Uit de Provincie
Kerknieuws.
Onderwijs.
Zoeklichtjes.
StateinGenwaal kan worden ontleend, of
op welk wetsartikel de bevoegdheid van
den voorzitter der vereenigde vergadering
der Staten-Generaal steunt, om leden van
d'e Staten-Generaal door rechercheurs van
politie uit de vergadering te doen verwij
deren en op welke wetsbepaling de maat
regel steunt, dat in de vergaderzaal der
Staten-Generaal, een aantal rechercheurs
aanwezig zijn, om op een wenk van den
voorzitter der Ver- nigde vergadering der
L aten-Generaal, hem niet welgevallige
leden uit de vergadering te v er-
wij deren.
Is het de Regeering niet 'bekend, dat de
plichten der voorziters van de vereenigde
vergadering der State Generaal nauw
keurig omschreven zijn tn artikel 2 van
het Reglement van orde voor de Vereenig
de vergadering der Staten-Generaal,
waarbij hij leden tot de orde kan roepen,
die zich beleedigende uitdrukkingen ver
oorloven. terwijl het recht tot het doen
verwijderen hem slechte is verleend voor
toehoorders ais bepaald in artikel 60 van
dat Reglement van Orde?
Is het der Regeering ook bekend, dat de
opening van de Staten-Generaal, op 18
September 1934, in strijd met het daar
omtrent nadrukkelijk in de Grondwet be
paalde, heeft plaats gehad, wijl artikel 109
bepaalt
„Bij een vereenigde vergadering wor
den de beide Kamers als slechts eene 'be
schouwd en nemen hare leden naar wil
lekeur plaats."
Terwijl den leden ditmaal een bewijs
van toegang werd verstrekt, waarop het
vak en 'het no. van hun plaats stond aan
gegeven en de boden den leden de plaats
aanwezen waar zij moesten gaan zitten?
Zijn verdere vragen hebben betrekking
op de behandeling van de politie bij de
arrestatie.
De Commissaris der Koningin be
zoekt Dinsdag 9 October a.s, de gemeenten
Oud-Vossemeer, St Annaland, Poortvliet
en Tholen.
De Commissaris der Koningin heeft
met ingang van 16 October a.s. benoemd
tot bezoldigd veldwachter in de gemeente
K a 11 e n d ij k e, G. M. van der Hoeven,
thans marechaussee (bij de brigade Bres-
kens.
De Belgische vluchte
lingen in ons land. Volgende
weck herdenken we 't feit, dat de Belgi
sche vluchtelingen 20 jaar geleden naar
Zeeland kwamen.
Vrijwel alle ouderen in onze streek we
ten zich te herinneren, dat van 812
October 1914 duizenden van die vluchte
lingen bier aanwezig zijn geweest. Alleen
met de provinciale boot werden te Wals
oorden ruim 23.000 personen vervoerd,
waarvan 15.600 op 10, 11 en 12 October
1914.
Na afloop van de eerste drukte bad
Aardenburg met 2036 inwoners nog 2030
vluchtelingen. Hulst met 3286 inwoners
3000 vluchtelingen, Kruiningen met 3756
inwoners 7000 vluchtelingen, Oostburg
met 2317 inwoners 2940 vluchtelingen en
Schoondijke met 1918 inwoners 1000
vluchtelingen.
Blijkens officieels gegevens waren er
ongeveer een millioen vluchtelingen naar
Nederland gekomen. Na Noord-Brabant
was het Zeeland dat volgde in de rij der
provincies, die de grootste gastvrijheid
boden. Hier waren n.l. 156.000 vluchte
lingen in 102 van de 109 gemeenten om
streeks midden October.
Ziekenhuis Schouwen
D u i v e 1 a n d. Aan het jaarverslag
van bovenstaande vereeniging ontleenen
wij het volgende:
Het jaar 1933 was voor de vereeniging
een zeer rustig jaar. Aan verpleeggelden
werd dat jaar plm. f 2780 minder ont
vangen, doordat het aantal verpleegdagen
rond 450 minder was dan in 1932.
Een zeer schrille tegenstelling vormen
de inkomsten van het Röntgenbedrijf over
1932 (f 2152,63) met die van 1933 (282.01
gld). Het verschil vloeit hieruit voort, dat
in 1933 veel minder geröntgend werd dan
in 1932, toen het apparaat nieuw was en
veel o.m. opgespaarde gevallen te verwer
ken kreeg, terwijl de röntgenoloog, Dr
Henrard, een vast honorarium gegaran
deerd is, onafhankelijk van het aantal
x-foto's.
De ziekenauto bracht plm. f 200 min
der op. De subsidies bleven dezelfde.
De huishoudpost daalde met plm. f 800,
een gevolg van het geringere aantal ver
pleegdagen en het successievelijk goed-
kooper worden der verbruiksartikelen. D'e
reservekas groeide aan tot f 4190. Met
ingang van 1 Jan. 1934 werd een korting
van 10 pet. toegepast op de salarissen van
alle functionarissen.
Het tekort op den dienst 1933 bedraagt
f 1419.77.
De tarieven voor de verpleging in het
ziekenhuis zijn als regel: le klasse f 8;
2e klasse f 5; 3e klasse f 2.75 per dag.
Voor kinderen tot 6 jaar, in de derde klas
se verpleegd, wordt f 1.50 per dag be
taald. Voor patiënten, ten laste van de
Burgerlijke Armbesturen wordt f 2 per
dag betaald. Aan Ziekenfondsen, Vereeni-
gingen tot steun bij Ziekenhuisverpleging
en Werkliedenvereenigingen, die f 25 per
jaar bijdragen of f 0.25 per lid, wordt
f 0.25 reductie per verpleegdag toegestaan.
Van de 182 patiënten ondergingen er
122 een operatie.
Middelburg. Op het Molenwater werd
Zaterdagmorgen 1.1. aan den sergeant-
majoor administrateur J. Baurdoux, die
reeds tientallen jaren in Middelburg in
garnizoen is, en thans bij de S. D. 0. A.
dient, de zilveren medaille voor 24-jari-
gen dienst voor het front van den troep
uitgereikt. De uitreiking geschiedde door
den commandant der S. D. 0. A., majoor
Berghuijs, terwijl o.m. mede tegenwoor
dig was de res. luit.-kolonel H. Bierman,
oud-regiments-commandant van den ju
bilaris.
Nadat door den f.g. luitenant-adjudant
den len luitenant de Feijter, voorlezing
van het besluit was gedaan en de com
mandant den jubilaris het eereteeken op
de borst had gespeld, in old majoor Berg-
huija een toespraak, waarin hij na Jen
jubilaris te hebben geluk gewenscht, den
leerlingen d en sergeant-majoor ten
voorbeeld stelde. Nadat daarna nog voor
den jubilaris was gedefileerd, was deze
openbare plechtigheid geëindigd.
Hierna vereenigden officieren en on
derofficieren der School zich in de ka
zerne en werd in tegenwoordigheid van
'familieleden en belangstellenden, den ju
bilaris door majoor Berghuijs, namens
officieren en onder-officieren, een cadeau
aangeboden. In zijn hierbij gehouden en
van veel waardeering getuigende toe
spraak, kwam wel sterk tot uiting, dat
het hier een onderofficier gold, die door
zijn wijze van dienen bij zijn superieuren
en collega's in hoog aanzien staat. Ook
de res. luit.-kolonel Bierman getuigde nog
in een hartelijke toespraak van zijn waar
deering voor het werk van den jubilaris.
Nadat ook door den sergeant-majoor
administrateur Lamain als collega en
door den adj.-onder-officier Bijl als voor
zitter van de 0. 0.. Vereeniging het woord
was gevoerd, en er ververschingen waren
ïondgediend, dankte de jubilaris voor
dezen hem en zijn familie bereiden feest
dag.
Het bestuur der Vereeniging voor
Geref. Onderwijs besloot tot invoering der
spelling-Marcbant op scholen Graven
straat, Heerengracht en Nieuwe Haven.
Goss. Gisteravond vergaderde het be
stuur van den Chr. Besturenbond Goes
e.o. voor de eerste maal in dit seizoen
met afgevaardigden van aangesloten or
ganisaties. De voorzitter kon de vertegen
woordigers van 20 organisaties het wel
kom toeroepen. In zijn openingswoord
wekte hij allen op tot trouwen, toegewij-
den arbeid in den a.s. winter, waarin
voor de Chr. sociale en vakbeweging weer
veel principieel en praktisch werk te ver
richtten zal zijn.
Alvorens werd overgegaan tot afwer
king der agenda, werd door den heer
Buitenhuis, vioe-voorzitter, die heer De
Lange op zeer hartelijke wijze toegespro
ken naar aanleiding van het feit, dat deze
thans 10 jaren ails voorzitter van den Chr.
Besturenbond Goes e.o. zijn krachten
mocht geven aan den veelal zeer omvang
rijken arbeid op sociaal terrein. Spr.
hoopte, dat hij nog lang als voorzitter de
leiding van onzen B. B. in handen mocht
houden. Dhr De Lange dankte den spr.
en de vergadering voor deze woorden en
hoopte, dat de uitgesproken wenschen ver
vuld mogen worden. De secretaris felici
teerde hierna den voorzitter, alsmede den
geheelen Besturenbond met genoemd feit
en sprak mede de hoop uit, dat de beer
De Lange nog lang voor den Besturen
bond mag gespaard blijven, in het belang
van het sociale werk in 't algemeen en
van onze organisaties in 't bijzonder.
Besloten werd ook dezen winter weer
bet werk in de studieclub te hervatten.
Vier onderwerpen, aangegeven door het
G. N. V., zullen worden ingeleid te Goes
en zoo mogelijk te Heinkenszand. Vier
inleiders gaven zich reeds op.
Was in een vorige vergadering besloten
in de Kerstweek een huisvlijttentoonstel-
ling te houden, thans werd het beter ge
vonden die in de Paaschweek te doen
plaats hebben, daar de deelnemers, ook
de leerlingen van de werkloozencursussen
dan den geheelen winter ttajd hebben om
hun werkstukken te maken.
Verder werden besprekingen gevoerd
over bet werk onder de werkloozen. Op
gewekt werd tot aanmelding voor de cur
sussen, waarvoor de gelegenheid nu open
staat.
Voorlezing werd gedaan van een uit
voerige correspondentie me' de betrokken
Departementen, bet Provinciaal Bestuur
en enkele Kamerleden over de mogelijk
heid in bestekken van belangrijke werken
in Zeeland de bepaling op te nemen, dat
zooveel mogelijk Zeeuwscbe arbeiders
worden te werk gesteld, alsmede om de
aannemers te verplichten 'die arbeiders
te betrekken via de Arbeidsbeurs.
Medegedeeld werd dat op 24 Oct. a.s.
voor de vrouwen der leden te Goes en
Kloetinge een demonstratie-avond zal
worden gegeven.
Besloten werd op Donderdag 1 Nov.
a.s. de groote jaarlij'ksche propaganda^
vergadering te houden. Propaganda-lec-
tuur zal worden verspreid, en zoo moge
lijk daarna huisbezoek worden gedaan.
Nadat nog was besloten aan den beer
Ruppert, penningmeester van bet G.N.V.,
die ernstig ziek is, een schrijven van me
deleven te zenden, eindigde de heer Bui
tenhuis met dankgebed.
Heinkenszand. In de Raadsvergadering
is ook nog besproken de regeling, waar
bij arbeiders in het vrije bedrijf worden
geplaatst met steun van rijk en gemeente,
om de werkloosheid te bestrijden. Het
bleek, dat deze proef nog niets anders
dan mislukking heeft gebracht, omdat de
landbouwers trachten alleen die arbeiders
te krijgen, welke een toeslag hebben. De
werkloosheid wordt door deze regeling in
geen enkel opzicht bestreden, want de ar
beiders, die de landbouwers in dienst ne
men, hadden ze 'anders ook moeten heb
ben. B. en W. stelden voor geen arbeider
met steun meer te geven, tenzij' deze tot
31 Dec. dn bedrijf kan blijven. Dit werd
met algexn. stemmen goedgekeurd.
Serooskerke (W.). Bij gunstig weer
hoopt Vrijdagavond a.s. op de Muziektent
het Muziekkorps E. M. M. zijn laatste
concert in dit seizoen te geven.
EERHERSTEL VOOR DE INLANDSCHE
TARWE.
Niet enkel schade bracht de crisis, zegt
„De Standaard".
Zij dwong soms tot erkenning van
waarheden, die ai te zeer in vergetelheid
d- 'igden te geraken.
Zij gaf hier en daar eerherstel aan het
geen in druk was gekomen.
In dat eerherstel deelt onze inlandsche
tarwe.
Langzamerhand waren wij onder de
suggestie gekomen van de stelling, dat
voor het bakken van brood de Nederland-
sche tarwe onbruikbaar was.
Toen vier jaar geleden een harde strijd
moest worden gestreden om de Tarwewet
tot stand te brengen ,kwam van den ge-
organiseerden graan- en meelhandel het
beweren, dat een menggebod met deug
delijk en smakelijk brood onvereenigbaar
was.
Met name de Kamers van Koophandel
in onze groote steden namen in haar agi
tatie tegen de Tarwewet die bewering met
zooveel nadruk over, dat de Nederland-
sche consument wel onder den indruk
moest komen, dat op bet volksvoedsel bij
uitnemendheid onherstelbare aanslag zou
worden gepleegd.
Dat ons brood verknoeid zou worden,
dat zijn gaafheid en smakelijkheid moest
lijden, kon eigenlijk alleen worden ont
kend, door degenen, die tot iederen prijs
„de dikke boeren" wilden helpen.
Dit ach-en-wee-geroep ten spijt, is het
menggebod gekomen.
Ons brood wordt met een percentage in-
landsch meel bereid, dat na de uitvaardi
ging der wet nog aanmerkelijk is ver
hoogd.
En ziet over de kwaliteit van het
brood rees al die jaren geen klacht.
In een officieel stuk aan de Staten-Ge
neraal werd dezer dagen terecht gecon
stateerd: „Het bleek al spoedig, dat de
vrees, als zou de inheemsche tarwe zich
voor de broodbereiding niet leenen, denk
beeldig was geweest. Volgens bet alge
meen oordeel, zoowel van de fabrikanten
van de tarwebloem als van de bakkers
van tarwebrood, was noch de kwaliteit
van bloem, noch die van het brood door
het gebruik van de inlandsche tarwe ach
teruit gegaan."
Het maal- en menggebod bracht eer
herstel aan de inlandsche tarwe.
D'at eerherstel is noodig.
Het kwam eer te laat dan te vroeg.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Ovezande-Driewegen, W.
G. van Burgeier, eand. te Arnhem. Te
Colmschate, J. Schalker, cand. te Steen-
wijk. Te Wilnis, F. H. Oostenbrug. cand.
te Genemuiden.
Bedankt voor Nieuwerkerk a. d. IJssel,
J. G. Wolthers te Putten.
Geref. Kerken.
Drietal te Elburg, H. Brinkman, cand.
te Harmeien; G. Jansen, cand. te Wier
den en L. Touwen, cand. te Amsterdam.
Beroepen te Leens. F. Boonstra te Kol-
lumerpoxnp.
Aangenomen naar Ambt-Vollenhove, A.
v. d. Ziel, cand. te Nijmegen. Naar Borne-
Delden, K. G. Idema, cand. te Winsum
(Gr.).
Bedankt voorNijega-Opeinde, A. v. d.
Ziel, cand. te Nijmegen. Voor Drachtster-
compagnie. K. G. Idema, cand. te Win
sum.
Vrij Evang. Gemeenten.
Bedankt voor Ierséke, J. v. d. Werf
horst te Veendam.
Prof. Dr T. Hoekstra.
Naar gemeld wordt is in den gezond
heidstoestand van Prof. Dr T. Hoekstra,
Hoogleeraar aan de Theol. School te
Kampen, die zich aanvankelijk gunstig
liet aanzien, eenige vermindering geko
men. D'e benauwdheden, veroorzaakt door
een hartkwaal, zijn weder terug gekeerd.
Dezer dagen is Prof. Hoekstra ter Obser
vatie opgenomen in het Luthersch D'iaco-
nessenbuis te Amsterdam, onder behan
deling van Dr J. Lindeboom aldaar.
Ds L. Nieuwpoort, laatstelijk pre
dikant bij de Geref. Kerk in H. V. te M i d-
d e 1 b u r g, die een benoeming bij de In
dische staatskerk aannam, zal Donderdag
4 October a.s. via Genua met zijn gezin
naar Ned.-Indië vertrekken.
i Ds J. D. van der Velden, vroeger
pred. bij de Geref. Kerk te Middel
burg vierde gisteren zijn 75sten ver
jaardag.
Afscheid Ds Bavinck.
Zondag in de namiddaggodsdienstoefe-
ning nam Da G. B. Bavinck Jr, afscheid
van de Geref. Kerk van Hoek met een
predikatie over Joh. 14 23a. Bij het ein
de van de 'bediening des Woords richtte
de scheidende predikant Zich in een ge
voelvol dankwoord tot zijn Kerkeraad, zijn
gemeente, de vertegenwoordigers der
Classis en het College van B. en W.
Namens den Kerkeraad werd hij har
telijk toegesproken door Ouderling W. H.
Louwerse; Da S. Groeneveld van Terneu-
zen was de tolk der zusterkerken in de
Classis Axel.
Het kerkgebouw, dat plm. 250 zitplaat
sen telt, werd gevuld door meer dan 400
personen.
Op Zondag 21 October a.s. hoopt Ds B.
D. V. zijn intrede te doen bij de Geref.
Kerk te O.- en W.-Souburg.
Aankomst Ds Merkelljn.
De vorige week kwamen Ds en Mevr.
Merkelijn met den boottrein uit Indië in
ons land. Van de ontvangst te Arnhem
vertelt J. 0. in de „Zeeuwsche Kerkbode":
De waarn. voorzitter van het Zendings-
Comité en de scriba hebben Ds Merkelijn
en Mevrouw welkom geheeten namens de
Zendende Kerk. De gezondheidstoestand
van Z.Eerw. was eenige maanden geleden
niet zoo goed. Nu kon echter geconsta
teerd w den, dat Ds Merkelijn er weer
gezond uitzag. Ds Heij drukte hier zijn
blijdschap over uit en wenschte hem en
Mevrouw een zeer aangenaam verblijf
toe in Nederland. Tevens, dat hij ook
mede door deze vacantie zoo mag worden
gesterkt, dat hij naar den wensch van
zijn hart nog eenige jaren op ons Zen
dingsterrein zal kunnen arbeiden.
Ds Merkelijn zat weldra opgewekt te
vertellen van Magelang. Hoe juist in deze
tijden van druk de harten meer dan an
ders geopend schijnen voor het Evangelie.
Vooral ook onder de Chineezen is een
vragen en bereidheid om te luisteren naar
de dingen, die het Koninkrijk Gods aan
gaan. Ook over het Zendingshospitaal kon
hij niets dan goeds mededeelen. Onder de
voortreffelijke leiding van Mej. Dr Dreck-
meier is daar veel tot stand gebracht. De
scholen geven zorg en het vraagstuk is
hoe aan de financiën te komen, om deze
te blijven onderhouden. Was vroeger al
tijd veel geld beschikbaar voor het onder
wijs, nu heeft de Regeering in Indië de
subsidies zeer veel verminderd of stop
gezet.
Z.Eerw. neemt ook zich voor de eerste
weken volslagen rust te nemen. Echter
hoopt hij eenmaal op iedere Class, ver
gadering van Zeeland, N.-Brabant en Lim
burg aanwezig te kunnen zijn. Bovendien
natuurlijk bijwonen de vergadering van
Zendings-Comité en Deputaten, die in No
vember staat gehouden te worden. Maar
overigens is het wachtwoord: rusten.
De drie kinderen hadden hun ouders
bericht, dat zij hen zouden tegemoet rei
zen tot Utrecht. Toen de trein dus het
station Arnhem verliet, zeiden de verlan
gende ouders tegen elkander nu nog een
oogenblik en dan zijn we in Utrecht en
zien we onze kinderen eindelijk weer.
Inderdaad een oogenblik, want daar ston
den de kinderen in eens voor hen, die
tot Arnhem waren doorgereisd, daar in
den boottrein instapten en toen het com
partiment opzochten waar vader en moe
der zaten. Er werden in dien trein tra
nen geschreid, maar tranen van vreugde.
Ellewoutsdijk. Op 24 September j.l.
slaagde onze vroegere dorpsgenoot dhr P.
Looij, thans agent van politie te Rotter
dam, voor het Politiediploma met aan-
teekening.
Gereformeerd School
verband. De Commissie van uitvoe
ring vergaderde dezer dagen in verband
met de door de Regeering aan de orde
gestelde concentratie van bijzondere schO'-
len. Binnen zeer korten tijd zal aan de bij
het Verband aangesloten scholen verzocht
worden alle gegevens aan de Commissie
te verschaffen, die haar in staat zullen
stellen om de scholen in deze materie van
advies te dienen.
DE BETALINGSMOEILIJKHEDEN
MET DUITSCHLAND.
Had de Regeering moeten waarschuwen?
Geen staking van den export
De positie der vorderingen van
Nederlandsche exporteurs naar Duitsch-
land die van voor 24 September dateeren
en die dus niet worden opgenomen in de
geregelde clearing welke door het jong
ste Nederlandsch-Duitsche clearing-ver-
drag in werking is gesteld, heeft groote
beroering in Nederlandse1»» handelskrin
gen gewekt. In sommige kringen bijv.
in den groenten- en fruithandel is
reeds een beweging gaande om den ex
port naar Duitschland te staken totdat
voor de oude vorderingen een bevredigen
de oplossing zal zijn gevonden. En een
scheepssloopers-maatschappij heeft zelfs
haar uitbetaling van loonen en salarissen
gestaakt en als verklaring daarvoor op
gegeven de schade ontstaan door de voor
het oogenblik oninbare achterstallige vor
deringen op Duitschland. Het regent
voorts bezwaarschriften, protesten en ver
zoeken om hulp aan het adres der regee
ring. En in verschillende kringen van Ne
derlandsche belanghebbenden wordt de
wensch uitgesproken dat* de Nederland
sche regeering op de een of andere ma
nier de achterstallige vorderingen op
Duitschland van voor 24 Sept. zal garan
deeren, opdat de Nederlandsche crediteu
ren met behulp dier garantie bankcrediet
zullen kunnen krijgen teneinde over den
onbepaalden afwikkelingstermijn met hun
Duitsche debiteuren heen te komen.
Hoe lang die termijn zal zijn, zegt bet
Handelsblad, valt niet te voorspellen. In
een nadere mededeeling heeft de regee
ring verklaard dat voor de aflossing der
achterstallige vorderingen en der op Son-
derkonto en Zwischenkonto'a gestorte be
dragen een zeker percentage van het
Duitsche clearingsaldo in Nederland zal
worden gereserveerd. Maar hoe groot dit
percentage zal zijn, blijft voorshands on
bekend. Het zal natuurlijk in verhouding
moeten staan tot den stand van het clea-
ring-saldo voor de nieuwe verrekeningen
(die van na 24 Sept.) en wie weet!
na aftrek van het eveneens ongenoemde
deel dat wij volgens den tekst van het ver
drag in ieder geval aan Duitschland ter
vrije beschikking zullen stellen. Tegen de
onbillijkheid van dat laatste en tegen het
In herinner me den tijd dat alles in een
zeker „teeken" geplaatst werd. Nu eens
heette het dat onze tijd stond in het „tee
ken" van de organisatie, dan weer in het
„teeken" van de vrouw of van het kind,
enz.
In deze dagen zou men neiging hebben
om te zeggen, dat onze tijd staat in het
teeken van het nationale. En naar den
schijn met recht, hoewel we dichter bij de
werkelijkheid blijven als we spreken van
het teeken van de versplintering en ver
brokkeling.
Hoeveel z.g. nationaal-socialistische or
ganisaties we nu al rijk zijn, weet ik niet.
Maar het zijn er heel wat. En telkens
weer ziet men van de N.S.B. en soortge
lijke organisaties nieuwe splinters afvlie
gen die zich bij voorkeur nationaal noe
men.
Enkele jaren geleden kregen we naast
de in waarheid nationale jeugdorganisa
ties een Nationaal Jongeren-Verbond. En
nu verscheen weer het geboortebericht
van een Nationale Jeugdstorm, die wil
strijden voor de nationale gedachte.
Ik las er nog te weinig van om te we
ten waar hier de klemtoon moet vallen,
op nationaal, gedachte, jeugd of storm.
Misschien het laatste.
Niet onwaarschijnlijk een gevolg van
het feit, dat er te weinig gedachte is.
Ik zie tenminste telkens verschijnselen die
er op wijzen, dat deze stormachtige tijd
staat in het teeken van gebrek aan ge
dachte.
OPMERKER.
gevaar dat dit kan hebben voor alle Ne
derlandsche belanghebbenden (oiok die
met nieuwe vorderingen) hebben wij reeds
geprotesteerd. Dit „vrije" bedrag bena
deelt nu nog eens extra ook de kansen
der „achterstallige" vorderingen.
In de jongste regeerings-mededeeling
wordt gezegd dat „de in hepaalde kringen
heerschende opvatting dat van departe-
mentswege toezeggingen zouden zijn ge
daan, dat bij nieuwe regelingen in ieder
geval eerst oude vorderingen voor betaling
in aanmerking zonden komen, onjuist is."
Inderdaad is ook ons van zulk een for-
meele en officieele toezegging niets be
kend, al wordt van sommige kanten be
weerd, dat er in individueele gevallen
informeele mededeelingen zouden zijn ge
daan volgens welke de clearing over het
Sonderkonto en de Zwischenkonto's geen
gevaar zou opleveren.
Maar een feit is ook dat van regeerings-
wege geen enkele formeele waarschuwing
aan den Nederlandschen exporthandel is
gericht om tot voorzichtigheid te manen
in verband met de onderhandelingen over
het nieuwe clearingsverdrag.
De vraag rijst of het niet beter geweest
ware wanneer een zoodanige waarschu
wing tijdig hadde geklonken. De handel
kon niet raden dat het nieuwe verdrag,
dat een zoo breed mogelijke basis wilde
bestrijken, de oude vorderingen vrijwel
onbeschermd zou laten. Inderdaad is het
juist dat, indien men eerst den achter
stand zou willen inhalen, de export naar
Duitschland voor geruimen tijd (het ach
terstallige bedrag hebben wij op meer dan
100 millioen Mark hooren ramen) zou
moeten stilstaan. Nu wil men die aflos
sing geleidelijk, percentage-gewijs ver
wezenlijken. De vraag is maar of men
over dien langeren termijn voldoende ver
trouwen in de Duitsche solvabiliteit 'door
uitvoercapacit.eit heeft. Maar die vraag
zou ook de regeering moeten stellen, wan
neer zij een nieuwe garantie zou moeten
overwegen.
Het komt ons voor, dat aan beide zijdten
fouten zijn begaan De regeering is met
het „vrije bedrag" jegens Duitschland on
getwijfeld vrijgevig geweest en heeft ver
zuimd een tijdige waarschuwing aan de
Nederlandsche exporteurs te laten hoo
ren. De exporthandel daarentegen heeft
bet risico van Sonderkonto en 'Zwischen
konto's onderschat. En nu is een toestand
geschapen, die voor velen groote zorgen
baart.
Hoe hier het best hulp kan worden
verschaft, zal uit nader overleg moeten
blijken. Maar in elk geval ware het ver
keerd te trachten de zaak te forceer'en,
bijv. door staking van onzen export. All
kunnen we het 'geschokte vertrouwen in
den Duitschen debiteur zeer wel begrij
pen. Maar dat zou de positie voor nie
mand verbeteren. Een koel hoofd is hier
dus geboden.
In verband met walt het 'Hdbl. hier zegt
over het niet tijdig waarschuwen door de
Regeering, laten wij hier volgen wat min.
Steenberghe in een intervieuw hierover
opmerkte.
,Er is herhaaldelijk op gewezen, dat de
afwikkeling der oude vorderingen zeer
geruimen tijd in beslag zou nemen. Geble
ken is evenwel, dat ook hierin de 'tiaak
der regeering een uitermate ondankbare
is. Zonder bet bedrijfsleven bard te val
len, moet ik toch zeggen, dat menige raad
in den wind geslagen is. Zoo 'herinner i'k
mij., dat 'de leider der delegatie mij mede
deeling deed van een bezoek, dat 'hij eeni
ge .weken geleden van een exporteur ont
ving, die reeds een groot bedrag op Son-
dor- en Swischenkonto had staan en zijn
export wilde voortzetten. Hij werd ge
waarschuwd, doch in den 'grond der zaak
was hij: niet gekomen om een waarschu
wing in ontvangst te nemen, doch om
zichzelf gerust te stellen, indien hij' verder
'ging exporteeren. De man zei zelfs: „In
dien gij niet anders kunt doen dan mij
tot voorzichtigheid aanmanen, geef mij
dan ten minste een knipoogje er bij."
Veertien dagen later kwam dezelfde
man weer vragen wat hem thans 'te doen
