door vis-
schers in de Hoeksche kreek (Z.-Vl.) Chi-
neesohe wolhandkrabben gevangen, die een
ware verwoesting in de uitgezette netten
teweegbrengen, daar zij de mazen der net
ten met hun scharen omvatten en breken.
Vooral in de Friesche wateren heeft men
van deze ongure dieren en dusdanige
last, dat men kan spreken van een groote
plaag, waardoor de zoetwatervisscherij
ten zeerste wordt bedreigd.
Aanbeveling verdient om alle gevangen
krabben te vernietigen.
Vlissingen. D'e wethouder van open
bare werken, de heer J. de Meij, is ern
stig ongesteld en z,al geruimen tijd zijn
werkzaamheden niet kunnen verrichten.
Goes. Naar wij vernemen is gisteren de
cursus voor de werkloozen geopend. Deze
cursus wordt gegeven in een lokaal van
school B en van de Ambachtsschool en
begint met 15 leerlingen. Er wordt schrif
telijk onderwijs onder goede leiding naar
individueele behoefte gegeven. Medewer
king wordt verleend door de heeren Mol
(leeraar N.O.), Kloosterman (oud-hoofd
van school A) en Van Breen (oud-leeraar
aan de R.H.B.S.).
Ged. Staten hebben den verkoop
van gronden van bet Gasthuis, zijnde
64 Are, liggende aan den Poelweg,
goedgekeurd. Kooper is notaris Kram
te Kapelle voor f 6015.
i De vergadering van de afd. van den
Ned. Chr. Vrouwenbond aanvankelijk be-
Binnenland.
De crisis-steun voor aardappelen ge
wijzigd.
De Duitsch-Nederlandsche clearing.
Buitenland.
De ontwapeningsconferentie.
Doodvonnissen in Spanje.
Naar de 40-urige werkweek in Italië.
Nu hebt ge Abdijsiroop noodigi
Gij hebt kou gevat I Gij hoest en Gij „doet"
er niets aan. Past opl Bijna allo ernstige
borstziekten zijn het gevolg van 't verwaar-
loozen eener verkoudheid. Kom dadelijk
de natuur te hulp, door de vastzittende slijm,
die ziektekiemen bevat, te verwijderen.
Neem daarvoor een zacht en toch krachtig
werkend middel, neem daarvoor Akker'a
Abdijsiroop, die als balsem zal zijn voor Uw
zieke en ontstoken ademhalings-organen.
De vastzittende slijm zal dan loskomen. Uw
ademhaling zal weer diep en vrij worden,
die hoest, dat piepende geluid verdwijnt.
Weldra zult Gij, evenals zoovelen vóór U,
de Abdijsiroop prijzen als een betrouwbaar
middel bij Hoest, Verkoudheid, Bronchitis,
Kinkhoest, Griep en Boistbenauwdheid.
paald op 12 November a.s. is in verband
met de te houden Bijbeltentoonstelling op
dien datum, uitgesteld tot Vrijdag <19
November.
Krabbendijke. Gaarne verwijzen wij de
lezers naar de advertentie in dit num
mer betreffende de filmavond van de
Vereeniging „Het Hoogeland".
In de eerste plaats wordt vertoond de
hoogst belangrijke film „Barmhartig
heid". Hierin is het geheele omvangrijke
werk der Vereeniging verfilmd.
Bovendien zal als extra-nummer wor
den vertoond de uitstekend geslaagde op
name van de begrafenis van H.K.H. de
Koningin-Moeder en Z.K.H. Prins Hen
drik.
Hansweert. Gisterenmiddag kwam de
wielrijder L. in aanrijding met den voet
ganger D., waardoor hij zoodanig kwam
te vallen, dat geneeskundige hulp moest
worden ingeroepen. De dokter constateer
de een lichte hersenschudding.
Wolphaartsdijk. Maandag j.l. werd de
Herv. bewaarschool alhier met een kort
woord 'geopend door Ds van Dijk. Begon
nen kon worden met 45 leerlingen, welk
getal zeker spoedig uitgebreid zal worden.
De leerkamer der Herv. Kerk is voor
dit doel keurig ingericht.
Kruiningen. Tehuis voor ouden
van dagen geopend. Maandagmid
dag had de officiëele opening plaats van
het Tehuis voor ouden van dagen. In de
conversatiezaal welke geheel gevuld was
met genoodigden, nam de voorzitter, dhr
J. Blok Az., het woord, en heette allen
hartelijk welkom. 25 jaar geleden werd
eenzelfde plan, doch met ziekenhuis ge
combineerd, als zijnde te grootscheeps,
verworpen door den 'gemeenteraad. En
thans zien we het resultaat van de vele
voorbereidingen voltooid. Hartelijk dankt
spr. het college van B. en W. voor de
groote medewerking in dezen, alsmede den
Raad welke bijna eenstemmig de plannen
goedkeurde, ook de besturen der inrich
tingen te Ierseke, Wemeldinge en Bergen
op Zoom. Dank ook aan het Bouwkundig
Bureau v.h. A. J. Ie Clercq, dat de plan
nen ontwierp, en 'de aannemers J. A. Po-
leij van. het timmer- en metselwerk, Joh.
van IJzerloo, schilderwerk, Firma Tamse
centrale verwarming, en Koppejan lood-
gieterswerk en sanitair, beiden te 'GoeSi
en wed. Jac. Eckhardt te Nisse die het
elwtrisch verzorgde en Jacobs te 'Goes en
Oele te Hansweert, voor de stoffeering.
Ook de medewerking en gaven der bur
gerij worden hier dankbaar gememoreerd,
alsmede de gift voor de serre van den
Ambachtsheer, de gever der tuinbanken,
en het bestuur der Ned. Herv. 'Gem. voor
