EERSTE BLAD
De bezwaren onderzocht.
Binnenland.
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1934
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 275
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
Rechthouder,
Geneesmiddelen-Bandagezaak
A. a VAN PER REST
Door het poetsen Uwer tanden met
merkbaar minder tandbederf
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Pofltcliöque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
e Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent.
Advertontiön 30 cent per regel. Ingezonden
mededcolingcn 00 cent per regel. Kleine
Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Tegen het voorstel van Minister De
Wilde tot wijziging van de Kieswet, spe
ciaal wat betreft de wering van de klei
ne partijen of groepen zijn verschillende
bedenkingen ingebracht.
Een van de voornaamste bezwaren is
wel, dat op deze wijze de evenredigheid
niet altijd op de beste wijze zal worden
gediend en dat het ontwerp in strijd komt
met de Grondwet, welke bepaalt dat de
Tweede Kamer bestaat uit honderd leden,
gekozen op den grondslag van evenre
dige vertegenwoordiging.
Van overwegende beteekenis schijnt ons
dit bezwaar niet. Evenredige vertegen
woordiging indien zin dat alle partijen
en groepen op voet van gelijkheid worden
behandeld en dat volkomen evenredigheid
wordt verkregen is niet mogelijk.
De evenredigheid, schreef terecht de
„Nederlander", moet worden benaderd.
Nu kan dit op verschillende manieren.
Aanvankelijk was de uitwerking van
het evenredigheidsbeginsel zóó, dat een
partij voor een luttel aantal stemmen een
zetel kon behalen. De kleine partijen en
de wilde groepen werden bevoordeeld ten
koste van de groote partijen, en ten koste
ook van het parlementaire stelsel.
De versplintering van ons politieke le
ven en van onze politieke organen werd
er door in de hand gewerkt en het zoeken
van het groepsbelang bevorderd.
Daartegen zijn toen voortdurend be
zwaren ingebracht. Maar nooit hebben wij
als bezwaar boeren noemen, dat de toen
bestaande bepalingen, hoezeer ze ook de
onevenredigheid bevorderden, in strijd
zouden zijn met de Grondwet.
Minister de Wilde zoekt het thans in
andere richting. Hij1 wil de versplintering
tegengaan en de mogelijkheid bevorderen
tot vorming van een Parlement dat uit
levensvatbare deelen is samengesteld en
waarin voor momenteele belangenpolitiek
niet dadelijk een plaats is. Erkend moet
worden dat ook op deze wijze niet een
volkomen evenredigheid wordt bereikt,
maar daaruit volgt niet, dat dit voorstel
zou zijn in strijd met de Grondwet.
Een andere bedenking tegen het wets
ontwerp ingebracht is, dat op deze wijze
de ontwikkeling van de kleine partijen
wordt tegengegaan.
Het is niet moeilijk de onhoudbaarheid
van dit bezwaar aan te toonen. Het ont
staan en de groei van een politieke rich
ting is niet afhankelijk van een of meer
Kamerzetels.
Als dat het geval was, dan zou er b.v.
van de Antirevolutionaire partij nooit iets
zijn terecht gekomen.
Wanneer we nu nog hadden het distric
ten-stelsel, zooals we dat tot voor kort
gekend hebben, dan zou er van de groe
pen, wier vertegenwoordiging dioor het
thans aanhangige voorstel in het ge
drang komt, waarschijnlijk niet één
een zetel in de Kamer hebben verkregen.
Maar er is toch niemand die gelooft dat
daardoor het bestaan van de S.G.P. of
van de Chr. Dem. Unie in gevaar zou
komen? Als een partij of groep waarlijk
leeft uit een beginsel, dan zal het al of
niet bezetten van een Kamerzetel voor
haar ontwikkeling niet beslissend zijn.
Betoogd is ook, dat met dit voorstel het
gewenschte doel toch niet zal worden
bereikt omdat de kleine partijen, zooals de
„Banier" 't uitdrukte, een eenvoudig prac-
tisch middel van verweer hebben in de
verbinding der lijsten. En het rekent dan
voor dat wanneer de Stk. Geref. hun lijk
ten erbinden met die van de Revol. So
cialisten en de Chr. Democraten, enz.,
deze kleine partijen niet de minste scha
de zullen lijden.
Nu is dit natuurlijk een redeneering in
het ongerijmde. Althans voor ons be
sef. En wij hopen, ook voor het besef van
de ,,Banier"-redactie. Maar bovendien
wordt hier over het hoofd gezien, de be
paling van de Kieswet, dat lijsten inge
diend in eenzelfden kieskring, niet ver
bonden kunnen worden.
Nu is door den heer Vliegen nog aan
gevoerd het bezwaar, dat het, volgens het
ingediende voorstel, van enkele stemmen
kan afhangen of een partij drie, of geen
zetel krijgt. Om dit te voorkomen, doet
hij het denkbeeld aan de hand het land,
evenals voor de Eerste Kamer reeds het
geval is, ook voor de Tweede Kamer in
vier kiesdistricten te verdeelen, elk met
25 vertegenwoordigers.
Er is in deze gedachte veel wat aan
trekt. Het bijeenharken van stemmen over
het geheele land zou worden vermeden en
er zou meer band zijn tusschen de kiezers
en degenen die ze afvaardigen.
Evenwel, ook op deze wijze wordt de
evenredigheid niet bereikt.
Ingezonden Mededeeling.
OPENBARE VERGADERING
van de Vereen, voor Chr. Hist Overheids
personen in Zeeland op
ZATERDAG 1 SEPTEMBER a.s.
des nam. 2 uur (Z.T.) in het Schutters
hof te GOES. Spr. de heer H. v. Boeyen,
Lid van Ged. St. van Z.-Holland en voorz.
van den Radioraad. Onderw.„De taak
v. d. Gem. Overheid ten opzichte v. d.
Openb. vermakelijkheid en zedelijkheid."
Toegang vrljl
Bij een berekening, waarbij de uitslag
van 1933 als uitgangspunt werd genomen,
bleek ons, dat de kiesdeeler in het district
omvattende de kieskringen Amsterdam,
Helder, Haarlem, Leeuwarden, ongeveer
2000 st. hooger zou zijn dan in de andere
districten.
De totaal-uitslag zou bij1 toepassing van
dit stelsel als volgt zijn geweest:
R. K. Staatspartij 34 zetels
S. D. A. P. 25
Antirevol. partij 16
Chr. Hist. Unie 9
Lib. Staatsparty 8
Vrijz. Dem. Party 5
Communisten 2
Staatk. Geref. Party 1
Deze oplossing verdient naar het ons
voorkomt de voorkeur boven de door Mi
nister de Wilde gekozene.
Het verschil tusschen de sterkte van
den kiesdeeler zou ongeveer weggenomen
kunnen worden door b.v. Groningen van
het tweede naar het derde district over te
brengen en Leeuwarden van het derde
naar het tweede district.
Ook aan dit stelsel kleven bezwaren,
evenals aan elk stelsel. En het is goed
die bezwaren te toetsen.
Evenwel moet by de beoordeeling van
de verschillende stelsels en dus ook bij het
voorstel van Minister de Wilde, één ding
niet uit het oog worden verloren, n.l. dat
het hier niet gaat om het belang van de
kleine partyen, maar om het behoud en
de gezonde werking van het parlemen
taire stelsel.
A. R. J. A.
Het orgaan van de A. R. J. A. maakt
met waardeering melding van wat wij in
ons nummer van 2 Juli j.l. over deze or
ganisatie schreven, maar het voegt daar
aan toe deze opmerking:
„We meenden steeds te moeten erva
ren, dat de redactie van dit a.-r. dag
blad in de Arja geen welkome ontwaking
van activiteit der a.-r. jeugd zag en daar
om dus jegens de Arja geen houding van
toegestoken broederhand aannam."
Met eenige verwondering hebben wy
van deze uit onkunde voortkomende op
merking kennis genomen.
Het is de redactie van de „A. R. J. A."
natuurlijk niet bekend dat reeds eenige
jaren geleden een viertal artikelen ter
aanbeveling van de A. R. J. A. werden
opgenomen, dat in meerdere artikelen ook
op deze organisatie de aandacht werd ge
vestigd, dat tientallen berichten omtrent
A. R. J. A.-vergaderingen werden ge
plaatst. Wy nemen haar dat niet kwalijk.
Een A.R.J.A.-redacteur kan niet alles le
zen en kan niet alles weten.
Eigenlyk wel jammer. Want had zij1 den
inhoud van ons blad geregeld kunnen vol
gen, dan zou zy geweten hebben, dat ook
de actie van de A. R. J. A. door ons steeds
met blijdschap is begroet.
Over de vraag, of naast de bestaande
organisaties een nieuwe organisatie be
slist noodig was, kan verschil van mee
ning bestaan. Maar niet over de vraag of
Antirevolutionaire Jongeren Actie al dan
niet toejuiching en waardeering verdient
SPANNING TUSSCHEN RUSLAND
EN JAPAN.
Groote opwinding in Japan.
De Sow jet-regeering heeft gisteren door
haar gezant Joerenef aan Hirota, den
Japanschen minister van Buitenlandsche
Zaken, een in zeer scherpe bewoordingen
gestelde officieele protest-nota doen
overhandigen tegen de onlangs plaats ge
had hebbende .arrestaties van Russische
beambten van den Ghineesc'hen Ooster
spoorweg.
De Japansche pers is over den toon
dezer nota zeer opgewonden en verklaart,
dat de inhoud een 'bewijs levert voor de
pogingen de verantwoordelijkheid voor
de recente gebeurtenissen op den Chinee-
schen 'Oosterspoorweg af te schuiven op
de Mantsjoerysche en Japansche offi
cieele instanties.
De bladen zijn het er over eens, dat de
Japansche nota van antwoord niet min
der scherp mag worden geredigeerd dan
de Sowjet-Russisc'he nota.
Volgens te Sjanghai ontvangen, doch
nog onbevestigde berichten zou Japan
voornemens zyn 30 oorlogsschepen naar
Dairen en 70 bombardementsvliegtuigen
naar Harbin te zenden. Deze maatregel
wordt in verband gebracht met de thans
wederom gespannen situatie aan de
Mantsjoerysch-Russische grens.
Door de Japansche ambassade wordt
het derwaarts zenden van oorlogsschepen
en bombardementsvliegtuigen niet ont
kend, doch er wordt op gewezen, dat het
hier mogelijk gaat om maatregelen bin
nen het kader van de aanstaande land-,
lucht- en zeemanoeuvres, die in het ge
bied Dairen-'Sjanhaikwan zullen plaats
vmden. Noch Rusland, noch Japan zyn
bereid oorlog te voeren.
'Een ander eveneens nog onbevestigd
bericht, meldt, dat het Amerikaansc'he
slagschip Augusta met 'twee torpedoboot-
jagers op een plotseling bevel van Tsjing-
tou naar Dairen in zee gestoken is
Ruslands schuld aan Amerika.
Verklaringen van vertegenwoordigers
van het Amerikaansche staatsdeparte-
ment, afgelegd nadat de sovjet-ambassa
deur de laatste voorstellen van Moskou
had overhandigd, wijzen op een misluk
king van de schuldenonderhande
lingen tusschen sovjet Rusland en de
Vereenigde Staten.
De Russische voorstellen bevatten, naar
verluidt, zeer belangrijke concessies.
Niettemin werd van de zijde van het
Amerikaansch staatsdepartement ver
klaard, dat het, met het oog op
deze voorstellen, niet mogelyk is, nog lan
ger optimistisch te zyn betreffende het
tot stand komen van welke overeenkomst
ook.
Arrestaties In België.
Een soldaat en een 'korporaal zyn ge
arresteerd, die verdacht worden, militaire
documenten aan een agent van den 'Duit-
schen spionnagedienst geleverd te hebben.
'In verband met deze zaak zyn ook een
burger en een vrouw gearresteerd.
Verdwijnt de Niagara
Volgens Canadeesche geologen zal de
Niagara-wakerval geleidelijk verdwijnen.
Onlangs is, zooals men weet, 13.000 ton
rotssteen van de Horseshoe-Falls der
Niagara omlaag gevallen en hieruit leidt
men af, dat de waterval „over ombepaal
den tijd" niet meer zal bestaan.
Fietspaden in Duitschland.
De Duitsche regeering heeft een plan
opgesteld tot het aanleggen van een net
van rijwielpaden over het geheele land.
Er zyn in Duitschland 15 millioen wiel
rijders, die een lastig probleem vormen
voor de vlerk eersautoriteiten, daar jaar
lijks 100.000 wielrijders by verkeersonge
lukken betrokken zyn. Men hoopt door het
aanleggen van rywielpaden, die de fiet
sers van de groote wegen zullen afhou
den, 'het aantal ongelukken te kunnen ver
minderen. In 'het Roer-gebied begeven 80
procent van de werknemers zich per ry-
wiel naar hun werk, terwijl in het dis
trict Maagdenburg 20 procent van het
kantoorpersoneel en 60 procent van de
arbeiders de fiets als vervoermiddel ge
bruiken.
De bekeering der „neen"-stemmers.
Er heerscht in Duitschland eenige ver
bazing, dat er nog niets bekend is over de
methode, welke de Rijksleider denkt te
volgen, om de neen-stemmers van Zon
dag te bekeeren. Tot dusverre is er nog
geen enkele aanwijzing, in welke rich
ting de campagne gaan zal, ofschoon Hit-
Ier verklaard heeft, dat de maatregelen
reeds waren vastgesteld.
In eenige nat.-soc. organen wordt een
vijandige toon aangeslagen tegen de
„neen"-stemmers, die reeds bij voorbaat
als „schoften" waren aangeduid. Zoo con
stateert o.a. de „Angriff", dat deze lieden
zich buiten de gemeenschap hebben ge
steld.
Korte Berichten.
Uit Klein-Amerika is bericht ont
vangen, dat de gezondheidstoestand van
admiraal Byrd veel beter wordt. De admi
raal kan reeds kleine wandelingen maken.
De Hongaarsc'he minister van bin-
nenlandsche zaken heeft het weekblad De
Nationaal-Socialist, in beslag genomen en
verboden, omdat het een buitengewoon
'heftige anti-Semitische campagne had
geopend.
Gisteren zyn drie ZwitseTSche alpi
nisten op 3767 m. hoogte van de Jung-
frau gestort en gedood.
Uit 'Sjanghai wordt gemeld, dat de
commandant der regeeringstroepen in het
centrale gedeelte van de provincie Foekin
de „roode" troepen 'heeft verslagen. Dezen
hebben 2000 man verloren.
Uit Marseille komt het bericht, dat
gister aldaar een aardschok is gevoeld.
De schok ging gepaard met eenig onder-
grondseh gerommel.
Tengevolge van overstroomingen
van de Ganges en zyn bijrivieren zyn een
vijftigtal dorpen in de streek van Bhita,
zestig mijlen van Patna, overstroomd. Er
zyn tot dusver gelukkig geen mensehen
verdronken.
Te Merxem (België) is een vrouw
op haar kamer vermoord gevonden. Zy
was met een stuk yzerdraad gewurgd.
Diefstal is het motief voor dit misdrijf
geweest.
De Temps deelt mede, dat er van 26
tot 31 Augustus luchtmanoeuvres worden
gehouden boven het gebied van Parijs,
waaraan 9 eskaders zullen deelnemen. Er
zal belangrijk nieuw materiaal gebruikt
worden.
DE VERMOEIDHEID VAN H. M. DE
KONINGIN.
Geen reden tot ongerustheid.
Zooals wy reeds gemeld hebben heeft
H. M. de Koningin zich de laatste da
gen zeer vermoeid gevoeld. Gedurende
vier dagen heeft H. M. daarom het bed
gehouden. Men schrijft de vermoeidheid
toe aan de ijle droge Noorsche lucht ty-
dens de reis door de bergen. De gezond
heidstoestand van H.M. geeft evenwel geen
enkele reden tot ongerustheid. De Konin
gin houdt geen speciaal dieet en heeft
evenmin een arts geraadpleegd. Wel be
staat er telefonisch contact tusschen het
gezelschap in Noorwegen en de genees-
heeren van H. M. te 's Gravenhage.
Prinses Juliana maakt het uitstekend
en speelt iederen dag tennis. Gisteren
heeft zy haar Moeder gezelschap gehou
den, terwyl de leden van het gevolg een
picknick hielden.
DE RONDVLUCHT OVER NEDERLAND
De deelnemers aan de rondvlucht zyfl
gistermiddag half twee op het vliegveld
Twente aangekomen. De landingen had
den een buitengewoon vlot verloop, doch
namen geruimen tyd in beslag. De belang
stelling by het vliegveld Twente was zeer
groot. Naar schatting hadden eenige dui
zenden zich op en om het vliegveld ge
schaard. Velen hebben van de rondvlucht
ook al namen zij daaraan geen deel, een
dag van vacantie gemaakt.
Van de deelnemers aan de rondvlucht
vernamen wij, dat de veel te late aan
komst op het vliegveld Twente het gevolg
was van het feit, dat in verband met den
dichten mist boven Holland twee uur te
laat gestart moest worden. Dit nevelig
weer heeft ook aan het genot der passa
giers wel eenigen afbreuk gedaan. Tot
Soesterberg was het uitzicht zeer slecht,
daarna werd het goed, maar voor Twen
te bereikt werd, bedierven opnieuw drei
gende wolken en nevelmassa's een groot
deel van het genoegen. De inzittenden der
67 vliegtuigen vereenigden zich na de lan
ding in don hangar van 't vliegveld aan
een gemeenschappelijken maaltijd. Op het
vliegveld wapperden de nationale drie
kleur en ter eere van 't internationaal ge
zelschap de vlaggen van Engeland,
Duitschland, Frankrijk en België.
Te half zeven waren de deelnemers bin
nen gekomen, met uitzondering van den
heer De Mul, die onderweg naar Eindho
ven een noodlanding maakte en de in
zittenden van het Waco-toestel, dat op
Soesterberg „in de poeier" is gegaan.
Bijzonder werd het door de Noord-Bra-
hantsdhe Aeroclub, benevens door het ge
meentebestuur. waarvan de burgemeester,
de wethouder van publieke werken en de
gem. secretaris aanw zig waren, en niet
minder door het publiek op prijs gesteld,
generaal Snijders als deelnemer van de
rondvlucht te mogen ontvangen.
Hedenmorgen om half negen zou men
weer op "Welschap voor den start van
den tweeden dag present zijn.
SUBSIDIES VOOR WERKVER
SCHAFFING.
Reeds meer dan 2200 aanvragen.
In een vraag aan den Minister van So
ciale Zaken heeft het Tweede Kamerlid
H. Hermans verzocht om in den vervolge
de afwikkeling van aanvragen om subsi
die voor werkverschaffing te bespoedigen.
Deze vraag is voor den Minister aanlei
ding geweest tot de mededeeling dat over
eenkomstig zijn uitdrukkelijken wensch de
aanvragen om subsidie voor werkver
schaffingsobjecten zoo vlug als mogelyk
is, worden afgehandeld. Het is, zoo zegt
de Minister verder, niet zonder belang
hierbij aan te teekenen, dat van 1 Januari
tot 15 Augustus van dit jaar 2203 aanvra
gen om subsidie voor werkverschaffing bij
zijn departement inkwamen; daarvan wa
ren er op 15 Aug. 2132 afgewikkeld.
Het ligt intusschen voor de hand, dat
met het oog op het karakter van sommige
aanvragen het noodzakelijk kan zijn, dat
met verschillende instanties overleg wordt
gepleegd; in een dergelijk geval is eenige
vertraging in de afdoening niet te ont
gaan, al wordt dezerzijds het mogelijke
gedaan om deze vertraging zoo klein mo
gelijk te doen zijn.
Binnenland.
De toestand van H. M. de Koningin.
De rondvlucht over Nederland.
Steun aan oestercultuur en garnalenvis-
scherij.
Buitenland.
Opzienbarende uitspraak van Mussolini.
Spanning tusschen Japan en Rusland.
Ingezonden Mededeeling.
Voor 'n goede Breukband,
Buikband,
Spataderkous,
of ander Bandage naar Maat,
naar de
van
Aparte Maat- en Paskamer!
GOES, Lange Korkstraat 42-Telef. 168
Mocht bij het overstelpend aantal aan
vragen ook zonder evenbedoelde reden
zich in een bepaald geval vertraging voor
doen, dan is de Minister uiteraard bereid
bij concrete opgave van het geval snelle
afdoening te bevorderen.
Koninklijk Militaire Academie.
Naar men verneemt zal tot gouverneur
dear Koninklijke Militaire Academie wor
den benoemd luitenant-kolonel H. G. J.
baron van Lawick, commandant van het
regiment wielryders. Luitenant-kolonel
H. F. M. baron van Voorst tot Voorst zal
worden benoemd tot opvolger van baron
van Lawick.
Burgemeesters.
Bij Koninklijk besluit van 11 Augustus
is aan C. G. H. H. Meijer, op zijn verzoek,
met ingang van 15 Augustus, eervol ont
slag verleend als burgemeester der ge
meente Sprang-Capelle.
Salarisverlaging hoogere gemeente
ambtenaren?
Eenigen tijd geleden deelden wij mede,
dat de Regeering ter kennis van de groote
gemeenten heeft gebracht, dat bij de be
grooting van 1935 rekening moet worden
gehouden met een verlaging van salaris
sen en loonen, zoodanig, dat deze in over
eenstemming zouden komen met die bij
het Rijk.
Nader verneemt de Tel. nu uit Den
Haag, dat het verlangen der Regeering
niet in de eerste plaats verband houdt
met de noodzaak van verdere bezuiniging,
doch veeleer voortspruit uit de overwe-
gin, dat het niet gewenscht geacht wordt,
dat een groote afstand gehandhaafd blijft
tusschen Rijkssalarissen en Gemeente
salarissen.
Met name heeft de Regeering het oog,
niet zoozeer op de salarissen van de la
gere groepen ambtenaren en werklieden,
als wel op die van de hoogere groepen.
Zoo worden b.v. de directeuren van be
drijven en groote instellingen van het
Rijk beduidend veel lager gesalariëerd
dan de overeenkomstige functionarissen
bij de groote gemeenten.
Hoewel financiëele gelijkstelling voor de
gemeentebegrootingen niet veel voordeel
oplevert, meent de Regeering toch, dat
ter wille van een meer zuivere verhou
ding tusschen de hoogere overheidssala-
rissen, de gemeenten tot verlaging moe
ten overgaan.
Inkrimping van den werktijd.
Als gevolg van de slechte tijden heeft
de papierfabriek van de N.V. Vereenigde
Kon. Papierfabrieken van Van Gelder
Zonen te Wormerveer wegens gebrek aan
orders den werktijd reeds moeten inkrim
pen.
Bestond dit aanvankelijk in een verkor
ting van de arbeidsweek met één dag,
thans wordt reeds twee dagen niet ge
werkt.
Aan de fabrieken werken 450 man.
Wormer is voor een groot deel van deze
fabriek afhankelijk.
