De vrijheid van onze scholen. EERSTE BLAD ONZE ETALAGES ZEGGEN U DINSDAG 2 OCTOBER 1934 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 49e JAARGANG - No. Kruis" rgadering mbtswonlng IFLOSSING LTIËN. chuit-, te koop, halfstam •voux, LMEN A\ Buitenland. Belangrijkste Nieuws. FA. WED. C. PATERIK Binnenland tg voor Zieken- OENE KRUIS" o. ctober School (Hoofd ELISKERKE. T BESTUUR. R er Directe Be- eert, C 92. ntore van den tratie en Do- STATEN VAN bkend, dat op OOT en op 1 ar gesteld de in de Provin- ten hoogste tiers: 26, 91 en m ƒ100.000.—, tn ƒ105.000.—, 3, 55, 69 en an 81.000. /an ten hoog- immers: 7, 35, t, 161, 194, 217, 273, 279, 291, en worden in- ;ore van de SANK te Mid ler door Gede- te wijzen kan bij de KAS- nsterdam. nber 1934. oplevert. Br. 1UIJ, M'burg. IRUVE te Mid- ps op fOBER 1934, het Veilings- aan de Koe- Iburg, publiek piddelburg: jlET ERF EN Jjegeersweg V Ic.A. Ontruimd Ictober 1934. jlET ERF EN |engang R 230, Ontruimd te bber 1934. ERF, aan de j groot 54 c.A. voor 1.50 per lli, groot ƒ400, Jiddelburgsche naatschappij, tburg. ^roerende goe- op den ver- 11012 en van 1 van een toe- lere inlichtin- kantore van /ers en bnd. rustige s) tegen door den IS. lUIJTER. PEER, MICE, 1ENCE' Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent, AdvertesjRön SO cent per regel. Ingezonden n.,eded«e!ingen 60 cent per regel. Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85. Bij contract belangrijke korting. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Het zal niemand verwonderen, dat wij op dit onderwerp nog eens terugkomen, nu er gegronde vrees schijnt te bestaan, dat de vrijheid en het recht van de bijzon dere scholen, waarvoor een lange en ban ge strijd is gestreden, zal worden aange tast. Om geen misverstand te wekken, wil len wij' herhalen, dat ook het bijzonder onderwijs zijn aandeel in het bezuini- gingswerk zal hebben te leveren en dat volstrekt niet de bedoeling voorzit, om, zooals het in sommige bladen wordt voor gesteld, de bijzondere school in een be voorrechte positie te plaatsen. Daarover gaat het hier niet. Maar wel over de wijze waarop en de middelen waarmee minister Marchant de gewenschte bezuiniging schijnt te willen doorvoeren. Uit wat dezer dagen is bekend gewor den blijkt, dat door den minister reeds een aantal scholen werd aangewezen, die naar zijn oordeel voor samenvoeging met andere scholen in aanmerking ko men, waarbij een dwingend optreden in uitzicht werd gesteld. Zoo noodig zal dus door den minister) woorden aangewezen welke scholen zullen moeten verdwijnen. Is een dergelijk optreden toelaatbaar? Naar het ons voorkomt, moet het ant woord ontkennend luiden. In de Grondwet is bepaald, dat het bij zonder algemeen vormend onderwijs, dat aan bij de wet te stellen voorwaarden vol doet, naar denzelfden maatstaf als het openbaar onderwijs uit de openbare kas wordt bekostigd. Nu is aan den eisch van dit artikel in strikten zin nooit voldaan. De openbare school heeft in ons land nog altijd een bevoorrechte positie gehad. En het bijzonder onderwijs heeft ook nooit getracht het onderste uit de kan te krijgen. Er is steeds geweest een vrijwil lig streven naar bezuiniging. De cijfers door het Centraal Bureau voor de Statistiek verstrekt wijzen b.v. uit, dat over het jaar 1929 de netto-uitgaven van het Rijik en de Gemeenten per leer ling bedroegen: voor het openbaar lager onderwijs f 116.50 en voor het bijzonder lager onderwijs f 88.20. Toch waarlijk een niet onbelangrijk verschil. Nu is in verband met de financieele moeilijkheden ingrijpende bezuiniging noodzakelijk. Ook bij het onderwijs. En zooals werd opgemerkt, daarin heeft ook het bijzonder onderwijs, dat steeds een betrekkelijk sober bestaan heeft geleid, zijn aandeel bij te dragen. In redelijkheid kan daartegen door niemand bezwaar worden gemaakt, mits met het recht en de vrijheid van de bij zondere scholen in behoorlijke mate re kening wordt gehouden. En dat wordt niet gedaan, wanneer we een toestand krijgen, waarbij' door den minister eenvoudig concentratie wordt voorgeschreven en beslist, dat zekere scholen moeten worden opgeheven. Door zulks te doen gaat de minister, naar het ons voorkomt, buiten zijn be voegdheid. De Grondwet schrijft voor dat de sub sidie gebonden is aan bij de wet te stel len voorwaarden. Wij1 hebben hier te doen met wettelijke rechten, die geëerbiedigd behooren te worden. Hierbij! komt nog iets anders. Terecht wijst een onzer lezers er op, dat in ons land, de beslissing over het al of niet opheffen van bij'zondere schalen al leen berust biji de schoolvereenigingen. Natuurlijk kan getracht worden het wet telijk recht op subsidie aan te tasten, maar over de al of niet opheffing beslist niet een minister of wie dan ook. Zóóver zijn we nog niet. Eh we moeten, door hieraan vast te houden, ook in ons spre ken, er toe mee werken, dat de verwarring niet nog grooter wordt. Het spreekt vanzelf, dat uit dit alles niet volgt, dat dus alles bij' het oude moet blijven. Er zijn allicht hier en daar om standigheden die concentratie van zekere scholen mogelijk maken en dan is er niets tegen als op de schoolvereenigingen ge- pasten aandrang wordt uitgeoefend om in die richting mee te arbeiden. Maar ook daarbij' zal de billijkheid be tracht moeten worden. Er zijn scholen die gesticht werden lang voor er van financieele gelijkstelling sprake was. De ouders hebben met daden getoond, dat het bun ernst was als zij zeiden voor hun kinderen Christelijk on derwijs te begeeren. Ontzaglijke opoffe ringen hebben zij zich getroost, evenals de onderwijzers. In den vorm van schoolgelden, die vaak niet gering waren, contributiën, vrijwil lige bijdragen, enz. zijn belangrijke offers gebracht voor de bijzondere school en de onderwijzers brachten hun aandeel door zich met een lager salaris tevreden te stellen. Enorme bedragen zijn op die wijze aan de publieke kassen bespaard. Maar eindelijk is er toen verandering gekomen. De financieele gelijkstelling werd een feit. Dat gaf verademing. Maar daarvan hebben toen tevens ge bruik gemaakt zij', die wel bijzonder on derwijs begeerden, maar die er weinig voor voelden zich daarvoor groote offers te getroosten. Yan de vrijheid die de wet gaf hebben zij gebruik gemaakt om scho len die tientallen jaren hadden bestaan, gedeeltelijk leeg te pompen. En nu komen ons geruchten ter oore, dat het in het voornemen van de autori teiten zou liggen om schoolvereenigingen die in de moeilijke jaren vóór de gelijk stelling stand hebben gehouden, te dwin gen 'n streep te halen, door het werk in gehoorzaamheid begonnen en hun scholen die met groiote opofferingen in stand wer den gehouden, te sluiten, ten gunste van scholen, die gesticht werden toen geen fi nancieel risico dreigde. Ieder gevoelt, dat zou onrecht zijn. Dien weg moet het niet op. Op deze wijze moet en mag de bezuini ging niet warden geforceerdl De Goudlanden. De op de tweede helft van October vastgestelde eerste zitting van de werk- comimfesie 'der zes goudlanden (België, Nederland, Luxemburg, Zwitserland, Frankrijk en Italië) is Itihans bepaald op 20 October in Brussel. Do Belgische minister van buitenfland- sche zaken, Jaspar, zal de zitting presi- deeren. In Belgische regeeringskringen ver trouwt men, dat, wanneer de 'besprekin gen tot zekere resultaten hebben geleid, andere staten en groepen van staten zich zullen aansluiten bij de gevonden oplos singen. Oostenrijksche Nazi-vluchtelingen en hun huisvesting. Nog steeds komen Oostenrijksche natio- naal-socialislten over de grens naar Joe goslavië. Er bevinden zich thans ongeveer 1800 Oostenrijksche nazi's in Joegoslavië, die zijn ontwapend en naar drie concentratie kampen zijn overgebracht. Warasdin, waar er 1200 zijn, is een stadje op drie uur sporen van de Oosten rijksche grens. Er liggen twee infanterie- regimenten ingekwartiert, verder zijn er afdeelingen artillerie en genie. Oude stal len zijn 'tot verblijfplaatsen ingericht voor de niet zeer welkome vreemdelingen. Niemand mag het kamp bezoeken. De bewoners mogen zich naar de stad be geven, maar moeten 's avonds 8 uur weer binnen zijn. Yerbroedering melt de stedelingen komt nagenoeg niet voor. Er heerschen in 'deze streek n.l. nog sterke anti-Oostenrijksche gevoelens, dateerende uit den oorlogstijd. Van de Oostenrijkers zijn 90 pet. jon gelieden van 18 tot 25 jaar en er zijn zelfs schoolknapen bij. Den laaltsten tijd zijn er een paar dozijn vrouwen en enkele 'kinderen bijgekomen. De kosten voor het onderhoud der vluchtelingen worden bestreden uit een fonds van 100.000 dinars, welk geld langs niet-offic'ieelen weg uit Duitschland is "•ezonden. Niemand weet, wat er gebeurt als dit geld op is. Een nieuwe zuivering der N. S. D. A. P. op komst. De „National Zeitung" te Essen publi ceert een bericht over een bijeenkomst van de partijrechters te Neurenberg. Uit het bericht blijkt., dat in de eerste plaats een uitgebreide zuivering van de partij aan staande is en ten tweede, dat de partij door een strafwetboek der partij, dat tot rijkswet zal worden verheven, juridisch nog vasteren vorm zal krijgen. Verduistering bij het Duitsche Arbeidsfront. Een aantal vroegere leiders van het Duitsche arbeidsfront is door de groote strafkamer van het landsgerecht van Munster wegens verduistering tot aan zienlijke tuchthuisstraffen veroordeeld. De vroegere districtleider van het ar beidsfront voor de provincie Westfalen, Walter Nagel en zijn plaatsvervanger werden, tezamen met een afdeelingsleider der nationaal-socialistische bedrijfscellen- organisatie en den vroegeren gouwleider der N. S. B. '0., Walter Ramensehneider, er van beschuldigd in den tijd van Juni 1933 tot Februari 1934 een deel van de gelden van het arbeidsfront en van de bedrijfscel'lenorganisatie, welke aan hen waren toevertrouwd, te hebben verduis terd. Betreffende de grootte van de verduis teringen werd niets gepubliceerd. Men spreekt evenwel van „ongehoorde verduis teringen". Pers en publiek werden bij de rechts zitting niet toegelaten! Daaruit kon ge vaar voor de rust in den Staat ontstaan! De rechtbank veroordeelde Nagel tot drie jaren, zijn plaatsvervanger Uhle tot twee en een half jaar en Riemenschnei- der tot een jaar gevangenisstraf, terwijl de beide andere beklaagden minder 'hooge straffen kregen. Loonsverhooging Britsch spoorweg personeel. Deze week 'zullen de loonen bij de En- gelsche spoorwegmaatschappijen voor de eerste maal worden verhoogd met 'het eerste gedeelte van dö toegezegde totale loonsverhooging. Het tweede gedeelte zal in het begin van bet volgende jaar aan de loonen wor den toegevoegd. Door deze concessie van de spoorweg maatschappijen zal het totaal bedrag aan loongelden jaarlijks met 1.100.000 pond sterling stijgen. Gistend Cuba. De regeering van Cuba heeft den uit zonderingstoestand afgekondigd in de provincies Havana en Oriente. In een manifest der regeering wordt o.a. gezegd, daJt de provincie Oriente aan den vooravond van een opstand staat en dat de transportarbeidersstaking in Havana een revolutionair karakter draagt. De gespannen toestand werd enkele dagen geleden door vijf en twinltig bom aanslagen verscherpt. Orkaan teistert Nieuw-Zeeland. Een felle orkaan heeft gisteren in het district Wairarapa '(N.-Zeeland) buiten gewoon ernstige schade aangericht. He't spoorwegverkeer w'erd geheel lam gelegd, terwijl telegraaf- en telefoonver bindingen werden verbroken. Talrijke verkeerswegen waren versperd door ontwortelde hoornen, glasscherven en stukken van dakpannen, welke door den storm werden weggerukt. Men vermoedt, dat de graan- en fruit oogst aanzienlijke schade heefit geleden. Daar de toevoer van eiectrischen stroom werd afgesneden, maakte een paniek zich van de bevolking meester. Naar tot nog toe kon worden vastgesteld, zijn evenwel geen persoonlijke ongelukken te betreuren. De landssynode in Wiirttemberg ontbonden. INaar Un. Press meldt is de Evangeli sche landssynode van Württemberg 'door rijksbisschop Dr Müller ontbonden. De door de rijkskerk ontslagen, maar nog steeds in functie zijnde Württemberg- sche landsbisschop Wurm, had voor gis teravond godsdienstoefeningen aangekon digd, 'klaarblijkelijk uit protest tegen de verordeningen van den rijksbisschop. De positie der arbeiders in Amerika. In een rapport van den zoogenaamden „executieven raad" van het Amerikaan- sche vakvereenigingsverbond wordt ver klaard, dat het aantal werkloozen in de Vereenigde Staten nog steeds tien mil- lioen bedraagt. De verwachte verminde ring is dus niet gekomen. In zestien in- dustrieele groepen is de werkloosheid zelfs toegenomen. De gezamenlijke loonen der arbeiders zijn met 6.4 procent gestegen. Gelijktijdig is evenwel een prij'sverhoo'ging ingetre den van 6.3 procent. De positie der arbei ders is sedert het van kracht worden van d'e N. R. A. en haar codes niet verbeterd. De N. R. A. heeft de koopkracht der be volking niet vergroot, zij heeft den ar beidstijd niet verminderd en het is haar niet gelukt nieuwe arbeidsvelden te schep pen. Het eenige 'goede punt, dat de „execu tieve raad" van het vakvereenigingsver bond in de N. R. A. erkent, is de uitscha keling van den kinderarbeid, welke, op eenige uitzonderingen na, gelukt is. Het congres van het Amerikaansche vakverbond, dat te San Francisco wordt gehouden, heeft een programma van eischen opgesteld, dat o.a. invoering van de 30-urige arbeidsweek, vaststelling van minimum loon en instelling van ouder domspensioen verlangt. Ook wordt van de regeering verlangd, dat zij" de industrie zal dwingen, weAloozen in dienst te nemen. Het Spaansche kabinet afgetreden. Het Spaansche kabinet-Samper is af getreden. Dit aftreden vond plaats in ver band met een scherpen aanval van den leider der 'katholieke volksactie, Gil Ro bles, tegen de laksche politiek der Spaan sche centralle regeering ten aanzien van de Catalaansche en Baskische reparatis- tenbeweging. De legermanoeuvres zijn gisteren ge staakt, naar officieel werd medegedeeld vanwege het slechte weer en de herope ning der universiteit en middelbare scho len is uitgesteld van vandaag tot Maan dag over een week. „El \Socialista" spoort in een hoofd artikel alle arbeiders aan, over de geheele linie paraat te zijn. „October zal wellicht onze maand zijn", zoo wordt in het artikel gezegd. Het blad raadt den arbeiders aan, goed op „het roode sein" (te letten en waar schuwt tegen het gevaar van een fascis tische dictatuur. Korte Berichten. Volgens een rapport van het mete orologische observatorium werden in Ja pan sedert de ontzettende aardbeving van 1923, toen Tokio en Yokohama gedeelte lijk verwoest werden, niet minder dan 7.226 aardschokken geregistreerd. Binnenland. Brandstoffentoeslag aan werkloozen. De betalingen door Duitschland. Buitenland. De regeeringen van Spanje en Roemenië afgetreden. Conferentie van de goudlanden. Revolutionaire actie op Cuba. Ingezonden Mededeeling. WIJ BRENGEN STEEDS HET NIEUWSTE! LET U OP DE MODERNE VORMEN ZIJ KLEEDEN CHIQUE *"N ELEGANT! L; BURG B 20-2! - MIDDELBURG i De Britsöhe premier, Mac Donald, die veel baat heeft gevonden bij zijn va- cantie van drie maanden in Canada en New Foundland, zal Donderdag a.s. zijn werkzaamheden weer hervatten. Uilt Hadersieben wordt gemeld: Het aantal personen, dat lijdt aan spinale kinderverlamming, neemt met den dag af. In verband hiermede kon in alle scho len van het 'district het onderwijs weder worden hervat. In het district Sonderburg zullen over drie dagen eveneens de scholen weder geopend worden. In Roemenië nam het kabinet ont slag. Den afgetreden minislter-president Tatarescu werd echter opdracht gegeven, een nieuw kabinet te formeeren. Het aantal huwelijksvoltrekkingen in Duitschland was in 1933 121.000 of 23.7 pelt. hooger dan in 1932. In het eerste kwartaal van 1934 was het aantal huwe lijken 43.700 of 46.2 pet. hooger dan in het eerste kwartaal van 1932. In het eerste kwartaal van 1934 waren in Duitschland 34.100 of 13.8 pet. meer levendgeborenen dan in het eerste kwartaal van 1933. De Fransche minister van justitie, Ohéron, die betrokken is bij een verzeke- ringsschand'aal te Sohleftstadt in den Elzas, is te Parijs op het station uitge floten en uitgejouwd. Dit herhaalde zich te Metz, waar hij Zondag op de prefec tuur overnachtte. Voor het gebouw verzamelde zich een aanzienlijke menigte, die 'tenslotte door gendarmerie en nationale garden uiteen gedreven moest worden. INZAMELING VAN HET CR1SIS- COMITE. Stijgende behoefte naast dalende inkomsten. Op een persconferentie van 'het Natio naal 'Crisiscomité deelde de voorzitter, Jhr Mr S. van Citters mee, dat tegenover een steeds toenemende behoefte aan hulp een vermindering van inkomsten staat. Ter versterking der geldmiddelen organi seert het comité nu een landelijke inzame ling. Over de drie-jarige werkzaamheid deelde de voorzitter nog mee, dat het Cen trale Comité voor de algemeene steunver- leening over de afgeloopen periode 1.500.000 gulden heeft besteed; in hoofd zaak aanvullende steun aan plaatselijke afdeelingen. Volgens raming kan worden aangenomen, dat door de plaatselijke co- mité's zelve naast den 'genoemden steun van 't Centrale Comité ongeveer 4.200.000 gulden en door de geheele organisatie van het Comité gezamenlijk meer dan 5V2 mil- lioen gulden werd besteed. De uitkeeringen geschieden voor de groote gemeenten meestal in geld en ove rigens zooveel mogelijk in natura. Aan deze natura-uitkeeringen hoeft het Cen traal Comité alleen een bedrag van onge veer f 600.000 besteed, waarnaast gelde lijke uitkeeringen staan ten bedrage van f 900.000. Voor extraJhnlp aan werkloozen kan aangenomen worden, dat in 1932 en 1933 het Nationaal Crisiscomité en de gemeen ten te zamen f 1.400.000 jaarlijks hebben Waarom de premie voor de Ongevallen^ wet wordt verhoogd. Naar wij vernemen is de voorgenomen verhooging van het premietarief voor de Ongevallenwet 1921, ingaande 1 Januari 1935, een gevolg van het feit, dat de kos ten van dit deel der sociale verzekering niet meer gedekt wordon door do pre mies. In de jaarverslagen van de Rijks verzekeringsbank is er reeds moer dan eens op gewezen, dat het Ongevallenfonds den laatsten tijd met verlies werkte. Dit kon echter tot dusver door de reserves worden gedekt, doch de regeering heeft 't onjuist geacht, en het zou ook onmogelijk zijn, om hiermede door te gaan. Het verlies door het Ongevallenfonds geleden, vindt voornamelijk zijn oorzaak in de geregelde stijging van het risico, in het feit, dat de bedrijven steeds meer ar beiders zonder vakbekwaamheid in dienst nemen, tengevolge waarvan, evenals door de loondaling in het algemeen, de admi nistratiekosten zwaarder drukken op de premie dan voorheen. De premie wordt immers als een bepaald percentage van bet loon van den verzekerde geheven. Een andere oorzaak voor het verlies is nog de verhooging van de tijdelijke uit- keering van zeventig tot tachtig procent en ten slotte doet zich ook de toeneming van de straatgevaren, het grooter wor den van het .verkeersrisico, in belangrijk ongunstige mate gevoelen. De accijns op gedistilleerd, bier en wijn. In een adres aan de Tweede Kamer wijst de Ned. Bond van Koffiehuis-, Res tauranthouders en Slijters erop, dat de accijnzen, die hier te lande worden ge heven op gedistilleerd, bier en wijn, dus danig hoog zijn opgedreven, dat deze ge notmiddelen niet anders dan tegen hooge prijzen kunnen worden gekocht. De tegenwoordige accijnspolitiek is vol gens adr. moordend voor handel en be drijf, maar ook uiterst nadeelig voor de schatkist. Volgens adr. is het daarom noodzake lijk, dat de accijnzen op deze genotmidde len aanzienlijk worden verlaagd. Brandstoffentoeslag aan werkloozen. Naar wij: vernemen heeft de minister van Sociale Zaken opdracht gegeven aan de betrokken afdeeling van zijn Departe ment, een regeling voor te bereiden voor het verstrekken van subsidie in de kos ten van door gemeentebesturen in den komenden winter te verstrekken brand stoffentoeslag aan werkloozen. De verlichting der richtingaanwijzers. De Koninklijke Nederlandjsohe Automo biel Club schrijft ons In de laatste wijzigingen in de Motor en Rywielbeschik'king is door de verande ring van het woord ontstoken in uitge stoken ten aanzien van de richtingaanwij zers, vastgelegd, dat verlichting daarvan niet verplichtend is gesteld, hetgeen oor spronkelijk uit het woord ontstoken dui delijk kon worden opgemaakt. De eisch, dat de seinarm goed zicht baar horizontaal moet uitsteken houdt echter ongetwijfeld im dat na het inval len van de duisternis verlichting is aan te bevelen, omdat anders de zichtbaarheid ernstig te wenschen over zal laten. Prac tised zal het er dus wel op neer komen, dat bij gebruik van richtingaanwijzers deze ook verlicht moeten kunnen worden. Wanneer 'dat het geval is zal van 1 Jan. 1935 af de seinarm over het grootsite ge deelte van zijn lengte rood of oranje licht moeten geven. De verwijdering van de Communisten uit de Ridderzaal. In verband met de verwijdering der Communistische Tweede Kamerleden uit de Ridderzaal (heeft de heer De Visser opnieuw een aantal vragen gericht aan den Minister van Koloniën, voorzitter van den Raad van Ministers. Zoo vraagt hij aan welke bepaling van het Reglement van Orde voor de vereenigde vergadering der

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1934 | | pagina 1