EERSTE BLAD
WOENSDAG 17 OCTOBER 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
49e JAARGANG - No. 11
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
7)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Predikanten-manifest.
Op 9 Juli van dit jaar hebben een aan
tal Amsterdamsche predikanten onder
den indruk van bet Communistische op
roer, de onvoorzichtigheid begaan zich
tot de Regeering te wenden met een tele
gram, waarin gevraagd werd het besluit
inzake de steunverlaging ongedaan te
maken.
Hoewel het niet zoo bedoeld was,
bad dit telegram de strekking de Com
munistische agitatoren in het gevlei te
komen en de taak van de Overheid in
niet geringe mate te verzwaren.
Gevolg van het feit, dat de heeren, van
streek geraakt door de bloedige onlusten,
zich een oogenblik meer door hun gevoel
dan door hun verstand lieten leiden.
Nu is er een spreekwoord hetwelk zegt,
dat men door schade en schande w ij s
wordt.
Bij de bedoelde predikanten, althans bij
een deel van hen, is dat echter, naar het
schijnt, niet het geval.
De vorige week toch werden we verrast,
door een soort manifest van een aantal
predikanten, w.o. sommigen die ook het
vermaarde telegram teekenden, een mani
fest, waarvan we alweer aannemen, dat
het goed bedoeld is, maar dat toch bij
uitstek geschikt moet worden geacht om
de politieke verwarring en de onrust te
vermeerderen.
De manifestanten verklaren „met
groote bezorgdheid te zien, hoezeer in
de botsing der meeningen op staatkundig
en sociaal gebied het Recht en de Waar
heid in het gedrang zijn gekomen, en
welk een plaats de onwaarachtigheid en
het onrecht zich hebben weten te ver
iaveren; een verschijnsel, dat helaas wel
niet nieuw is, maar thans des te beden
kelijker, nu ook ons geliefd Vaderland
in crisisnood verkeert."
Dit verschijnsel is inderdaad niet nieuw.
Helaas.
Maar bij eenig nadenken zullen de on
derteekenaars waarschijnlijk wel willen
toestemmen, dat het publiceeren van een
manifest tot overheid en volk wel de aller
gemakkelijkste en goedkoopste manier is
om een dergelijk droevig verschijnsel te
bestrijden.
En dat het voorts niet zonder ge
vaar is, wanneer blijkt, dat het
manifest, gepubliceerd ter verdediging
van de waarheid en het recht, zoowel met
de waarheid als met het recht op gespan
nen voet staat.
Het is den onderteekenaars toch niet
onbekend waarschijnlijk, dat er misschien
geen land ter wereld is waar zooveel ge
daan wordt ten bate van de werkloozen en
tot ondersteuning van de behoeftigen als
juist in ons land, en het is hoogst onbe
hoorlijk en gevaarlijk tevens, door een
manifest den indruk te wekken, alsof wat
dit betreft, de Overheid in gebreke zou
zijn.
En het zal den onderteekenaars mede
niet onbekend zijn, dat wat betreft de cu
mulatie van tractementen en pensioenen
door Minister Golijn reeds ingrijpende
maatregelen werden genomen en dat in
onderzoek is wat op dit gebied nog ver
der gedaan kan worden.
De heeren verklaren zich niet te willen
„mengen in zaken van staatsbeleid of
politieken strijd in dezen zwaren en ver
warden tijd", maar zij schijnen niet in te
zien dat ze, door tegenover elkaar te
plaatsen de nood van duizenden werkloo
zen en de enkele gevallen van inderdaad
verfoeielijke cumulatie, niet anders doen,
dan olie aandragen om den politieken
brand aan te wakkeren.
En het is blijkbaar ook niet tot hen
doorgedrongen, dat zij door zich per ma
nifest uit te spreken en te oordeelen over
een hoogst belangrijke zaak van staats
beleid, als het optreden tegen de revo
lutionaire partijen is, zich op een hoogst
ongewenschte manier in den politieken
strijd mengen en oorzaak zijn dat waar
heid en recht in het gedrang kunnen ko
men.
Binnen enkele weken beginnen de be-
grootingsdebatten, waarbij de in het
manifest aangevoerde punten ter sprake
kunnen worden gebracht en ook gebracht
zullen worden.
Had men daarop niet beter kunnen
wachten? Dan had men althans, vóór de
Overheid te oordeelen en te veroordeelen,
ook kunnen vernemen de argumen-
t e n die zij voor haar optreden weet aan
te voeren.
Dat de manifesteerende predikanten
Overheid en volk waarschuwen zich niet
te bedienen van wapenen die den toets
van waarheid en gerechtigheid niet kun
nen doorstaan, is hun goed recht.
Maar het valt te betreuren dat zij dit
deden op zulk een ondoordachte en on
voorzichtige wijze, dat het recht en de
waarheid er door in de knel dreigen
te geraken en dat daardoor de onrust en
de spanning in dezen zwaren en verwar
den tijd, dreigen grooter te worden.
De moordenaar van Koning Alexander
en Barthou.
Bij 'het onderzoek der Bulgaarsche po-
litie-autoriteiten is gebleken, dat de vin
gerafdrukken van den moordenaar van
Koning Alexander en minister Barthou
identiek zijn met die van den Macedoni-
schen terrorist T'sjernosemski.
De Bulgaarsche politie-autoriteiten ver
klaren, dat men gezien dit resultaat van
het onderzoek der vingerafdrukken er nog
ternauwernood aan kan twijfelen, dat de
koningsmoordenaar de Macedonische ter
rorist Tsjernosemski is.
Na den mislukten opstand in Spanje.
Er zou nog één haard van verzet be
staan te La Rigada. Overigens zouden de
rebellen zich in grooten getale overgeven.
In de ïest der provincie heerscht rust.
Volgens inlichtingen van journalisten,
die uit Asturië terugkomen, is het thans
rustig te Bilbao, maar de onlusten in dit
gebied zijn hevig geweest. Mijnwerkers,
wier aantal op 6000 geschat wordt, be
schikkende over een aanzienlijke bewape
ning, die zij aanvulden door zich meester
te maken van een wapenfabriek, hebben
weerstand geboden tot 12 October, zij sta
ken het stadhuis, de universiteit en de ka
thedraal in brand. Het blad „El Sol" ver
zekert, dat zij 600 dooden hebben achter
gelaten.
Reizigers, die uit Spanje terugkomen
verzekeren, dat sedert Dinsdagochtend de
staking algemeen is te Valencia.
Stormschade op de Philippijnen.
De vreeselijke typhoon, welke de Phi
lippijnen teisterde, heeft ontzettende ver
woestingen aangericht.
Tienduizenden bewoners zijn dakloos
geworden. Meer dan tweeduizend huizen
zijn door het geweld van de orkaan in
puin gelegd.
In twee andere steden der provincie is
de materieels schade eveneens zeer aan
zienlijk.
Communistische opstand gevreesd.
Uit vrees voor een communistischen op
stand hebben de Weensche politie en
Heimwehr Maandag groote voorzorgs
maatregelen genomen. Machinegeweren
werden voor de openbare gebouwen, sta
tions en voornaamste punten der stad op
gesteld.
Deze maatregelen werden genomen na
inbeslagneming van vele communistische
pamfletten waarin aangespoord werd tot
een opstand. Er is echter niets gebeurd
en thans gaat het gerucht, dat de com
munisten in alle geheime bevelen waarin
een datum voorkomt van de kerkelijke
tijdrekening uitgaan, zoodat de opstand
28 October, d.i. dertien dagen later, ver
wacht moet worden.
Duitsche ministers en leden der Lands
regeeringen opnieuw beëedigd.
In de zitting van gisteren van het Duit
sche kabinet is een wet aangenomen op
de beëediging der Rijksministers en der
leden van de Landsregeeringen. D'e Rijks
ministers zullen in den vervolge onder-
staanden eed moeten afleggen:
„Ik zweer, ik zal den leider van het
Duitsche Rijk en Volk, Adolf Hitler,
trouw en gehoorzaam zijn, mijn kracht
voor het welzijn van het Duitsche volk
geven, de wetten behoeden, de op mij rus
tende plichten consciëntieus vervullen en
alle zaken onpartijdig en rechtvaardig
voor ieder leiden. Zoo waar helpe mij
God."
De leden der Landsregeeringen leggen
bij aanvaarding hunner functie denzelf
den eed af. De Rijksministers, Rijksstad-
houders en leden der Landsregeeringen
moeten zonder verwijl volgens deze wet
beëedigd worden.
Hitier heeft den Rijksministers ter
stond den nieuwen eed afgenomen.
De vlootbesprekingen te Londen.
Dë Amerikaansche delegatie voor de
Londensche voorbereidende vlootbespre
kingen voor de vlootconferentie van 1935
is te Plymouth aangekomen.
De Japansche vice-admiraal Yama-
moto is te Southampton aangekomen.
De vlootbesprekingen zullen vermoede
lijk niet beginnen vóór de volgende week.
Zij zullen aanvangen met de Japansche
vertegenwoordigers, van wie de Engel-
schen en Amerikanen een initiatief ver
wachten, hetwelk het Engelsch-Ameri-
kaansche voorbereidingswerk overbodig
zou maken.
Opzienbare dwang,maatregelen tegien
bisschop Meiser.
Van een lid van de rijkskerkregeering
verneemt de „United Press", dat bisschop
Meiser Maandagmiddag weer onder toe
zicht van de politie gesteld is. Deze maat
regel zou niet genomen zijn in verband
met het kerkelijk conflict, doch in ver
band met de veiligheid van den slant.
Bisschop Meiser wordt nog steeds in
zijn woning vastgehouden. Hij mag geen
bezoeken ontvangen. Zijn kinderen, die,
als zij van school komen, hun vader wil
len begroeten, worden van tevoren aan
den lijve onderzocht, of zij soms geen
eventueele mededeelingen voor hun vader
meebrengen.
Zijn vrouw mag 'hem overdag alleen
spreken in tegenwoordigheid van een po
litiebeambte.
Deze geruchten hebben, zooals begrijpe
lijk is, in München een ongehoord opzien
Verwekt.
Het mijnwerkersdrama geëindigd.
D'e duizend mijnwerkers te Pecs, die
aangekondigd hadden den hongerdood te
zullen sterven diep in de mijn, als protest
tegen de lage loonen, hebben op het laat
ste oogenblik besloten, weer naar boven
te gaan.
Ze 'hebben het bemiddelingsvoorstel
aanvaard en in den loop van gisteroch
tend verlieten 738 mijnwerkers; waarvan
velen in uigeputten toestand verkeeren,
na een staking van 109 uren de mijn.
De vlootconferentie 1935
Tot nu toe is nog niet besloten, waar
en wanneer de vlootconferentie van 1935
zal worden gehouden. Als tijdstip wordt
April voorgesteld, en als plaats der be
sprekingen Londen, Parijs, Rome, Den
Haag en Lausanne.
De Britsche regeering maakt er geen
geheim van, dat zij de besprekingen
gaarne te Londen zou willen voeren.
De eisch van Japan inzake pariteit en
de weigering van Amerika, om de ton
nage der verschillende scheepstypen te
verminderen, maken de taak van de con
ferentie buitengewoon moeilijk. De voor
uitzichten zijn dan ook niet rooskleurig.
Korte Berichten.
i Maandag is de „Times" van Zater
dag in opdracht van de geheime staats
politie opnieuw in D'uitschland in beslag
genomen, de zesde maal sedert 20 Juli
j.I. Ook op de „Morning Post" werd be
slag gelegd, beide bladen volgens een me-
dedeeling van de staatspolitie wegens hun
berichtgeving uit München over den
kerkstrijd in Beieren.
i De Pruisische minister-president
generaal Göring vertrekt heden naar Bel
grado als vertegenwoordiger der Duitsche
weermacht bij de begrafenis van koning
Alexander.
i Een leidende figuur van de Cen
trumpartij van Dantzig, Oberregierungs-
en Schulrat BJirendt, is gearresteerd,
verdacht van ernstige in zijn functie ge
pleegde vergrijpen. Hij is ter beschikking
gesteld van den rechter van instructie.
i De burgemeester van Ober Bier-
baum bij Tulln is gistermorgen door
dorpsbewoners dood op den akker ge
vonden. Hij was gewurgd en van de da
ders ontbrak elk spoor. Het slachtoffer
was een vooraanstaand persoon in den
Boerenbond van Beneden-Oostenrijk. De
mogelijkheid bestaat, dat men hier te doen
heeft met een politieke moord.
i Een hevige orkaan woedt in het
Zuiden van Tunis. D'e aangerichte mate-
rieele schade moet zeer groot zijn. Het is
nog onbekend, of ook menschenlevens te
betreuren zijn.
DE STAND DER RIJKSMIDDELEN.
Uit het overzicht van den stand der
Rijksmiddelen blijkt, dat de Directe
Belastingen tot en met einde Augus
tus f 78.405.707.13 hebben opgebracht tegen
f86.170.406.17 in hetzelfde tijdvak van het
vorige jaar. De hoofdschuldige van dezen
teruggang is weer de inkomstenbelasting
die nu reeds f 8.250.206 minder heeft op
gebracht dan het vorige jaar. In totaal
is over 1934 minder ontvangen dan over
1933 f7.764.799.04.
De overige middelen zijn deze maand,
met een opbrengst van f30.724.155 bij een
raming van f32.209.791 wederom onder
de raming gebleven. In totaal is thans
over de afgeloopen 9 maanden ontvangen
f260.266.656.09 terwijl 9/12 der raming is
f289.888.125.03. Deze achterstand is een
gevolg van het feit, dat minder opbrach
ten dan de raming het statistiekrecht, de
accijns op zout, op geslacht en gedistil
leerd, op bier, suiker en tabak, terwijl
verder nog onder de raming bleven de
omzetbelasting en de couponbelasting.
Slechts de boeten en rechten van zegel
brachten met de dividend- en tantième
belasting en de invoerrechten belangrijke
bedragen meer op dan de raming. Voor
de invoerrechten is dit bedrag zelfs
f2.511.109.05.
De omzetbelasting is thans over de
afgeloopen negen maanden f23.945.141.77
onder de raming gebleven.
Prinses Juliana.
H. K. H. Prinses Juliana is Maandags-
morgen per auto van Het Loo naar Den
Haag vertrokken om aldaar een bezoek
te brengen. H.K.H. is 's avonds per auto
op Het Loo teruggekeerd.
Distributie van onvermengde margarine.
De crisis-zuivel-centrale heeft aan de
gemeentebesturen naar aanleiding van
een gestelde vraag meegedeeld, dat werk
loozen, die gedurende eenige dagen van
de week in loondienst werken en geduren
de de overige dagen van de week steun
ontvangen van overheidswege, alleen voor
den tijd, gedurende welken zij steun ont
vangen voor het verkrijgen van onver
mengde margarine in aanmerking kun
nen komen.
"Wanneer zij b.v. 2 dagen in de week
steun genieten en overigens voldoen aan
de vastgestelde bepalingen om voor ver
strekking van onvermengde margarine in
aanmerking te komen, dan kunnen zij ge
durende die week aanspraak maken op
1/3 van de hoeveelheid margarine, waar
op zij recht zouden hebben bij algeheele
werkloosheid, dan wel eenmaal in de drie
weken op de geheele hoeveelheid.
De uitkomsten van het landbouwbedrijf in
Noord- en Zuid-Holland.
Het boekhoudbureau van de Holland-
scha Maatschappij van Landbouw heeft
de uitkomsten van 638 landbouwbedrijven
in Noord- en Zuid-Holland over het boek
jaar 1933/34 gepubliceerd. D'eze bedrijven
zijn gelegen in alle districten van beide
provinciën. De boekhouding betreft in
Noord-Holland: 66 akkerbouw- en ge
mengde bedrijven en 160 weidebedrijven
en van Zuid-Holland: 195 akkerbouw- en
gemengde bedrijven en 217 weide-bedrij-
ven.
In vrijwel alle districten is de hruto-
opbrengst f 300 a f 500 per H.A. geweest.
De hoogste bruto-opbrengst geven de be
drijven in het Delf- en Schieland aan. n.l.
f 522.23. De bedrijven op de Eilanden
(Texel en Wieringen) geven een heel on
gunstig cijfer aan en wel f 193.16 per
H.A. Slechts in 2 districten, n.l. Eilanden
en Noordelijk West Friesland wijst de
netto-opbrengst een verlies voor de on
dernemers aan en wel reap, f23,45 en
f 11.76 per H.A. In alle andere 21 distric
ten hebben de landbouwers dit jaar winst
gemaakt; 'het laagste winstcijfer heeft Al-
blasserwaard en Vijfheerenland met
f 6,15, het hoogste Drechterland met
f 63,49 per H.A.
Uit eene vergelijking met de uitkomsten
over 1932/33 blijkt, dat op één district na
de gemiddelde bruto-opbrengsten zijn ge
stegen; in een enkel district zelfs met
f 100 per H.A. In 10 districten zijn de
lasten of uitgaven per H.A. gedaald, in
de overige zijn ze gestegen, met als gevolg
dat de uiteindelijke uitkomsten belangrijk
beter zijn dan in 1932/33, toen in 14 dis
tricten voor de exploitanten verlies werd
geboekt en slechts in 7 districten winst.
De grootste verbetering vertoonen de be
drijven in de Hoeksche Waard, welke in
1932/33 een verlies aangaven van f 70.87
en nu een winst van f 34.03.
Het rijwielplaatje op de jas.
Met betrekking tot de in het laatst van
September j.I. verschenen bekendmaking
omtrent de controle op de naleving van
artikel 2 van de Rijwielbelastingwet
heeft de minister van financiën
nader aanleiding gevonden aan de
ambtenaren van den belastingdienst
opdracht te geven geen bekeuring in te
stellen, indien de berijder van een rijwiel
het rijwielbelastingmerk niet op de voor
geschreven wijze aan het rijwiel, doch op
in het oog vallende wijze op de linker
borsthelft aan zijn bovenkleeding heeft
bevestigd.
Consumptie-aardappelen.
De Minister van Economische Zaken
heeft op alle hoeveelheden aardappelen,
ten aanzien waarvan ten genoege van de
Stichting Nederlandsche Akkerbouwcen-
trale, gevestigd te 's Gravenhage, wordt
aangetoond, dat deze hoeveelheden be
stemd zijn tot verbruik als mensc'helijk
voedsel in instellingen, welke liefdadige
of andere onbaatzuchtige doeleinden na
streven, uit het Landbouw-Grisisfonds te
ruggave verleend van het bedrag der hef
fing, welke ingevolge het Grisis-Akker-
bouwbesluit 1934 op die hoeveelheden is
betaald.
Ziektewet en moederschapszorg.
In verband met de aanhangige tech
nische herziening van de Ziektewet heeft
het bestuurscollege van den Raad van Ar
beid te Nijmegen besloten, zich met een
request te wenden tot de Tweede Kamer.
De raad verzoekt daarin de moeder
schapszorg, die thans in artikel 78 der
Ziektewet ligt opgesloten, doordat arbeid
sters die gaan huwen zich vrijwillig in
Binnenland.
De Tweede Kamer over de besmettelijke
ziekten op scholen.
De rijksmiddelen in September.
Het rijwielplaatje mag op de jas worden
gedragen.
De uitkomsten van het landbouwbedrijf
in Noord- en Zuid-Holland.
Buitenland.
Storm op de Philippijnen.
Na den opstand in Spanje.
De moordenaar van koning Alexander.
Dreigend gevaar in Oostenrijk?
de ziekteverzekering kunnen doen opne
men en daardoor gedurende 6 weken
zwangersckaps- en 6 weken bevallings-
geld (samen 12 weken) kunnen verkrij
gen, te handhaven, desnoods onder te om
lijnen voorwaarden. Te meer wordt dit
verzocht, omdat de aanhangig gemaakte
wijziging toch uitsluitend een technische
is en hiervan door deze wijziging zou
worden afgeweken. Immers het uitstoo-
ten van de moederschapszorg uit de ziek
tewet is positief een principieele wijzi
ging.
TEGEN MACHINES IN DE
SIGAREN INDUSTRIE.
Fabrikanten vragen een verbod.
Een groot aantal fabrikanten in de
sigarenindustrie uit vele streken des lands
en in wier ondernemingen meer dan tien
duizend arbeiders werk vinden, 'heeft zich
met een adres gewend tot de ministers van
Koloniën, Sociale Zaken, Economische
Zaken en Financiën.
Zij komen 'daarin wederom op tegen de
steeds toenemende mechanisatie van hun
industrie en betoogen, dat 'deze op den
duur onontkoombaar een groote, 'blijven
de werkloosheid zal tengevolge hebben,
hetgeen naast zijn demoraliseerende wer
king ook enorme lasten voor de schatkist
zal meebrengen. Bovendien zal tengevolge
van deze mechanisatie de opbrengst van
de tabaksbelasting in zeer belangrijke
mate verminderen.
Op grond van deze overwegingen advi-
seeren adressanten den ministers met
aandrang als crisismaatregel de oprol-
maohines in de sigarenindustrie te ver
bieden.
Zij, 'zoo vervolgt dan het adres, advi-
seeren u 'dit niet uit eigen belang, want
enkelen hunner gebruiken reeds oprol
machines, of hebben er in bestelling en
ziji voelen zich volkomen in staat om de
nieuwste machines aan te schaffen.
Zij: zijn echter bereid in het algemeen
belang ter wille van het behoud van de
werkgelegenheid met de regeering samen
te werken om de dreigende ramp voor het
land en speciaal voor de sigarenindustrie
te voorkomen.
Doch zulks dient snel te geschieden,
omdat zij' zich niet langer verantwoord
achten met de mechaniseering of verdere
meohaniseering vam hun bedrijven te
wachten, indien niet vaststaat dat binnen
zeer 'korten tijd maatregelen van de regee
ring te verwachten zijn.
Op de vraag, welke machines onder die
'beperkende maatregelen zouden moeten
vallen, zouden de adressanten als hun
meening te kennen willen geven, dat de
compleet-machinale arbeid verboden dient
te worden.
Met nadruk wijzen wij1 er op, dat zij uit
sluitend bedoelen het verbod van het ge
bruiken van oprolmachines, dat zijn de
machines, 'die het buitenste 'blad om de
sigaar, respectievelijk om de cigarillos
brengen.
Daarnaast bestaan ook de z.g, bosjes-
machines, die niet de geheele sigaar of
cigarilos, doch alleen hef bosje machi
naal maken. Deze laatste soort machines
zijn 'zoodanig in 'het sigarenbedrijf inge
voerd, 'dat van een stopzetting daarvan
geen sprake zal kunnen zijn. Trouwens
tusschen 'de oprolmachines en de bosjes
machines bestaat t.a.v. haar inwerking op
de arbeidsgelegenheid een 'belangrijk ver
schil. Het oprollen van de sigaren maakt
ongeveer 65 pet. uit van het totaalloon
en is dus het dubbele van bet loon voor
het ma'ken der bosjes.
Adr. vertrouwen, dat de ministers deze
hoogst ernstige zaak met bekwamen spoed
zullen willen behandelen.
i Gedeputeerde Staten van Zeeland
hebben met ingang van 1 November a.s.
benoemd tot machinist bij den Provin
cialen Stoombootdienst op de Oosterschel-
de, W. J. van der Ploeg, te Zierikzee,
thans tijdelijk als zoodanig werkzaam.
i Schip aan de ketting. Door
een deurwaarder is gisteren te Vlissingen
beslag gelegd op het Belgische Mo tor vis-
