IV© rol
EERSTE BLAD
HET ADRES
De komende wintertijd.
A. WILKING
Binnenland.
Bij een te kort
aan gras
Ivorol-tanden
ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1834
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No.
10. 13/16. 18.
127 29. 33. 35.
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
voedert U ln de weide het voor-
deeligsts
Bertels' Lijnzaadkoekjes
met suiker
Bertels" Ratio°koekjes.
Deze koekjes munten uit boven
andere koeken door hooge
voedingswaarde en sesr laag
voehtgehalte.
Bestelt bij Uw voederhande
laar of aankooporganisatie.
BERTELS' Oliefabrieken N.V.
Amsterdam.
gezond en parelblank
Begin nog heden me!
•gordijnen is
altijd een
we in het
tenige huis-
te schaf-
.r, dat het
de moeite,
|of vlekkerig
ooglijk aan-
soms ver-
het gebruik
jt lancaster-
[gerold, met
rrij gemaakt
van boven-
jzwaar van
dat het
|ig verholpen
gauw weer
lauw sopje
te wenden,
[en glad uit-
aan weers-
ter ai, waar-
jhte doeken
tde kwaliteit
rden lancas-
reinigen. Ze
luw geapprê-
Ispelijk uit.
en afzouder-
betreffende,
ks, Westerstr.
isterdam.
14. 24. 27.
133. 38. 39. 41
32 49—44 39
7X29 40X49
366.
Den Haag.
10. 12/15. 19.
25. 29. 33. 34.
L-29 47X38 34
49X9 25X1.
(42 36X47 47
14X3.
367.
isterdam.
33 48—43 29
(39 39X48 48
368.
iitelande.
14. 18. 22. 23.
30. 34. 35. 38.
41 38—32 50
34 X43 30X
28X46 46X28
|)X29 45X34 4
ïgen.
as, D. Hugense,
[Geelhoed, Zou-
aslag; J. Alme-
burg; P. Boone,
Jzn., Schoon-
365, 367, 368,
ifestkapelle.
71.
bergen op Zoom.
4 5
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
|9 50
12. 17. 22. 26.
I. 31. 33. 34. 39.
in.
9 Oct. in te zen-
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telel. 259,
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 30 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 60 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Nu ondanks de meer dan zomersche
dagen van den laatsten tijd, de zomertijd,
wat betreft de politieke werkzaamheden
weer zoo ongeveer tot het verleden be
hoort, gaan we ons bezinnen op onze
taak voor den komenden wintertijd.
Onwillekeurig wordt daarbij ook ge
dacht aan de verkiezingen voor Staten
en Raden in het komende voorjaar.
Van de zijde van onze politieke tegen
standers, voorzoover zij zich aan voor
spellingen te buiten gaan, kan men reeds
nu de opvatting hooren verkondigen, dat
de rechtsche partijen in het algemeen en
de Anti-revolutionaire partij in het bijzon
der, het daarbij zwaar zal hebben te ver
antwoorden. En ook in eigen kring zijn
er, die een zwaar hoofd hebben in de
komende verkiezingen. Vooral de verkie
zingen van 1937. Maar de voorteekenen,
zoo meent men, zullen reeds worden waar
genomen in 1935.
Nu is dat, van menschelijke zijde be
zien, zeer goed mogelijk.
Toen Dr Colijn in 1923 de portefeuille
van Financiën aanvaardde en de zware
en ondankbare taak om orde te stellen op
de financiën van het Rijk voor zijn reke
ning nam, verklaarde hij zich vooraf te
hebben gerealiseerd, dat, wanneer zijn
arbeid slaagde, dit de Anti-revol. partij
een groot aantal stemmen zou kunnen
kosten. Er zouden tal van voor velen
pijnlijke en onaangename maatregelen
genomen moeten worden. En hij ontveins
de zich geen oogenblik, dat de partij
waarvan hij de leiding had, daarvan de
nadeelige gevolgen zou ondervinden.
Dit heeft echter den heer Colijn niet
verhinderd om te doen wat hij in 's lands
belang achtte zijn plicht te zijn. Had hij
in de eerste plaats gedacht aan eigen
populariteit en aan de belangen van de
Anti-revolutionaire partij, dan zou hij de
portefeuille van Financiën hebben gewei
gerd. Maar hij stelde boven het engere
partijbelang het landsbelang, in de over
tuiging, dat al scheen dit paradoxaal, op
die wijze toch ook het partijbelang werd
gediend, omdat haar taak tenslotte geen
andere is, dan in gehoorzaamheid te die
nen en te zoeken het goede voor land
en volk.
In 1933 was het niet anders.
De toestand was voor ons land precair.
Er moesten diep ingrijpende maatregelen
worden genomen. Het operatiemes moest
worden gehanteerd. Bittere pillen moesten
worden voorgeschreven. En daarbij stond
het reeds van te voren vast, dat het niet
gelukken zou de kwaal te genezen, in
alle behoeften te voorzien en alle bezwa
ren weg te nemen.
Dat is trouwens ook geen oogenblik
beloofd. Met name de heer Colijn heeft
niet nagelaten steeds weer den ernst van
de omstandigheden in het licht te stellen
en er de nadruk op te leggen, dat geen
enkel Kabinet in staat zou zijn de zorgen
en moeiten van dezen tijd aan ons volk
te doen voorbijgaan. De crisis, waaronder
ook ons volk gebukt gaat, draagt toch
niet een nationaal, maar een internatio
naal karakter. En naarmate de toestand
in het buitenland slechter wordt, moeten
ook hier de moeilijkheden grooter worden.
Dat kan niet uitblijven.
Nu heeft het is bekend Minister
Colijn het mogelijke gedaan om de inter
nationale verhoudingen te verbeteren en
de noodzakelijke samenwerking te be
werkstelligen. Maar hoezeer men ook de
door hem gestelde diagnose als juist er
kende en hoezeer ook de doeltreffendheid
van de door hem verdedigde maatregelen
werd erkend, toch is het gewenschte resul
taat uitgebleven, met het gevolg, dat de
economische verhoudingen almeer zijn
verstoord, en de crisis met geweldige
kracht om zich heen greep.
Onder die omstandigheden was het on
mogelijk, nationaal tot een beteren toe
stand te geraken. En nu is wel zeer veel
gedaan om het bedrijfsleven in stand te
houden, de werkloosheid te verminderen,
crisisslachtoffers te helpen en een alge-
heele inzinking te voorkomen, maar dit
neemt toch niet weg, dat er op economisch
en op sociaal gebied nog zeer veel te
wenschen is overgebleven en dat de toe
komst in alle opzichten donker is.
Van deze omstandigheden wordt door
sommige partijen of groepen, die zich
onderscheiden door een zeldzaam gebrek
aan verantwoordelijkheidsgevoel, een
dankbaar gebruik gemaakt. Men ontziet
zich niet de voorstelling te wekken, dat
de Regeering ons volk afdoende zou kun
nen helpen, indien zij slechts wilde. Poli
tieke kwakzalvers zijn dag aan dag in
de weer om hun wondermiddelen aan
te prijzen. De meest dwaze plannen, die,
werden ze uitgevoerd, de toestand in niet
geringe mate zouden verergeren, worden
aan het goedgeloovige publiek aangebo
den. En daarbij ontbreekt het niet aan
critiek op de getroffen noodmaatregelen,
die als alle noodmaatregelen, nu een
maal minder aangename kanten hebben.
En daarnaast is er nog de critiek van
meer principiëelen aard. Ook die critiek
is aan alle werkelijkheidsbesef gespeend.
Wie even nadenkt verstaat, dat het on
mogelijk was een A.-R. Kabinet te vor
men en dat in de gegeven omstandig
heden ook een Kabinet, alleen steunend
op de rechtsche partijen, zijn zware taak
niet zou kunnen vervullen. Samenwer
king van alle groepen, die bereid waren
tot het afweren van de dreigende ge
varen en den mogelijken opbouw mee te
werken, was noodzakelijk.
Het spreekt vanzelf, dat van zulk een
Kabinet, niet een streng principiëele poli
tiek kan worden verwacht. Zal de nood
zakelijke samenwerking als noodmaat
regel slagen, dan kunnen, ook al wordt
met de Christelijke grondslagen van ons
volksleven terdege rekening gehouden,
niet de politieke tegenstellingen worden
toegespitst. Ook hiervan wordt voortdu
rend gebruik gemaakt, om de A.-R. partij
en haar leidende mannen in gebreke te
stellen en ook hierbij is het vaak niet
moeilijk, sommige eenvoudige menschen
te verstrikken.
Met deze dingen moet in den komenden
wintertijd rekening worden gehouden.
Ons volk moet worden ingelicht en
voorgelicht. De ernst van den tijd moet
niet worden verbloemd. De beteekenis
van wat de Regeering deed of niet deed,
en de omstandigheden waaronder zij op
treedt, moet in het licht worden gesteld.
Critiek, wanneer daartoe aanleiding be
staat, behoeft niet achterwege te blijven.
Maar bij alle critiek moet steeds uit
komen de begeerte om met de Regeering
samen te werken tot 's lands behoud.
En dan moet ook dit worden verstaan,
dat het niet de eerste vraag is of veel
of weinig wordt bereikt, maar wel of we
getrouw zijn bij het volbrengen van de
taak, die we èn persoonlijk èn gezamen
lijk hebben te vervullen.
„Morro Castle"-onthullingen.
Een stoker van de „Morro Castle",
John Kempf genaamd, handhaafde gis
teren voor de commissie, ondanks de ver
schillende opmerkingen van den voorzit
ter, zijn verklaring, dat hij reeds kwart
voor één des morgens wakker was gewor
den door een intensieve brandlucht.
De verdere verhooren leverden ver
scheidene ernstige beschuldigingen aan
het adre3 van de scheepsleiding op. Zoo
verklaarde een matroos, dat de reddings
booten van de „Morro Castle" zich in een
erbarmelijken toestand hebben bevonden.
Naar hij verklaarde, riskeerde men zijn
leven, indien men zich in die booten op
zee waagde.
Een passagier, de winkelier William
O'Sullivan, beschuldigde de officieren van
de „Morro Castle" ervan, dat zij niet in
staat waren geweest orde te houden, en
dat zij zoodoende schuldig waren aan de
verergering van de ramp, welke door de
algemeene wirwar veroorzaakt werd.
Tenslotte bleek uit de verklaringen van
gisteren betreffende de buitengewoon
snelle verbreiding van den brand over het
schip, dat op de „Morro Castle", ondanks
het verbod van de Wardline, de eigenares
van het schip, buitengewoon licht ont-
brandbare reinigingsmiddelen gebruikt en
bewaard werden.
De getuigen, welke deze verklaringen
aflegden, waren van meening, dat de ca
tastrofe hierdoor buitengewoon verer
gerd is.
Het Belgisch mijn-conflict.
Inzake het steenkolenconflict in België
werden gisteren de onderhandelingen
voortgezet.
Men blijft zich optimistisch toonen,
doch een definitieve overeenkomst werd
nog niet bereikt.
Een pijnlijken indruk verwekte het be
richt, dat wegens de crisis de steenkolen
mijn „Grand Hornu" in de Borinage, zich
verplicht ziet, op 1 October haar deuren
te sluiten.
Ex-Keizerin Zita.
Ex-keizerin Zita heeft Viareggio, waar
zij anderhalve maand vacantia heeft
doorgebracht, verlaten met bestemming
naar het kasteel van Steenockerzeel in
België.
Met uitzondering van aartshertog Otto,
wordt zij door al haar kinderen op de
thuisreis vergezeld.
Invoer van aardappelen in Engeland.
De Board of Trade deelt mede, dat bin
nenkort een verordening zal worden afge
kondigd ter regeling van den invoer van
aardappelen in Engeland. Voor de voor
naamste aardappelsoorten geldt thans
reeds een vrijwillige invoerregeling. Na
1 November zal de invoer eohter slechts
met een vergunning kunnen geschieden.
China koopt munitie In plaats van graan.
In de zitting van de senaatscommissie
welke een onderzoek instelt naar de ge
bruiken bij de wapenindustrie, deelt de
voorzitter Nye mede, dat de Ver. Staten
aan China 10.000.000 leenden voor den
aankoop van Amerikaansch graan, en
nog 20.000.000 voor den aankoop van
katoen, ten einde den Amerikaanschen
handel aldus een nieuwen impuls te ge
ven, in de hoop de Ver. Staten van zijn
graanoverschot af te helpen en China te
helpen zijn millioenen hongerenden te
voeden. e
Nye voegde er bij, dat in officieels
Japansche kringen werd verklaard, dat
het geld in werkelijkheid werd gebruikt
om in de Ver. Staten munitie en vliegtui
gen te koopen.
Volkenbondsdebatten.
De algemeene beschouwingen over den
internationalen politieken toestand zijn
op de volkenbondsvergadering besloten.
Zooals reeds werd vermoed, is het dit jaar
geen groot debat geworden. Alleen de ver
klaring van Beek, waarbij hij mededeelde,
dat Polen voortaan iedere medewerking
aan den volkensbondsraad zal weigeren
bij het toezien op de naleving door Polen
van het stelsel der minderhedenbescher
ming, heeft aan de algemeene beschou
wingen nog een interessant karakter ge
geven, waardoor sir John Simon, Barthou
en Aloisi zich geroepen hebben geacht, het
woord te nemen.
De scherpte, waarmede deze vertegen
woordigers der groote mogendheden de
gedachte van een eenzijdige opzegging
van verdragsverplichtingen hebben ver
oordeeld, heeft de Poolsche delegatie niet
tot inkeer gebracht.
Het was volgens de Poolsche afgevaar
digden Donderdag een nationale feestdag
in Polen, omdat Beek getoond had, dat
Polen niet langer als een mogendheid van
den tweeden rang wenscht te worden be
handeld.
Intusschen schijnen de Polen wel be
reid te zijn, de volgende week in de zesde
commissie eenige verklaringen af te leg
gen, die den slechten indruk te Genève
van Beck's woorden een weinig zouden
kunnen verzachten.
Inzake de toetreding van Sovjet-Rus-
land tot den Volkenbond is nogmaals een
nieuwe vertraging ingetreden.
'Litwinoff schijnt op het laatste oogen
blik geweigerd te hebben, van de hem
door Stalin verleende volmacht gebruik te
maken. Hij vreest blijkbaar, dat men 'hem
later te Moskou zal kunnen veroordeelen,
wanneer hij thans op eigen gezag le mee
gaande zal zijn geworden.
Litwinoff wenscht daarom uitdrukkelijk
de goedkeuring zijner regeering te verkrij
gen voor de met Benes en de Franschen
gemaakte afspraken.
Stilte-zones In Engeland.
Te beginnen met 16 September is het
aan eiken auto- en motorrijder verboden
tusschen half twaalf 's nachts en zeven
uur 's morgen® in de Engelsche steden
en op wegen waarlangs 'huizen staan sig
nalen met toeter of claxon te geven.
Zooals men weet gold dit verbod sinds
kort alleen in Londen zelf. De proefne
ming is blijkbaar zoo goed geslaagd, dat
de nachtelijke stilte-zone thans uitgebreid
is tot alle bewoonde buurten in geheel
Engeland.
De kinderverlamming in Sleeswijk.
De spinale kinderverlamming, welke in
Noord-Slees wijk heersebt, heeft haar
hoogtepunt nog niet bereikt.
In het district Haderslev zijn de laatste
dagen zestig verdachte gevallen gecon
stateerd.
Van de 94 plattelandsseholen van het
district zijn er 77 gesloten, terwijl boven
dien alle stedelijke scholen gesloten zijn.
In de stad Haderslev zijn twee scholen
als hospitalen ingericht. Ook in Aabenraa
zijn tW'ee gevallen van spinale kinderver
lamming geconstateerd en vier gevallen
in het district 'Sönderborg. In het district
Töndern moesten tien landelijke scholen
gesloten worden.
Gevolg van den Weenschen Putsch.
Het militair gerechtshof t'e Weenen
veroordeelde Vrijdag den opperwacht
meester Franz Theissenberger, wegens
hoogverraad ter dood door den strop.
In de schriftelijke aanklacht wordt ge
zegd, dat Th. op 23 en 24 Juli, dus 2
dagen vóór het uitbreken van den op
stand, drie politiebeambten tot medewer
king aan de voorgenomen bezetting der
bondskanselarij en van het radiogebouw
heeft uitgenoodigd en daardoor opstand
en burgeroorlog 'heeft uitgelokt.
Na den 25sten Juli was Th. naar Hon
garije gevlucht. Hij werd echter door de
Hongaarsche gendarmerie gearresteerd
en aan de Oostenrijksche autoriteiten uit
geleverd.
Ingezonden Mededeeling
voor Manufaoturen.
Damea- en Klnderconfectle
Tapijten Gordijnen
Bedden Ledikanten en
aanverwante artikelen is
GOES HULST
De bondspresident heeft de doodstraf
in levenslange zware kerkerstraf veran
derd, verscherpt door een hard bed en
één vastendag om de 3 maanden en door
eenzame opsluiting in een donkere cel op
den 25sten Juli van ieder strafjaar.
Doorslaggevend voor de gratieverlee-
ning was de omstandigheid, dat Th. aan
de Putsch-handelingen niet rechtstreeks
heeft deelgenomen.
Korts Berichten.
Het aantal geboorten in Zweden be
droeg in 1933 84.881 of 13.69 per duizend
inwoners, tegenover 14.30 per duizend in
1982. Het geboortecijfer voor 1933 is het
laagste sinds 1820, toen de bevolking nog
niet half zoo groot was. Het geboorte
overschot bedroeg slechts 15.302.
Catania en andere plaatsen in Ita
lië zijn opnieuw opgeschrikt door min of
meer hevige aardschokken.
De Spaansche ministerraad beeft be
sloten, dat de regeering in October na
het bijeenkomen der Cortes, zal aftreden.
INDISCHE CONVERSIE EEN GROOT
SUCCES.
Geen toewijzing op de vrije inschrijvingen.
Het departement van Koloniën deelt
mede, dat bij de inschrijvingen op de Ne-
derl.-Indische conversie-leening 1934 A
door houders van aflosbaar gestelde In
dische schuldbewijzen tot een zoodanig
bedrag is gebruik gemaakt van hun recht
van preferentie, dat op de vrije inschrij
vingen geen toewijzing kan plaats hebben,
terwijl op het aan openbare instellingen
vast toegezegde bedrag een belangrijke re
ductie zal moeten worden toegepast.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is aan J. van der
Molen, op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente
Renkum en aan E. Buzeijn met ingang
van 27 October, eervol ontslag verleend
als burgemeester der gemeente Eede, met
dankbetuiging voor de langdurige dien
sten, door hem in die betrekking bewezen.
Bij Kon. besluit is met ingang van 1
October benoemd tot burgemeester der
gemeente Rhenen G. C. D. d'Aumale
baron van Hardenbroek, thans burge
meester der gemeente Doniawerstal.
Leger des Heils.
Gistermiddag is de heer de Groot, com
mandant van het Leger des Heils in
Nederlandsch-Indië, door de Koningin in
speciale audiëntie ontvangen.
Hare Majesteit liet zich door den heer
de Groot tot in bijzonderheden inlichten
over het Leger des Heilswerk op Java en
de Buitenbezittingen, over de bestrijding
van de werkloosheid, de hulp aan me-
laatschen en allen anderen arbeid, dien
het Heilsleger daar ter leniging van den
nood verricht.
Een vlucht van de K.L.M. naar de West?
Bij den technischen dienst van de K
L. M. op het vliegveld Waalhaven is op
het oogenblik een van de vliegtuigen van
den Indischen dienst, de Snip, onderhan
den voor een bijzonder doel. Het vlieg
tuig wordt, naar ons ter oore is gekomen,
gereed gemaakt voor een door de K. L. M.
te ondernemen vlucht naar West-Indië.
Naar ons in verband hiermee uit Den
Haag wordt bericht, zal er hieromtrent
zeer spoedig een mededeeling door de
K. L. M. verschijnen.
De S. D. A. P. en de Dultsche boycot.
Wij hebben reeds melding gemaakt van
wat de Rotterdammer schreef over
het besluit van de roode Arbeiderspers
die een boycot van alle Duitsche artikelen
propageert, maar die het verbod van op
name van Duitsche advertenties heeft op
geheven.
„Hoe zou men, zegt de N e d e r 1., er
over oordeelen, wanneer een geheelont-
houdersvereeniging haar orgaan beschik
baar stelde voor drankreclame, een perio
diek, in dienst staande van de ontwape
ningsgedachte ruimte bood aan adverten
ties van wapenfabrikanten of een blad
tot verbreiding van het Evangelie aanbe-
Binnenland.
Dé Indische conversieleening een groot
succes.
Het betalingsverkeer met Dnitschland.
Ernstig verkeersongeval te Zaandam.
Twee dooden.
Buitenland.
De invoer van aardappelen in Engeland.
De Volkenbondsdebatten.
De textielstaking in Amerika.
Onthullingen aangaande de „Morro
Castle"-ramp.
Ingezonden Mededeeling.
velingen opnam van atheïstische lectuur?
Zou men dan redeneeren: dat het re
sultaat van de geheelonthoudersactie, de
ontwapeningspropaganda en de Evange
lieverkondiging slechts in beperkte mate
afhankelijk is van het al of niet opnemen
der hierbedoelde advertenties immers
het opnemen van advertenties verplicht
ons in geen enkel opzicht tot het koopen
van aanbevolen waren en het voordeel
niet opweegt tegen de helangrijke finan-
cieele nadeelen, die uit de weigering van
advertenties voortkomen?
Voor zulk een houding is slechts één
woord: zij is karakterloos."
Dat is niet te scherp gezegd.
Het moge dan geen kapitalisme zijn wat
hieruit spreekt, mammonisme van het
zuiverste water is het zeker.
§)e NederlandscheTandpasta
Doos 20,Tube40en 60cf.
«WAT MIJNHARDT MAAKT IS GOED"
Betalingsverkeer met Duitschland.
In verband met de tijdelijke maatrege
len der regeering inzake het betalings
verkeer met Duitschland heeft, in over
leg met de betrokken departementen, het
Nederlandsch Clearing-instituut, ten ver-
volge op de reeds vroeger gepubliceerde
circulaires, een vierde circulaire (D) open
baar gemaakt, waarvan de verkorte in
houd hier wordt weergegeven.
De circulaire bevat gegevens ten aan
zien van rembourszendingen.
Vervoerders, expediteurs en anderen
soortgelijken tusschenpersonen, die zich
onder de door de regeering getroffen
tijdelijke maatregelen inzake het beta
lingsverkeer met Duitschland met de
incasseering van vorderingen wegens in
voer onder rembours uit genoemd land
wenschen te blijven belasten, wordt ver
zocht zich tegenover het Clearinginstituut
bereid te verklaren tot een regeling, wel
ke in de circulaire wordt uiteengezet.
Krachtens deze regeling geeft de ver
voerder bij het innen van vorderingen als
bovenbedoeld aan den debiteur een door
hem geteekende verklaring af, inhouden
de, dat het geïnde bedrag overeenkomstig
een, met het Clearing-instituut getroffen
regeling aan De Nederlandsche Bank zal
worden afgedragen.
Tevens hecht de vervoerder aan de qui-
tantie een exemplaar van het, voor het
Clearing-instituut bestemde formulier,
„Formulier 4 (rembours-zendingen)", het
welk de betrokkene denzelfden dag in
gevuld en onderteekend aan het Clearing-
instituut moet toezenden.
Aan geadresseerden van rembourszen
dingen door of namens wie de goederen
worden ingevoerd en de voorgeschreven
bescheiden moeten worden overgelegd,
wordt in overweging gegeven aan de ver
klaring, waarbij zij zich verbinden het
verschuldigde te zullen afdragen aan De
Nederlandsche Bank het volgende toe te
voegen:
