Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Staten-Generaal
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No.
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
2)e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentigp 3(1 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent- per regel Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
ZIJ, DIE ZICH THANS ABONNEE-
REN ONTVANGEN DE NOG IN SEPT.
VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
Onderwijs-bezuiniging.
Toen enkele jaren geleden de finan-
cieele gelijkstelling van openbaar en bij
zonder onderwijs als een „onbevredigende
bevrediging" werd aangeduid, is daar
tegen van verschillende kanten geprotes
teerd.
Nu zijn de bezwaren tegen het huidige
stelsel ongetwijfeld meermalen overdre
ven. Maar bezwaren zijn er. Bezwaren
die er niet, of althans in mindere mate
zouden zijn, wanneer een oplossing in
den geest van het gewijzigde Unie-rapport
was verkregen.
Niet ten onrechte waarschuwde Prof.
Grosheide in „De Heraut": „Er ligt in de
enge banden, waarmede de Christelijke
scholen aan de Overheid gebonden zijn,
een groot gevaar. De betalende Overheid
kan ons door allerlei maatregelen een
weg opdringen, dien wij eigenlijk niet
willen gaan. In zekeren zin hangt het be
staan van onze Christelijke scholen wet
telijk en financieel af van de Overheid."
Iets van die gevaren zien we in de
thans aangekondigde bezuinigingsmaat
regelen. De minister van Onderwijs heeft
n.l. medegedeeld, dat de bezuiniging op
onderwijs o.a. verkregen moet worden
door concentratie van scholen voor bij
zonder en openbaar lager onderwijs.
Wij moeten deze maatregelen objectief
bezien. Bezuinigd moet er worden en
ook het bijzonder onderwijs waarvan
de kosten overigens over heel de linie la
ger waren dan van het openbaar onder
wijs i mag zich daaraan niet onttrek
ken.
Maar aan den anderen kant mag het
beginsel van de vrijheid van onderwijs
niet worden prijsgegeven. Het mag niet
zoo worden dat de minister de richting
van het onderwijs gaat bepalen.
Het is nu nog niet de tijd om de door
de Regeering noodig geachte bezuini
gingsmaatregelen te beoordeelen. Con
crete voorstellen zullen moeten worden
afgewacht.
Maar wel mag reeds nu herhaald wor
den de meermalen herhaalde waarschu
wing om waakzaam te blijven.
En ook zal er op gelet moeten worden
da.t de plattelandsbelangen niet al te zeer
in 't gedrang komen.
Het complot In Spanje.
De kabinetsraad heeft gistermiddag
een bijeenkomst gehouden.
Het kabinet machtigde den minister
president om de maatregelen te nemen,
welke de toestand vereischt. Onder de be
langrijkste maatregelen, welke onverwijld
genomen zullen worden, noemt men de
afkondiging van den alarmtoestand, in
dien de omstandigheden zulks noodzake
lijk maken.
Tegenover persvertegenwoordigers ver
klaarde de minister van binnenlandsche
zaken, dat de revolutionnaire beweging is
voorbereid volgens methodes, welke eigen
zijn aan de Amerikaansche gangsters.
Nog nooit heeft men in de handen van
opstandelingen een zoo groote hoeveel
heid wapens gezien, als thans de link-
sche extreministen schijnen te bezitten.
Het betreft hier veeleer de voorberei
ding van een burgeroorlog dan een op
stand van het soort, dat tot dusver in
Spanje bekend was.
D'e regeering is echter op haar hoede
en zij beschikt over de noodige middelen,
om de beweging te stuiten.
De revolutie moest, volgens de gevon
den aanteekeningen, midden op den dag
uitbreken. In de drukste straten moesten
aanslagen worden gepleegd, zoodat onder
de bevolking een paniekstemming zou
ontstaan.
Be door de leiders van het complot
uitgegeven bevelen aan de marxistische
uitvoerders, schreven voor, dat zij de
openbare gebouwen, die slechts moeilijk
overrompeld konden worden, zooals het
ministerie va,n oorlog, dat van verkeers
wezen, het hoofdbureau van politie, enz.
eenvoudig, in de lucht moesten doen
springen. Alle geuniformden in kazernes
enz. moesten worden vermoord. Onder de
personen, die het eerst als slachtoffer
moesten vallen, bevonden zich natuurlijk
op de eerste plaats de ministers.
Des avonds op den revolutiedag zouden
de arrestanten door een revolutionair ge
rechtshof worden veroordeeld en ter
dood gebracht. Op hetzelfde oogenblik
moesten dan weer tal van gebouwen in
de lucht vliegen of in brand worden ge
stoken.
De Spaansche regeering zal thans met
wettelijke en, zoonoodig, met andere
middelen de poging tot omwenteling den
kop indrukken.
Ds eenheidsbeweging, in de Dultsche kerk.
Gisteren heeft Ministerialdirektor Dr
Jaeger een deel van de buitenlandsche
pers ontvangen. Dr Jaeger trachtte de ge
ruchten, misverstanden en valsche veron
derstellingen, zooals hij ze noemde, over
de beweging voor de eenheid in de Evan
gelische kerk verspreid, te ontzenuwen.
Ministerialdirektor Dr Jaeger kan be
schouwd worden als de ziel van de kerke
lijke reorganisatie. Hij heeft aan het slot
van zijn jongste redevoering, gehouden
te Stuttgart uitgeroepen: „Eén volk, één
rijk, één kerk".
Dit moet dus worden beschouwd als
het einddoel, het ideaal, hetwelk wordt
nagestreefd; één enkele, alles omvatten
de nationale Duitsohe kerk.
Men hoort thans nog veel van de werk
zaamheid van Dr Meiser, den Evangeli-
schen bisschop in Beieren. Evenwel is
duidelijk, dat de tegenwoordige richting
niet kan dulden, dat Dr Meiser, indien hij
in zijn houding volhardt, op zijn post
blijft. Hij zal in dat geval het lot moeten
deelen van bisschop Wurm, den afgezet-
ten bisschop van Wurtemberg.
De oppositie heeft gezegd,: neem rijks
bisschop Muller weg en er zal vrede zijn.
Zijn plechtige inwijding is daarop het
offieieele antwoord: De vrede zal tot
stand karnen, maar niet door verwijdering
van rijksbisschop Muller, doch veeleer
door de verwijdering van de oppositie
tegen hem.
De baby van Lindbergh.
Het onderzoek naar de ontvoerders en
moordenaars van de baby van Lindbergh
duurt nog steeds voort.
Thans wordt uit New York gemeld, dat
de politie met haar naspeuringen bijna
tot het doel zou zijn gekomen.
De arrestatie is aangekondigd van Ri
chard Hauptman, die een gedeelte uitge
geven zou hebben van het geld, dat als
losprijs voor de baby van Lindbergh is
betaald en bij1 wien de politie een bedrag
van 13.750 dollars aantrof in biljetten
van 10 en 20 dollar, afkomstig van dien
losprijs.
De New Yorksche politie deelt mede,
dat Hauptman 11 jaar geleden als vreem
deling in Amerika is gekomen en daarbij
onder valsohen naam zou hebben gereisd.
Hauptman werd gisteren gearresteerd.
Op het politiebureau ondervraagd, ontken
de hij betrokken'te zijn geweest bij de ont
voering van de baby van Lindbergh, maar
hij' legde geen enkele verklaring af.
Ook de vrouw van Hauptman is in ar
rest gesteld.
Frankrijk voor vorming van goudblok.
Ter gelegenheid van het vijftigjarig be
staan van de Fransche Kamer van Koop
handel in Zwitserland heeft Lamoureux,
de Fransche minister van Handel, een
rede gehouden, waarin hij zich uitsprak
voor de vorming van een goudbloc.
De landen van het goudbloc schijnen
de crisis in den buitenlandschen handel
beter te hebben verdragen dan de andere.
Wat bet idee van een economisch en
monetair 'accoord tusschen de landen van
het goudbloc betreft, dit achtte de Fran
sche minister verleidelijk, ofschoon het
delicate problemen opwerpt, zooals de
verdere openstelling van de Fransche
grens voor landbouwproducten en de toe
kenning van voorkeursbehandeling aan
bepaalde landen. Niettemin zal Frankrijk
voortgaan met het voeren der besprekin
gen, die nuttig kunnen zijn voor de be
strijding der crisis-, ofschoon het, zoolang
de monetaire wanorde duurt, de contin
genten zal moeten handhaven, al voert
het tegelijkertijd onderhandelingen tot
verbetering van hét handelsverkeer door
tegemoetkomingen van beide zijden.
Cocaïneschandaal in Frankrijk.
Uit Parijs: Men is een bende cocaïne
smokkelaars op het spoor gekomen, waar
bij veel sensatie is verwekt door de bij
zonderheid, dat de inspecteur van politie
van een provinciestad het hootd der ben
de is. Met behulp van een aantal vrien
den had hij een bende samengesteld, die
in hoofdzaak aan cocaïnesmokkelarij
deed, en die zich ook op verdachte wijze
op de renbanen bewoog. Het is niet moge
lijk, dat door deze ontdekking in Noord-
Frankrijk nog meer bekende persoonlijk
heden gecompromitteerd zullen worden.
Ook de zoon van een bekend industrieel,
wiens naam nog niet genoemd wordt, zou
lid van deze bende geweest zijn.
Hevige aardbeving In Jalisco.
Uit Mexico-City wordt gemeld: In den
staat Jalisco heeft een hevige aardbeving
plaats gehad, waardoor drie dorpen ver
woest zijn. Gevreesd wordt, dat talrijke
menschen om bet leven zijn gekomen.
Reeds zijn 9 lijken van onder de puinhoo-
pen der ingestorte huizen geborgen. Het
aantal gewonden bedraagt 200.
Een nader bericht meldt, dat de dorpen
Talpacuale, Concepcon del Bramador en
Zapotes in een ruïne zijn herschapen,
Dé overlevenden verblijven in tenten. Le
vensmiddelen en geneesmiddelen worden
met spoed aangevoerd. Men vreest, dat
een pestepidemie zal uitbreken.
Wervelstorm richt zware schade aan.
Woensdag richtte een met onweer ver
gezeld gaande wervelstorm in Rölling-
hausen zware schade aan.
Door den bevigen wind werden 24 ge
bouwen ernstig beschadigd. Van twee ge
bouwen zijn de daken ingestort, het met
selwerk werd aanzienlijk beschadigd.
Talrijke boomen werden uit den grond
gerukt en telefoondraden vernield.
In het naburige plaatsje Suderwich
sloeg de bliksem in een boerderij in en
veroorzaakte brand.
De brandweer kon, ondanks de groot
ste moeite, niet verhinderen dat het woon
huis en de stallen tot den grond toe, af
brandden. Gelukkig zijn geen menschen-
levens te betreuren.
Korte Berichten.
Tijdens een hevig onweer, dat ge
woed heeft tusschen Bremen en Verden,
is in Geestefeld de bliksem in een groep
van twintig grondwerkers geslagen. Zij
zonken allen bewusteloos neer, maar hen
stelden zich na eenigen tijd, behalve één
hunner, die doodelijk getroffen was.
Te Rethem a/d Aller is iemand door
een neerstortenden, vlaggenmast op het
terrein van den arbeidsdienst getroffen
en gedood.
Overeenkomstig de amnestiewet van
7 Aug. zijn tot en met 16 September in
Beieren 9005 veroordeelden in vrijheid ge
steld, terwijl in 10.441 gevallen de proces
sen zijn gestaakt.
In Pruisen is overeenkomstig de am
nestiewet van 7 Augustus in totaal in
60.563 gevallen amnestie verleend, hetzij,
dat de straf niet werd toegepast, hetzij,
dat de loop van het proces werd gestaakt.
Het bestuur van de Engelsche natio
nale liberale federatie, d.w.z. de liberale
partij, heeft besloten bij de volgende al-
gemeene verkiezing 400 candidaten te
stellen en geen overeenkomsten aan te
gaan met andere partijen.
In Tunljao zijn 30, in Nunun 90 en
in Taiping 20, in totaal dus 140 personen
aan de pest gestorven.
De Mandsjoerijsche autoriteiten hebben
omvangrijke maatregelen ter bestrijding
van de epidemie getroffen.
Vier honderd communistische ban
dieten hebben Woensdag een overval op
de stad Laotorkuo in China gepleegd. Zij
staken de stad aan alle kanten in brand,
plunderden de huizen en ontvoerden tien
personen.
Zestig huizen zijn volkomen platge
brand. De bandieten konden ongehinderd
ontkomen.
Verband A.R. Propagandaclubs.
Het Verband van A. R. Propaganda
clubs hield te Utrecht zijn algemeene ver
gadering.
In zijn openingswoord wees de voorzit
ter, de beer J. Schouten, op de tallooze
mislukte pogingen tot oplossing van de le-
vensmoeilijkhe den.
Men zoekt niet naar de grondoorzaken
van die mislukking, maar zoekt het in het
uiterlijk en vraagt naar nieuwe partijen,
nieuwe concentraties. Dat alles is vrucht
van één groote dwaling, die spr. met Ps.
36 samenvat in het woord, dat de mensch,
die poogt het licht Gods te dooven, niet in
staat is, het licht te zien. Want alleen in
Gods licht zien we het licht.
Deze gedachten legde spr. aan de ver
gadering voor, teneinde haar te brengen
tot zulk een overweging van gebeurtenis
sen van deze dagen, dat ze ons brengt tot
grooter gehoorzaamheid aan God en tot
grooter trouw aan de levensbeginselen,
die we als A. R. aanvaard hebben.
We moeten onze levenshouding niet be
palen door uit te gaan van de moeilijk
beden van dezen tij'd en van de overwe
ging, dat de machten en krachten van de
zen tijd niet in staat zijn, ze op te ruimen
en dat we dus nieuwe machten en krach
ten moeten hebben.
We moeten uitgaan hiervan dat het
één groot wonder Gods is, dat we leven,
ons bewegen en dagelijks nog zooveel ont
vangen. Daarin bewijst God zijn genade
aan ons en aan heel ons volk.
Op den grondslag daarvan moet dit bet
worstelen der menschen, der Christenen,
der A.R. zijn, om het leven weer te bren
gen tot gehoorzaamheid aan die grondge
dachten en zoo weer te brengen dank
baarheid aan God voor hetgeen Hij nog
gaf en liet en tot gehoorzaamheid aan
God.
Deze visie op het leven is noodig voor
de propagandaclubs, voor haar propa
ganda naar binnen en naar buiten omdat
men anders moedeloos zou worden.
Uit het jaarverslag van den secretaris,
den heer R. A. den Ouden bleek, dat bet
aantal propagandaclubs is gestegen van
142 tot 161. Er zijn er in Groningen 9,
Friesland 6, Drente 5, Overijsel 12, Gel
derland 20, Utrecht 7, Noord-Holland 29,
Zuid-Holland 59, Zeeland 5, en Noord-
Brabant 9.
Het jaarverslag werd zonder bespre
king vastgesteld.
De voorzitter bracht den secretaris met
instemming der vergadering dank voor al
betgeen hij' voor het Verband gedaan
heeft.
De heer Dr C. Beekenkamp, die namens
de A. R. J. A. het woord voerde, verklaar
de, dat het hoofdbestuur der A. R. J. A.
den wenk over „economisch gebruik van
krachten" heeft begrepen. De wensch
leeft, om van de twee organisaties1 één te
maken. Spr. hoopt, dat de moeilijkheden
daarvoor overwonnen kunnen worden.
In antwoord hierop verklaarde de voor
zitter te hopen, dat binnen niet al te lan
gen tijd door de vereeniging de activiteit
op het gebied van studie en propaganda
moge worden verdiept (applaus). Voor
spr. is er dan geen reden, om in de his
torie terug te treden. Hij is er van over
tuigd, dat we 'allen het beste bedoelden.
Er was alleen verschil over de methode,
om het doel te bereiken. De begeerte leeft
om zoo hecht en sterk samen te leven en
te strijden, dat beter dan in 't verleden de
heerlijkheid van het A. R beginsel mag
worden vertoond.
Mr. J. Terpstra behandelde vervolgens
het onderwerp: Kabinet en cri-
sis, waarop een zeer drukke bespreking
volgde.
In zijn slotwoord betoogde de voorzit
ter, daJt wij een zwaren winter tegemoet
gaan. De geestelijke nood schrijdt van
dag tot dag verder voort. Wij zien in deze
tijden een reusachtige actie ontwikkelen
door hen. die een radicale omwenteling
willen. En lang niet altijd neemt in juiste
verhouding daarmee toe de geestelijke
veerkracht van hen, 'die meenen, dat zij
om der wille van hun beginsel tegen die
revolutioneering moeten ingaan. Het
grootste kwaad, dat zich na de beëindi
ging van den wereldoorlog openbaarde is,
dat de persoonlijke en de collectieve ver
antwoordelijkheid is afgenomen en dat
men ze heeft afgeschoven op de Overheid.
Dat is' diep zondig.
Gods raad zal bestaan. Die raad wordt
verwerkelijkt door het optreden van de
menschen. De handhaving van het geloof
is niet gewaarborgd door machthebbers,
maar is gewaarborgd alleen in de ge
loofsgehoorzaamheid van de leden der
kerk.
Centrale Crisis-Controledienst.
Staatscourant no. 181 bevat de statuten
van de stichting: Centrale Crisis-Controle
dienst te 's-Gravenhage.
Het doel der stichting is medewerking
te verleenen aan de uitvoering van de
Landbouw-Crisiswet en andere Crisiswet-
ten en van de door de regeering tot uit
voering dier wetten genomen of te nemen
maatregelen, in het bijzonder ten aan
zien van de handhaving van deze wetten
en maatregelen en van de controle op
de naleving der daarin neergelegde voor
schriften.
Bij de uitoefening harer controle-werk
zaamheden en de handhaving der in het
vorig artikel bedoelde wetten en maat
regelen heeft de stichting zich te gedra
gen naar de aanwijzingen van den met
de zaken van den landbouw belasten mi
nister, zoomede naar de aanwijzingen van
het college van regeeringscommissarissen.
De controle zal omvatten zoowel de
algemeene controle als de technische con
trole.
De stichting wordt bestuurd door een
door den minister aan te wijzen bestuur
der. Voor de eerste maal treedt als zoo
danig op de heer A. H. Sirks te Rotter
dam.
De minister van oeconomische zaken
heeft benoemd: tot leider van de af deeling
voor de algemeene controle, G. Diepen
horst, te 's-Gravenhage; tot leider van de
afdeeling voor de technische controle ir
S. J. E. Rooda, te 's-Gravenhage.
De heffing op aardappelen.
De Nederlandsche bond van handela
ren in aardappelen heeft bet volgende te
legram gezonden aan den minister van
oeconomische zaken:
„Aangezien controle onvoldoende is
worden vele partijen aardappelen zonder
heffing te betalen in de steden aange
voerd, waardoor toestand voor bonafide
handel onhoudbaar is geworden. Ver
zoeke dringend opschorting dezer hef
fing."
De verwijdering der communistische
Tweede Kamerleden uit de Ridderzaal.
Het lid der Tweede Kamer, de heer L.
de Visser, heeft aan den minister van ko
loniën, voorzitter van den raad van mi
nisters, de volgende vragen gesteld:
1. Is de regeering bereid, mede te dee
len in wiens opdracht, of op wiens last
of bevel, de gewelddadige verwijdering en
arrestatie, gepaard gaande met mishan-
Binnenland.
De heer L. de Visser stelt vragen over het
Dinsdag in de Kamer gebeurde.
Centrale crisis- en controledienst.
Prinses Juliana op de Amato.
Buitenland.
Eén kerk in Duitschland'?
Het complot in Spanje.
Aarbeving in Mexico.
Tyfoon in Japan.
deling, van de leden der Staten-Generaal,
Roestam Effendi, Schalker en de Visser,
tijdens de vereenigde zitting der Staten-
Generaal, op Dinsdag 18 September 1934,
is geschied?
2. Acht de regeering de sub 1 genoemde
arrestatie en verwijdering niet in strijd
met het bepaalde in artikel 98 van de
Grondwet?
3. Is de regeering niet van oordeel dat
de persoon of personen die de verwijde
ring hebben uitgevoerd of doen uitvoeren,
zich schuldig hebban gemapkt aan overtre
ding der artikelen 121 en 122' van het
wetboek van strafrecht?
4. Welke maatregelen, denkt de regee
ring hieromtrent te nemen of to doen
nemen?
Godslasterlijke afbeelding.
De proef op de som.
Voor den kantonrechter te Rotterdam
heeft terechtgestaan de huismeester van
het kringhuis van de N.S.B. die een plaat
met godslasterlijke afbeeldingen en woor
den voor bet raam had gehangen met het
onderschrift: „Zooiets mag in Holland".
Bij de behandeling van de zaak bleek
echter, dat zooiets niet mag in ons land.
De kantonrechter wilde rekening houden
met de bedoelingen van den beklaagde en
veroordeelde hem daarom tot slechts f 5
boete. Intussehen heeft deze N.S.B.er nu
de proef op de som.
TWEEDE KAMER.
Aanvaarding van het presidium.
Met een enkel woord is gisteren reeds
medegedeeld, dat de voorzitter Jhr Mr
Ruys de B e eren 'bro nek zijn
ambt met een korte rede beeft aanvaard.
Sprekende over dewerkwijze van
de Kamer, zeide de voorzitter:
Het verwondert u gewis niet, dat mijn
gedachten uitgaan naar de nieuwe arti
kelen 71 en volgende van bet Reglement
van Orde.
Bij die artikelen werden de bevoegdhe
den van den voorzitter tot handhaving
van de orde in onze vergaderingen ver
groot.
Ik heb mij verheugd over het vertrou
wen in het voorzitterlijk beleid, dat daar
in tot uiting is gekomen.
Grooter nog is echter mijn voldoening
over de omstandigheid, dat tot dusver de
nieuwe 'bepalingen slechts een zeer be
perkte toepassing hebben behoeven te vin
den.
Een krachtig optreden mogelijk te ma
ken. als dat noodig mocht blijken, doch
het geven van aanleiding voor zulk een
optreden zooveel mogelijk te voorkomen,
d. a t is de gedachte geweest, waarmede in
Febuari j.l. bet Reglement van Orde ia
aangevuld.
Die gedachte heeft in het afgeloopen
zittingsjaar een uitwerking gevonden,
waarvan ik meen te mogen zeggen, dat
zij' onzen arbeid heeft gesterkt.
Moge in het zoo pas aangevangen werk
jaar allen, die aan de beraadslagingen
deelnemen, door waardigheid van toon
en soberheid van gebaren, die op den
spreker een stempel van zelfbeheersching
drukken zonder daarbij' aan een boeiende
voordracht afbreuk te doen (werd hier aan
Minister Marcbamt gedacht?) den voor
zitter het leiden der vergaderingen ge
makkelijk maken!
In de stellige verwachting, dat gij al
len, geachte medeleden, zonder uitzonde
ring mij' zult steunen bij het volbrengen
mijner taak, en sterk in 'het vertrouwen,
dat God onzen gemeenschappelijken arbeid
ten 'bate van het vaderland moge zegenen,
verklaar ik het voorzitterschap onzer
vergadering te aanvaarden".
De Kamerleden hoorden deze rede staan
de aan; alleen de communisten hadden
de onbehoorlijkheid te blijven zitten.
Een voortstel van den heer L. de Vis
ser (Comm.) om de Troonrede met een
adres van antwoord te beantwoorden,
werd met zoo goed als algemeene stem
men verworpen.
