DEB-VULHAARDEN
HYPOTHECAIRE LASTEN.
Buitenland
Binnenland.
Staten-Generaal.
DONDERDAG 18 OCTOBER 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. 16
Belangrijkste Nieuws.
KOOPT SPAAPZAME
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Het hypotheekvraagstuk is een van de
kwesties die den laatsten tijd de aandacht
vragen.
Van de regeering wordt geëischt dat
zij met name ten behoeve van den land
bouw maatregelen zal nemen om de
hypotheekschulden te verminderen.
In zijn inleiding op de jaarvergadering
van hert Verband van A.R. Propaganda-
clubs over „Kabinet en Crisis" heeft Mr
J. Terpstra hierover eenige opmerkingen
gemaakt, die zeker wel waard zijn daar
van kennis te nemen.
Mr Terpstra begon, zeer terecht, met
er op te wijzen dat dit vraagstuk niet zoo
eenvoudig is als velen het doen voorko
men. Het is een moeilijk vraagstuk, waar
van men zich niet met een handomdraai
kan afmaken.
Men vindt het stuitend en onbillijk, dat
wanneer de hypothecaire schuldeischer
gaat executeeren, hij geheel of gedeeltelijk
bevredigd wordt, terwijl de schuldenaar
naakt aan den dijk wordt gezet.
„Ik weet niet, aldus Mr Terpstra, of dit
in het algemeen veel voorkomt. Naar mijn
gegevens, doch ik stem toe, dat deze on
volledig zij'n, valt het met die executies
nogal mee; terwijl het getal faillissemen
ten in de laatste anderhalf jaar zoo goed
als geen stijging meer vertoont. Tal van
schuldeischers betoonen mede in hun
eigen belang, het zij toegegeven wan
neer de rente of aflossing niet op tijd vol
ledig betaald kunnen worden, geduld. Het
eenige, wat hen wél verontrust en hier
door kwade gevolgen voor die schuldena
ren kan hebben, is het roepen om gedwon
gen schrapping van een deel der hypothe
caire vordering of een wettelijke belem
mering van executies. Dit prikkelt om te
zorgen, vóór de bui binnen te zijn en dus
maar ijlings te executeeren. Zooals de
practijk schijnt uitgewezen te hebben.
Doch laat ons aannemen, dat de hypo-
thecaire schuldeischer, die aan een boer
f 10.000 geleend heeft met als onderpand
een boerderij, die voor f 16.000 gekocht en
thans nog f 10.000 waard is, dit onder
pand laat verkoopen. De eigenaar, die bij
den aankoop f 6.000 had, is zijn geld dan
kwijt. Alvorens nu te zeggen: dat is toch
onbillijk, moet men zich eerst even het ge
val indenken, dat in betere tijden voor
den landbouw de waarde van de boer
derij niet was gedaald, maar was opge-
loopen van f 16.000 tot b.v. f 24.000, zoo
als ook wel is voorgekomen. Zegt nu de
eigenaar, de landbouwer: de waarde is
met de helft gestegen, ik zal aan den hy
potheekhouder ook de helft méér betalen,
dus niet f 10.000, maar f 15.000? Ik ver
moed, dat de boerin hem dan zou vragen,
of hij gek geworden was. En hij' zou zich
in elk geval aan een groote begripsver
warring schuldig maken, want een vor
dering op een bepaalde geldsom, gedekt
door hypotheek, is fundamenteel iets ge
heel anders dan mede-eigendoml Maar
mag men dan deze redeneering wèl toe
passen bij daling van de waarde? Het is
nu eenmaal inhaerent aan het instituut
van den eigendom, dat de eigenaar de
kansen heeft van waarde-daling en waar-
de-stijging, evenals het inhaerent is aan
het instituut van de hypotheek, dat de
hypotheekhouder ook zekere risico heeft,
doch eerst na den eigenaar. Wie een hy
potheek iop zijn goed heeft, weet dat.
Hier komt nog iets anders bijl. Men
spreekt wel van afschrijving op hypothe
caire vorderingen en sommigen denken
daarbij- dan nog speciaal aan hypotheken
op landerijien. Doch hoe zal men dan doen
bij niet door hypotheek gedekte schulden?
Het zou wel zeer vreemd zijn, indien men
de vordering, extra verzekerd door hypo-
theek, aantastte en de gewone vorderingen
uit geldleening, koop-verkoop, enz. vrij
liet. Het gevolg zou' waarschijnlijk zijn,
dat de hypothecaire schuldeischer de hy
potheek liet doorhalen en als gewoon cre
diteur zijn schuldenaar voor het volle be
drag ging aanspreken. De schuldenaar
zou dan door den wettelijken maatregel
er nog niet op vooruitgaan; alleen voor
de andere schuldeischers werd de situatie
dan beter, doch dit te bewerken lag niet
in de bedoeling en is onrecht.
Deze redeneering van mij! s c h ij n t on
billijk en hard. Maar men stelle eens het
volgende geval: iemand leent aan zijn
buurman f25.000, verzekerd door hypo
theek. De buurman ziet kans, geld te ver
dienen door deze f 25.000 weer uit te lee-
nen aan een derde, wiens vader voor de
terugbetaling borg is. Zou nu door de wet
alleen de hypothecaire vordering tot de
helft worden teruggebracht, dan zou de
hypothecaire geldgever slechts f 12.500
terugontvangen. De buurman echter, die
f 25.000 leende en f 12.500 moet terugbe
talen, zou van zij'n schuldenaar en an
ders van den borg f 25.000 'Ontvangen. Dat
ware toch zéker niet billijk en recht. Wil
mem daarom de hypothecaire schulden
voor een deel afschrijven, dan eischt de
consequentie, dat dit met andere vorde
ringen ook geschiedt. Men zal dan ont
dekken, in welk een warwinkel men te
recht komtl Van deze zijde behoort het
vraagstuk zeker niet aangevat te worden.
Ook lomdat men dan andere „hardhe
den" veroorzaakt. Een groot gedeelte van
de rechthebbenden op hypothecaire vorde
ringen zijn kleine spaarders, weduwen,
ouden van dagen, weezen, die hetzij zelf
een hypotheek dikwijls een hypo
theek j e verleend hebben, hetzij', wat
het meest voorkomt, als bezitter van een
of meer pandbrieven, of als pioiishouder
bij een of andere verzekeringsmaatschap
pij of gerechtigde jegens een pensioen
fonds indirect de belanghebbenden zijn.
Men dient de belangen ook van deze cate
gorie van personen niet uit het oog te ver
liezen.
Ik moet eerlijk bekennen, dat ik nog
geen voldoende oplossing voor de moeilijk
heden zie. Het laatste woord zal in deze
kwestie nog wel niet gesproken zijh, want
de Regeering schijnt maatregelen te over
wegen om ook deze economische moeilijk
heid, zij het wellicht ten deele, te verhel
pen.
De begrafenis van koning Alexander.
Gistermiddag om 2 uur arriveerden de
delegaties van alle landen ten paleize te
Belgrado, om den koning een laatste hulde
te brengen.
Groote mensöhenmassa's zijn per trein
en te voet in de hoofdstad des lands aan
gekomen.
Bijzonder groot is het aantal boeren, die
in bun verschillende eigenaardige drach
ten aanwezig zijn. Men ziet Montenegrij-
nen in hun rijk versierde kleederdracht,
Kroaten met hun wijde linnen broeken,
Dahnatdërs met hun zwartroode „kappen",
Turken met den roeden fez op 'het hoofd,
muzelmansöhe geestelijken en Mekka-pel
grims met witte doeken om hun hoofdbe
dekking, 'Bosmiers met den bloedrooden
„turban", evenals Zuid-Serviërs met bree
ds, rijk getooide sjerpen.
De bakkers werken dag en nacht, om
voor de vele gasten brood te bakken.
In het oude koninklijke pal-eis, waar
Alexander I is opgebaard, hoopen zich
de kransen op.
Onder de overweldigende bloemenhulde
-treft men de prachtigste bouquetten aan
uit het buitenland, maar ook liet eenvou
dige 'bloemenbundeltje van de kleine lie
den uit de doTpen en dorpjes in bet Joego-
Slaviseh binnenland.
Te middernacht werd de kist met 'het
stoffelijk overschot naar de Grieksch-
Katholieke kathedraal overgebracht van
waaruit vanmorgen, na de plechtige
godsdienstoefening, de rouwstoet vertrok.
Op het hoofdpostkantoor te Belgrado
■zijn meer dan 30.000 telegrafische rouw
betuigingen binnen gekomen, uit binnen-
en buitenland. Drie 'honderd duizend men-
scben waren gisteren de baar van den ge
storven vorst gepasseerd.
Een slag voor Engelands scheepvaart.
De vreugde en hoop op een betere toe
komst, welke nog slechts zoo kort geleden
in Engeland zijn gewekt door den stapel
loop van de „Queen Mary", het nieuwe
reuzenschip van de Cunard-White Star,
hebben naar de Telegraaf meldt, reeds
plaats moeten maken voor een sombere
stemming.
Op de vergadering van aandeelhouders
van de Royal Mail Steam Packet Co. werd
n.l. door den voorzitter, sir Arthur Max
well medegedeeld, dat het lot van de maat
schappij practisch bezegeld is en dat En
geland een van zijn grootste en meest be
kende scheepvaartondernemingen zal zien
verdwijnen. Deze maatschappij kan niet
alleen op een langdurig bestaan terug
zien zij werd in 1839 opgericht maar
heeft gedurende tientallen jaren tot de
sieraden van de Britsche koopvaardij be
hoord.
De liquidatie van de Royal Mail zal
voor de Engeische scheepvaart 'groote ge
volgen hebben. Het concern bezit prac
tisch alle aandeelen van tal van andere
ondernemingen.
Wellicht is juist de sterke expansie een
van de redenen geweest, die den val van
het eens zoo machtige concern heeft ver
oorzaakt.
In het bij-zonder heeft -de White Star-
Line voor de maatschappij groote verlie
zen opgeleverd.
De hoop, dat de 'depreciatie van het
Pond de Engeische scheepvaart een sti
mulans zon verschaffen en de Royal Mail
in staat -zou stellen haar moeilijkheden te
boven te ko-men, is ij-del gebleken.
Na den opstand in Spanje.
Reizigers, die gedurende de onlusten
in Oviedo waren, verklaren, dat verschei
den wijken der stad op een puinhoop ge
lijken.
De in Oviedo aangerichte schade zou
een 'bedrag van twee millioen peseta's
overschrijden.
Verder worden er geruchten gepubli
ceerd, volgens welke te Sama de Langreo
(Asturie) door de opstandelingen allerlei
terreurdaden zijn gepleegd en geestelijken
en nonnen zijn vermoord.
Luxe-winkel te Moskou.
Te Moskou is een „Luxe winkel" ge
opend, de eerste van een aantal winkels,
waar de inwoners van Moskou kaviaar,
wijnen en andere delicatesse kunnen koo-
pen.
'Op den dag der opening trokken 35.000
menschen voorbij de toonbanken om naar
de levensmiddelen te kijken, -die zij' sedert
zoovele jaren niet hadden gezien. Het aan
tal koopers was echter gering, daar de
prijzen nog zeer hoog zijn.
De winkel, die eens behoorde aan een
rijk 'koopman uit de dagen van het Tsaris
me, is in zij-n vroegere glorie van vergulde
en kristallen kandelaars hersteld.
De gemeenteraadsverkiezingen in
Noorwegen.
Maandagavond waren de resultaten van
11 steden en 44 andere gemeenten bekend.
In deze plaatsen heeft de arbeiderspartij
4-6 pet. der uitgebrachte stemmen behaald
of no-g 1 pet. meer dan bij1 de Storting-
verkiezingen van juist een jaar geleden.
De vooruitgang in vergelijking met de
vorige gemeenteraadsverkiezingen is vrij
groot. De conservatieven schijnen over 't
algemeen hun positie te behouden, ter
wijl venstre (de liberalen) en de boeren
partij1 eenigszins achteruit gegaan moe
ten zijn.
Te Oslo heeft de arbeiderspartij de en
kele zete-ls veroverd, die haar de meerder
heid bezorgd-en.
De typhoon op de Philippijnen.
Voor zoover bekend is, zijn tengevolge
van den typhoon, welke gedurende 36
uren Manilla en omgeving beeft geteis
terd, tien personen om het leven geko
men.
De materieele schade is zeer groot.
Volgens berichten uit de provincie Bu-
lacar zouden daar tienduizend personen
dakloos zijn.
Do dwinglandij duurt voort.
De nieuwe kerkelijke commissaris voor
Beieren is gisteren begonnen met de „zui
vering" van de Evangelische kerk in
Beieren. D'e geheele kerkeraad van den
afgezetten landsbisschop Meiser is van
functie ontheven; deze raad bestaat uit
zes geestelijken, drie leeken-juristen, twee
theologische en een juridischen adviseur.
Treedt Zamora af?
Naar verluidt, is het mogelijk, dat de
Spaansche president Alcala Zamora van
daag zal aftreden.
Zamora heeft geweigerd de doodvonnis^
sen te teekenen, die geveld zijn tegen Ga-
talaansohe revolutionnairen. Wellicht,
dat hierover een conflict tusschen hem en
de nieuwe regeering is uitgebroken.
Korte Berichten.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat bij ge
dwongen verkoop het Sportpalast, het
door de groote sportieve en politieke bij
eenkomsten, die er gehouden zijn, zoo be
kende Berlijnsche gebouw, is overgegaan
voor 2 millioen mark in handen van de
hoofdcreditrice, een Zwitsersche verzeke
ringsmaatschappij. De exploitatie van het
gebouw zal op denzelfden voet worden
voortgezet.
Bij de Weensche tram is een nieuw
goedkoop tarief ingevoerd. Een aanmer
kelijke verlevendiging van het vervoer is
daarvan het gevolg geweest. Ruim 140.000
passagiers hebben van dit nieuwe „Gro-
scbentarief" gebruik gemaakt.
In verschillende deelen van Zuid-
Frankrijk is het nadat het weer langen
tijd mooi was gebleven, gisteren plotse
ling koud geworden. In het gebied van
Perpignan en van Tarbes beeft bet zelfs
gesneeuwd.
In een fotografiezaak te Neuren
berg zijn de eigenaar en bet geheele per
soneel in totaal 15 personen 1 tege
lijk in het huwelijk getreden. Zij besloten
gebruik te maken van het aanbod der re
geering die pas getrouwde paren een
voorschot verleent, en huwden tegelijker
tijd. Zij maken thans gezamenlijk een
autotocht door Beieren.
Heden treedt in Spanje een wet in
werking waarbij de doodstraf wordt her
steld voor bomaanslagen en ernstige aan
vallen met wapens.
i Voor bet gerechtshof te Aken is een
proces begonnen tegen 127 communisten,
wegens voorbereiding van hoogverraad.
De beklaagden zijn voornamelijk afkom
stig uit Dortmund en omstreken. D'e zit
tingen vinden plaats met gesloten deuren
met bet oog op het in gevaar brengen van
de veiligheid van den staat!!
Een hevige wervelstorm heeft boven
het eiland Cyprus gewoed. D'e daken van
twee scholen zijn ingestort, waardoor drie
kinderen om het leven zijn gekomen. In
de haven zijn vier schepen gezonken. Dé
aangerichte schade moet duizenden p. st.
beloopen.
Gistermorgen vroeg is het défilé der
Parijzenaars begonnen voorbij het stoffe
lijk overschot van Poincaré. Het publiek
toont grooten eerbied en bij velen was
duidelijk te zien, dat zij diep ontroerd
waren.
Toeneming der werkloosheid.
De directeur van den Rijksdienst der
Wer'keloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling deelt mede, dat in de week van
24 tot en met 29 September 1934 het aan
tal leden van ingevolge het Werkeloos-
heidsbesluit 1917 gesubsidieerde vereeni-
gingen bedroeg 571.800, waarvan 82.600
landarbeiders. In de maanden Mei tot en
met November worden geen gegeven ont
vangen aangaande de werkeloosheid van
de vereenigingen van landarbeiders.
De werkeloosheid onder de overige
489.200 verzekerden bedroeg in genoem
de periode 25.6 pet., tegen 26.4 pet. in de
week van 3 tot en met 8 September.
In de overeenkomstige verslagweek van
■het vorige jaar bedroeg de werkeloosheid
24.1 pet.
Om een vergelijking mogelijk te maken
van de zomerwerkeloosheid in de laatste
jaren volgt hier een opgave van het ge
middelde werkeloosheidspercentage, ont
leend aan de persberichten over de pe
riode April tot en met September van elk
der jaren 1929 tot en met 1934
1929 2.7 °/o
1930 5.7
1931 11.3 °/o
1932 25.3 °/o
1933 24.8
1934 25.4
Bij' 1064 organen 'der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 29 September '34
in totaal 333.090 werkzoekenden inge
schreven, waaronder 314.126 mannen.
Hiervan waren werkeloos 309.430 perso
nen, waaronder 295.788 mannen. Op 8
September 1934 'bedroeg bet totaal aan
tal ingeschrevenen bij een ongeveer gelijk
aantal organen 329.754. Hiervan waren
werkeloos 306.101 personen, waaronder
292.837 mannen.
De film van den moord te Marseille.
Ter verbetering van het bericht in ons
blad van gisteren vernemen wij van be
voegde zijde, dat gisteren van het Eclair-
journaal betreffende het bezoek van wij
len Koning Alexander van Joego-Slavië
aan Frankrijk, bij herkeuring door de
Centrale Commissie voor de Filmkeuring
alleen dat gedeelte voor openbare vertoo
ning is toegelaten, dat laat zien de in
tocht van den Koning te Marseille.
Rentevergoeding bijzondere scholen.
Naar het „Vad." verneemt is op het
Ministerie van Onderwijs een herziening
in voorbereiding van de rentevergoeding
(nu 6 pet.) voor de bij de inwerkingtre
ding van de financieele gelijkstelling voor
Openbaar en Bijzonder Onderwijs in 1920
bestaande schoolgebouwen van bet bijzon
der onderwijs.
Het onderzoek naar een nieuwen zender.
Naar gemeld wordt, is aan den voor
zitter der destijds door den minister van
Binnenlandsche Zaken ingestelde zender-
commissie, den heer H. v. Boeyen, voor
zitter van den Radioraad, een technisch
rapport door P.T.T. uitgebracht, waarin
de onder leiding van prof. dr ir N. Koo~
mans, hoofdingenieur der telegrafie en te
lefonie, genomen proeven in verschillen
de plaatsen van ons land in zake de
sterktemeting van kortegolfzenders op
300 M. ter onderzoek van de mogelijkheid
van oprichting van nieuwe zenders, zijn
verwerkt. Naar aanleiding' van dit rap
port zal aan den minister van Binnen
landsche Zaken een advies door de com
missie worden uitgebracht.
TWEEDE KAMER.
Zijkanaal naar Almelo.
Oud-gepensionneerde militairen.
Na afhandeling van het wetsontwerp
tot bescherming van schoolkinderen te
gen besmetting, waarover vandaag wordt
gestemd, heeft de Kamer verder aandacht
geschonken aan de voorgestelde verboo
ging van uitkeeringen aan oud-gepension
neerde militairen.
Het ontwerp, waartegen aanvankelijk
nogal eenige 'oppositie was, werd na
verdediging door Minister Deckers
z.b.st. aangenomen.
Daarna kwam aan de orde bet wets
ontwerp tot onteigening voor den aanleg
van bet kanaal naar Almelo, behoorende
tot de Twentsche scheepvaartkanalen.
Binnenland.
De Tweede Kamer over de Indische lee
ningen.
Rentevergoeding voor de bijz. scholen.
De stand der werkloosheid.
De standplaatsaftrek voor de Zeeuwsche
gemeenten.
Buitenland.
Begrafenis van Koning Alexander.
Na den opstand in Spanje.
De typhoon op de Philippijnen.
hfitfi li
i 110 A-
Het gaat hier o.m. om het zijkanaal,
dat het in aanleg zijnde kanaal Zutpben
Enschedé verbindt „met Almelo", ge
lijk het heet. Maar het zijkanaal zal niet
bij' Almelo aansluiting vinden in de haven
aldaar, dioch doodloopen op den weg Al
melo'Wierden, op 3 K.M. van Almelo.
Het debat spitste zich toe op de niet-door-
trekking van het zijkanaal tot het kanaal
AlmeloZwolle. In de gewisselde stuk
ken was naast het financieele argument
genoemd de mogelijkheid, dat de industrie
zich geleidelijk naar bet nieuwe kanaal
zou verplaatsen, waardoor de doortrek
king minder noodig zou- worden. Het klei
ne stuk van 3 K.M. zou drie bruggen en
een sluis noodig maken, benevens om
legging van twee spoorwegen. Daardoor
zou de doortrekking naar Almelo niet
minder dan 2.8 millioen kosten, tegen
slechts 2.4 millioen voor het geheele ziji-
kanaal Bovendien was bet overleg met de
provincie Overijsel over mee-betaling in
de kosten niet geslaagd, waardoor voor-
lo'opig van doortrekking (die mogelijk
blijft) moet worden afgezien.
De teleurstelling over deze beperkte uit
voering van bet oude plan was schier al
gemeen.
Minister Kalff maakte echter
duidelijk dat er geen geld is voor het
groote plan (bet door te trekken stuk is
weinig gunstig uit een oogpunt van werk
verschaffing) en al had hij' het geld, dan
kon het voorsbands nog niet wegens ge
brek aan medewerking van Overij'sel.
Een aantal leden met den heer Krijger
voorop, kwamen met een motie om
„ten spoedigste" doortrekking tot Almelo
te bevorderen. Dit „ten spoedigste werd
later gewijzigd in „zoo spoedig mogelijk".
Tegen een dergelijke motie had de Mi
nister niet het minste bezwaar. Zoo spoe
dig mogelijk beteekent: als er geld is en
als met Gedep. Staten overeenstemming
is bereikt. Het spreekt vanzelf dat dan het
gevraagde voorstel wordt ingediend.
Het wetsontwerp werd daarna z.h.st.
goedgekeurd.
LEENINGEN TEN LASTE VAN
NED.-INDIE.
Gunstig verslag der Tweede Kamer.
Blijkens 'het verslag der Tweede Kamer
over 'het wetsontwerp tot het aangaan van
een of meer geldleeningen ten laste van
Nederlandsoh-Indië en de wijziging van
de Nederlandsch-Indiscbe conversie-lee-
ningwet 1934, kon men zich vrij algemeen
met de strekking van de wetsontwerpen
vereenigen,
Een lid maakte echter bezwaar tegen
het voortgaan op don weg .waarbij Ne-
derla,nd de Nederlandsc'h-Indische leenin-
gen garandeert, omdat Nederland zelf
reeds een zware schuldenlast heeft en op
deze wijze te groote risico's op zich neemt.
Dit bezwaar werd van verschillende zij
den bestreden. Indië en Nederland, zoo
merkte men op, zijn zoo nauw met elkaar
verbonden, dat de financieele toestand en
het credict van Indië ook Nederland ra
ken. Hoewel Nederland door de voorge
stelde garanties inderdaad meer risico op
zich neemt, meenden zij toch, dat de ge
kozen weg in de gegeven omstandigheden
■de beste is, 'die ingeslagen kan worden,
om in de financieele behoeften van Indië
te voorzien.
Sommige leden wezen er op, dat blij-
kens de memorie van toelichting de vlot
tende schuld van In'dië tot rond
f 300.000.000 opgeloopen is. De thans1 ge
vraagde machtiging tot consolidatie gaat
slechts tot f 250.000.000. Is het de bedoe
ling, zoo werd gevraagd, 'het verdere ge
deelte van de vlottende schuld, die
naar ook de regeering verwacht nog
wel eenigszins zal stijgen, voorloopig niet
te consolideeren? Zou het geen aanbe-
