Uit de Provincie
Kerknieuws.
Predikbeurten.
Onderwijs.
Gemengd Nieuws.
Land- en Tuinbouw.
Een ministerieel® beschikking schept
daartoe weer gelegenheid, door te bepa
len dat in de geval.en, dat een onderoffi
cier van het neroepspersoneel der Ko
ninklijke landmacht uithoofde van het
volgen van een cursus langer dan een
maand aan zijn dagelijksche werkzaam
heden is onttrokken, de korpscomman
danten ter voorziening van den dienst een
voorstel kunnen indienen tot het in wer-
kelijken dienst doen blijven of komen
van een ongehuwd dienstplichtig ser
geant, wachtmeester of fourier.
ONTWERP LOONBELASTING IN
NEDERL.-INDIE.
Bij den Volksraad is een ontwerp-or-
donnantie op de loonbelasting ingediend,
waarbij vier procent belasting wordt ge
heven van loonen, door werkgevers aan
binnen Ned.-Indië wonende werknemers
verschuldigd of uitgekeerd.
Werkgevers, wier totale loonstaat over
een week minder bedraagt dan 2 M gld.,
zijn vrijgesteld. Voorts is vrijstelling ver
leend voor loonen uitgekeerd bij den In-
landschen landbouw, loonen uitgekeerd
aan zelfbestuursonderhoorigen, benevens
loonen uitgekeerd aan een viertal andere
groepen, o.a. militairen bij Land- en Zee-
maent onder den rang van sergeant.
Onder loon wordt verstaan loon uit
gekeerd in geld of in verhandelbare goe
deren.
Deze belasting zal moeten worden vol
daan door middel van het plakken van
zegels op loonlijsten.
De belasting is verschuldigd door werk
gevers die echter bevoegd zijn 4 pet. van
het loon in te houden.
Niet-naleving van deze bepalingen kan
gestraft worden door bijvordering w.aarbij
het te-min betaalde met het dubbele van
het verschuldigde kan worden verhoogd.
Indien echter de hoofdinspectie van Fi
nanciën hiertoe geen aanleiding ziet, kan
ontduiking gestraft worden met een
geldboete van ten hoogste 25 maal het te-
min 'betaalde recht.
De ordonnantie treedt met ingang van
1 Januari 1935 in werking.
In de memorie van toelichting op deze
ontwerp-ordonnantie wordt nog verklaard
dat de loonen, door deze loonbelasting ge
troffen, niet zullen worden betrokken in
de inkomstenbelasting, voorzoover het
geheele zuivere inkomen minder bedraagt
dan f 900.
De aanslagen in de inkomstenbelasting
(inclusief opcenten) over de netto-inko
mens boven dit bedrag zullen worden
verminderd met 4 pet. van dat deel der
inkomsten dat reeds door de loonbelas
ting is getroffen.
Waar uitdrukkelijk bepaald is, dat de
loonbelasting zal worden geheven over
loonen, uitgekeerd in geld of verhandel
bare goederen, zijn derhalve vrijgesteld:
vrije kost en inwoning, vrije geneeskun
dige behandeling, vrij vervoer, vrije
dienstkleeding, vrije voedselverstrekking,
etc., hoewel daaraan het karakter van
Lvn eigenlijk niet kan worden ontzegd.
Verloftractementen en wachtgelden val
len onder deze nieuwe belasting; pensioe
nen niet. evenmin als stortingen in pen
sioenfondsen.
Buiten de belasting vallen voorts die
categorieën van werkgevers die wegens te
geringe ontwikkeling niet in staat kun
nen worden geacht, de loonadministratie
bij te houden, aamezicn controle door den
fiscus hier toch onmogelijk zou zijn.
In verband met de reeds genoemde mo
gelijkheid tot compensatie van loon- en
inkomstenbelasting is tevens ingediend
een ontwerp-ordannantie tot herziening
van de ordonnantie 1932 voor de inkom
stenbelasting.
Tenslotte is een ontwerp-ordonnantie
ingediend, waarbij bepaald wordt dat met
ingang van 1 Januari 1935 op aanslagen
van de inkomstenbelasting 50 opcenten
zullen worden geheven.
Motorrijder door auto overreden.
Gistermiddag is bij Lewedorp aan dan
weg Goes-Middelburg, de 33-jarige mo
torrijder G., handelsreiziger te Middel
burg, wonende te Koudekerke, door een
luxe auto van dhr Hermans te Klooster-
zande overreden. De motorrijder werd
ongeveer 25 meter meegesleept en werd
in hoogst ernstigen toestand opgenomen
Hij is door een ziekenauto afgehaald en
naar het gasthuis te Middelburg ov6i-
gebracht, waar hij aan de gevolgen is
c«.erleden. De overledene laat een vrouw
cn 4 kinderen achter.
Omtrent dit droeve ongeval vernamen
we van een ooggetuige, dat we hier weer
te doen hebben met een der treurige ge
volgen van de bepaling dat het van rechts
komende verkeer voorgaat. Wanneer hier,
als in andere landen de bepaling bestond,
dat het verkeer op de hoofdwegen voor
rang heeft, dan zou een ongeluk als dit
waarschijnlijk niet zijn voorgekomen.
Middelburg. De Molenwateruit
voering. Gisteravond was de belang
stelling voor de uitvoering van het Mid-
delburgsch Muziekkorps vergeleken bij
vorige concerten zeer groot. De verschil
lende nummers, w.o. als slot een nieuw,
n.l. Fantaisie naar motieven van de opera
„I. Masnadièri" van G. Verdi, hadden
welverdiende belangstelling en meermalen
klonk dankbaar applaus.
Het korten der avonden, waardoor lang
buiten aan strand en duinen zijn, weer
tot het verleden gaat behaoren, werkt ze
ker mede aan de toenemende belang
stelling.
Goes. Vanwege de buurtvereeniging
uaar ter plaatse wordt vanavond de Ned.
Herv. Kerk aan de zijde van de Korte
Kerkstraat verlicht. Ongetwijfeld zal het
aan belangstelling van de zijde van het
publiek niet ontbreken.
Wolphaartsdijk. Woensdagavond ver
gaderde in de leerkamer van de Hervorm
de Kerk de Vereeniging tot oprichting en
in standhouding van één of meer Her
vormde Bewaarscholen. Het ledental was
flink uitgebreid en bedroeg 135 (vorige
vergadering 55). Als bestuursleden wer
den gekozen de heeren Ds van Dijk, I. A.
N. van Oeveren, J. van de Velde, hoofd
der O.L. school te Oostkerke, J. Goetheer
en D. Huison, aan welk bestuur werd
opgedragen stappen te doen, die tot het
gewenschte doel zouden kunnen geraken.
Kapelle. Men deelt ons mede, in ver
band met de te houden fruit-, groenten-
en bloemententoonstelling dat door H. K.
H. Prinses Juliana een groote bronzen
medaille is geschonken.
Ook aanvaardde de Commissaris der
Koningin in Zeeland het beschermheer
schap. Verschillende aanvragen tot be
zoek in verband met excursies ook uit het
buitenland bereikten den secretaris.
Jhr van Vredenburgh uit Capellen
(België) zal zitting hebben in de jury, ook
dhr Simons, vertegenwoordiger der ver
eeniging voor vreemdelingenverkeer in
Nederland hoopt tegenwoordig te zijn,
evenals de heer Lijsten, voorzitter van de
Ned. Pomologische vereen.
Een eerecomité is gevormd, bestaande
uit vooraanstaande personen uit de ge
meente en de fruitteelt betreffende; ook de
expediteurs van uit de vereen. Ons Be
lang zullen hierin vertegenwoordigd zijn.
Si. Laurens. Naar aanleiding van de
verwijdering van de oude gescheurde kerk
klok uit den toren der Herv. Kerk, welke
klok door een nieuwe is vervangen, geven
wij eenige historische bijzonderheden over
de oude klok.
Deze was, evenals de meeste kerkklok
ken der Walchersche kerktorens, in 1646
gemaakt door Johannes Burgerhuis, die
zijn klokkengieterij op de Groenmarkt te
Middelburg had.
Evenals op de nieuwe klok stond op de
oude ook het opschrift: Soli Deo Gloria.
Verder de naam van den maker met jaar
tal en de namen van de toenmaals re-
geerende burgemeesters en thesauriers
van Middelburg, aan welke stad toen de
ambachtsheerlijkheid Popkensburg of St.-
Laurens behoorde.
Was de kerkelijke gemeente reeds in
1610 gesticht, eerst in 1639 kreeg zij haar
eersten predikant, n.l. Petrus van Essen.
In 1644 werd de tegenwoordige kerk
gebouwd op de plaats, waar vroeger de
Roomsche kerk van het naburige kasteel
Popkenburg stond.
Daar in dien tijd tusschen kerk en
staat een nauw verband was, heeft de
stad Middelburg aan den bouw der kerk
f3000 bijgedragen. De totale kosten waren
f 8374.85.
De kerkklok heeft de stad in 1646 ge
heel voor haar rekening genomen, van
daar de namen van de voornaamste ma
gistraatspersonen op de klok. Wat deze
juist kostte is niet te zeggen, want in
dat jaar betaalde de stad aan Joh. Bur
gerhuis f 166 3 6 of f 997.05 voor het
gieten van een klok voor de St.-Pieters-
kerk en een klok voor de nieuwe kerk te
St.-Laurens. Ook heeft Middelburg in een
der kerkramen een geschreven glas met
het wapen der stad laten maken, hetgeen
f54 kostte.
De oude kerkklok heeft alzoo bijna 3
eeuwen de gemeente van St.-Laurens Zon
dag aan Zondag opgeroepen tot het bede
huis. Ook heeft zij geklept, als er brand
was.
Maar eens heeft zij de bewoners opge
roepen tot verzet tegen de regeering, n.l.
in den Franschen tijd.
Op 11 Februari 1814 trok een afdeeling
Fransche militairen naar St.-Laurens om
de geweren bij de ingezetenen op te halen.
De landbouwer J. Gideonse, meenende,
dat het vee zou worden gehaald (er was
te voren al veel graan, hooi en stroo ge
vorderd), wist bij den toren te komen en
luidde de klok, om de boeren uit de om
geving tot verzet op te roepen. Deze zijn
ook gekomen, maar moesten ten laatste
het onderspit delven.
R. B. J. d. M.
Wissenkerke. Vrijdagmorgen had al
hier zitting de arbitrage-oommissie inzake
vaststellen van loonen in de landbouwbe
drijven te Kamperland. De commissie, die
bestond uit voorzitter Burgemeester Geu
ze, leden werkgevers M. M. Schippers en
A. M. van Nieuwenhuizen, leden werkne
mers H. M. de Looff en M. Ruppert, is tot
overeenstemming gekomen betreffende de
loonen gedurende December-Februari.
Het loon is vastgesteld voor vaste ar
beiders gedurende dien termijn op 22 cent
per uur en voor losse arbeiders op ten
minste 23 cent per uur.
Betreffende de tarieven voor aangeno
men werk in die bedrijven, was reeds te
voren overeenstemming bereikt. De werk
gevers te Wissenkerke en de N.C.L.B. zijn
nog niet tot overeenstemming gekomen.
De heer P. van der Aa, deken van
Middelburg en pastoor te Vlissingen zal
Zondag 26 Aug. tusschen 5 en 6 uur in
het St. Joseph-Ziekenhuis te Vlissingen
gelegenheid geven afscheid van hem te
nemen.
Zondag 19 Aug.
Ned. Herv. Kerk.
Goes vm Ds Hansen van Kats, av.
dhr Hekelaar van Breda, Evangelist in
Brabant en Limburg.
Wilhelminadorp vm. 10 u. Ds Homburg,
nm. geen dienst.
Geref. Kerken.
Domburg 9.30 u. ds Visser, 2.30 ds Wier-
singa.
Westkapelle 9.30 u. leesdienst, 2 u. ds
Visser.
Kruiningen 10 en 2.30 u. ds Koolstra.
Voor het examen Fransch L. 0. zijn
te Utrecht geslaagd de 'heeren J. M. Ver
burg en M. Verburg te Goes en J. J. de
Vast te Koudekerke.
Inbraak. Terwijl de landbouwer
A. van Oosterhout te 's ürevelduin-Ga-
pelle bezig was zijn koeien te melken, zijn
ongenoode gasten zijn woning binnen ge
drongen. Zijl hebben daaruit een groot
aantal gouden en zilveren voorwerpen be
nevens een bedrag van f 1000 gestolen.
Drie kinderen uit een
raam gevallen. Drie kinderen te
Amsterdam, twee broertjes, resp. vijf en
drie jaar oud, en een driejarig buur
meisje, dat in bun gezelschap was, is gis
termiddag een zeer ernstig ongeluk over
komen, dat een van ben het leven beeft
gekost.
De kinderen bevonden zich op de twee
de étage voor bet raam van een huis aan
de De Wittekade. Terwijl de moeder van
de jongetjes even afwezig was, zijn de
kinderen uit 't raam gaan hangen, waar
bij zij zich steunden aan een drooglijn.
Plotseling brak deze met het noodlottig
gevolg dat de drie kinderen uit bet raam
vielen en op een platje terecht kwamen.
Onder groote verslagenheid van de
buisgenooten zijn de kinderen, die ernstig
gekwetst waxen, naar bet Wilhelmina-
Gastbuis vervoerd. Het vijfjarig jongetje
is daar aan de bekomen verwondingen
overleden; van een der beide andere kin
deren is de toestand ernstig.
Een groote goudzending.
De grootste goudzending, ooit mot een
schip verscheept, is gisteravond met de
Washington van Southampton naar New
York verzonden. De lading bestond uit
12.000 staven 'goud t'ot een gewicht van
400 ton en een waarde van 1.25 millioen
pond sterling. Er zijn 50 spoorwegwagons
gebruikt om het goud van Londen naar
Southampton over te brengen.
Villa geplunderd. Aan de
Spoorbaan te Bilthoven hebben inbrekers
een goeden slag geslagen. Toen de be
woners uit waren, zijn zij daar een wo
ning binnengedrongen, welke zij van ou
der tot boven hebben doorzocht. Een
groote hoeveelheid sieraden alsmede een
trommel met effecten zijn hun daarbij in
handen gevallen en met dezen buit hebben
zij onbemerkt de wijk genomen.
Hoewel de politie terstond pogingen in
het werk is gaan stellen om hen op te
sporen, mocht zij daarin tot dusverre niet
slagen.
Onbeschrijfelijke schoon
heid op den zeebodem. Uit Hamil
ton (Bermuda-eilanden) wordt gemeld,
dat de Amerikaansche geleerden William
Beebe en Otis Barton met hun duikappa-
raat „Bathysphere" 8 zeemijlen ten Oos
ten van St. George tot een diepte van 765
M. onder de oppervlakte van zee zijn ge
daald, waardoor zij een nieuw record ge
vestigd hebben. Zij bleven 3 uur ónder
water en maakten cinematographische op
namen, waarbij zij van sterkstroom schijn
werpers gebruik maakten. Gedurende den
geheelen tijd stonden zij in telefonische
gemeenschap met de buitenwereld en ga
ven een beschrijving van hetgeen zij
zagen. Het licht van de schijnwerpers
drong tot een diepte van 75 M. buiten
den gondel door. De rijkdom en de
schoonheid van de dieren en planten
wereld in de diepte der zee was onbe
schrijfelijk.
De „Bathysphere" heeft een diameter
van 2 M., weegt twee ton en is geheel
als een stratosfeergondel uitgerust.
De Peel brandt weer. Deze
week is brand uitgebroken in de Lim-
burgsche Peel onder de gem. Sevenum.
In korten tijd waren 150 ha. veengrond
door de vlammen verwoest, zonder dat
men kans gezien had, het vuur in zijn
vaart te stuiten. Gelukkig is er toen regen
over de brandende Peel gekomen, waar
door het vuur schijnbaar zoo goed als ge
heel gedoofd werd.
Klaarblijkelijk is de veengrond echter
onder de bodemoppervlakte door blijven
smeulen, waardoor te verklaren is, dat
het vuur thans met vernieuwde hevigheid
op verschillende plaatsen is uitgebroken.
Gemeentearbeiders werden gerequireerd
om het blusschingswerk aan te vangen.
Want hoewel men weet, dat men tegen
de vuurzee practisch niets kan uitrich
ten, wil men toch pogen, de aan den rand
van de Peel gelegen bosschen voor het
vuur te behoeden, en hierin is men ook
geslaagd. Vrijdagmiddag stond de Peel
nog op verschillende plaatsen in de vlam
men. De bij dezen brand reeds verwoeste
Peelgrond wordt in totaal op 500 ha ge
schat. Aangezien verschillende turftassen
eveneens door het vuur werden vernield,
en de 'bijenstanden veel geleden hebben, is
de schade vrij aanzienlijk.
Smokkelauto aangehou
den. Uit Vaals wordt gemeld: Gistermid
dag passeerde aan het grenskantoor Wolf
haag in groote vaart een auto. De douane
beambten gaven enkele schoten af, maar
de auto reed met onverminderde vaart
door. Ook den beambten in Vaals gelukte
het niet de auto aan te houden. Een amb
tenaar en een adj .-commies van het kan
toor volgden den wagen per motorrijwiel.
Bij Witten werd de auto tot stilstand
gebracht, nadat de banden stuk waren
geschoten.
De chauffeur wist nog te ontkomen. In
de auto bevond zich 600 kg. Belgische
margarine.
HERINNERING AAN PRINS
HENDRIK.
In het tijdschrift „Horecaf" lezen wij
de volgende aardige herinnering aan wij
len Prins Hendrik.
De schrijver was in 1913 in dienstbe
trekking in het Kurhaus Axelmannstein
te Reichenhall. De Groothertogin Marie
van Mecklenburg kwam daai ook logeeren
en toen zij vernomen had, dat er een Hol-
landsche bediende in het hotel was, ont
bood ze dien tot onmetelijke verbazing
van het personeel in haar apparte
menten. Het toen gevoerd gesprek volgt
hieronder.
De Groothertogin begon:
„Ich habe gehort dass Sie Hollander
sind," begon H. K. H. en na mijn be
vestigend antwoord viel zij met de deur in
huis en vroeg op den man af: „Sagen Sie
einmal, wie denkt man in Holland über
meinen Heinrich?" Ik stond paf ik was
wel voorbereid op een onvormelijk ge
sprek na al wat ik over de Grossherzogin
gehoord had, maar zooiets! „Mein Hein
rich" daar zat ik niet meer tegenover
een lid van een regeerend vorstenhuis van
het feudale Duitschland van die dagen
met zijn strenge normen voor den adel.
met zijn eerbetoon en uiterlijke praal,
neen, daar zat ik doodgewoun tegenover
een M'Cieder, die naar haar jongen daar
ergens ver weg in Holland informeert.
„Königliche Hoheit," begon ik aarzelend,
maar zij wilde van geen weifelen weten:
„Sagen Sie ganz einfach wie das Volk
in Holland über meinen Heinrich denkt",
was haar wensch.
Aan dien wensch heb ik toen, ruim
twintig jaren geleden voldaan. Eerlijk
heb ik H. K. H. Groothertogin Marie von
Mecklenburg-Schwerin toen verteld, dat
de Prins in het begin heelemaal niet po
pulair was „dass habe ich doch ge-
wusst" riep zij hiertusschen dat hij
zich langzamerhand begon in te leven in
ons land en dat na de ramp met de
„Berlin" de Prins het pleit gewonnen had
en zijn plaats in onze harten had ver
over. „Das freut mich, ach, das freut
mich sehr" riep H. K. H. Er volgde een
stilte die ik niet waagde te verbreken
het gevoerde gesprek grifde zich in dien
tijd in mijn geheugen en woord voor
woord kan ik mij nu nog 't gesprokene
herinneren. Nadat wij nog eenigen tijd
doorgebabbeld hadden, meende ik te moe
ten gaan. De Groothertogin stak mij
vriendelijk de hand toe: „wenn Sie in
Deutschland bleihen und Sie brauchen
irgendwa meine Hilfe und Rekomenda-
tion, schreiben Sie an das Hofmarschal-
lant", waren hare afscheidv»oorden. Een
jaar later begon de wereldoorlog en liep
het voor ons allemaal anders dan wij ge
dacht hadden.
Den winter van 19131914 was ik voor
de tweede maal naar Italië getrokken
voor het winterseizoen. In Hotel Majes
tic in Rome ontmoette ik toen een intie-
men vriend van wijlen onzen Prins, Baron
van L., wien ik het voorgevallene met de
Groothertogin vertelde. „Eine entzücken-
de, seelensgutte Frau", meende de Baron,
die H. K. H. ook goed kende. „Und genau
so wie sie ist Euer Prins, mein Freund
Heinrich", liet hij er op volgen.
En nu is onze Prins dood, zijn goede
Moeder is reeds lang overleden en ons
blijft alleen de herinnering aan twee sym
pathieke, eenvoudige verschijningen, die
niet verbluft waren door de praal en
pracht, die hen omgaf „wie denkt
men in Holland über meinen Heirich?"
Grossherzogin Marie die woorden
vergeet ik niet, zoolang ik leefl
Noodtoestand in het varkensmesters-
bedrijf.
De Bond van varkensmesters heeft
den minister van Economische Zaken een
telegram gezonden, waarin wordt gecon
stateerd, dat de toestand in het varkens-
mestersbedrijf onhoudbaar is en als gevolg
van de zeer geringe afname een beroep
op den minister wordt gedaan, die maat
regelen te treffen, die een spoedige af
name verzekeren.
Invoerrechten in Engeland verhoogd.
Op aanbeveling van de adviescommis
sie voor invoerrechten heeft naar de Tel.
verneemt, de schatkist een order uitge
vaardigd, waarbij specifieke invoerrech
ten worden ingevoerd op bepaalde fruit-
soorten geconserveerd door chemische
middelen of kunstmatige hitte, uitgezon
derd fruit geconserveerd in suiker, in
plaats van de bestaande invoerrechten
van 25 pet. ad valorem.
De nieuwe invoerrechten, welke Dins
dag a.s. in werking treden zijn als volgt:
aardbeien, frambozen, bessen-frambozen
en zwarte bessen 9/- per cwt., roode bes
sen 4/- per cwt., kruisbessen 3/- per cwt.,
gemengd fruit indien daarin voorkomen
aardbeien, frambozen, bessen-frambozen
en zwarte bessen 9/- per cwt., sommige
andere soorten in den vorm van pulp 4/6
per cwt.
Groentenexport naar Indil.
Aan boord van het deze week naar In-
dië vertrokken m.s. „Chr. Huygens" be
vindt zich een hoeveelheid Beverwijksche
groenten, in versóhen staat verscheept en
ondergebracht in de koelkamers. De par
tij groenten 'bestaat uit snij- en spercie-
boonen en bloemkool.
Het betreft hier een proefneming van
een ondernemend tuinbouwer, die aan de
hand van den staat waarin de partij bij
aankomst in de tropen zal verkeeren, wil
nagaan, of export naar ons overzeesch
gewest op deze wijze mogelijk is.
Over lintwormen, papegaaien-ziekte en
eendenhouderij.
Vorige keer sprak ik over de verdelging
van luizen en mijten en daar Augustus
een echte parasietenmaand is wil ik
daaromtrent nog een en ander vertellen.
Meestal noemt men luizen en mijten door
een doch men moet wel weten dat luizen
heel andere beestjes zijn dan mijten. De
luizen leven steeds op de kippen en de
luizeneitjes ziet men vaak aan de basis
der veeren tot klompjes van een witte kor
relige massa vereenigd. Men stuurt mij
nog al eens zulke veertjes, die vooral aan
den buik zitten en vraagt wat dat kan
zijn. Dat zijn dan luizeneieren die vast
gekleefd zijn aan de veeren. Deze zijn niet
zoo gemakkelijk te dooden met nicotine-
dampen, vandaar dat men bij sterke be
smetting de behandeling na een dag of
tien herhalen moet. Met de mijten is het
heel wat anders. Dit zijn spinachtige dier
tjes, die alleen 's nachts op de kippen le
ven en overdag wegkruipen in reten en
spleten van de zit3tokken in het hok. Ze
zuigen zich 's nachts vol bloed en zijn dan
vuurrood. De meeste kippenhouders spre
ken ten onrechte van kippenluizen. Van
deze roode bloedmijten heeft men nu iets
eigenaardigs ontdekt. Ze blijken namelijk
niet hun heele leven aan de kippen of
zelfs de kippenhokken gebonden te zijn,
maar we vinden hun broedplaatsen zelfs
in hoornen waar de kippen wel eens op
overnachten of ergens anders waar toe
vallig wel eens kippen komen. Door los-
vliegende vogels (en op dit gebied zijn
vooral musschen ellendige lastige plagen
voor den pluimveehouder) kunnen de mij
ten overal heen gebracht worden. Zelfs
leven de mijten wel eens op paarden en
ander vee en kunnen zoo van de eene
plaats naar de andere worden overge
bracht.
De eitjes kunnen dus op allerlei gekke
plaatsen terecht komen en als de jonge
mijten uitkomen hebben ze geen hoender-
bloed noodig, dcch kunnen leven op hout
of vuil. Ze kunnen dus in een leeg kippen
hok een poos leven zonder van gebrek te
sterven. Zorgt men nu dat het hout in de
bokken flink in naden, spleten, gaten, enz.
doordrenkt is met carbolineum, dan heb
ben de mijten geen kans hout te eten en
kunnen zich niet ontwikkelen. Ook is der
gelijk hout geen geschikte schuilplaats
voor de volwassen mijten.
Bij de mijten is dus naast de behande
ling van de kippen, die door de nicotine-
dampen 's nachts gebeurt, de behandeling
van het hok van groot belang. Elk kip
penhok behoort ook met het oog op mijten
losse zitstokken te hebben die geregeld uit
het hok genomen kunnen worden, gerei
nigd en weer aan den onderkant en op
de steunplaatsen met carbolineum behan
deld worden.
Een heel andere groep van parasieten
zijn de wormen, waarvan men onder
scheidt de ronde- of spoelwormen en de
lintwormen. Van beide zijn er massa's
soorten die schade doen doordat ze den
darmwand ziek maken, of doordat ze ver
wondingen in den darm veroorzaken,
waardoor smetstoffen in het lichaam kun
nen dringen, dan wel doordat zij zelf ver
giften vormen, die weer schadelijk op de
kippen inwerken.
Als de kippen wormen hebben groeien
ze niet, kunnen bloedarmoede krijgen en
zelfs allerlei nevenverschijnselen, waar
onder verlamming. Sommige lintwormen
van kippen kunnen wel 10 c.M. lang wor
den, andere zijn weer zoo klein dat we ze
met het bloote oog haast niet zien kun
nen. In dat geval merkt men het pas bij
het openknippen van den darm. Men ziet
dan verscheidene bloederige puntjes, niet
grooter dan een flinke speldeknop. Bekijkt
men nu zoo'n rood stukje darm met een
microscoop dan ziet men daar de lintwor
men zitten. Soms doen de ontstekingen
door de wormen veroorzaakt zelfs aan
tuberculose denken. Het valt mij op dat
ik in den laatsten tijd, vooral bij halfwas
kuikens, meer lintwormen zie dan vroe
ger.
Eigenaardig is de levensloop der lint
wormen. De eitjes komen met de mest
naar buiten, doch kunnen op zich zelf
geen andere kippen besmetten. Zij moeten
daartoe zich eerst ontwikkelen in het
lichaam van een geheel andere diersoort.
En nu is het merkwaardig dat dus kip-
penlintwiormeneitjes als tusschen-gast-
heer, zooals men dat noemt, slakken of
aardwormen of vliegen, kakkerlakken,
enz. noodig hebben. Pas als de kip of eend
zoo'n besmette worm of slak opeet, kun
nen de jonge lintwormpjes zich met suc
ces in den kippendarm verder ontwikke
len.
Uit deze ontwikkelingsgeschiedenis
blijkt wel, dat als eenmaal een terrein met
lintwormen besmet is, het uiterst moeilijk
is er weer vanaf te komen. Slakken, vlie
gen, wormen kan men eigenlijk niet ver
delgen, vandaar dat men het veiligst doet
aparte kuikenhuizen en rennen te nemen
waar nooit een volwassen kip komt. Dat
geldt voor allerlei besmettingen, vooral
ook coccidiosis. Als middelen om kippen
te behandelen tegen lintwormen wordt
kamala (per dag 1 gram in een pil toe
gediend) of terpentijn en olie van elk 5
gram met een spuitje in de krop gebracht
