WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1934
DAGBLAD VOOR OE PROVINCIE ZEELAND
48e JAARGANG - No. 272
Wijziging van de Kieswet.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Yorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postcheque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent
Advortcntiön 30 cent per regel. Ingezonden
mcdcdcollngcn 00 cent por regel. Kloine
Advcrtcntiën Dinsdags en Vrijdags f0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto 10.85.
Bij contract belangrijke korting.
Weer een wijziging van de Kieswet.
Terwijl de in 1933 aangebrachte ver
andering nog alleen bij een tusschentijd-
scbe Gemeenteraadsverkiezing beeft ge
werkt. is reeds weer een nieuw voorstel
tot wijziging aanhangig gemaakt.
En niet zonder reden.
De indertijd ingevoerde „evenredige
vertegenwoordiging" werd allerwegen
met ingenomenheid begroet.
Het districten-stelsel bevredigde niet.
Als regel was onder dat stelsel de sa
menstelling van de Tweede Kamer niet
in overeenstemming met de uitspraak
van de kiezers.
In 1881 b.v. behaalden de liberalen
27500 stemmen tegen de niet-liberalen
37000. maar bet resultaat was toch, dat
25 liberalen gekozen werden verklaard,
tegen 16 niet-liberalen.
In 1886 behaalden de liberalen een
meerderheid van 4 zetels, terwijl zij toch
6000 stemmen minder hadden gekregen
dan de andere partijen. In 1905 deed zich
betzelfde verschijnsel voor. De recbtscbe
partijen hadden onder de kiezers een
flinke meerderheid, maar de meerderheid
van de zetels werd aan de linksche par
tijen toegewezen.
Dat bevredigde niet.
En daarbij kwam nog, dat om prac-
tisch iets te bereiken, vaak bij de stembus
op zichzelf min gewenschte combinaties
noodzakelijk waren. Zonder coalitie zou
het aan de rechtsche partijen nooit ge
lukt zijn in de Kamer een meerderheid te
verkrijgen.
Met blijdschap werd dan ook de invoe
ring van het evenredig kiesrecht ontvan
gen.
Maar ook hierbij dedeen zich in de
practijk weer moeilijkheden voor.
Aanvankelijk was het mogelijk, dat een
partij of groep die over het geheele land
nauwelijks de helft van den kiesdeeler
kon halen, zic'h toch reeds een zetel zag
toegewezen, met het gevolg, dat zoowel
in. als buiten de Kamer, de splitsings
manie bedenkelijke afmetingen begon aan
te nemen.
Door later aangebrachte wijzigingen is
dit euvel eenigermate beperkt, maar bij
de het vorig jaar gehouden verkiezingen
werden toch niet minder dan 54 candi-
datenlijsten ingeleverd. Van deze groe
pen waren er 40, die tezamen ruim 110000
stemmen wisten te behalen, die zich geen
enkelen zetel zagen toegewezen. Maar van
de resteerende veertien partijen waren er
toch nog zes, die het niet verder dan tot
één vertegenwoordiger wisten te brengen.
Het gevolg van deze splitsing en ver
splintering is, dat het vormen van een
krachtige regeeringsnieerderheid steeds
moeilijker wordt, terwijl het vlug en be
hoorlijk afdoen van zaken er niet door
wordt bevorderd. Want de eenlingen en
de kleine fracties ze mogen dan aan
het afdeelingswerk niet altijd even ijverig
deelnemen hebben behoefte om in het
openbaar te spreken. Zij moeten getuigen
en critiseeren. Dat kan niet anders. Het
is voor hen een kwestie van te zijn of
niet te zijn.
Algemeen is dan ook de overtuiging,
dat het, in het belang van ons parlemen
taire stelsel noodzakelijk is, dat aan de
uitwassen van de evenredige vertegen
woordiging een einde wordt gemaakt.
Door de in 1933 aangebrachte wijziging
van de Kieswet, waardoor voor wat de
z.g. overschotzetels betreft het stelsel der
grootste gemiddelden werd ingevoerd,
werd reeds een stap in de goede richting
gedaan.
Was deze wijziging bij de verkiezingen
van het vorig jaar reeds in werking ge
treden, dan zou de uitslag als volgt zijn
geweest: (de tussohen haakjes geplaatste
cijfers geven de huidige samenstelling
aan)
Roomsch-Katholieken (28) 31
Sociaal-Democraten (22) 23
Anti-Revolutionairen (14) 14
Ghristelijk-Historischen (10) 10
Vrijheidsbond 7) 7
Vrijzinnig-Democraten (6) 5
Communisten (4) 3
Staatkundig-Gereformeerden (3) 2
Christen-Democraten (1) 1
Nationale Herstellers 1)
Katholieke Volkspartij (1) 1
Revolutionair Socialisten (1) 1
Plattelanders (1) 1
Hervormd Gereformeerden (1) 1
Hieruit blijkt, dat het resultaat niet
aan de verwachtingen zou 'hebben beant
woord.
Wel werd. wat betreft het aantal stem
men, noodig voor het verkiezen van een
candidaat de evenredigheid meer bena
derd^ maar aan het euvel der eenmans
partijen werd geen einde gemaakt.
De_ verbrokkeling zou weinig of niets
verminderd zijn.
Vandaar, dat door Minister De Wilde
opnieuw een wijzigingsvoorstel is aan
hangig gemaakt.
Hierover meer in een volgend nummer.
Engelsche persstemmen,
over de stemming in Duitschland.
De Engelsche „Times" is van meening,
dat het doel van het plebisciet, n.l. in
druk te maken op het buitenland door
een demonstratie van nationale eenheid
onder leiding van Hitier niet bereikt is.
Integendeel vormt voor de buitenwereld
het treffendste feit van de verkiezingsuit
slagen 'het groote aantal Duitschers. dat
onder de gegeven omstandigheden den
moed gehad heeft met „neen" te stem
men. Een zeer veel kleinere meerderheid,
verkregen bij een vrije stemming na een
vrije discussie zou veel meer indruk ge
wekt hebben. Thans wordt in het buiten
land meer aandacht gewijd aan de vier
millioen tegenstemmers, dan aan de 38
millioen ja-stemmers. Het is onmogelijk
te ontkomen aan de conclusie, dat het
enthousiasme voor het nazi-regime be
gonnen is af te koelen.
De „Daily Express" schrijft: Hitier,
een genie in de kunst van het aanvoelen
van stroomingen, taxeert zijn plebisciet
en schat de waarde van de kracht der
oppositie. Vervolgens neemt hij twee be
langrijke besluiten: 1ste. De Rijksweer
zal de eenige militaire kracht zijn; 2de.
Een nieuwe actie zal op touw gezet wor
den om „de laatste resten van ons volk
over te halen tot het nationaal socialist
me". Dit eerste besluit beteekent, dat
Hitier naar rechts gaat, zoo snel hij kan.
De tweede beslissing kondigt een nieuwe
terreur aan. Wat in Duitschland geliqui
deerd zal worden, is echter niet de oppo
sitie, welke zal blijven toenemen, maar de
laatste overblijfselen van dat vreemde hy
bridische nationaal-socialisme, dat mil-
lioenen hongerenden heeft gewonnen en
Hitier aan de macht heeft gebracht.
De „Daily Herald" schrijft: Een geo
grafische analyse der stemmen toont, dat
de situatie nog ongunstiger is voor de
regeering dan de totale getallen aange
ven. De landelijke districten, waar de in
vloed van de Junkers sterk is, waar in
timidatie gemakkelijk en traditioneel is,
hebben Hitier zijn verpletterende over
winning gegeven. Maar in de steden en
de industrieele districten zijn de neen-
stemmen en onthoudingen en nietige
stemmen gestegen tot 20, 30 en in som
mige gevallen zelfs 40 pet. Dat toont zeer
duidelijk 'het essentieele feit van den hui-
digen Duitschen toestand. Het Hitler-re
gime fundeert zichzelf meer en meer op
de macht van de oude regeerende klasse.
Waar deze sterk was, is 't regime nog
sterk. Waar zij' zwak was, wordt 't regiem
reeds zwakker. Ondanks al hun organi
satie verliezen de nazi's hun houvast. Zij
hebben reeds hun emotioneel beroep ver
loren. Alleen de een of andere vorm van
agressie van buiten af zou hun de macht
teruggeven. Zij worden gestadig en on
vermijdelijk een reactionnaire partij van
'het oude type, beheerscht door de oude
conservatieve krachten.
Communisten-relletjes te Madrid.
Gistermorgen zijn 70 leden van de com
munistische jeugd, waaronder ook meis
jes. samengetrokken voor het gebouw van
de couranten „El Sol" en „La Voz" en
hebben daar betoogingen gehouden.
Ten slotte wierpen zij met steenen,
braken talrijke ruiten en losten ongeveer
20 sc'hoten. Hierbij werd één der com
munisten zelf door een schot gewond.
Een andere groep van de communisti
sche jeugd stormde een clubhuis binnen
en richtte daar groote schade aan. In een
nog nieuwe kerk ontplofte een bom, die
echter geen schade aanrichtte. Op tal
rijke plaatsen der stad werden sovjet-
vlaggen uitgehangen.
Goering over de „Neen"-zeggers.
Goering heeft een interview toegestaan
aan een redacteur van de D. A. Z. en bij
die gelegenheid verklaard, dat de tien
procent neen-stemmers, die zich om een
of andere reden buiten de volksgemeen
schap hebben geplaatst, nietig aandoet
tegenover de 90 pet. ja-stemmers.
„Zij mogen ervan verzekerd zijn, dat
wij 1 aldus Goering de ontwikkeling
der dingen geen oogenblik met bezorgd
heid of onrust tegemoet zien. Natuurlijk
zullen wij nauwkeurig de redenen nagaan
welke tot dit neen-stemmen hebben ge
leid.
Deze neen-stemmers zijn in de eerste
plaats te zoeken onder hen, die zich ge
troffen achten door de harde, doch recht
vaardige overgangsmaatregelen. Voorts
onder hen, die, hoewel zij' het goede moe
ten erkennen van het nationaal-socialis
me, uit egoïstische motieven andere doel
einden meenen te moeten nastreven dan
wij.
De derde groep is die der hardleer-
schen en kwaadaardigen. Hun zij gezegd,
dat wij in geen geval zullen dulden, dat
zij met hun afwijzende houding jegens
het nationaal-socialisme op een of an
dere wijze propaganda maken.
Wij zouden met ijzeren vuist toeslaan,
wanneer zij zich daartoe zouden verlei
den".
Dultsche
Nationaal-Socialisten aangehouden.
Uit Rome wordt aan de .Svenska Dag-
bladet" de arrestatie gemeld van drie
Düitsöhe nationaal-socialisten, die in het
bezit waren van een grooten voorraad
bommen en met revolvers gewapend wa
ren.
De politie is volgens dit bericht tot
dusver erg geheimzinnig over deze zaak,
maar er is uitgelekt, dat de gearresteer
den behooren tot een organisatie van ex
tremistische nationaal-socialisten, die
zich ten doel hebben gesteld Italië een
les te geven, De nationaal-socialisten in
Duitschland hebben de Italiaansche in
menging in de Oostenrijksche politiek met
leede oogen aangezien en er zijn tal van
dreigbrieven gezonden aan journalisten
en andere bekende Italianen.
De hoofdredacteur van de „Giornale
d'Italia" heeft eenige dergelijke brieven
ontvangen, waarin hij met den dood be
dreigd wordt. In één der brieven wordt
gezegd: „Dollfuss is uit den weg geruimd
on anderen zullen volgen en gij, verrader,
zult gedwongen worden te zwijgen".
De stratosfeertocht van Ir Cosijns.
Max Cosijns heeft den Belgischen jour
nalisten bijzonderheden verteld over zijn
tocht, die volkomen gelegenheid gegeven
heeft de gewenschte wetenschappelijke
waarnemingen te doen.
De tocht is geheel vlot verloopen. Co
sijns heeft wel radioberichten kunnen uit
zenden, doch geen antwoord kunnen ont
vangen. tengevolge van het feit, dat hij
over de Duitsche zenders dreef.
De ballon is zeer snel gestegen. Om 15
uur bevond hij zich op 15.500 M. hoogte,
waar de temperatuur 0 gr. was. Hier
hadden zij veel te lijden van koude en
vocht.
Daar men voldoende ballast wilde be
waren voor de landing, werd besloten niet
hooger dan 16000 M. te stijgen. Op deze
hoogte werd een manoeuvre beproefd met
de stabilisatiepijp, die algeheele voldoe
ning schonk. Om 18.14 besloot Cosijns
te dalen en om 19 uur bevond de ballon
zich boven de drie grenzen van Honga
rije, Oostenrijk en Zuid-Slavië.
De landing verliep zonder storing. De
gondel heeft den grond niet geraakt, daar
hij werd gegrepen door toegesnelde boe
ren.
Toen Cosijns uit den gondel klom, was
hij juist op tijd om een ware ramp te
voorkomen. Er was n.l. een landbouwer
met een brandende petroleumlantaren
toegesneld. Hij wilde nazien wat er in
den ballon zat. Daar deze nog plm. 6000
kub. M. gas bevatte, was het gevaar voor
een ontploffing zeer groot. Cosijns kon op
2 M. afstand van den ballon den man
de brandende lantaren ontrukken. Hier
na liet 'hij het gas langzaam ontsnappen.
De dorpsonderwijzer bood hem zijn gast
vrijheid aanl
Er is vermeld, dat Cosijns op 800 M.
met de parachute uit den gondel was
gesprongen, doch dit gerucht is door hem
zelf gelogenstraft.
De strijd in de Duitsche Kerk.
Het consistorie, dat te Düsseldorf is ge
houden, heeft niet minder dan veertig ad-
spirant-predikanten en vicarissen, die tot
de evangelische kerk behooren, op staan-
den voet van de opleiding tot predikant
uitgesloten. D'eze maatregel is des te ver
wonderlijker, daar overal in de pro-
testantsche kerk een hevig gebrek aan
theologische studenten bestaat.
Het bestaan dezer veertig jongemannen
zou vernietigd zijn geweest, indien de
vrije synode zich hun lot niet had aange
trokken. Zij werden door haar van werk
voorzien.
Deze maatregel van het consistorie
heeft overal in Duitschland opzien ge
wekt.
Het kleine Rheinische kerkbestuur
heeft eenige dagen geleden twee predi
kanten, die gekozen waren, geweigerd te
bevestigen. Naar de „United Press" ver
neemt, zullen beiden hun ambt des
ondanks waarnemen.
De zes Rheinische superintendenten,
die kort geleden van hun ambt ontheven
werden, zijn door de gemeente opnieuw
benoemd.
Uit dit alles blijkt, dat de kerkelijke op
positie nog steeds niet ten onder is ge
bracht.
Thans eerst wordt bekend, dat onmid
dellijk na de uitvaardiging van de ver
ordening van het rijksministerie van bin-
nenlandsche zaken, waarbij een zekere
verlichting werd toegestaan in het verbod
inzake polemieken op kerkelijk gebied, de
geschriften van den hoogleeraar in de
theologie, Karl Barth, in Beieren verbo
den zijn.
Ook een groot aantal andere theologi
sche geschriften is verboden door de
Beiersche regeering, waaronder ook een
werk, dat door een lid van de nationaal- 1
socialistische partij geschreven is.
Hongaarsch tien jaren-plan.
De ministerraad heeft een tienjaren
plan opgesteld, om geleidelijk bepaalde
streken van de groote Hongaarsche laag
vlakte te bebosschen. Voor de overheer-
sching door de Turken was een groot deel
van deze vlakte met bosch bedekt en men
verwacht van de bebossching ook gun
stige gevolgen voor het klimaat.
„Made in Solingen."
In Solingen, het centrum van de Duit
sche staal-industrie heerscht groote ver
ontwaardiging over 'het feit, dat een goed
koop Japansch scheermesje op de markt
is gebracht waarop staat„Made in
Solingen."
Men schijnt hiertegen niets te kunnen
doen, daar de Japansche fabrikanten het
dorp, waar dit product gemaakt wordt,
den naam Solingen hebben gegeven.
Duitsche dumping op textiel-gebied?
Het Belgische ministerie van Buiten-
landsche Zaken is door de Kamer van
Koophandel te Oudenaerde, één der cen
tra van de Belgische textielindustrie, op
de hoogte gesteld van een vertrouwelijke
circulaire, uitgaande van den voorzitter
van het Finanz-ambt te Berlijn en ge
richt aan de exporteurs van tot kleeding-
stukken verwerkte weefsels.
De Kamer van Koophandel merkt daar
bij op, dat Duitschland blijkens dit docu
ment in 'het geheim een dumping orga
niseert, ten einde zijn textiel-industrie
te bevoordeelen. In het Duitsche stuk
wordt gezegd, dat als de Duitsche indu-
strieelen slechts met verlies kunnen ex
porteeren, de regeering hen zal schade
loos stellen. De Duitsche regeering be
looft export-premies en zal alle risico's
voor haar rekening nemen; ook de de
viezen-instanties moeten alle medewer
king verleenen.
De Kamer van Koophandel vestigt er
de aandacht der Belgische Regeering op,
dat deze dumping de Belgische industrie
welke weefsels vervaardigt en verwerkt,
te gronde moet richten, dat de Belgische
export er door tot een minimum wordt
gereduceerd en dat elke loyale concur
rentie op die wijze onmogelijk wordt.
Japan en Engeland.
De Japansche woordvoerder van het
departement van buitenlandsche zaken
heeft in een verklaring gewezen op de
geruchten, die door 'buitenlandsche cor
respondenten verspreid zijn, volgens wel
ke onderhandelingen worden gevoerd tus-
schen Engeland en Japan betreffende een
politieke overeenkomst, waarbij hij er den
nadruk op legde, dat tusschen beide lan
den volstrekt geen besprekingen gevoerd
worden noch over een politieke overeen
stemming, noch over een herstel der
alliantie.
De woordvoerder veronderstelde, dat
het a.s. bezoek vem een delegatie van de
federatie der Britsche industrieën aan
leiding gegeven had tot verspreiding van
de geruchten, doch wees er op, dat deze
delegatie uitsluitend economische bedoe
lingen heeft en niets heeft uit te staan
met politieke zaken, erkenning van Mand-
sjoerije e. d. Japan, aldus de woordvoer
der. verwelkomt alle industrieelen uit alle
landen.
Putschplannen in Griekenland?
In verband met de revolutionaire acti
viteit van majoor Froles Pangalos, die
j.l. Zaterdag is gearresteerd, zijn nog in
'hechtenis genomen oud-kolonel Zervas
en drie officieren.
Volgens de bladen heeft Floros Pan
galos de officieren van het Atheensche
garnizoen aangespoord, deel te nemen
aan een staatsgreep, met het doel, de re
geering omver te werpen en een dicta
tuur in te stellen onder generaal Pias
tiras.
Er zijn, volgens een later telegram, nog
twee generaals, drie kolonels en verschei
dene officieren gearresteerd.
Er moet door de rebellen een proto
col zijn opgemaakt, dat door 60 Venezu-
listisehe officieren zou zijn onderteekend.
Het document is echter tot dusver niet
gevonden.
Rusland en de Volkenbond.
Het officieuse blad van het Vaticaan,
de „Osservatore Romano", waarschuwt
in een artikel tegen opneming van Sov
jet Rusland in den Volkenbond, welke op
neming, zooals men weet, door Frank
rijk wordt voorgestaan.
Het blad noemt een dergelijke opne
ming moreel noch juridisch te rechtvaar
digen.
Als bewijs voor de ware bedoelingen
van Rusland haalt het blad de volgende
passage aan uit het Russische officieuse
regeeringsblad „De Prawda":
„Als de trompetten van het Roode Le
ger zullen schetteren, als door onze ba
jonetten en onze roode bommenwerpers
de communistische wereldrevolutie en de
vrijheid der volken zal zegevieren, dan
daagt het morgenrood van het recht en
van de boete voor de zonde der eeuwen.
Binnenland.
Zaandam contra de Regeering.
Almelo kan niet meer betalen.
Buitenland.
De stratosfeertocht van Ir Cosijns.
Duitsche dumping op textielgebied.
Göring over de „neen"-zeggers.
De strijd in de Duitsche kerk.
Het zal de dag zijn van de vrijwording
van China, Indië en alle andere onder
drukte en gemartelde rassen.
De wil om onze onderdrukte broeders
te bevrijden is de voornaamste plicht en
de hoogste wet voor ons communisten,
die het vaandel van de emancipatie der
volken zullen uitdragen tot de uiterste
grenzen der aarde".
Korte Berichten.
Mevrouw Piccard, de echtgenoot®
van den bekenden stratosfeervaarder,
heeft aangekondigd, dat zij voornemens
is, op 3 September a.s, zelf een tocht naar
de stratosfeer te ondernemen.
1 In een ververij te Valencia is een
ketel ontploft, waardoor het geheele fa
brieksgebouw is ingestort. Drie aangren
zende huisjes zijn eveneens ingestort. Eén
arbeider is gedood; ten minste 19 men-
schen zijn gekwetst. Men vreest, dat onder
de puinhoopen nog meer dooden en ge
kwetsten liggen.
Naar Reuter uit Rabat meldt, is het
bosch van Zaers het tooneel van een
grooten brand, welke door toedoen van
de overheid met kracht bestreden wordt.
Reeds zouden 1600 H.A. bosch verwoest
zijn.
Voor het eerst in de Canadeesche
geschiedenis is door Canadeesche verze
keringsmaatschappijen een verzekering
aangeboden tot een maximum bedrag van
100.000 dollar ter dekking van 90 pet.
van losgelden, die bij mogelijke ontvoe
ringen zullen worden geëischt.
1 In het staatshospitaal te Northamp
ton (Massachusetts) zijn 7 zieken gestor
ven aan dysenterie. Er liggen nog 90
zieken met dezelfde ziekte, waarvan sinds
14 dagen een epidemie in de stad
heerscht.
Louis Gillet van de Fransche krant
„Le Journal" maakt melding van een ge
rucht, volgens hetwelk Adolf Hitler voor
nemens zou zijn te trouwen met Winni-
fred Wagner, een kleindochter van den
grooten opera-componist.
Een jachtvliegtuig is neergestort,
toen het over het Agiglianomeer vloog.
De piloot werd gedood.
Fabriek stopgezet.
De Van Deventers-Kalkzandsteenfa-
hriek te Schoorldam is wegens gebrek
aan orders stop gezet. Hierdoor zijn vijf-
en-veertig arbeiders werkloos gewordeu.
Almelo mag; geen betalingen doen.
Dte gemeente Almelo is door het be
sluit van de raadsmeerderheid om in be
roep te gaan tegen het niet-goedkeuren
der begroeting door Ged. Staten en het
daaraan verbonden besluit van deze Sta
ten om niet langer machtiging te geven
tot 'het doen van uitgaven, in een moei
lijke situatie geraakt.
In verband hiermede heeft de gemeente
alle betalingen stop gezet. Sinds de vo
rige week worden geen mandaten meer
geteekend. De loco-burgemeester, de wet
houder van financiën en de secretaris
hebben gisteren te Zwolle een onderhoud
gehad met de financieele commissie uit
Ged. Staten en daarbij verzocht om een
voorloopige verlenging der machtiging.
D'eze verlenging kon niet gegeven wor
den. Ged. Staten zouden in een volledige
vergadering de zaak nog eens onder de
oogen zien.
Er is evenwel te verstaan gegeven, dat
de gemeente beslist in de derde klasse
van de fondsbelasting geplaatst moet
worden en dat hiervan onder geen beding
afgeweken zal worden. Zooals bekend
blijft een raadsmeerderheid zich verzet
ten tegen deze herplaatsing.
Uitvoering Omzetbelasting.
Naar de „Maasbode" van bevoegde
zijde verneemt, is het aantal personen,
in het bezit van de akte M.O. boekhouden
of van het Staatspractijkdiploma voor
handel en administratie en niet ouder
dan 40 jaar die gesolliciteerd hebben naar
vacante plaatsen aan de inspecties der in
voerrechten en accijnzen ten behoeve van
de uitvoering der Omzetbelasting nog niet
