Concentratie bijzondere scholen Koning Alexander van Joego-Slavië te Marseille door een 35-jarigen Kroatischen koopman vermoord. Buitenland. Belangrijkste Nieuws. Binnenland WOENSDAG 10 OCTOBER 1934 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 49e JAARGANG - No. 9 Ook de Fransche minister Barthou overleden. Enkele generaals en anderen ernstig gewond. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Dë Standaard wijdt een artikel aan dit thans veelbesproken onderwerp. Na gewezen te hebben op de noodzake lijkheid van bezuiniging en geconstateerd te hebben dat bij de Regeering geen an dere bedoeling voorzit dan de uitgaven te verminderen, vervolgt het blad: „Wij hebben nu hier alleen te doen met de aanschrijving van de scholen organisaties. Het bleek ons, dat een en kele inspecteur, vanwege een der scholen organisaties aangesteld, op eigen houtje circulaires verzond. Hetzelfde geschiedde ook van particuliere zijde. Met bemoeiin gen van zulke lieden, die op eigen auto riteit meenen te moeten handelen, behoeft niemand rekening te houden." Vertier wordt er op gewezen, dat de concentratie van scholen slechts een klein onderdeel der bezuiniging is, hoewel op zichzelf redelijk. „Nu wij zoo zuinig mogelijk moeten le ven, behoort ernstig te worden nage gaan, hoe de beschikbare schoolruimte op do meest economische wijze kan wor den benut. Dat deze vraag ook het bij zonder onderwijs is gesteld, is dus rede lijk. En dat men daar er naar streven zal, om de Overheid in haar bezuinigingswerk te steunen, mag worden aangenomen. Wij wekken, indien het nog noodig mocht zijn, daartoe gaarne op. Men zie echter niet de werkelijkheid voorbij. De vrijheid van onderwijs beteekent, dat de ouders het recht verkregen op een eigen school in overeenstemming met hun belijden, hun levensovertuiging, hun roe ping tegenover hun kinderen. Dit leidde tot den bouw van scholen van verschil lend karakter. Dat spreekt vanzelf. De z.g. splitsing volgde uit de vrijheid van onderwijs. Natuurlijk kon van deze vrijheid ook misbruik worden gemaakt. Men kan ook zeggen, dat men hier en daar te ver is gegaan en onnoodig heeft gesplitst. Het zou wel een wonder wezen als de vrijheid hier niet tot eenig misbruik had geleid. Welnu, overal waar, hetzij door de wer king vg,pc^eu geografischen factor, hetzij door de werking van den beginselfactor, men te ver is gegaan, of hereeniging mo gelijk is, daar kan en moet de concentra- tie worden nagestreefd. Daar ligt de mo gelijkheid van bezuiniging. De mogelijk heid. Niet natuurlijk de zekerheid. Maar dit moet nu worden nagegaan. Daartoe wekten de schoolorganisaties de school besturen op. En als zij enkele voorbeelden gaven, dan was dit om den schoolbe sturen het werk van het onderzoek ge makkelijk te maken. Het is nu duidelijk, dat de Regeering op dit gebied, zoolang zij de vrijheid van het onderwijs wil eerbiedigen, alleen kan trachten het particulier initiatief in actie te zetten. Alleen waar het gelijke rich ting betreft, kan concentrac- tie plaats vinden en over de richting oordeelt de Regee ring nu eenmaal niet. Dit is de voorwaarde voor de v r ij h e i d van onderwijs. De gezonden circulaire beteekent dus een beroep op de vrije medewerking der schoolbesturen, en waar mogelijk, dus waar het eenigszins kan zonder dat de vrijheid der ouders wordt geschaad, be zuiniging door concentratie tot stand te doen komen. Dat is gebeurd en meer niet. Wij meenen, dat niemand daartegen bezwaar kan inbrengen. En daarom mo gen wij verwachten, dat de schoolbestu ren hun best zullen doen hun aandeel in den noodzakelijken bezuinigingsarbeid te geven. Zij moeten beginnen met de gezonden circulaires goed te lezen. D'aarna zullen zij den gevraagden arbeid verrichten. Maar ten slotte zullen zij' moeten waken, dat de grens, die de gehoorzaamheid aan hun roeping inzake de vrijheid der ouders, hun stelt, ten volle wordt geëer biedigd." Wat de Standaard hier zegt, klopt niet met de aan ons verstrekte gegevens. Wanneer de verzonden circulaires niet anders bedoelen dan het particulier ini tiatief in actie te zetten; wanneer vast staat dat concentratie alleen kan plaats vinden waar het gelijke richting betreft, en wanneer de vrijheid van onderwijs tenslotte gewaarborgd blijft, dan kan daartegen inderdaad door niemand be zwaar worden ingebracht. En dan spreekt het ook vanzelf, dat de schoolbesturen waar mogelijk, gaarne de gevraagde me dewerking tot bezuiniging verleenen. De vraag is nu slechts of wat de Standaard omtrent de plannen der Regeering meldt, in alle opzichten juist is. Bij aankomst van koning Alexander van Joego-Slavië te Marseille, is een revolver- aanslag op den koning gepleegd. De ko ning werd getroffen en is eenige ©ogen blikken later overleden. De moordenaar is een Kroaat. Minister Barthou, die ter begroeting aanwezig was. is eveneens getroffen en aan de bekomen verwondingen bezweken. Generaal Georges en admiraal Berthelot zijn ernstig gewond. Van de dichte menschenmenigte, die ■het schouwspel van de aankomst van ko ning Alexander stond gade te slaan, zijn verscheidene personen gewond. De pleger van den aanslag heeft ge probeerd zichzelf in den mond te schieten maar een der adjudanten ontrukte hem het vuurwapen. Op het Beursplein is hij neergeslagen, en door het publiek doodgeranseld. Nader wordt gemeld, dat koning Alexan der door twee kogels is getroffen, een in den buik en een in de hartstreek, die bei de doodelii'k waren. Generaal Georges is ernstig gewond en naar een ziekenhuis overgebracht. Twee politieagenten zijn gewond, als mede drie andere personen, waaronder twee vrouwen. De pleger van den aanslag heet Peter Kalemen. geboren te Zagreb, 20 Decem ber 1899, van beroep koopman. Op 23 September was hij Frankrijk binnengeko men. Bij de politie te Zagreb is Kalemen niet bekend. Het is gebleken, dat er op 30 Mei van dit jaar geen Fransch visum is verstrekt aan een Kalemen. Het paspoort van den moordenaar moet dus valsch zijn of van een vervalseht visum zijn voorzien. D'e Fransche Ministerraad is spoedig in speciale zitting bijeen gekomen. Sarraut, de minister van Binnenland- sehe Zaken, heeft zijn ontslag ingediend, omdat hij als hoofd der politie de verant woordelijkheid droeg voor de verzekering van 's konings veiligheid. Men isi te Parijs zeer verwonderd over het gelukken van den aanslag, daar er zeer uitgebreide voorzorgsmaatregelen ge nomen waren. Er waren 120O ordebewa kers op de been, 191 inspecteurs van den veiligheidsdienst. 120 gendarmes te voet, 48 agenten te 'paard, alsmede soldaten Het wajpen dat door den moordenaar is gebruikt is van een totaal nieuw mo del en het best te vergelijken met een kleine mitrailleuse. In Frankrijk zal een dag van nationa- len rouw worden gehouden. Nadere bijzonderheden. Het geheele Fransche Middellandsche Zee-eskader was op de rede van Marseil le verzameld om de „Dubrownik" met koning Alexander aan boord binnen te halen. Bij het binnenvaren van de haven wer den 21 saluutschoten gelost. De vorstelijke gast stapte, aan land gekomen, in een open automobiel. Koningin Marie van Joegoslavië was per trein naar Parijs gegaan en zou den koning in Dijon ontmoeten. Toen de auto het Beursplein zou oprijden vielen de fa tale schoten. De moordenaar, een zwaarlijvig man, Meld zich onder het publiek achter de politie-afzett'ing op. Toen de stoet nader de, drong hij naar voren. „Niet dringenl" riep de menigte. Maar de man had zich al door de afzetting heen gewerkt en was met een revolver in de hand naar de der de auto van den stoet gesneld, waarin z!ich naast elkander de koning en minis ter Barthou en tegenover hen generaal Georges bevonden. Een luitenant-kolonel trachtte door een snelle wending van zijn paard den man tegen te houden, maar deze ontweek de beweging, sprong op1 de treeplank van de auto, die zich met een snelheid van slechts ongeveer 8 K.M. voortbewoog en loste, vier a vijf schoten op de inzittenden. Onmiddellijk bracht de kolonel den moordenaar twee sabelhouwen over het hoofd toe. terwijl de chauffeur van de auto zijn revolver trok en schoot. De man viel op den grond maar ging door met schieten, waardoor verscheidene personen uit 'het publiek werden gewond. D'e menigte verbrak nu de afzettingen en sinelde naar de auto. Zij wierp zich op den moordenaar, die volgens sommige be richten tevergeefs getracht had, zichzelf een kogel door het hoofd te schieten. Zeer hardhandig onttrokken de agenten hem aan dezen aanval en sleepten hem in een kleine politiekiosk, die zich juist tegenover de 'beurs bevindt. Men constateerde, dat de dood reeds was ingetreden, Dë auto reed intusschen naar de pre fectuur, waar de inderhaast toegeschoten geneesheeren slechts den dood van den koning konden constateeren. Minister Barthou werd naar het hotel Dieu over gebracht, voor een operatie, die in weer wil van de toegepaste bloedtransfusie geen nut meer had. Thans is gebleken, dat de moordenaar Kalemen een Kroaat is. Hij stond op de lijst van verdachte individuen, die door de Joegoslavische politie aan de Fransche politie waren medegedeeld. Ter gelegenheid van de ontvangst van den koning van Joegoslavië waren buiten gewone veiligheidsmaatregelen genomen. Treurig is de mededeeling omtrent de wijze, waarop de koningin het nieuws vernam. Het bericht werd gemeld aan den prefect van het departement van Haute Salve de Briangon, waar de trein, die koningin Maria vervoerde, om 18.30 uur zou 'aankomen. Dë prefect begaf zich naar het station, maar bemerkte, toen hij in den trein Dij de Koningin kwam tot zijn ont steltenis, dat zij nog volstrekt van niets wist. Om haar het vreeselijke bericht met de no'odige voorzichtigheid mede te deelen, bleef de prefect in den trein, die om 19.18 uur weer uit Briangon vertrok en hij bracht onderweg de koningin op de hoog te. Bij 'het hooren van de tijding viel ze enkele malen flauw. Groote verslagenheid. Met diepe droefheid vernam de Parij- sche 'bevolking het verscheiden van den koning, wiens vroolijke intocht werd voor bereid. Men heeft in Frankrijk altijd bijzonde re sympathie en bewondering gehad voor •het Servische volk. Niet minder getroffen is men door den dood van Barthou, die gevallen is als slachtoffer van zijn plicht. Er heerscht algemeene verslagenheid. Men vroeg zich af, welke gevolgen de ze ramp zal hebben uit internationaal oogpunt bezien. In dit verband was het eeniigszins een verlichting te vernemen, dat de dader een Kroaat was, zoodat geen vreemde mo gendheid van deze daad een verwijt kan worden gemaakt. Het feit, dat de dader een eigen onder daan van den koning was, die zich wre ken wilde over de behandeling, den Kro- aten aangedaan, schijnt internationale verwikkelingen uit te sluiten. Te Marseille zoowel als te Parijs heeft de feesttooi onmiddellijk voor rouw plaats gemaakt. De vlaggen hangen halfstok, de radio-uitzendingen zijn, na een kort ver slag van de vreeselijke gebeurtenis', ge staakt. Het stoffelijk overschot van den vorst zal op hetzelfde Joegoslavische oorlogs schip, dat den koning had gebracht, naar Servië worden terug gebracht, vergezeld van een Fransch eskader. Voor Barthou wordt een nationale be grafenis voorbereid. Dë berichten van den moord zijn ook in Londen met ontzetting ontvangen en heb ben ook groote onrust verwekt, daar niet valt te voorspellen, welken weerslag deze rampspoedige gebeurtenissen zullen heb ben op de Europeesche politiek. D'e elfjarige troonopvolger, prins Peter, is op de Sandroydschool te Cobham in Surrey (Eng.). Verwacht wordt, dat een speciale mis sie den jongen zal afhalen en naar Bel grado terugbrengen. Prins Peter is een aardige, vroolijke jongen; nog echt een kind. Hij kwam eerst drie weken geleden in Engeland aan. Groote beweging te Rome. Te Rome heerscht groote consternatie als gevolg van den aanslag te Marseille. Er doen geruchten de ronde, dat troe pen worden geconcentreerd aan de Joe goslavische grens, om voorbereid te zijn op alle gebeurlijkheden. Men vreest ernstige verwikkelingen met Joegoslavië. Eenstemmig is de afkeer der Italiaan- sche natie over dezen dubbelen moord. Koning Alexander, aldus de Italiaan- sche pers, is gevallen als het slachtoffer van het hevig innerlijk conflict tusschen de verschillende partijen en de volksstam men die in Joegoslavië bestaan. Barthou is gevallen aan den vooravond van een politieke bespreking, waarvan verwacht werd, dat zij vruchtdragend zou zijn voor een betere verstandhouding van de volken. Koning Alexander f De afschuwelijke moord op koning Alexander dompelt zijn volk in diepen rouw. Want ofschoon de koning over zijn land heerschte als dictator, heeft zijn dap per gedrag gedurende den wereldoorlog hem een groote persoonlijke populariteit verzekerd. De dictatuur welke hij gemeend heeft te moeten afkondigen heeft ongetwijfeld tot een verwijdering tusschen den vorst en een deel van zijn volk geleid. Maar toch heeft hij gemeend door die dictatuur het welzijn van zijn volk te die nen. Daarom zal de moord op den koning door een Joegoslaaf diepe verontwaardi ging wékken. Koning Alexander is vermoord op het oogenblik, dat hij den voet zette op Fran- schen bodem. Voor de tweede maal (in December 1931 vertoefde hij ook in Frank rijk) was hij naar Frankrijk gekomen, teneinde over de belangen der twee landen van gedachten te wisselen. D© Fransche regeering had hem een grootsche ontvangst bereid. Thans is het nog moeilijk de draag wijdte te overzien van het gebeurde voor de ontwikkeling van den toestand in Joe goslavië. Koning Alexander is den 8sten Juni 1922 'met prinses Marie van Roemenië in het 'huwelijk getreden. De kroonprins, Peter, is nu elf jaar, de twee andere 'kin deren Tomisiaw en Andrej zijn zes en vijf jaar. De mogelijkheid is allerminst buiten gesloten. dat van de verdwijning der krachtige figuur van Koning Alexander zekere groepen gebruik zullen trachten te maken om verwarring te stichten. Reeds wordt gemeld, dat de Zuid-Sla- vische grens gesloten is. Alle verkeer van Oostenrijk naar Zuidslavië ts cnderbrch ken. De grens wordt door Zuidslavische trdepen bewaakt. Het telefoonverkeer ïs verbroken. Het Zuid-Slavische publiek is eenige uren omtrent de bijzonderheden van den moordaanslag nog volkomen onkundig 'ge houden en moest zich met een communi qué van vijf regels tevreden stellen. De ministerraad is later bijeen geweest en heeft daarna den elf-'jarigen kroon prins uitgeroepen tot Koning, onder den naam Peter H. Minister Barthou f Louis Barthou was Zuid-Franschman van oorsprong. Hij' werd den 25sten Aug. 1862 in Oloron in de Pyreneeën geboren, studeerde in de rechten en werd advo caat. In 1889 deed hij zijn intrede in de Kamer als afgevaardigde voor zijn ge boortestreek. Van dat tijdstip af heeft Barthou het politieke leven niet meer verlaten. In tal van kabinetten had hij zitting. Een schier onmisbare figuur sëheen Louis Barthou. Wij' zien hem dan ook in vrijwel alle kabinetten optreden. Nu eens als minister van justitie, dan weer aan binnenlandsche zaken of oorlog. Met groote voortvarendheid trad Bar thou in Febr. j.l. aan buitenlandsche za ken Op. In Juni van dit jaar begaf hij zich op reis. Hij zou persoonlijk de Fransche be langen bepleiten. Allereerst naar Warschau en Praag, daarna naar Boekarest, Oostenrijk en Bel grado. Nauwelijks teruggekeerd toog hij naar Londen. Reeds maakte Barthou 'zich gereed voor een nieuwe reis. Hij zou zich de vol gende maand naar Rome begeven. Sovjet-Ruslands toetreden tot den Vol kenbond was een succes voor Barthou. De 'groote vraag, waarmee men zich thans bezighoudt, is of de politiek van Barthou nu zal worden voortgezet. In Fransche 'diplomatieke 'kringen zag men in den loop van den avond 'de toekomst van Europa met bezorgdheid tegemoet en men vreesde verwikkelingen in Zuid- S'lavië. Het 'departement van Buitenlandsche Zaken te Parijs wordt overstroomd met betuigingen van rouwbeklag. Overal waait de vlag halfstok. De regeering zal mor gen een manifest aan de bevolking rich ten. Bovendien is besloten, dat 'het leger, de vloot en de luchtvloot een maand rouw •zullen dragen. 'Gedurende deze periode zullen alle feestelijkheden vervallen. Bar thou zal op staatskosten begraven worden. De toestand in Spanje verbetert. In de gistermiddag gehouden zitting van het parlement heeft minister-presi dent Lerroux verklaard, dat hij het zijn plicht achtte, de opstandige beweging met alle hem ten dienste staande middelen te bestrijden. Hij dankte de politie en de troepen, die voor het vaderland waren opgekomen. Met algemeene stemmen werd een voor stel aangenomen om de doodstraf Binnenland. D'e inzameling van gelden voor het Crisis- Comité. De uitgevers en de spelling-Marchant. De farandstoffentoeslag voor werkloozen. Buitenland. Koning Alexander van Joego Slavië en de Fransche minister Barthou te Mar seille vermoord. Dë toestand in Spanje verbetert. in Spanje weer in te voeren, en wel hij overtreding van de wapenwet en in geval van roof onder verzwarende om standigheden. In Madrid is het gisteren overdag naar omstandigheden rustig gebleven. Ondanks het dringend bevel van do re geering, dat de stedelijke arbeiders en em ployees direct weer aan den arbeid moe ten gaan, wanneer zij niet ontslagen wil den worden, is aan dit bevel slechts op zeer geringe schaal gehoor gegeven. In Barcelona schijnt volkomen rust te heerschen, terwijl de arbeid een normaal verloop heeft. Botsingen zijn hier niet meer voorgekomen. In Asturië en in de Baskische provincies daarentegen gaat de actie tegen de opstandelingen voort. Men moet echter aannemen, dat bin nen korten tijd ook de laatste bolwerken van de revolutionnairen zullen zijn geno men. De regeeringstroepen zouden op het punt staan Oviedo binnen te rukken. Kolenraad in België opgericht. Het plan van minister Van Gauwelaert tot het oprichten van een kolenmono- polie in België heeft zijn beslag gekregen. De mijndirecties 'hebben, in overleg met den minister van economische zaken, een organisatie op coöperatieven grondslag in het leven geroepen, het Office Supé rieur du Gharbon, dat belast zal zijn met de regeling van den in- en uitvoer, de productie en de prijzen der kolen. De verzanding van de haven van Zeebrugge. Eën jaar geleden heeft de Belgische re geering aan het laboratorium voor hy draulische werken, te Delft, het verzoek gericht, „de middelen te willen bestudee- ren, om in de mate van het mogelijke de verzanding van de haven van Zeebrugge te bestrijden". Dë directeur van het laboratorium heeft aan de delegatie de verzekering gegeven dat, door het uitvoeren van zekere wer ken, de verzanding op groote schaal zal kunnen verminderd worden. Dalende werkloosheid in Engeland. Het aantal ingeschreven werkloozen bedroeg op 24 September 2.081.987, zijn de 54591 minder dan op 20 Augustus en 254.740 minder dan het vorige jaar. Weer stamppotdagen in Duitschland. Gistermorgen is het werk voor de Win- ter-Hilfe geopend met een vergadering in de Kroll-opera te Berlijn, waar de minis ter voor de propaganda, Dr Goebbels, een rede hield. Hij zette het werk en de noodzakelijk heid van de Winter Hilfe uiteen en spoor de allen aan, offers te brengen voor hen, die minder met aardsche goederen zijn gezegend. O.a. verklaarde hij ook, dat dezen win ter weer de stamppot-dagen zullen wor den ingevoerd. Korte Berichten. Onder den grootsten gashouder van Weenen in het district Brigittenau, is een op een uurwerk loopende bom gevonden. Was de helsche machine niet tijdig ont dekt, dan zouden 500.000 kubieke meter gas zijn ontploft, hetgeen voor de om geving een ramp zou hebben beteekend. Gemeld wordt, dat het Fransch— Turksch incident bij Smyrna, dat het ge volg was van een misverstand, vriend schappelijk, tot voldoening der beide re geeringen, is bijgelegd. KWEEKELINGEN MET AKTE. Circularie van Minister De Wilde. De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft den Colleges van Gedep. Staten een brief gezonden waarin hij schrijft, dat de Minister van Onderwijs zijn aandacht heeft gevestigd op de geldelijke gevolgen van de besluiten van gemeentebesturen tot vervanging van de boventallige leer krachten door z.g. kweekelingen met ak te. Dë hrief luidt verder: ,Dë bevoegdheid om deze kweekelingen met akte zelfstandig in een iklasse van

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1934 | | pagina 1