Buitenland Binnenland. Uit de Provincie VRIJDAG 5 OCTOBER 1934 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 49e JAARGANG - No. i Belangrijkste Nieuws. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Ve Zeeuw Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Maar wat dan? Wij kunnen ten opzichte van de voor genomen onder wijsbezuinigingen do or concentratie en opheffing van bijzondere scholen niet volstaan met onze bezwaren kenbaar te maken en te eischen dat het recht en de vrijheid van het bijzonder onderwijs zullen worden geëerbiedigd. De Regeering staat voor de noodzake lijkheid om te bezuinigen ook, en niet in de laatste plaats, op de uitgaven van het onderwijs. Aan betuigingen van instemming met het goede doel heeft zij daarbij niets. Ge woonlijk is daaraan geen gebrek. Wij heb ben dat herhaaldelijk gezien de laatste jaren. Velen willen de Regeering steunen in haar bezuinigingsarbeid en malken zelfs bezwaar, dat niet veel krachtiger bezui nigd wordt, maar zij willen het altijd an ders dan wordt voorgesteld. En vooral ook n a de anderen. Op die manier komen wij niet verder. Zal er iets van beteekenis bereikt wor den, dan zullen niet alleen vriendelijke woorden gesproken moeten worden, maar dan zal er ook de bereidheid moeten zijn om o f f e r s te brengen. En daarbij' mag ook het Christelijk onderwijs, dat reeds zoovele offers heeft gebracht, zich niet onthouden. Aan den anderen kant is het echter ook niet zóó, dat hierbij maar van boven af gedecreteerd kan worden zonder reke ning te houden met de historie en met de wettelijke rechten van het bijzonder on derwijs. Getracht zal daarom moeten worden door gemeenschappelijk o v e r 1 e g het ge- wenschte doel te bereiken. En bij dat overleg moet voorop staan, dat het onze schuldige plicht is, de Re geering, waar mogelijk, bij haar bezuini gingsarbeid te steunen en tot versobering van den staatsdienst mee te werken. Maar het behoeft niet zoo te gaan, zoo- als dat nu reeds bij de benoeming van onderwijzers schijnt te gebeuren, dat zij, die tot medewerking bereid zijn de offers brengen en dat anderen, die 'n halsstar- rige houding aannemen, daarvan profi- teeren. Bij de voorgenomen centralisatie zal met allerlei omstandigheden rekening ge houden mouten worden. Niet in de laatste plaats met de vraag, of men ook vroeger, toen het stichten van scholen niet anders dan offeren beteekende, met daden ge toond heeft, dat het met de begeerte naar bijzonder onderwijs hooge ernst was. Het is niet mogelijk hier in bijzonder heden te treden. Temeer daar de centrale schoolorganisaties waar noodig van ad vies dienen. Uit den aard der zaak is het ons niet bekend in welke richting deze lichamen geadviseerd hebben. Hier kunnen trouwens geen algemeens regels worden gegeven. Ieder geval zal op zichzelf bezien moeten worden. In het 'algemeen kan wel dit worden gezegd, dat als het tot concentratie komt er ook werkelijk concentratie zal moeten zijn. Dat is wat anders, dan dat de eene school wordt opgeheven en bij een andere gevoegd. Concentratie indezen zin, dat ook de scb olvereeniging, 'die haar school moet sluiten, invloed behoudt op den gang van zaken. Concentratie, samenvoegingin dezen zin, dat alle betrokkenen zoo noodig een offer brengen, dat a 1 1 e n de lasten dragen, maar dat er straks ook voor hen, 'die hun eigen school loslaten medezeggenschap is. De toestand in Spanje. Na vele consulten met de partijleiders heeft Zamora de hem door Lerroux voor gelegde samenstelling der nieuwe Spaan- sche regeering goedgekeurd. Op hetzelfde oogehblik werd de alge meens staking geproclameerd. In totaal bevat de ministerlijst zeven radicalen, drie leden der Katholieke volksactie, een liberaal-democraat, twee agrariërs en een onafhankelijke. Bijzonder kenmerkend bij de samenstel ling der nieuwe regeering is, dat de ka tholieke volksactie drie gewichtige minis teries heeft toegewezen gekregen. De toestand in Spanje heeft zich ver scherpt. D'e centrale regeering heeft de gouverneurs der provincies opdracht ge geven, alle noodige maatregelen te ne men, om de orde te handhaven. Het hoofdorgaan der socialistische partij „El Socialista" is met een speciale editie uitgekomen, waarin de arbeiders op de moeilijkheden en op de gevaren van den huidigen toestand worden gewe zen. „El Socialista" schrijft: „Arbeiders, gehoorzaamheid en absolute onderwer ping is een plicht, welke u door het ge- heele proletariaat is opgelegd. De over winning is de vrucht der discipline. Uit de discipline komt de kracht voort om te strijden." In Barcelona hebben talrijke commu nistische en socialistische demonstraties plaats gehad, welke echter door de politie ontbonden werden. Madrid is thans door de staking een do'ode stad geworden. Men vreest, dat ook de vitale bedrijven zullen worden stilge legd. Ook de kranten zullen niet verschij nen. De nacht was in bet gebeele land onrustig. Veel vechtpartijen hadden plaats. Het gerucht gaat, dat de regee ring den staat van beleg wil afkondigen. Reeds is in bet geheele land een censuur ingevoerd. Oostenrijks onafhankelijkheid. De Duitsche regeering heeft zich, naar verluidt, tegenover den chef der Italiaan- sche regeering, Mussolini, bereid ver klaard tot bet sluiten van een tienjarig Duitsch-Italiaansch pact, waarin Duitsch- land zich verplichten zal, gedurende den verdragsduur de Oostenrijiksche onafhan kelijkheid te eerbiedigen. Industrieele wapenstilstand in Amerika. Het voorstel van president Roosevelt tot het sluiten van een wapenstilstand voor eenigen tijd tusschen de arbeiders en de werkgevers is door den waarne- menden leider van den textielarbeiders- bond in een brief aan den president offi cieel aanvaard. Gedurende deze periode onderwerpt de organisatie zich aan de beslissingen van de bemiddelings-commissie. Voorwaarde is echter, dat de vakbon den vrij blijven tot bet voeren van collec tieve onderhandelingen met de werkge vers. De leider der textielarbeiders, Gorman, drukt de hoop uit, dat ook de werkgevers Roosevelt's voorstel zullen aanvaarden. De Duitsche kerk. Zooals wij gemeld hebben, beeft het bestuur der Duitsche Evangelische Kerk onlangs den Evangelischen landsbisschop Van Wiirtemberg op zij gezet wegens zijn oppositie; thans meldt men uit Berlijn, dat zijn bevoegdheden tot nader order zullen overgaan op een door het centrale Kerkbestuur te Berlijn aangestelden „geestelijken commissaris". Bij wet van 28 September heeft het be stuur der Duitsche Evang. Kerk eenige organen van de lands'kerk van Wiirtem berg georganiseerd gelijk dit ook bij de overige landskerken is gebeurd. 'Daar bisschop Wurm vermoedelijk een groote meerderheid van de Kert in kwes tie op zijn band beeft, zullen de hierbo ven genoemde maatregelen waarschijnlijk wel, evenals het in Hannover geloopen is, geen verandering in den feitelijken toe stand brengen. „Ein-Topf'-maaltijd weer ingesteld. Den vori'gen winter is 'door 'de Duitsche regeering ingesteld, dat op den len Zondag van elke maand, de maaltijd 's middags slechts ma-g 'bestaan uit 1 gerecht. 't'Geld 'dat op 'deze wijze gespaard werd, was be stemd voor het wintersteunfonds. In het voorjaar werd deze maatregel ingetrokken. Thans is 'hij weer ingevoerd. De Duitschers zullen a.s. Zondag slechts één gerecht eten. Versterking van Gent. Naar men weet heeft het Belgische parlement eenige jaren geleden na hevig verzet van de zijde der Vlamingen, een crediet van fr. 20 millioen goedgekeurd voor den aanleg van versteikingswerken rondom Gent en inzonderheid nabij h e t kanaal van Terneuzen. Sedert dien zijn er naar schatting wel een goede drie jaar verkropen. De verdediging van de oostgrens stond in 'het centrum der belangstelling en vergde alle krachten en alle credieten. Van Gent werd vrijwel niet meer gesproken. Thans echter gaat men ook daar begin nen met den aanleg der versterkingswer- ken. Naar het Hdbl. verneemt zullen de volgende week de eerste aanbestedingen •voor een totaal bedrag van fr. 10 millioen plaats hebben. Het schijnt 'de bedoeling te zijn eerst 'die versterkingswerken aan te leggen, die Gent tegen een aanval uit het Noorden te verdedigen zouden heb ben. Dit bericht zal door de openbare mee- ning in België, die juist in deze weken iederen dag te hooren (krijgt hoe 'drin gend er op alle niet 'direct noodzakelijke uitgaven bezuinigd moet worden, wel met gemengde gevoelens opgenomen worden. Korte Berichten. Chéron, de Fransohe Minister van Justitie, is niet tegenwoordig geweest bij de plechtige opening van de winterzit- ting der rechtbanken. Er wordt door de Parij'sche bladen niet aan getwijfeld, of •Chéron heeft zich niet op de zitting ge waagd om de geruchten, die den dag te voren wanen verspreid, dat er bij zijn komst vijandige manifestaties te verwach ten zouden zijn. i Dr Wilhelm Bianchi, Duitsch staats burger en correspondent in Italië van het officieel nieuwsagentschap D'. N. B., die op 22 September in Milaan was gearres teerd, is uit het land geleid; hij mag zich niet meer in Italië vertoonen. Donderdag zijn weer 41 leiders van staatsbedrijven en collectieve 'boerderijen in Rusland wegens fraude van hun pos ten ontheven. Volgens de berichten hebben de staats- en collectieve boerenbedrijven tot nog toe slechts 32 pet. van het totaal landbouwplan volvoerd. BELANGRIJKE GIFT VAN PRINSES JULIANA. H.K.H. Prinses Juliana heeft aan het Nationaal Crisis Comité, afgescheiden van de belangrijke maandelijksche bij drage, welke het van Hare Koninklijke Hoogheid mag ontvangen, een gift in eens doen toekomen niet van f9.000 zooals wij gisteren meedeelden maar van f 90.000. DE INDIE-ROUTE DER K. L. M. Belangstelling boven verwachting. De belangstelling voor de Indië-route van de K. L. M. is in den laatsten tijd boven verwachting toegenomen. Voor elke reis van Amsterdam naar Batavia moe ten passagiers en goederen worden afge wezen. Het aantal passagiers, dat moest wor den teleurgesteld, is niet precies op te geven, daar er velen zich voor passage naar Indië of voor een gedeelte van het traject aan de kantoren der K. L. M. aan melden. die, als zij dan vernemen, dat daarover even getelefoneerd moet worden om te informeeren, of er nog plaats is, maar meteen van de reis per vliegtuig afzien. Het aantal reflectanten, waarvoor po gingen zijn gedaan om hun een plaats in het vliegtuig te bezorgen, maar die we gens plaatsgebrek moesten worden afge wezen, bedroeg deze week zeven, waarvan één voor bet gebeele traject Amsterd'am-Batavia en de overigen over een gedeelte van de route. Dat was bijna een volle machine, zei de beer Martin, dien we te dezer zake om inlichtingen vroegen. En de vorige week 'hebben we meer dan een volle machine moeten wei geren. Ook moet ik herhaaldelijk aangeboden vracht wegen® plaatsgebrek afwijzen. Een mooi contract voor wekelijksche filmzen dingen heb ik moeten laten loopen. Kan voor deze passagiers dan geen afzonderlijke machine worden ingelegd? vroegen we. Neen, dat gaat niet. want zoo'n extra vliegtuig heeft geen post en dan kan het onmogelijk de kosten goedmaken. De eenige oplossing is: grootere vliegtuigen of een grootere frequentie van den dienst. i Bestaat er kans, dat er een frequ enter dienst wordt ingevoerd? Er wordt wel over gedacht, maar de uitvoering er van is een heel probleem. D'e Ind'ië-vloot zou ongeveer verdubbeld m'oeten worden, bet personeel uitgebreid enk. Daarom zoekt men de oplossing in grootere machines. De F 22 en de F 36 bieden een behoorlijke plaatsruimte, maar jammer genoeg heeft Fokker die nog niet afgeleverd. Ook de F 36, waarmee thans proefvluchten worden gemaakt, is nog niet door de K. L. M. overgenomen. Alles 'hangt van Fokker af, of we grootere ma chines zullen krijgen. Burgemeesters. Bij Kon. besluit is met ingang van 15 dezer, benoemd tot burgemeester der ge meente Obdam, J. den Boer, en tot burge meester der gemeenten Abcoude-Baam- brugge en Abcoude-Proostdij mr A. L. des Tombe. Notariaat. Bij Kon. besluit van 2 dezer is benoemd tot notaris binnen bet arrondissement Groningen, ter standplaats de gemeente Zuidbroek, B. Knegtering, candidaat- notaris te Emmen. Belangrijke legaten. In de fabriek der firma H. ten Cate Hzn. Co. te Almelo is gisteren aange plakt, dat wijlen de beer E. ten Cate, in leven oudste lid der firma, de volgende legaten heeft vermaakt: f 100.000 aan het personeelfonds, f20.000 aan het weduwen- en weezen- fonds, f 3.000 aan bet t.b.o.-fonds, f 2.000 aan bet ziekenfonds, alle instellingen verbonden aan de fabriek der firma. Behalve deze f 125.000 aan het collec tieve personeel geschonken, heeft dit ook de weduwen en gepensionneerden en zij die tengevolge van de malaise ontslagen zijn, een bedrag in geld ontvangen, naar g'elang van den diensttijd. Een geschenk voor Prinses Juliana. Naar men ons meldt, wordt aan Prin ses Juliana een album aangeboden samen gesteld door de drie planters-organisaties in Ned. Oost-Indië, n.l. den Nederlandsch- Indiscben Plantersbond, den Bond van Geëmployeerden bij de Suikerindustrie en de Vereeniging van Assistenten in Deli. Het album bevat een schitterende serie foto's van de meest verschillende cultures, voor het overgroote deel afkomstig uit de particuliere verzamelingen van directies en planters zeiven, geen foto's uit den handel. D'e cultures zijn in alphabetische volgorde geplaatst, elk beginnende met een titelblad, dat den naam en toepasse lijke emblemen bevat. De foto's zijn in logische volgorde ge plaatst, al naar de opeenvolgende werk zaamheden in de betrokken cultuur, dus van de ontginning der tuinen af tot het marktklaar zijn van bet product. Be kende Nederlandsch-Indische sierkunste naars hebben bet album en het omslui tende kistje ontworpen. Spelling-puzzles. In het „Volksblad" vertelt G. van Over boek van een onderhoud met minister Marchant naar aanleiding van Baüsoh of Ballies e.a. spellingmoeilijkheden De minister blijkt niet werkloos te zijn gebleven. Nog deze week komt de spel lingscommissie bijeen ten einde de aan den dag getreden twijfelgevallen eens na der te bezien. Ieder, die zich in een of ander opzicht bezwaard voelt, wende zich dus tot het departement. Een moeilijkheid vormen vooral de aardrijkskundige benamingen. Moet men in de toekomst Herenveen of Heerenveen schrijven? De minister, met wien wij dit punt mochten bespreken, gaf den raad voorloopig, wat Nederland en Indonesië betreft, in aardrijkskundige benamingen (hieronder ook straatnamen) geen wijzi ging te brengen. Althans niet voor zoover zij op eeni'g officieel besluit berusten. Men blijft dus schrijven 's-Hertogenboscb, maar de bekende lekkernij uit die stad heet voortaan Bosse koek. Nederlandsche vervormingen van bui- tenlandsc'he plaatsnamen vallen echter wel onder de spellingsregelen. Het is dus niet Weenen, maar Wenen. Zeer afdoende konden wij deze oplos sing niet vinden. Men zou dus moeten schrijven: „Ik reisde door de Padangsche Bovenlanden, waar ïk onder de bekoring kwam van een Padangse schone." Hiertegenover merkte de minister op, dat dergelijke kunstmatig bedachte ge vallen in de practijik wel heel weinig zul len voorkomen. De spellings commissie zal ■zich echter ook met het vraagstuk van de aardrijkskundige benamingen bezig hou den. De Landbouw-Crisiswet. Op 6 October 1934 treden de wijzigingen in werking, welke bij de wet van den 27en Juli 1934 in de Landbouw-Crisiswet 1933 zijn gebracht. Het Landbouw-Crisisfonds is uitdruk kelijk als deel van het Rijksvermogen aan geduid, waarmede de vraag of bet Fonds als afgezonderd vermogen van een Stich ting diende te worden beschouwd, in ont- kennenden zin is beslist. De steunmaat regelen, waartoe de middelen van het Fonds kunnen worden aangewend, zijn uitvoeriger omschreven. Voorts zijn voorzieningen getroffen, om het indienen van aangiften met betrek king tot den landbouwkundigen toestand van bedrijven, verplichtend te kunnen voorschrijven. In een nieuwe paragraaf 8a zijn uit voeringsvoorschriften gegeven, welke er op gericht zijn krachtiger te kunnen op treden tegen smokkelarij' en ontduiking van voorschriften. O.m. zijn bepalingen in het leven geroepen voor het aanhouden en opbrengen van motorrijtuigen en voor het nemen van monsters en openen van em ballage, voor welke laatste kosteloos me dewerking en hulpmiddelen moeten wor den verschaft. Aan ambtenaren, betrokken bij de uit voering van landbouw-crisismaatregelen, is geheimhouding opgelegd van hetgeen zij in hun hoedanigheid vernemen. Sommige bij de wet strafbaar gestelde feiten worden, indien opzettelijk gepleegd, als misdrijven beschouwd. Instelling verkeersfonds. De Eerste Kamer beeft gisteren zon der hoofdelijke stemming aangenomen bet wetsontwerp tot instelling van een Ver keersfonds. GEMEENTEBEDRIJVEN EN OMZET BELASTING. Teleurgestelde gemeenten. De Vereeniging van Nederlandsche Ge meenten heeft in een adres aan den mi nister van Financiën uiting gegeven aan haar groote teleurstelling over een mede- deeling van den minister aan de Vereen, van Electriciteitsbedrijven en aan de Ver een. van Gasfabrikanten, waarin wordt te ruggekomen op de aanvankelijk gedane Binnenland. Schipbreuk op de Noordzee. Het verkeersfonds door de Eerste Kamer goedgekeurd. Het dreigend landbouw-conflict in West- Zeeuwsch-Vlaanderen. Buitenland. Algemeene staking in Spanje. Industrieele wapenstilstand in Amerika. Versterking van Gent. toezeggingen ten aanzien van de Omzet belasting. De gemeenten die electriciteits- en gas bedrijven exploiteeren, zien zich daardoor op een oogenblik, dat reeds het grootste deel van het belastingjaar is verstreken, voor het feit gesteld, dat de Omzetbelas ting op een geheel andere wijze zal wor den toegepast dan waarop zij) aanvanke lijk meenden te mogen rekenen. De gemeentebesturen meenden er van te mogen uitgaan, dat de Omzetbelasting zou worden berekend over den kostprijs in de fabriek. Deze verwachting steunde niet alleen op de toezeggingen van den mi nister aan de Vereeniging van Directeu ren van Electriciteitsbedrijven en aan de Vereen, van Gasfabrikanten, maar werd eveneens gegrond zoowel op de bepalingen der wet als op de uitdrukkelijke toezeg gingen van den minister bij de behande ling van deze aangelegenheid in de Sta- ten-Generaal. Dreigend landbouw-conflict in West- Zeeuwsch-Vlaanderen. Gisteren heeft in het gemeentehuis te Vlissingen onder leiding van den Rijks'- bemiddelaar prof. Aalberse een bespre king plaats gehad met partijen, betrok ken bij bet dreigend conflict in den land bouw in Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen. De conferentie duurde van kwart voor één tot kwart voor vijf. De arbeidersorganisaties hebben een aantal voorstellen gedaan, welke door de werkgevers in eigen kring zullen worden besproken. Wordt geen dezer voorstellen aanvaard, dan stelt de rijksbemiddelaar voor, het geschil door arbitrage te doen beslechten. Middelburg. De Winkelweek. Het weer, dat zich goed bad gehouden, dreig de gisteren op 't laatst „roet dn 't eten" te ■gooien, toen tegen den tijd, dat de muzi kale wandeling zou beginnen een flinke regenbui los barstte en de honderden, die op straat waren, een veilig onderdak deed zoeken. Het was echter een bui van korten duur en even na half tien, kon de marsch met de signaal afdeeling van Achilles en Ex celsior, een aanvang nemen. Langs de voorgeschreven route met een halte nabij de Veersche 'brug is bij droog weer de tocht volbracht. Heden hebben geen fees telijkheden plaats, doch morgen is het anders. Wij komen daarop nader terug, en hopen morgen ook den uitslag van den etalage-wedstrijd te kunnen mededeelen. Goes. Gisteravond werd in het Schut tershof door de directie der gasfabriek en de plaatselijke installateurs een druk be zochte demonstratie gegeven met de Pro- gas-warmwater-doorstroom-app araten. De burgemeester opende de 'bijeenkomst met een kort woord. Daarna werd gede monstreerd, dat men met een Progas-ap- paraat altijd warm water kan tappen, zooveel men wil, zoo warm men wil en zoo lang men wil. Het groote gemak van een dergelijk toestel werd aangetoond. In de pauze kregen de aanwezigen ge legenheid er zich persoonlijk van te over tuigen, dat geen woord te veel was ge zegd. De Progas-apparaten zijn inderdaad bijzonder practische en doelmatige toe stellen. Wie er tot vanmiddag 12 uur een bestelde, behoefde geen aanlegkosten te betalen. Yerseke. De verzending van mosselen naar 'het buitenland neemt steeds 'grooter omvang aan. Vooral België en Frankrijk nemen geweldig veel mosselen af. Het schijnt wel dat nu de prijs zoo laag is, de mossel meer en meer geregeld volksvoed- sel wordt. Jammer dat Duitschland, dat ■vroeger jaren omstreeks dezen tijd veel mosselen van.de allerbeste kwaliteit voor zijn mijn- en industriestreken invoerde, nn practisdh gesproken van de markt is. Menigeen durft niet zenden en wie het doet, doet dit met vreeze en beven. De aanvoer van mosselzaad is bijna afgeloo- pen. Er wordt nog wel gevischt, maar het is slecht verkoopbaar.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1934 | | pagina 1